Ponowna próba forsowania legalizacji surogacji w Europie

W dniach 21-22 czerwca br. w Komisji Spraw Społecznych, Zdrowia oraz Zrównoważonego Rozwoju Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE) odbędzie się dyskusja oraz głosowanie nad projektem sprawozdania Human rights and ethical issues related to surrogacy ([AS/Soc (2016) 25) autorstwa poseł Petry de Sutter. Projekt sprawozdania został już raz odrzucony wcześniej przez Komisję na posiedzeniu 15 marca. Więcej tutaj.

 

Projekt rezolucji potwierdza dopuszczalność legalizacji praktyk surogacyjnych w państwach członkowskich („Zgromadzenie uznaje prawo państw członkowskich Rady Europy do ograniczenia lub zakazania surogacji na poziomie krajowym według ich uznania”). Co prawda poseł de Sutter apeluje o zakaz surogacji komercyjnej, pozostawia jednak państwom członkowskim wolną rękę co do surogacji „altruistycznej”.  Ponadto w projekcie rezolucji stwierdza się, że surogacja pozostaje „ostatnią deską ratunku dla bezpłodnych par (…), w tym dla par homoseksualnych [dosłownie: gay couples], które nie mogą rozmnażać się w naturalny sposób”.

 

Pomimo tego, Przewodnicząca Komisji, Stella Kyriakides (poseł z Cypru), podjęła wtedy decyzję o ponownym rozpatrzeniu odrzuconego projektu na późniejszym posiedzeniu, naruszając tym samym art. 50 oraz art. 47 ust. 6 zd. 4 regulaminu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Pierwszy przepis opisuje procedurę przyjmowania przez komisje PACE sprawozdań i nie przewiduje możliwości ponownego głosowania nad odrzuconymi projektami. Drugi przepis nakłada z kolei na Przewodniczącego każdej komisji obowiązek czuwania nad przestrzeganiem regulaminu w trakcie obrad. Przewodnicząca Kyriakides w sposób rażący uchybiła temu obowiązkowi, podejmując decyzję o ponownym poddaniu pod dyskusję odrzuconego projektu poseł de Sutter w późniejszym terminie.

 

Projekt rezolucji w obecnym kształcie należy ocenić jako skrajnie permisywny i de facto legitymizujący praktykę surogacji, podczas gdy praktyka macierzyństwa zastępczego jest nie do pogodzenia z ukształtowanymi na przestrzeni lat standardami Rady Europy i nosi wszelkie znamiona handlu dziećmi, definiowanego w prawie międzynarodowym jako jakiekolwiek działanie, w drodze której dziecko przekazywane jest przez jakąkolwiek osobę innej osobie za wynagrodzeniem lub jakąkolwiek rekompensatą (art. 2 lit. a. protokołu fakultatywnego do Konwencji ONZ o prawach dziecka z 25 maja 2000 r.).

 

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że poczynione w projekcie rozróżnienie pomiędzy surogacją komercyjną a „altruistyczną” jest sztuczne, w szczególności ze względu na płynne granice pomiędzy wynagrodzeniem dla matki zastępczej a szeroko pojętym prawem do refundacji kosztów, które de facto oznacza również prawo do zapłaty określonych kwot na rzecz „surogatki”. Każda umowa o surogację narusza godność i prawa dzieci oraz matek zastępczych, niezależnie od tego, czy matka otrzymuje finansową gratyfikację, czy też jedynie zwrot poniesionych kosztów.

 

Poważne wątpliwości budzi przyznanie explicite dostępu do surogacji osobom prowadzącym homoseksualny tryb życia. W sytuacji, gdy znaczna część członków Rady Europy zdecydowanie odrzuca adopcję dzieci przez osoby prowadzące homoseksualny tryb życia jako zagrażającą dobru dziecka, proponowane rozwiązanie stanowi próbę narzucenia nacechowanych ideologicznie rozwiązań prawu poszczególnych krajów.

 

Stanowisko wyrażone w projekcie tego sprawozdania nie jest skutkiem obiektywnej analizy. Poseł Petra de Sutter jest nie tylko politykiem, ale również lekarzem zajmującym się organizowaniem oraz przeprowadzaniem surogacji w Belgii. Jako szefowa oddziału medycyny reprodukcyjnej szpitala uniwersyteckiego w Gandawie, który obsługuje klientów zainteresowanych macierzyństwem zastępczym, jest zainteresowania przepisami prawa przyjaznymi tej praktyce.

 

W związku z powyższym podczas debaty w Strasburgu należy zwrócić uwagę na potrzebę opracowania nowego sprawozdania przez posła niebudzącego wątpliwości co do jego bezstronności, który w sposób obiektywny ukaże wszystkie niebezpieczeństwa i problemy prawne związane z praktyką macierzyństwa zastępczego i przedstawi propozycję rezolucji jednoznacznie potępiającej surogację zarówno w komercyjnej, jak i niekomercyjnej formie.

Jednocześnie, projekt poseł de Sutter powinien zostać odrzucony podczas głosowania w Spraw Społecznych, Zdrowia oraz Zrównoważonego Rozwoju.

 

Posiedzenia Komisji Spraw Społecznych, Zdrowia i Zrównoważonego Rozwoju PACE w sprawie macierzyństwa zastępczego

 

28 stycznia 2015 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: wyznaczenie poseł Petry de Sutter na sprawozdawcę projektu sprawozdania w sprawie Human rights and ethical issues related to surrogacy

 

22 kwietnia 2015 r.  - Strasburg

Przedmiot posiedzenia: dyskusja nad szkicem projektu sprawozdania na temat Human rights and ethical issues related to surrogacy

 

25 czerwca 2015 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: upoważnienie poseł de Sutter do odbycia podróży służbowej do Wielkiej Brytanii w związku z przygotowywaniem projektu sprawozdania na temat Human rights and ethical issues related to surrogacy

 

11 września 2015 r. - Paryż

Przedmiot posiedzenia: wysłuchanie na temat Human rights and ethical issues related to surrogacy z udziałem ekspertów - Laury Martínez-Mora (Principal Legal Officer, Permanent Bureau of the Hague Conference on Private International Law), prof. Susan Golombok (dyrektorem Centre for Family Research, oraz pracownikiem wydziału nauk społecznych Uniwersytetu Cambridge) oraz prof. René Frydman (z oddziału położnictwa, ginekologii i medycyny reprodukcyjnej Foch Hospital w Suresnes we Francji).

 

1 października 2015 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: dyskusja nad wstępnym projektem sprawozdania w sprawie Human rights and ethical issues related to surrogacy autorstwa poseł de Sutter Petry de Sutter

 

23 listopada 2015 r. – Paryż

Przedmiot posiedzenia: przesunięcie dyskusji nad projektem rezolucji i rekomendacji w sprawieHuman rights and ethical issues related to surrogacy na późniejszy termin oraz wezwanie przewodniczącą Komisji do zasięgnięcia rady przewodniczącego PACE w sprawie procedury właściwej do stwierdzenia konfliktu interesów poseł-sprawozdawcy

 

27 stycznia 2016 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: konflikt interesów poseł-sprawozdawcy

Wynik głosowania: większością 21 do 17 Komisja odmówiła głosowania w sprawie cofnięcia poseł-sprawozdawcy mandatu do przygotowania projektu sprawozdania

 

15 marca 2016 r.  – Paryż

Przedmiot posiedzenia: projekt sprawozdania Human rights and ethical issues related to surrogacy

Wynik głosowania: projekt odrzucono, ale przewodnicząca poinformowała zebranych, że mimo to punkt poświęcony projektowi poseł de Sutter znajdzie się w kwietniowym porządku obrad Komisji (considered a revised draft report in camera and rejected the amended preliminary draft resolution and the amended preliminary draft recommendation; the Chairperson informed the Committee that it remained seized on the issue and that she would thus put the item on the agenda of the Committee meeting during the April 2016 part-session of the Assembly)

 

20 kwietnia 2016 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: dyskusja nad projektem sprawozdania Human rights and ethical issues related to surrogacy oraz wysłuchanie oświadczenia Wojciecha Sawickiego, sekretarza generalnego PACE

 

2 czerwca 2016 r. – Paryż

Przyjęcie do wiadomości przez członków Komisji faktu wpłynięcia petycji „No Maternity Traffic”, w której 110 tysięcy obywateli apeluje o potępienie przez  Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy wszelkich form surogacji

 

21-22 czerwca 2016 r. – Strasburg

Przedmiot posiedzenia: dyskusja oraz ponowne głosowanie nad projektem sprawozdania Human rights and ethical issues related to surrogacy