wolności obywatelskie https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie-0 pl Kto może chcieć nowych wyborów parlamentarnych? https://ordoiuris.pl/komentarze/kto-moze-chciec-nowych-wyborow-parlamentarnych <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Kto może chcieć nowych wyborów parlamentarnych? <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/195" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">s.meuwissen</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 01/16/2024 - 09:33</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Trzy miesiące po wyborach doprowadzenie do rozpisania przedterminowych wyborów parlamentarnych może być znacznie większą pokusą dla Donalda Tuska niż Jarosława Kaczyńskiego. Sondaże poparcia partii politycznych nie są korzystne dla PiS. </span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Dla Donalda Tuska kluczowe jest by nowe wybory osłabiły jego koalicjantów. Na razie jednak nie ma powodów by sądzić, że Trzecia Droga i Lewica szybko się politycznie zużyją.</span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Premier dużo zainwestował w spoistość rządzącej koalicji hojnie obdzielając Trzecią Drogę i Lewica stanowiskami w swoim rządzie. Obecnie zerwanie koalicji przez Polskę2050, PSL lub Lewicę - nie mówiąc o małych koalicjantach jak Inicjatywa Polska - byłoby dla nich bardzo kosztowne politycznie.</span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Wiele ważnych czynników dynamiki politycznej dopiero wejdzie do gry i one mogą być decydujące dla trwania obecnej kadencji Sejmu. Szczególnie dotyczy to relacji pomiędzy Polską a Unią Europejską czy decyzji o ważnych inwestycjach infrastrukturalnych. </span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Trudno znaleźć racjonalny powód, dla którego partia Jarosława Kaczyńskiego miałaby chcieć skrócenia kadencji Sejmu ze względu na to, że poparcie dla jego partii osłabło. Jedynym czynnikiem, na który mógłby liczyć PiS to demobilizacja elektoratu anty-PiS i mobilizacja własnych wyborców.</span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">• Nowe wybory to zagrożenie dla PiS, który może utracić możliwość obrony prezydenckiego weta.</span></strong></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie można wykluczyć, że trwający konflikt polityczny, polegający w znacznej mierze na łamaniu zasad praworządności przez większość rządzącą zakończy się przyspieszonymi wyborami. O takiej możliwości mówiono zresztą zaraz po ogłoszeniu wyników jesiennych wyborów.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Już wtedy <a href="https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/9349284,tusk-bedzie-chcial-przejac-jak-najwiecej-wladzy-padly-slowa-o-wczes.html" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">zwracano uwagę</a>, że zwycięstwo Donalda Tuska nie jest pełne i będzie on dążył do zmiany zaistniałej sytuacji. Pojawiały się <a href="https://dorzeczy.pl/kraj/496479/pis-ma-dazyc-do-przyspieszonych-wyborow.html" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">opinie</a>, że również liderzy Prawa i Sprawiedliwości rozważają możliwość nowej parlamentarnej elekcji, gdyby miało to przynieść korzyść ich ugrupowania. Czy rzeczywiście zatem możemy się spodziewać rozwiązania Sejmu? Czy liderom dwóch największych partii może na tym zależeć? Czy byłoby to dobre dla polskiego państwa.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Sytuacja, w której znajduje się nowy premier jest ciekawa i złożona. Po pierwsze wciąż największym ugrupowaniem w Sejmie jest niedawno jeszcze rządzący PiS. Po drugie koalicja sprawująca władzę, złożona z wielu podmiotów, zawsze będzie zawierała w sobie potencjał niestabilności. To, że na razie jeszcze nie jest on zauważalny świadczy z jednej strony o tym jak zręcznym rozgrywającym - w pewnych zakresach działania - okazuje się Donald Tusk, a drugiej o tym jakie nastroje towarzyszą tej części społeczeństwa, która wybrała nowe władze. Jeśli chodzi o zręczność Donalda Tuska to niewątpliwie zdołał on współpracujące z PO partie koalicyjne, jeszcze na długo przed wyborami, zawirusować twardą narracją antypisowską i teraz zbiera żniwo tych działań. Po wyborach nowy premier zdecydował się obficie obdarować stanowiskami w rządzie swoich koalicjantów. Wystarczy <a href="https://pbs.twimg.com/profile_banners/1295647949238697987/1704886185/1080x360" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">zobaczyć</a> ilu wiceministrów posiada w nowym rządzie Polska 2050. Obecnie zaś, za pomocą radykalnych i lekceważących prawo działań związek koalicyjny jest utwardzany. Logika tego działania jest dość prosta, rozpad koalicji i zmiana rządu oznaczałyby, że procesom rozliczeniowym mogliby zostać poddani ci, którzy dziś wznoszą sztandar depisyzacji. Nawet jeśli wznosząc go, wcale się nie cieszą. Niewątpliwie także szybka utrata stanowisk byłaby bolesna zarówno dla Trzeciej Drogi, jak i Lewicy, nie mówiąc już o takich małych ugrupowaniach jak Inicjatywa Polska, któremu przewodzi Barbara Nowacka, nowa minister edukacji narodowej.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{121}" paraid="8" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wszystko to oznacza to, że Donald Tusk sporo zainwestował w umocnienie  nie tylko sejmowej, ale też szerzej, politycznej koalicji i że rzeczywiście zamierza przeprowadzić swoje plany nie zmieniając w zasadniczy sposób składu obecnego Sejmu. Czy można jednak wskazać okoliczności, które mogłaby skłonić premiera Tuska do prowadzenia gry politycznej w taki sposób, by prezydent zdecydował się na rozpisanie nowych wyborów parlamentarnych? Wydaje się, że takim czynnikiem mogłoby by być pojawienie się realnej szansy na ostateczne przełamanie porządku konstytucyjnego w Polsce. Mogłoby to nastąpić w sytuacji, gdyby rządząca koalicja uzyskała możliwość odrzucenia weta prezydenckiego lub - jeszcze lepiej - gdyby uzyskała większość konstytucyjną. Być może nowe wybory miałyby dla Donalda Tuska sens także wtedy, gdyby realną wydawała się szansa marginalizacji koalicjantów platformy. Jak na razie ta ostatnia możliwość - wedle powyborczych <a href="https://www.rp.pl/polityka/art39597341-sondaz-spada-poparcie-pis-i-ko-zyskuje-trzecia-droga" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">sondaży</a> poparcia dla partii politycznych - nie wydaje się bliska.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{138}" paraid="10" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Bardziej realne wydaje się, że koalicja antypisowska mogłaby po rozwiązaniu Sejmu i przeprowadzaniu nowych wyborów uzyskać większość kwalifikowaną ⅗ głosów w Sejmie, która pozwoliłaby nie liczyć się z wetem prezydenta. Tego rodzaju oczekiwania można zauważyć dość wyraźnie w opiniach publiczności politycznej bezwarunkowo popierającej zarówno <a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/jak-bartlomiej-sienkiewicz-nie-zlikwidowal-tvp" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">niepraworządne działania</a> rządu Tuska podczas przejmowania TVP jak i w <a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/szczegolna-pozycja-prezydenta-rp-w-swietle-sprawy-poslow-kaminskiego-i-wasika" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">sprawie</a> posłów Kamińskiego i Wąsika. Na dziś jednak - nawet gdyby wybory koalicji rządzącej udało się wygrać wyżej niż na jesieni - koszt takiej operacji mógłby być znaczny. Niewykluczone, że doszłoby do rekompozycji całego układu koalicyjnego - Trzecia Droga, która według grudniowego sondażu zbliżyła się do 20 proc. poparcia, mogłaby razem z Lewicą i mniejszymi koalicjantami dążyć do realnego osłabienia pozycji Donalda Tuska. Tego Tusk nie chce na pewno.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{158}" paraid="12" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jednocześnie na dziś koalicjanci PO deklarują lojalność. Dzisiejsza opozycja pewne nadzieje zdaje się pokładać w ewentualnym zwrocie wewnątrz PSL. Jednak lider tej partii Władysław Kosiniak-Kamysz konsekwentnie daje do zrozumienia, że na tego rodzaju zmianę PiS nie ma co liczyć. Gdy 11 stycznia Mateusz Morawiecki <a href="https://dorzeczy.pl/kraj/536331/kosiniak-kamysz-do-pis-czas-zaakceptowac-wynik-wyborow.html" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">zapytał</a> wyborców Trzeciej Drogi, a zatem także PSL-u “Czy na pewno głosowaliście na taki rząd, który w ciągu niespełna miesiąca zaatakował sądy? (...). Na taki rząd, który walczy z wolnymi mediami, który chce monopolu medialnego, żeby wszystkie ważne media mówiły jednym głosem?”, szybko pojawiła się odpowiedź lidera ludowców. “Wyborcy #TrzeciaDroga 15 października powiedzieli NIE trzeciej kadencji PiS, określili się po stronie praworządności, demokracji oraz samorządności i tym wartościom pozostają wierni. Czas, by politycy @pisorgpl zaakceptowali wreszcie wynik wyborów” - <a href="https://twitter.com/KosiniakKamysz/status/1745511490696651231?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1745511490696651231%7Ctwgr%5E9cc4af80865595d505053b899b768b4acbff8e7a%7Ctwcon%5Es1_&amp;ref_url=https%3A%2F%2Fdorzeczy.pl%2Fkraj%2F536331%2Fkosiniak-kamysz-do-pis-czas-zaakceptowac-wynik-wyborow.html" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">zanotował</a> na portalu X (dawniej Twitter) Władysław Kosiniak-Kamysz. Stworzony mechanizm zatem działa, a nowe wybory oznaczałyby pewne ryzyko. Tego rodzaju grę podjął w 2007 roku Jarosław Kaczyński i poniósł klęskę tracąc władzę na osiem lat, po zaledwie dwóch latach rządów swojego obozu. </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{184}" paraid="14" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jeśli weźmie się pod uwagę, że premier Donald Tusk <a href="https://www.rp.pl/polityka/art39612341-sondaz-spada-zaufanie-do-szymona-holowni-i-donalda-tuska-nowy-wicelider" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">nie jest lubianym politykiem</a>, i posiada znaczny elektorat negatywny, nie można wykluczyć, że przy nowym rozdaniu sejmowym po hipotetycznych wyborach, Tusk straciłby jednoznacznie pierwszorzędną rolę w koalicji rządzącej. Zatem gra na nowe wybory niesie ze sobą określone ryzyka, których realizacja miałaby wpływ na możliwość realizacji celów politycznych, które premier z PO może sobie stawiać. Nastroje społeczne - wciąż w wysokim stopniu charakteryzujące się <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/dokad-biegnie-trzecia-droga" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">oczekiwaniami odwetowymi</a> wobec PiS - a także petryfikacja polityczna koalicji, powstająca dzięki współodpowiedzialności za dokonywane obecnie naruszenia praworządności, mogą skłaniać Donalda Tuska do działań w pewnym sensie zachowawczych. Ich zachowawczość nie polegałaby jednak na powstrzymaniu <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/expose-zapowiedzianej-rewolucji" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">uruchamianej rewolucji</a>, ale na optymalizacji warunków do jej prowadzenia.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{209}" paraid="16" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W tym miejscu należałoby jednak postawić pytanie o to jakie cele rzeczywiście przyświecają Tuskowi. Czy chodzi po prostu o rodzaj rekonkwisty i przywrócenie reżimu politycznego sprzed wyborów w 2015 roku? Czy o dostosowanie polskiego państwa do oczekiwań europejskich partnerów szykujących się właśnie do przejęcia władzy nad państwami europejskimi w ramach centralizacji, tylko dla niepoznaki zwanej <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/koniec-polski-i-poczatek-panstwa-europa" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">federalizacją</a>? Czy o takie rozchwianie ustrojowe Polski, by organy unijne mogłby wtrącić się w rozwiązanie naszych wewnętrznych spraw i poszerzyć w ten sposób zakres swoich prerogatyw? A może chodzi o uzyskanie osobistych zasług wobec zagranicznych popleczników, zasług umożliwiających kontynuowanie kariery na szczeblu międzynarodowym? </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{224}" paraid="18" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Odpowiedź na te pytania, podobnie jak sytuacja polityczna, powinna być dynamiczna. Rewolucja, czy inaczej - faza <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/kryzys-konstytucyjny-w-polsce-analiza-ordo-iuris" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">sprawiedliwości okresu przejściowego</a> - która uczyniłaby z Polski państwo modelowo przygotowane do centralizacji UE, jest zapewne planem maksimum. Jednocześnie jednak uwikłanie Polski w długotrwałe turbulencje ustrojowe, prawdopodobnie także będzie wynikiem akceptowalnym dla europejskich elit. Perspektywa wykluczenia największego państwa “nowej Unii”, potencjalnego lidera regionu, z obszaru podmiotowego oddziaływania w polityce europejskiej zapewnia realizację wielu interesów. Z tej perspektywy brak posiadania pełnej konstytucyjnej większości, a co za tym idzie, także konstytucyjnej władzy może być nawet na pewnym etapie korzystny dla ekipy Tuska. Pełnia władzy oznaczałaby pełnię odpowiedzialności, oznaczałaby konieczność formowania nowego porządku państwowego. Przy zwarciu z PiS Tusk ma możliwość, z ograniczoną społecznie odpowiedzialnością, wspierać demontaż kolejnych instytucji, a unikać konieczności przedstawienia programu odbudowy. Dziś mamy neo-TVP, zaraz możemy mieć neo-Sejm, ponieważ sprawa Kamińskiego i Wąsika, owszem, ma potencjał do tego by obecna opozycja przestała uznawać działającą od jesieni niższą izbę parlamentu za funkcjonującą na konstytucyjnych zasadach. Być może właśnie o to chodzi.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{0f7c5a5c-1c5d-4231-95ab-49f55e646cb5}{243}" paraid="20" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Niedawne pokazowe spotkania, najpierw ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce Marka Brzezińskiego z komisarz UE Verą Jourovą, <a href="https://twitter.com/USAmbPoland/status/1737523059563626581" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">mające miejsce</a> w naszym kraju, a potem spotkania Brzezińskiego z przedstawicielami nowego rządu, w tym z ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem, pokazują, że Tusk nie musi się obawiać negatywnych reakcji na niepraworządne działania swojego gabinetu na poziomie międzynarodowym. “Cieszę się, że Pan Ambasador Mark Brzezinski pozytywnie ocenia działania resortu prowadzące do przywrócenia w Polsce praworządności. Dobre stosunki polsko-amerykańskie to ważny element polityki zagranicznej obu państw – <a href="https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/spotkanie-ministra-sprawiedliwosci-z-ambasadorem-stanow-zjednoczonych-w-polsce-markiem-brzezinskim" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">powiedział</a> Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Adam Bodnar podczas spotkania 10 stycznia 2024 r. z kierownictwem Ambasady USA w Polsce.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{b87a0244-e1a8-44a3-8d58-6d4234d84d66}{12}" paraid="22" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Co z planami PiS, by doprowadzić do kolejnych wyborów? Grudniowy sondaż United Surveys, ale także nowsze badania <a href="https://wiadomosci.onet.pl/kraj/nowy-sondaz-partyjny-trzecia-droge-uchronil-efekt-brauna/v5dpm1w" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">pracowni IBRIS</a> oraz <a href="https://businessinsider.com.pl/polityka/nowy-sondaz-wyborczy-wielkie-przetasowanie-po-prawej-stronie/r58y31x" style="color:blue; text-decoration:underline" target="_blank">pracowni Opinia24</a> wskazują, że przewaga partii Jarosława Kaczyńskiego na partią Tuska jest mniejsza od błędu statystycznego wynoszącego zwykle około 3 proc. Biorąc pod uwagę te dane nie ma podstaw, by Jarosław Kaczyński mógł racjonalnie myśleć o powrocie do władzy w niedługim czasie. Być może jednak liderzy PiS uznają, że nowe wybory odwrócą tendencje mobilizacyjne w elektoratach. Jesienią, 15 października br. doszło do niezwykłej mobilizacji obywateli przeciwko rządom PiS, dziś badania prezentowane przez sondażownie wskazują, że trzy miesiące później doszło już do spodziewanej demobilizacji społecznej. Polacy pytani o szybką kolejną elekcję do Sejmu nie deklarują tak chętnie swojego zaangażowania. Według IBRIS-u, którego sondaż opublikowano 10 stycznia br. tylko 47 proc. badanych powiedziało “zdecydowanie tak” na pytanie o udział w takich wyborach, a 14 proc. “raczej” tak. Tymczasem frekwencja 15 października 2023 r. wyniosła 74,38 proc. wśród uprawnionych do głosowania. Czy PiS zdołałby lepiej zmobilizować swój elektorat? Czy elektorat opozycji rzeczywiście na tyle stracił jesienny entuzjazm, że odpuściłby kolejną niedzielę wyborczą? Kwestie te wydają się bardzo wątpliwe. </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{b87a0244-e1a8-44a3-8d58-6d4234d84d66}{38}" paraid="24" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie oznacza to jednak, że nikt - łącznie z prezydentem - nie podejmie próby wywrócenia nowego układu politycznego, o którym już można przeczytać, że zapoczątkowuje on IV Rzeczpospolitą, tym razem Donalda Tuska. To dość pospieszne stwierdzenie, ponieważ kolejne polskie republiki liczymy okresami niepodległości, a nie zmianami ustrojowymi jak Francuzi. Rządy Tuska mogą raczej otwierać nowy okres polskiej niesuwerenności, jak PRL czy rozbiorowe Królestwo Polskie. Jednak i na takie oceny jest jeszcze za wcześnie.  </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" paraeid="{b87a0244-e1a8-44a3-8d58-6d4234d84d66}{38}" paraid="24" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p class="text-align-justify" paraeid="{b87a0244-e1a8-44a3-8d58-6d4234d84d66}{38}" paraid="24" style="margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Tomasz Rowiński - senior research fellow w projekcie Ordo Iuris: Cywilizacja, redaktor „Christianitas", redaktor portalu Afirmacja.info, historyk idei, publicysta, autor książek; wydał m.in. „Bękarty Dantego. Szkice o zanikaniu i odradzaniu się widzialnego chrześcijaństwa", „Królestwo nie z tego świata. O zasadach Polski katolickiej na podstawie wydarzeń nowszych i dawniejszych", „Turbopapiestwo. O dynamice pewnego kryzysu", „Anachroniczna nowoczesność. Eseje o cywilizacji przemocy".</span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-01/tomek.png?itok=JlhSOlA0" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wybory" hreflang="pl">wybory</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/donald-tusk" hreflang="pl">donald tusk</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/jaroslaw-kaczynski" hreflang="pl">jaroslaw kaczynski</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tzecia-droga" hreflang="pl">Tzecia Droga</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 16 Jan 2024 08:33:13 +0000 s.meuwissen 5149 at https://ordoiuris.pl "Mowa nienawiści" może stać się przestępstwem w UE. Ważne głosowanie w Parlamencie Europejskim https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/mowa-nienawisci-moze-stac-sie-przestepstwem-w-ue-wazne-glosowanie-w <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> &quot;Mowa nienawiści&quot; może stać się przestępstwem w UE. Ważne głosowanie w Parlamencie Europejskim <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/195" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">s.meuwissen</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 01/15/2024 - 14:54</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>• W najbliższych dniach w Parlamencie Europejskim odbędzie się głosowanie, dotyczące rozszerzenia kategorii unijnych przestępstw o „mowę nienawiści” i „przestępstwa z nienawiści”.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>• Sama propozycja dotycząca dodania mowy nienawiści do listy unijnych przestępstw budzi jednak liczne zastrzeżenia, które dotyczą m.in. kwestii zasadności i potrzeby takiego działania w  świetle art. 83 (1) TFUE czy skuteczności tego typu unormowań. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>• Instytut Ordo Iuris przygotował memorandum, adresowane do posłów zasiadających w Parlamencie Europejskim, rekomendując głosowanie przeciwko przedmiotowej propozycji.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>• W dokumencie tym Instytut przedstawił argumenty prawne, przemawiające za odrzuceniem projektu dotyczącego mowy nienawiści.</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W grudniu 2021 roku Komisja Europejska wystosowała do Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej <a href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021DC0777">komunikat</a> zatytułowany „Bardziej inkluzywna i bezpieczna Europa: rozszerzenie wykazu przestępstw UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści”. Przyjęcie regulacji w omawianej materii było zapowiadane wcześniej, w tym we wrześniu 2020 roku, podczas corocznego wystąpienia State of the Union, kiedy to Przewodnicząca Komisji Europejskiej pokreśliła potrzebę skutecznej walki z rasizmem i nienawiścią.</p> <p class="text-align-justify">W celu zwalczania tych negatywnych zjawisk, Komisja Europejska opracowała projekt, polegający na dodaniu do listy unijnych przestępstw mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści, w oparciu o art. 83 ust. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Propozycję uzasadniono m.in. rzekomym wzrostem liczby incydentów związanych z mową nienawiści oraz przestępstw z nienawiści czy nasileniem nawoływania do nienawiści w Internecie i mediach społecznościowych w ostatnich latach. Powoływano się także na transgraniczny charakter tych czynów oraz na potrzebę ochrony praw człowieka jak i wartości unijnych.</p> <p class="text-align-justify">Propozycja Komisji Europejskiej wzbudziła jednak liczne zastrzeżenia, odnoszące się do kilku fundamentalnych kwestii, szerzej opisanych w <a href="https://ordoiuris.pl/opinia-prawna-w-przedmiocie-oceny-legalnosci-warunkow-oraz-skutkow-rozszerzenia-dziedzin">analizie</a> Ordo Iuris, opublikowanej w marcu 2022 roku. Dlatego też Instytut monitorował prace prowadzone nad projektem, czego widocznym potwierdzeniem jest <a href="Memorandum_0.pdf">memorandum</a> wysłane do posłów do Parlamentu Europejskiego w związku z głosowaniem na sesji plenarnej, przewidzianym na 18 stycznia bieżącego roku.</p> <p class="text-align-justify">W swoim memorandum, Instytut Ordo Iuris zwraca uwagę na kilka istotnych argumentów, przemawiających za odrzuceniem projektu.</p> <p class="text-align-justify">W pierwszej kolejności podkreślono, iż omawiana propozycja nie spełnia żadnej z przesłanek wymienionych w art. 83 (1) TFUE. Omawiany przepis przyznaje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie kompetencje do stanowienia prawa w dziesięciu ściśle określonych obszarach, zaliczanych do szczególnie poważnej przestępczości o transgranicznym charakterze. Chodzi o tzw. normy minimalne określające podstawowe standardy ochrony, w tym definicje przestępstwa i określenie kar. W memorandum zaznacza się, iż zachowania mieszczące się w zakresie „nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści”, a polegające dla przykładu na „oczernianiu” czy „szkalowaniu” jakiejś osoby powinny być ocenione zdecydowanie negatywnie. W dokumencie zauważono , że tego typu czyny nie  mogą zostać zaliczone do kategorii „szczególnie poważnej przestępczości o charakterze transgranicznym”. Nie można bowiem zrównać „nawoływania do nienawiści” ze zbrodniami takimi jak terroryzm czy wykorzystywanie seksualne kobiet i dzieci. W dodatku przestępstwa o charakterze „mowy nienawiści” z reguły nie posiadają transgranicznej charakterystyki, na co zwrócono uwagę w memorandum.</p> <p class="text-align-justify">W dokumencie zwrócono również uwagę na ryzyko niejasnej definicji pojęć takich jak „mowa nienawiści” czy „przestępstwa z nienawiści”, co w przypadku przyjęcia projektu może mieć daleko idące negatywne skutki. Wynika to z okoliczności, że Rada najpierw jednogłośnie zgodzi się na uznanie niejasnych, dowolnie interpretowanych terminów "mowa nienawiści” i „przestępstwa z nienawiści" za przestępstwa europejskie, a dopiero później ich definicje zostaną doprecyzowane w drodze dyrektywy, która jednak nie będzie już wymagać jednomyślności ze strony Rady. Jak stwierdzono w memorandum: „sytuację tę można porównać do złożenia podpisu in blanco na dokumencie, z którego treścią, po jego uzupełnieniu, niektórzy członkowie Rady mogą się nie zgodzić”.</p> <p class="text-align-justify">Analitycy Instytutu zwrócili również uwagę na problemy związane z skutecznością tego typu regulacji, podając za przykład dotychczasowe doświadczenia części państw członkowskich Unii Europejskiej, które zdecydowały się na przyjęcie podobnych rozwiązań. W tym kontekście przytoczono casus Belgii, Francji i Hiszpanii, które wprowadziły przepisy dotyczące mowy nienawiści w zakresie orientacji seksualnej i płci społeczno-kulturowej (gender), co finalnie nie przełożyło się a znaczący spadek liczby przestępstw, związanych z kryminalizowanymi zachowaniami. </p> <p class="text-align-justify">Debata nad projektem w Paramencie Europejskim ma mieć miejsce w środę 17, a głosowanie w czwartek 18 stycznia bieżącego roku.</p> <p class="text-align-justify">- Wiele państw zdecydowało się dotychczas na uchwalenie przepisów dotyczących karania za tzw. „mowę nienawiści” i „przestępstwa z nienawiści”, a tego typu regulacje stają się coraz bardziej powszechne. Pomimo to, często uchwalane ze szlachetnych pobudek przepisy służą jako narzędzie prowadzące finalnie się do ograniczenia podstawowych praw i wolności, w tym fundamentalnego prawa do swobodnej wypowiedzi. Przykładem tego mogą być ostatnie doniesienia z Finlandii, gdzie chadecka polityk Päivi Räsänen została oskarżona o szerzenie nienawiści w związku z krytycznymi wypowiedziami pod adresem środowisk LGBT. Dlatego też propozycja Komisji budzi daleko idące zastrzeżenia a prace nad tym projektem są monitorowane przez nasz Instytut - mówi Patryk Ignaszczak z Centrum Prawa Międzynarodowego.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-01/guillaume-perigois-wVqC9dty3VQ-unsplash.jpg?itok=Nq_dGViJ" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Unsplash</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/parlament-europejski" hreflang="pl">parlament europejski</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-slowa" hreflang="pl">wolność słowa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/mowa-nienawisci" hreflang="pl">mowa nienawiści</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/unia-europejska" hreflang="pl">Unia Europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 15 Jan 2024 13:54:14 +0000 s.meuwissen 5148 at https://ordoiuris.pl Ograniczanie wolności obywatelskich pod pozorem walki z niegodziwym traktowaniem dzieci https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/ograniczanie-wolnosci-obywatelskich-pod-pozorem-walki-z-niegodziwym <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Ograniczanie wolności obywatelskich pod pozorem walki z niegodziwym traktowaniem dzieci <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 10/11/2022 - 16:44</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· W Unii Europejskiej trwają prace nad projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady „ustanawiającego przepisy mające na celu zapobieganie niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i jego zwalczanie”, przygotowanym przez Komisje Europejską.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· W razie wejścia w życie rozporządzenia, wszelkie treści umieszczane w internecie i innych platformach służących komunikacji podlegałyby weryfikacji i ocenie.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Dziesiątki organizacji broniących praw człowieka, zrzeszenia dziennikarzy, informatyków, instytucje publiczne, w tym Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) i Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD) oraz organizacje branżowe wskazuje na wynikające z projektu poważne zagrożenie dla fundamentalnych praw człowieka i wolności obywatelskich.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Instytut Ordo Iuris przygotował opinię na temat projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><a href="https://ordoiuris.pl/opinia-prawna-na-temat-projektu-rozporzadzenia-parlamentu-europejskiego-i-rady-ustanawiajacego" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">PRZECZYTAJ OPINIĘ – LINK</a></b></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zdaniem Komisji, walka ze zjawiskiem przemocy seksualnej w sieci wymaga uchwalenie stosownych, jednolitych przepisów unijnych. Chęć regulacji ochrony przed niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych, zdaniem projektodawcy, wynika z transgraniczności tego zjawiska oraz zbytniej różnorodności regulacji prawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do tej materii. Przez to nie są one w stanie zapewnić pełnej ochrony przed przemocą seksualną w sieci. </span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Wskazując jednak słuszny cel jakim jest walka z przemocą seksualną wobec dzieci, Komisja proponuje nieproporcjononalne rozwiązania, które budzą bardzo poważne wątpliwości. <a href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52022PC0209&amp;qid=1658237120702" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">Projekt</a> rozporządzenia przewiduje bowiem odszyfrowanie wszystkich treści umieszczanych w internecie, w tym prywatnej korespondencji między członkami rodziny i znajomymi, wiadomości wysyłanych między pracownikami i korespondencji handlowej miedzy przedsiębiorcami. Dostawcy <span style="background:white"><span style="color:#333333">„odpowiednich usługi społeczeństwa informacyjnego”</span></span> czyli hostingu, łączności interpersonalnej, dostępu do internetu oraz sklepy z aplikacjami miałyby być zobowiązane m.in., do „<u>identyfikowania</u>, <u>analizowania</u> i <u>oceniania</u> <b>ryzyka</b> wykorzystania usługi w celu niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie w odniesieniu do każdej z takich usług, które oferują”.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Oznacza to, że wszelkie treści umieszczane w internecie i innych platformach służących komunikacji podlegałyby weryfikacji i ocenie. Dotyczyłoby to nie tylko treści dostępnych publicznie, ale również prywatnej korespondencji między członkami rodziny i znajomymi oraz wiadomości wysyłanych między przedsiębiorcami, stanowiących tajemnicę zawodową lub przedsiębiorstwa.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Usługodawcy mieliby sporządzać sprawozdania z ocen ryzyka i wysyłać je organom koordynującym, które będą przekazywać je mającemu powstać Unijnemu Centrum na rzecz Zapobiegania Niegodziwemu Traktowaniu Dzieci w Celach Seksualnych oraz Walki z tym Zjawiskiem. Sporządzanie takich sprawozdań wymaga permanentnego analizowania wszystkich treści przesyłanych za pomocą przekaźników cyfrowych.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ponad sto organizacji oraz ekspertów broniących praw człowieka <a href="https://ipi.media/new-european-commission-internet-regulation-undermines-media-freedom/">wezwało</a> Komisję Europejska do wycofania projektu, wskazując m.in., iż:</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- sygnaliści i źródła chcące anonimowo dzielić się historiami korupcji w rządzie i administracji publicznej nie będą już mogli ufać usługom komunikacji online;</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- bezpieczne komunikatory (takie jak Signal) zostałyby zmuszone do zaprzestania oferowania swoich usług pozostawiając użytkowników bez żadnych alternatywnych rozwiązań. Naraziłoby to na ryzyko każdego, kto polega na takich usługach: prawników, dziennikarzy, obrońców praw człowieka, pracowników organizacji pozarządowych (w tym tych, którzy pomagają ofiarom), rządy i nie tylko;</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- poprzez podważenie szyfrowania typu end-to-end, na którym dziennikarze polegają, aby bezpiecznie komunikować się ze źródłami, poważnie zagrożona zostanie ochrona jednych i drugich, co będzie miało destrukcyjny wpływ na wolność mediów;</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a name="__DdeLink__814_1557810075" id="__DdeLink__814_1557810075"></a>- przyjęcie projektu i wdrożenie przewidzianych w nim procesów otworzy rządom na całym świecie drogę do wprowadzania <b>kolejnych kryteriów skanowania</b> m.in. w celu walki z opozycją polityczną lub wykrywania jakichkolwiek zachowań które rząd chciałby stłumić;</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">- zagrożenia te stanowią szczególne ryzyko dla grup pozbawionych praw, prześladowanych i marginalizowanych na całym świecie.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dziesiątki organizacji broniących praw człowieka, zrzeszenia dziennikarzy, informatyków, instytucje publiczne (w tym Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) i Europejski Inspektor Ochrony Danych - EIOD) oraz organizacje branżowe, wskazują na wynikające z projektu poważne zagrożenie dla fundamentalnych praw człowieka i wolności obywatelskich takich jak prawo do prywatności, wolność wyrażania opinii, tajemnica zawodowa, tajemnica przedsiębiorstwa czy tajemnica korespondencji. Podkreślają one jednocześnie osłabienie bezpieczeństwa korzystania z usług cyfrowych i danych osobowych, w wyniku przyjęcia projektu. </span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ponadto przedłożony przez Komisję Europejską projekt nie odnosi się do przyczyn zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci, w szczególności nie próbuje przeciwdziałać postępującej seksualizacji dzieci dokonującej się przy udziale m.in. przemysłu rozrywkowego czy modowego. Nie dotyczy także dostępu do pornografii w internecie przez dzieci, pomimo, że taki powszechny, niczym nie ograniczony dostęp wydaje się być nie bez związku z występowaniem praktyk niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych stanowi tę kategorię przestępstw, które domagają się najsurowszego potępienia oraz ukarania i koniecznym jest podejmowanie działania mających im zapobiegać. Szczytny cel nie powinien jednak stanowić legitymacji dla wprowadzania rozwiązań o charakterze inwigilacyjnym, podważających najważniejsze prawa i wolności obywatelskie oraz fundamenty demokratycznego porządku” – zauważa adw. Rafał Dorosiński, członek Zarządu Instytutu Ordo Iuris.</span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Aktualnie trwają prace nad stanowiskiem Polski do projektu rozporządzenia. Gdy zostanie ukończone, rozpatrywać je będzie sejmowej Komisja ds. Unii Europejskiej.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-10/AdobeStock_115064654_0.jpeg?itok=vvpndC9g" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/unia-europejska" hreflang="pl">Unia Europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/komisja-europejska" hreflang="pl">komisja europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/projekt" hreflang="pl">projekt</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rozporzadzenie" hreflang="pl">rozporządzenie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/niegodziwe-traktowanie" hreflang="pl">niegodziwe traktowanie</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 11 Oct 2022 14:44:45 +0000 filip.bator 4224 at https://ordoiuris.pl Opinia prawna na temat projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy mające na celu zapobieganie niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i jego zwalczanie (COM/2022/209 final) https://ordoiuris.pl/opinia-prawna-na-temat-projektu-rozporzadzenia-parlamentu-europejskiego-i-rady-ustanawiajacego <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Opinia prawna na temat projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy mające na celu zapobieganie niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i jego zwalczanie (COM/2022/209 final) <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 10/11/2022 - 16:19</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedmiot opinii</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Przedmiotem niniejszej opinii jest ocena projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy mające na celu zapobieganie niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i jego zwalczanie (COM/2022/209 final)</span><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> z punktu widzenia poszanowania praw i wolności człowieka i obywatela w odniesieniu do prawa do prywatności, ochrony danych i interesów gospodarczych, tajemnicy korespondencji, tajemnicy zawodowej, wolności zrzeszania się, wolności wyrażania opinii, wolności sztuki, nauki oraz wolności wyznania.</span></span></span></span></p> <p class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify"> </p> <ol start="2"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podstawa prawna</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify"> </p> <ol><li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483).</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Konwencja o Ochronie Praw</span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. w Rzymie (Dz. U. 1993 nr 61 poz. 284) – dalej zwana EKPC.</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Protokół dodatkowy</span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Paryż, 20 marca 1952 roku (Dz. U. 1993 nr 61 poz. 284).</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679</span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) – zwane dalej UODO.</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r.</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Konwencja nr 108 RE</span><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych podpisana w Strasburgu dn. 28 stycznia 1981 r. (Ogłoszona D.n. 85-1203, 15 list. 1985.- JO 20 list. 1985. Weszła w życie 1.10.1985).</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku z dnia 16 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. nr 38, poz. 167) - zwany dalej MPPOiP.</span></span></span></span></li> <li class="emission" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej podpisany w Lizbonie 12 grudnia 2007 r. Moc wiążąca dokumentu została mu nadana przez Traktat Lizboński 13 grudnia 2007 roku, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.</span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <ol start="3"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Główne wnioski</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ul><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projektodawca dostrzega zjawisko przemocy seksualnej w sieci i chce przeciwdziałać temu zjawisku poprzez uchwalenie jednolitych przepisów. Chęć regulacji ochrony przed tym zjawiskiem – zdaniem projektodawcy – wynika z jego transgraniczności oraz zbytniej różnorodności regulacji prawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do tej materii, przez co nie są one w stanie zapewnić pełnej ochrony przed przemocą seksualną w sieci. Co istotne, <i>ratio legis </i>proponowanych przepisów nie odnosi się do dostępu do pornografii w internecie przez dzieci, pomimo, że ich powszechny, niczym nie ograniczony dostęp do treści pornograficznych wydaje się być ściśle związany z występowaniem praktyk niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt zakłada, iż każda czynność, informacja, wiadomość, każdy plik umieszczany na platformach cyfrowych będzie postrzegany jako potencjalne zagrożenie wymagające sprawdzenia, co polegałoby na jego przeanalizowaniu, czyli prześledzeniu treści. <b>Odszyfrowaniu i ocenie podlegać miałyby wszystkie treści umieszczane w internecie</b>, w tym prywatna korespondencja między członkami rodziny i znajomymi, wiadomości wysyłane między pracownikami i korespondencja handlowa miedzy przedsiębiorcami. </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dziesiątki organizacji broniących praw człowieka, zrzeszenia dziennikarzy, informatyków oraz instytucje publiczne i organizacje branżowe wskazuje na wynikające z projektu <b>poważne zagrożenie dla fundamentalnych praw człowieka i wolności</b> <b>obywatelskich</b> takich jak prawo do prywatności, wolność wyrażania opinii, tajemnica zawodowa, tajemnica przedsiębiorstwa czy tajemnica korespondencji, wskazując jednocześnie na osłabienie bezpieczeństwa korzystania z usług cyfrowych i danych osobowych w wyniku przyjęcia projektu. M.in. z tych powodów proponowane rozwiązania należy uznać za <b>nieproporcjonalne do celu regulacji</b>.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W Rozporządzeniu nie przewiduje się stworzenia rejestru stron internetowych zawierającego materiały przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, na wzór polskiego Rejestru Domen Służących do Oferowania Gier Hazardowych Niezgodnych z Ustawą;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Taki stan rzeczy powodować będzie <b>nadmierną subiektywizację</b> oceny odnośnie tego, czy dane materiały są materiałami przedstawiającymi niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, czy też nie. </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przyjęcie projektu i wdrożenie przewidzianych w nim procesów otworzy rządom na całym świecie drogę do wprowadzania <b>kolejnych kryteriów skanowania</b> m.in. w celu walki z opozycją polityczną lub wykrywania jakichkolwiek zachowań które rząd chciałby stłumić.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych stanowi tą kategorię przestępstw, które domagają się najsurowszego potępienia i ukarania i koniecznym jest podejmowanie działania mających im zapobiegać. <b>Szczytny cel nie powinien jednak stanowić legitymacji dla wprowadzania rozwiązań o charakterze inwigilacyjnym</b>, podważających najważniejsze prawa i wolności obywatelskie oraz fundamenty demokratycznego porządku.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedłożony przez Komisję Europejską projekt nie odnosi się w żaden sposób do przyczyny dla których niektórzy wykorzystują seksualnie dzieci, nie próbuje przeciwdziałać postępującej seksualizacji dzieci dokonującej się przy udziale m.in. przemysłu rozrywkowego czy modowego.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="4"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedmiot projektu rozporządzenia.</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:21.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedmiotem regulacji w myśl art. 1 ust. 1 Rozporządzenia jest ustalenie <span style="background:white"><span style="color:black">jednolitych przepisów służących przeciwdziałaniu niewłaściwemu wykorzystywaniu odpowiednich usług społeczeństwa informacyjnego do niegodziwego traktowania dzieci w celach w internecie na rynku wewnętrznym (tj. na rynku UE).</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Centralnym pojęciem projektu rozporządzenia jest pojęcie <span style="background:white"><span style="color:black">materiału przedstawiającego niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych</span></span>. Posiada ono swoją definicję legalną w art. 2 lit. l) projektu, w myśl którego pojęcie to oznacza: „<span style="background:white"><span style="color:black">oznacza materiał stanowiący pornografię dziecięcą lub przedstawienie pornograficzne w rozumieniu w art. 2 lit. c) i e) dyrektywy 2011/93/UE”. W art. 2 lit. c) Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującej decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[2]</span></span></span></span></span></span></span></a>, sformułowana jest definicja pornografii dziecięcej<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[3]</span></span></span></span></span></span></span></a>, zaś w art. 2 lit. e) zdefiniowane jest pojęcie „przedstawienia pornograficznego”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[4]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projektowane rozporządzenie ma ustanawiać i regulować obowiązki dostawców usług hostingu, usług dostępu do internetu oraz dostawców usług łączności interpersonalnej w zakresie wykrywania i zgłaszania przypadków niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych oraz usuwania materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, a także uniemożliwiania dostępu do materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Projekt wskazuje następujące kategorie podmiotów, na których ciążą obowiązki określone w Rozporządzeniu:</span></span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">dostawcy odpowiednich usług społeczeństwa informacyjnego (przez, które rozumie się odpowiednie usługi społeczeństwa obywatelskiego znaczą, tyle co: usługi hostingu, usługi łączności interpersonalnej, sklep z aplikacjami<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[5]</span></span></span></span></span></span></span></a> oraz usługi dostępu do Internetu)</span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">dostawcy usług hostingu (usługą hostingu </span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">polega na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="color:black">);</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">dostawcy usług łączności interpersonalnej (usługa łączności interpersonalnej oznacza usługę zazwyczaj świadczoną za wynagrodzeniem, która umożliwia bezpośrednią interpersonalną i interaktywną wymianę informacji za pośrednictwem sieci łączności elektronicznej między skończoną liczbą osób, w ramach której osoby inicjujące połączenie lub uczestniczące w nim decydują o jego odbiorcy lub odbiorcach, natomiast nie obejmuje ona usług, które umożliwiają interpersonalną i interaktywną komunikację wyłącznie jako podrzędną funkcję dodatkową, która jest nieodłącznie związana z inną usługą<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[7]</span></span></span></span></span></a>, w tym usługi, które umożliwiają bezpośrednią interpersonalną i interaktywną wymianę informacji, będąc jedynie niewielką funkcją pomocniczą nieodłącznie związaną z inną usługą);</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">dostawcy usług do Internetu (usługa dostępu do Internetu w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady 2015/2120<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[8]</span></span></span></span></span></span></span></a>, do którego odsyła Rozporządzenie, oznacza publicznie dostępną usługę łączności elektronicznej, która zapewnia dostęp do Internetu, a tym samym łączność z praktycznie wszystkimi zakończeniami sieci Internetu, bez względu na stosowaną technologię sieci i urządzenia końcowe)<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[9]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wyżej wskazane podmioty niekoniecznie muszą mieć siedzibę na obszarze jednego z państw członkowski UE. Wymagane jest natomiast prowadzenie przez nie działalności na terenie Unii Europejskiej<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[10]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Obowiązki wprowadzane przez Rozporządzenie mają niejednolity charakter. Można je podzielić na:</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki w zakresie oceny i ograniczenia ryzyka wykorzystania usługi w celu niegodziwego traktowania dziecka w celach seksualnych;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W myśl art. 3 ust. 1 projektu: „Dostawcy usług hostingu i dostawcy usług łączności interpersonalnej <u>identyfikują</u>, <u>analizują</u> i <u>oceniają</u> <b>ryzyko</b> wykorzystania usługi w celu niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie w odniesieniu do każdej z takich usług, które oferują.”. W ust. 2 wskazano kryteria, które to dostawca usług hosting i usług łączności interpersonalnej musi wziąć pod uwagę podczas tej oceny. Z racji tego, że projektodawca posłużył się w rzeczonym przepisie zwrotem „w szczególności”, katalog ten ma charakter otwarty.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kwestię obowiązku <u>ograniczania ryzyka</u> dostępu do materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych reguluje art. 4 Rozporządzenia. W myśl ust. 1 wspomnianego artykułu: „</span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dostawcy usług hostingu oraz dostawcy usług łączności interpersonalnej stosują uzasadnione środki ograniczające ryzyko, dostosowane do ryzyka określonego zgodnie z art. 3, w celu jego zminimalizowania. Środki takie obejmują niektóre lub wszystkie z poniższych elementów:</span></span></span></span></span></p> <ul><li class="li" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">dostosowanie, za pośrednictwem odpowiednich środków technicznych i operacyjnych oraz przy pomocy personelu, należących do dostawcy usługi <u>systemów moderowania treści</u> lub systemów rekomendacji, jego procesów decyzyjnych, działania lub funkcji usługi, czy też treści lub egzekwowania jej warunków;</span></span></span></span></span></span></li> <li class="li" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">wzmocnienie wewnętrznych procesów dostawcy usługi lub <u>wewnętrznego nadzoru</u> nad funkcjonowaniem usługi;</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">inicjowanie lub dostosowywanie współpracy – zgodnie z prawem konkurencji – z innymi dostawcami usług hostingu lub dostawcami usług łączności interpersonalnej, organami publicznymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego lub, w stosownych przypadkach, podmiotami, którym przyznano status zaufanych podmiotów sygnalizujących zgodnie z art. 19 rozporządzenia (UE) .../... [w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych) i zmieniającego dyrektywę 2000/31/WE]”.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:37.1pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <ol start="2"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki w zakresie wykrywania wykorzystywania usługi w celu niegodziwego traktowania dziecka w celach seksualnych;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W myśl art. 7 ust. 1: „</span></span></span></span><u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Organ koordynujący</span></span></u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> [do spraw związanych z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych]<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a> głównego miejsca prowadzenia działalności <u>ma prawo zwrócić się</u> do właściwego organu sądowego państwa członkowskiego, który go wyznaczył, lub do innego niezależnego organu administracyjnego tego państwa członkowskiego <u>o wydanie nakazu wykrywania zobowiązującego dostawcę usług hostingu lub dostawcę usług łączności interpersonalnej</u> podlegającego jurysdykcji tego państwa członkowskiego <u>do zastosowania środków określonych w art. 10</u>, <u>w celu wykrywania</u> przypadków niegodziwego traktowania dzieci w celach<br /> seksualnych w internecie w ramach konkretnej usługi”.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <ol start="3"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki związane z wydaniem nakazu wykrycia;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <ol start="4"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki sprawozdawcze;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Kolejną kategorią obowiązków są obowiązki sprawozdawcze. Pierwszy z obowiązków sprawozdawczych został przewidziany w art. 5 ust. 1 Rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem: „Dostawcy usług hostingu i podmioty świadczące usługi łączności interpersonalnej przekazują w terminie trzech miesięcy od daty, o której mowa w art. 3 ust. 4 [data przeprowadzenia pierwszej oceny ryzyka], organowi koordynującemu głównego miejsca prowadzenia działalności sprawozdanie określające, co następuje:</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">a) </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">proces i </span></span><u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">wyniki oceny ryzyka</span></span></u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> przeprowadzonej lub zaktualizowanej zgodnie z art. 3, w tym oceny wszelkiego potencjalnego pozostałego ryzyka, o którym mowa w art. 3 ust. 5;</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">b) wszelkie <u>środki ograniczające ryzyko</u> wdrożone na podstawie art. 4.”.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <ol start="5"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki w zakresie usuwania materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:17.85pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:17.85pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Obowiązek ten aktualizuję się po wydaniu przez właściwy organ sądowy nakazu usunięcia przez dostawcę usług hostingu podlegającego jurysdykcji tego państwa członkowskiego, co najmniej jednego konkretnego elementu materiału, który, po starannej ocenie, <u>organ koordynujący</u>, <u>sądy </u>lub <u>inne niezależne organy administracyjne</u>, uznały za materiał przedstawiający niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, bądź do uniemożliwienia dostępu do tego materiału we wszystkich państwach członkowskich. W myśl art. 14 ust. 2: „Dostawca usługi wykonuje nakaz usunięcia tak szybko, jak to możliwe, a w każdym razie w ciągu 24 godzin od jego otrzymania.”.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <ol start="6"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">obowiązki w zakresie blokowania materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych;</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Obowiązki w zakresie blokowania materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych aktualizują się po wydaniu przez właściwy organ sądowy lub niezależny organ administracyjny nakazu blokowania określonych stron internetowych zawierających materiały przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych (art. 16 ust. 1).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="7"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">pozostałe obowiązki.</span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="5"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Organy powoływane w projekcie.</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W opiniowanym projekcie rozporządzenia, projektodawca przyjmuje dwupoziomowość organów uprawnionych do kontroli realizacji obowiązków. Przewiduje się bowiem istnienie organów funkcjonujących na szczeblu wspólnotowym oraz organów funkcjonujących na poziomie poszczególnych państw członkowskich.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na poziomie wspólnotowym organem takim jest Unijne Centrum na rzecz Zapobiegania Niegodziwemu Traktowaniu Dzieci w Celach Seksualnych oraz Walki z tym Zjawiskiem. Według projektu, ma ono być organem Unii Europejskiej i posiadać zdolność prawną (art. 41 ust. 2). Siedziba Unijnego Centrum ma się mieścić w Hadze w Holandii (art. 42). Założenia Unijnego Centrum określono w art. 40 ust. 2 zgodnie, z którym: „Unijne Centrum przyczynia się do osiągnięcia celu niniejszego rozporządzenia przez wspieranie i ułatwianie wdrażania jego przepisów dotyczących wykrywania, zgłaszania, usuwania lub uniemożliwiania dostępu i blokowania dostępu do niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie oraz gromadzenia i wymiany informacji i wiedzy eksperckiej, a także ułatwiania współpracy między właściwymi podmiotami publicznymi i prywatnymi w zakresie zapobiegania niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych, w szczególności w internecie, i zwalczanie takiego traktowania”. Zadania Unijnego Centrum zostały określone w art. 43 projektu.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wśród organów krajowych przewidzianych przez Rozporządzanie można wskazać:</span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Organ odpowiadający za stosowanie i egzekwowanie rozporządzenia;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Organ koordynujący;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">właściwy organ sądowy lub niezależny organ administracyjny – określany przez prawodawstwo poszczególnych państw członkowskich.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Spośród wymienionych organów należy skupić się na organie koordynującym. Zgodnie z art. 26 ust. 1 Rozporządzenia: „Państwa członkowskie zapewniają, aby wyznaczone przez nie organy koordynujące wykonywały swoje zadania wynikające z niniejszego rozporządzenia w sposób obiektywny, bezstronny, przejrzysty i terminowy, przy pełnym poszanowaniu praw podstawowych wszystkich stron, których sprawa dotyczy. Państwa członkowskie zapewniają, aby organy koordynujące dysponowały odpowiednimi zasobami technicznymi, finansowymi i ludzkimi w celu wykonywania swoich zadań”. Natomiast zgodnie z ust. 2, podczas wypełniania swoich zadań i wykonywania swoich uprawnień zgodnie z niniejszym rozporządzeniem organy koordynujące działają w sposób w pełni niezależny. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Uprawnieniom organów koordynujących jest poświęcona sekcja 2 rozdziału III Rozporządzenia. Katalog uprawnień obejmuje między innymi: </span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">żądanie informacji od dostawców usług, kontroli obiektów, w których prowadzą oni działalność gospodarczą (w tym uprawnienia do zbadania, zajęcia, wykonania lub uzyskania kopii <span style="background:white"><span style="color:black">informacji związanych z podejrzeniem naruszenia rozporządzenia w jakiejkolwiek postaci), </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">uprawnienie do nakazywania zaprzestawania naruszeń rozporządzenia, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">uprawnienie do nakładania grzywny lub zwrócenia się do sądu o jej nałożenie, </span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">uprawnienie do nakładania okresowej kary pieniężnej,</span></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:21.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">uprawnienie do przeprowadzania poszukiwań w materiałach publicznie dostępnych w ramach usług hostingu, w celu wykrycia rozpowszechniania znanych lub nowych materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol start="6"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ocena projektu</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wprowadzane przepisy prawne na gruncie Unii Europejskiej nie mogą naruszać podstawowych praw i wolności człowieka i obywatela, zagwarantowanych przez prawo międzynarodowe. Natomiast w Polsce wprowadzane przepisy nie mogą ponadto być sprzeczne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, która gwarantuje ochronę życia prywatnego, tajemnicy komunikowania się, informacji o sobie, wolność słowa, wyznania, zrzeszania się oraz chroni prawo własności, a także wprowadza zakaz cenzury.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie z projektem przedmiotowego rozporządzenia dostawcy usług hostingu, usług dostępu do internetu oraz dostawcy usług łączności interpersonalnej będą zobowiązani do inwigilacji wszystkich użytkowników platform usługowych w celu oceny, czy dany użytkownik nie wykorzystuje tych usług do </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych. Oznacza to, że wszelkie treści umieszczane w internecie i innych platformach służących komunikacji będą podlegały ocenie pod względem niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych. Nie tylko treści dostępne publicznie, ale również prywatna korespondencja między członkami rodziny, wiadomości wysyłane między przedsiębiorcami, stanowiące tajemnicę zawodową lub przedsiębiorstwa, portale randkowe bądź serwisy gier komputerowych, gdyż w art. 3 niniejszego rozporządzenia prawodawca wyraźnie wskazuje, iż jej postanowienia będą odnosiły się do każdej usługi. Zatem projekt zakłada, iż każda czynność, informacja, wiadomość, każdy plik umieszczany na platformach cyfrowych będzie postrzegany jako potencjalne zagrożenie wymagające sprawdzenia, co polegałoby na jego przeanalizowaniu, czyli prześledzeniu treści. Takie założenie prowadzi do traktowania każdego użytkownika jak potencjalnego przestępcy.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt, jak wskazano wyżej, nakłada na dostawców usług internetowych obowiązek oceny i ograniczenia ryzyka wykorzystania usługi w celu niegodziwego traktowania dziecka w celach seksualnych. Jednocześnie – jak zauważa <i>European Digital Rights</i>, największa europejska sieć organizacji broniących praw i wolności w internecie – wymogi, odnoszące się do oceny ryzyka, są krótkie i niejasne, odsyłające do potencjalnych przyszłych wytycznych Komisji Europejskiej. W uzasadnieniu projektu stwierdzono, iż ryzykowne są te portale, które są podatne na nadużycia głównie ze względu na cechy techniczne oraz strukturę wiekową użytkowników. Z wypowiedzi przedstawicieli Komisji Europejskiej wynika, że <u>szyfrowanie typu end-to-end byłoby postrzegane jako czynnik wpływający na zaklasyfikowanie usług takich jak WhatsApp lub Signal jako ryzykownych</u>. Byłyby one zachęcane, a w przypadku oporu, zmuszane do skanowania prywatnych wiadomości użytkowników<span style="background:white"><span style="color:black">.</span></span></span></span><a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[12]</span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Kilkadziesiąt organizacji broniących praw człowieka oraz ekspertów skupionych wokół <i>Global Encryption Coalition</i>, po dokładnej analizie projektu, alarmuje o zagrożeniach związanych z wprowadzeniem tegoż projektu w życie, wskazując, że „podejście przyjęte przez Komisję w proponowanym rozporządzeniu miałoby druzgocący wpływ na bezpieczeństwo komunikacji i prywatność użytkowników.”<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a> </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zwraca się uwagę na niespójność z</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> zasadą proporcjonalności, podstawową zasadą prawa unijnego. Projektowane środki mogą prowadzić do nadużywania władzy, fałszywych alarmów oraz do całkowitego nadzoru prywatnej korespondencji wszystkich obywateli.</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Niezależnie od powyższego,</span></span><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> s</span></span></b><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">to czternaście</span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> organizacji pozarządowych oraz zawodowych – w tym International Press Institute, Article 19, </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">The European Federation of Journalists, </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Netherlands Helsinki Committee, Fundacja Panoptykon, Wikimedia – wezwało<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a> Komisję Europejska do wycofania projektu, wskazując m.in., iż:</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ul><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Sygnaliści i źródła chcące anonimowo dzielić się historiami korupcji w rządzie i administracji publicznej nie będą już mogli ufać usługom komunikacji online.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Bezpieczne komunikatory (takie jak Signal) zostałyby zmuszone do zaprzestania oferowania swoich usług pozostawiając użytkowników bez żadnych alternatywnych rozwiązań. Naraziłoby to na ryzyko każdego, kto polega na takich usługach: prawników, dziennikarzy, obrońców praw człowieka, pracowników organizacji pozarządowych (w tym tych, którzy pomagają ofiarom), rządy i nie tylko.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Poprzez podważenie szyfrowania typu end-to-end, na którym dziennikarze polegają, aby bezpiecznie komunikować się ze źródłami, poważnie zagrożona zostanie ochrona jednych i drugich, co będzie miało destrukcyjny wpływ na wolność mediów;</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a name="__DdeLink__814_1557810075" id="__DdeLink__814_1557810075"></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przyjęcie projektu i wdrożenie przewidzianych w nim procesów otworzy rządom na całym świecie drogę do wprowadzania <b>kolejnych kryteriów skanowania</b> m.in. w celu walki z opozycją polityczną lub wykrywania jakichkolwiek zachowań które rząd chciałby stłumić.</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zagrożenia te stanowią szczególne ryzyko dla grup pozbawionych praw, prześladowanych i marginalizowanych na całym świecie.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Osobną listę zagrożeń związanych z projektem omówiona została przez <i>Internet Society</i><a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zauważyć ponadto wypada, iż usługodawcy mieliby sporządzać sprawozdania z ocen ryzyka i wysyłać je organom koordynującym, które będą przekazywać je Unijnemu Centrum. Sporządzanie takich sprawozdań wymaga permanentnego analizowania wszystkich treści przesyłanych za pomocą przekaźników cyfrowych. Przyjęte w projekcie rozwiązanie odnośnie realizacji obowiązku sprawozdawczego względem więcej niż jednego organu, stanowi przejaw zbędnego formalizmu i skomplikowania realizacji norm wysłowionych w projektowanym rozporządzeniu. Ponadto taka konstrukcja może sugerować brak zaufania, już na etapie legislacyjnym, do wiarygodności informacji przedstawianych Unijnemu Centrum w przyszłości przez organ koordynujący.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Obecnie nie istnieją żadne techniczne rozwiązania pozwalające na jednoczesne zachowanie szyfrowania end-to-end (pozwalającego na odszyfrowanie danych jedynie przez nadawcę i odbiorcę wiadomości) i spełnienie wymogów przewidzianych w projekcie. Zatem dostawcy zmuszeni byliby do całkowitego <b>usunięcia szyfrowania</b> lub stosowania jego słabszej wersji, co zapewniłoby nieograniczony <b>dostęp do prywatnej komunikacji organom ścigania</b>, ale tworzyłoby też <b>technologiczną lukę wystawiającą użytkowników internetu na ataki ze strony przestępców lub przedstawicieli służb wrogich państw</b>. Takie samo zagrożenie tworzy technologia skanowania wiadomości użytkownika przed jej zaszyfrowaniem i wysłaniem do odbiorcy. <u>Europejski Inspektor Ochrony Danych</u> stwierdził, że szyfrowanie jest głównym narzędziem, zapewniającym bezpieczeństwo informacji i stanowi niezbędny czynnik, umożliwiający funkcjonowanie gospodarki cyfrowej, zapewniając poszanowanie praw podstawowych, jak ochrona prywatności i wolność słowa<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Należy również dodać, że <b>w projektowanym rozporządzeniu nie przewiduje się stworzenia rejestru</b> <b>stron internetowych zawierających materiały przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, na wzór polskiego Rejestru Domen Służących do Oferowania Gier Hazardowych Niezgodnych z Ustawą.</b> Działania Unii Europejskiej ograniczać się będą wyłącznie do stworzenia bazy danych zgłoszeń, która <span style="background:white"><span style="color:black">zawierać będzie zgłoszenia przekazywane mu przez dostawców usług hostingu i dostawców usług łączności interpersonalnej na podstawie art. 12 ust. 1 oraz bazy dany wskaźników, która zawiera tylko wskaźniki umożliwiające uznać określone materiały za przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych.</span></span><b> Taki stan rzeczy powodować będzie nadmierną subiektywizację oceny, czy dane materiały są materiałami przedstawiającymi niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych, czy też nie.</b></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt ten ingerując w podstawowe, niżej wskazane, prawa i wolności człowieka i obywatela jest nie do pogodzenia z powszechnie obowiązującym prawem międzynarodowym i polskim.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="list-style-type:none"> <ol><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Prawo do prywatności i wolność wyrażania opinii.</span></span></b></span></span></span></li> </ol></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Każdy ma prawo do poszanowania prywatności, a więc życia rodzinnego oraz zawodowego, a także wyrażania swoich poglądów i idei poprzez wypowiadanie ich, przekazywanie za pomocą narzędzi do tego przeznaczonych, jak urządzenia cyfrowe, bez ingerencji władz państwowych na podstawie art. 8 i 10 EKPC. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w art. 12 i 19 także stoi na straży ochrony prywatności, życia rodzinnego, wyrażania opinii i rozpowszechniania informacji wszelkimi środkami, bez względu na granice. Podobna ochrona znajduje się w Konwencji nr 108 RE w art. 1, 6 i 7, która gwarantuje każdej osobie poszanowanie </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">prawa do prywatności w związku z automatycznym</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> przetwarzaniem dotyczących jej danych osobowych. Konwencja ta również chroni przed ujawnieniem danych osobowych, dotyczących poglądów politycznych, przekonań religijnych, pochodzenia rasowego, zdrowia, czy życia seksualnego oraz wprowadza obowiązek zabezpieczenia takich danych przed rozpowszechnianiem. MPPOiP także wprowadza prawo posiadania własnych poglądów i swobodnego ich rozpowszechniania drukiem, ustnie, pismem, w postaci dzieła sztuki lub w inny sposób w art. 19 ust. 1 i 2 oraz przyznaje każdemu prawo do ochrony przed wszelkimi rodzajami ingerencji w życie prywatne, nie tylko bezprawnymi, ale również samowolnymi, co należy podkreślić. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Prawo do prywatności i wolność wyrażania opinii jest chroniona metodą szyfrowania end to end, polegającą na możliwości odczytania wiadomości jedynie przez wysyłającego i odbiorcę. Projekt rozporządzenia zakłada odszyfrowywanie wiadomości w celu ich oceny pod względem niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych. Usługodawcy w sytuacji stwierdzenia zagrożenia mogą przesłać dane takiej osoby do organów ścigania. Działania takie naruszają zaufanie użytkowników do usługodawców oraz dostawców i korzystających z serwisów do władz państwowych, gdyż stanowi to ingerencję w prywatność</span></span><a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na gruncie prawa polskiego art. 54 Konstytucji RP zapewnia wolność słowa i zakaz cenzury, art. 51 natomiast chroni informacje o sobie, gdyż władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż jest to niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Projekt rozporządzenia wprowadza zasadę, iż nad wszelkimi treściami przekazywanymi za pomocą urządzeń cyfrowych, organy będą miały pełna kontrolę w zakresie ich przechowywania i wykorzystywania. Tymczasem, jak zauważa <i>Centre for Democracy &amp; Technology</i>, dostęp do bezpiecznych, szyfrowanych usług komunikacyjnych ma kluczowe znaczenie nie tylko dla prywatności, ale również wolności słowa oraz bezpiecznego handlu</span></span><a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jako niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych może być potraktowana zwykła kłótnia rodzinna, przesyłanie treści o charakterze seksualnym między dorosłymi. Baza prywatnych danych bez odpowiednich zabezpieczeń może zostać wykradziona przez grupy przestępcze lub takie dane mogą zostać wykorzystane przeciwko osobie, której dotyczą ze względu na jej przekonania.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Prawo do prywatności jest także kluczowe dla funkcjonowania wolnych mediów. Według projektu, dostawcy będą zobowiązani również do usuwania i blokowania materiałów na ich platformach. <i>Committee to Protect Journalists</i> oraz <u>kilkadziesiąt</u> innych organizacji broniących praw człowieka, rekomenduje raczej ułatwienie użytkownikom raportowania przypadków nadużycia wobec dzieci, niż wprowadzania środków do przełamywania szyfrowania, gdyż takie zabezpieczenia mają kluczowy wpływ na unikanie inwigilacji w celu zachowania wolnych mediów oraz ochrony przez dziennikarzy źródeł informacji</span></span><a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Możliwość komunikowania się bez nieuzasadnionej ingerencji ma również znaczenie dla rozwoju bezpiecznych i dynamicznych społeczności oraz przemysłu. Prywatność i bezpieczeństwo wzajemnie się wzmacniają. Osoby, atakowane na platformach cyfrowych, uzależnione są od technologii, chroniących prywatność ich samych i ich rodzin oraz takie technologie są niezbędne w walce o prawa człowieka</span></span><a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dodać wypada, że w sprawie projektu wspólna opinię</span></span><a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> przyjęły <b>Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) i Europejski Inspektor Ochrony Danych (EIOD)</b>. EROD i EIOD popierając cele i zamiary leżące u podstaw wniosku, wyrażają obawy co do wpływu planowanych środków na prywatność i bezpieczeństwo danych osobowych. Ich zdaniem, <b>projekt w obecnej formie może stwarzać większe ryzyko dla osób fizycznych niż dla przestępców</b> ściganych na gruncie projektowanych przepisów.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="list-style-type:none"> <ol start="2"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Tajemnica zawodowa, tajemnica przedsiębiorstwa oraz tajemnica korespondencji.</span></span></b></span></span></span></li> </ol></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Konstytucja RP w art. 49 zapewnia o ochronie tajemnicy komunikowania się i tylko w przypadkach określonych w ustawie i w sposób określony można od tej zasady odstąpić. Cel projektu rozporządzenia, jakkolwiek szlachetny, nie może być usprawiedliwieniem dla wprowadzania mechanizmów inwigilacyjnych, stosowanych wobec każdej przekazywanej informacji lub wiadomości. Prowadziłoby to do przejścia od zasady państwa demokratycznego do ustroju zbliżonego do totalitarnego, do którego odnoszą się słynne słowa Mussoliniego: „</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nic bez państwa, nic poza państwem, nic przeciw państwu</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">”. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Art. 12 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka wyraża, iż nie wolno samowolnie ani bezprawnie ingerować w korespondencję. Zasada ta jest również umieszczona w art. 17 MPPOiP oraz w Konwencji nr 108 RE, której zadaniem jest ochrona danych przesyłanych cyfrowo.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wrażliwymi danymi są również dane związane z wykonywaniem określonego zawodu lub prowadzeniem przedsiębiorstwa. Tajemnica zawodowa i przedsiębiorstwa jest chroniona na poziomie krajowym w szeregu przepisów, związanych z wykonywaniem szczególnie zawodów prawniczych oraz medycznych, ale również istnieje poważne ryzyko z wprowadzeniem projektu rozporządzenia do obrotu prawnego, gdyż informacje związane z obronnością kraju są umieszczane i przekazywane za pomocą urządzeń cyfrowych. Obecnie wszelkie informacje, dotyczące głów państw, agencji wojskowych, antyterrorystycznych, rządowych, banków, giełdy, organizowanych aukcji, są umieszczane na platformach cyfrowych. Projekt rozporządzenia nie zawiera opisu zabezpieczeń stosowanych do informacji niejawnych i poufnych, które są przeznaczone do wglądu tylko ściśle wybranym osobom</span></span><a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Inwigilacji na podstawie projektu rozporządzenia podlegać będą również informacje, przekazywane klientom przedsiębiorstw oraz wszelkie inne informacje, stanowiące tajemnicę zawodową jak np. przebyte choroby pacjenta oraz aktualny stan zdrowia. Skanowaniu podlegać będą również informacje o prowadzeniu przedsiębiorstwa. W efekcie mogą zostać wykorzystane przez niepowołane osoby lub wykradzione przez grupy przestępcze, czego skutkiem może być upadłość przedsiębiorstwa. Tymczasem UODO w art. 54 ust. 2 stanowi o obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Nie sposób zatem uznać projektowanych rozwiązań za proporcjonalne do celu regulacji</span></span><a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <ol><li style="list-style-type:none"> <ol start="3"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Prawo własności intelektualnej oraz ochrona interesów gospodarczych.</span></span></b></span></span></span></li> </ol></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Protokół dodatkowy do EKPC w art. 1 wprowadził ochronę własności, która zawarta jest również w art. 17 ust. 2 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i stanowi, iż nikogo nie wolno pozbawić jego własności. Konstytucja RP również w art. 64 zawiera zasadę, iż każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz dziedziczenia. Przepisy odnoszą się również do własności intelektualnej, gdyż na platformach cyfrowych znajdują się informacje odnośnie patentów, utworów, wzorów przemysłowych oraz użytkowych. Poprzez śledzenie wszystkich treści obecnych na platformach cyfrowych może dojść do wycieku danych chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wprowadzenie przedmiotowego projektu rozporządzenia w życie – zauważa <i>Council of European Professional Informatics Societies</i> skupiające krajowe zrzeszenia informatyków z 28 krajów – narazi na niebezpieczeństwo miliony europejskich użytkowników internetu i tysiące firm oraz podważy zaufanie do infrastruktury IT konieczne dla procesu digitalizacji państwowej administracji</span></span><a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">.</span></span></span></span></span></p> <ol><li style="list-style-type:none"> <ol start="4"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Brak diagnozy przyczyn zjawiska niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych.</span></span></b></span></span></span></li> </ol></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Pomimo, że projekt już samym swoim tytule podkreśla konieczność zapobiegania niegodziwemu traktowaniu dzieci, to w istocie koncentruje się na wykrywaniu i utrudnianiu takiego traktowania dzieci, w ogóle nie próbując odpowiedzieć na pytanie o jego przyczynę. Jakkolwiek działania następcze także są potrzebne, to jednak, jak się wydaje, nie będą skuteczne tak długo jak długo nie znajdzie się odpowiedzi na </span></span><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">pytanie o przyczyny dla których niektórzy wykorzystują seksualnie dzieci, co ich do tego popycha i jakie zewnętrzne uwarunkowania sprzyjają istnieniu tego rodzaju patologii</span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Można zasadnie przypuszczać, że zacieśnianie kontroli oraz podważanie elementarnych praw i wolności całych społeczeństw nie tyle powstrzyma wykorzystywanie seksualnego, co zepchnie je głębiej do podziemia, gdzie będzie je jeszcze trudniej wykryć. Projekt – kreując nieproporcjonalne, inwazyjne mechanizmy podglądu całej aktywności wszystkich użytkowników intenetu – stymulował będzie rozwój istniejących (np. TOR, <i>dark web</i>, VPN) i powstawanie nowych technologii służących ominięciu kontroli lub dzielenia się nielegalnymi treściami. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Faktyczne zapobieganie nie powinno polegać na przeglądaniu korespondencji każdego obywatela, ale na zidentyfikowaniu przyczyn zjawiska wykorzystywania seksualnego i opracowaniu rozwiązań mających je zminimalizować. „I może się okazać, że w świecie, w którym seksualizacja dzieci przynosi ogromne zyski branży reklamowej, modowej i rozrywkowej wcale nie musimy szukać tak daleko, a rozwiązanie może być znacznie bliżej, niż nam się wydaje. Być może, jeśli przestaniemy normalizować taką seksualizację w celach zarobkowych, problem krzywdzenia dzieci zacznie się przynajmniej zmniejszać.”</span></span><a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> Podobny efekt z pewnością miałoby podjęcie realnych kroków zmierzających do ograniczenia niczym niepohamowanego dostępu dzieci do pornografii otwierający je na świat, w którym mogą stać się ofiarą niegodziwego traktowania w celach seksualnych. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:3.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Niestety, przekazany przez Komisję Europejską Parlamentowi Europejskiemu i Radzie projekt nie odnosi się do żadnego z powyższych problemów.  </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:36.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <ol start="7"><li style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podsumowanie.</span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych stanowi tą kategorię przestępstw, które wymagają najsurowszego potępienia i ukarania i koniecznym jest podejmowanie działania mających im zapobiegać. Szczytny cel nie powinien jednak stanowić legitymacji dla wprowadzania rozwiązań podważających najważniejsze prawa i wolności obywatelskie oraz fundamenty demokratycznego porządku. </span></span> </span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Skanownie wszystkich informacji, wiadomości, materiałów udostępnianych, umieszczanych i przesyłanych za pomocą </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">dostawców usług hostingu, usług dostępu do internetu oraz dostawców usług łączności interpersonalnej będzie miało daleko idące w skutkach konsekwencje prawne przez naruszenie podstawowych praw i wolności człowieka jak wolność słowa, wyrażania opinii, wyznania, sztuki, nauki, zrzeszania się, prawo do prywatności, prawo własności intelektualnej, ochrona danych osobowych, tajemnica korespondencji, zawodowa i przedsiębiorstwa. Istnieje również poważne ryzyko naruszenia zasady wolności mediów poprzez blokowanie i usuwanie treści niezwiązanych z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przyjęcie projektu </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego przepisy mające na celu zapobieganie niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i jego zwalczanie (COM/2022/209 final) nie jest środkiem, który w sposób proporcjonalny i zgodny z obowiązującym prawem międzynarodowym oraz prawem krajowym przyczyni się do zwalczania i zapobiegania niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:212.4pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">r. pr. Katarzyna Klimowicz</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:212.4pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Analityk Instytutu Ordo Iuris</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:212.4pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">adw. Rafał Dorosiński</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:212.4pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Członek Zarządu Instytutu Ordo Iuris</span></span></span></span></span></p> <div>  <div id="ftn25"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-10/AdobeStock_115064654.jpeg?itok=cBgWFZri" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/unia-europejska" hreflang="pl">Unia Europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rozporzadzenie" hreflang="pl">rozporządzenie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/dzieci" hreflang="pl">dzieci</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/niegodziwe-traktowanie" hreflang="pl">niegodziwe traktowanie</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <div id="ftn1"> <p><sup>[1]</sup> Dokument nr 52022PC0209, dostępny pod adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52022PC0209&amp;qid=1658237120702</p> <p><sup>[2]</sup> Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępująca decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW, Dz. Urz. UE L 335/1 z dnia 17 grudnia 2011 r.</p> <p><sup>[3]</sup> W myśl wspomnianej definicji legalnej pornografia dziecięca oznacza:</p> <p>(i) wszelkie materiały ukazujące dziecko uczestniczące w rzeczywistych lub symulowanych zachowaniach o wyraźnie seksualnym charakterze;</p> <p>(ii) wszelkie przedstawienia organów płciowych dziecka w celach głównie seksualnych;</p> <p>(iii) wszelkie materiały ukazujące osobę wyglądającą na dziecko uczestniczącą w rzeczywistych lub symulowanych zachowaniach o wyraźnie seksualnym charakterze oraz przedstawienia organów płciowych osób wyglądających jak dziecko, w celach głównie seksualnych; lub</p> <p>(iv) realistyczne obrazy dziecka uczestniczącego w zachowaniach o wyraźnie seksualnym charakterze lub realistyczne obrazy organów płciowych dziecka, w celach głównie seksualnych.</p> <p><sup>[4]</sup> Pojęcie to definiowane jest jako skierowane do publiczności ukazywanie na żywo, w tym za pośrednictwem technologii informacyjno-komunikacyjnych:</p> <p>(i) dziecka uczestniczącego w rzeczywistym lub symulowanym zachowaniu o wyraźnie seksualnym charakterze;</p> <p>(ii) organów płciowych dziecka, w celach głównie seksualnych.</p> <p><sup>[5]</sup> Sklep z aplikacjami oznacza rodzaj usług pośrednictwa internetowego, w ramach których produktami lub usługami będącymi przedmiotem pośrednictwa są aplikacje, rozumianych jako oznacza dowolne produkty cyfrowe lub dowolne usługi cyfrowe działające w środowisku zapewnianym przez system operacyjny. Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kontestowalnych i uczciwych rynków w sektorze cyfrowym (akt o rynkach cyfrowych), <a href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52020PC0842">https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52020PC0842</a>.</p> <p><sup>[6]</sup> Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych) i zmieniające dyrektywę 2000/31/WE, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020PC0825&amp;from=en.</p> <p><sup>[7]</sup> Dyrektywa (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiająca Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej, Dz. Urz. UE L 321/36 z dnia 17 grudnia 2018 r.</p> <p><sup>[8]</sup> Rozporządzenia (UE) Parlamentu Europejskiego i Rady 2015/2120 z dnia 25 listopada 2015 r. ustanawiające środki dotyczące dostępu do otwartego internetu i dotyczące opłat detalicznych za regulowane usługi łączności wewnątrzunijnej oraz zmieniające dyrektywę 2002/22/WE, a także rozporządzenie (UE) nr 531/2012, Dz. Urz. UE L 310/1 z dnia 26 listopada 2015 r.</p> <p><sup>[9]</sup> Wymienione organy będą nazywane również zbiorową nazwą „dostawcy usług”.</p> <p><sup>[10]</sup> W myśl art. 24 ust. 1 dostawcy usług odpowiednich usług społeczeństwa informacyjnego, którzy nie mają głównego przedsiębiorstwa w Unii, wyznaczają na piśmie osobę fizyczną lub prawną jako swojego przedstawiciela prawnego w Unii. Zgodnie z ust. 2 przedstawiciel prawny musi posiadać miejsce pobytu lub siedzibę w jednym z Państw Członkowskich, który dostawca ten oferuje swoje usługi.</p> <p><sup>[11]</sup> Dalej: organ koordynujący.</p> <p><sup>[12]</sup> EDRi, <i>Private and secure communications attacked by European Commission’s latest proposal</i>, https://edri.org/our-work/private-and-secure-communications-put-at-risk-by-european-commissions-latest-proposal/. </p> <p><sup>[13]</sup> Global Encryption Coalition, Joint statement on the dangers of the EU’s proposed regulation for fighting child sexual abuse online, <a href="https://www.globalencryption.org/2022/05/joint-statement-on-the-dangers-of-the-eus-proposed-regulation-for-fighting-child-sexual-abuse-online/">https://www.globalencryption.org/2022/05/joint-statement-on-the-dangers-of-the-eus-proposed-regulation-for-fighting-child-sexual-abuse-online/</a>.</p> <p><b><sup>[14]</sup></b><b> </b>The International Press Institute (IPI), New European Commission internet regulation undermines media freedom, <a href="https://ipi.media/new-european-commission-internet-regulation-undermines-media-freedom/">https://ipi.media/new-european-commission-internet-regulation-undermines-media-freedom/</a>.</p> <p><sup>[15]</sup> Internet Society, <i>Internet Impact Brief: European Commission Proposal to Prevent and Combat Child Sexual Abuse</i>, <a href="https://www.internetsociety.org/resources/doc/2022/internet-impact-brief-eu-proposal-to-prevent-and-combat-child-sexual-abuse/">https://www.internetsociety.org/resources/doc/2022/internet-impact-brief-eu-proposal-to-prevent-and-combat-child-sexual-abuse/</a>.</p> <p><sup>[16]</sup> European Data Protection Supervisor, <i>Encryption</i><b>, </b>https://edps.europa.eu/data-protection/our-work/subjects/encryption_en<b>.</b></p> <p> </p> <p><sup>[17]</sup> Bits of Freedom, The European Commission might put a stop to end-to-end encryption, <a href="https://www.bitsoffreedom.nl/2022/03/10/the-european-commission-might-put-a-stop-to-end-to-end-encryption/">https://www.bitsoffreedom.nl/2022/03/10/the-european-commission-might-put-a-stop-to-end-to-end-encryption/</a>, 11.09.2022.</p> <p><sup>[18]</sup> Centre for Democracy &amp; Technology, Outside Looking In: Approaches to Content Moderation in End-to-End Encrypted Systems, https://cdt.org/insights/outside-looking-in-approaches-to-content-moderation-in-end-to-end-encrypted-systems/, 11.09.2022. </p> <p><sup>[19]</sup> Committee to Protect Journalists, CPJ joins call expressing concern over EU draft legislation that threatens encryption, <a href="https://cpj.org/2022/05/cpj-joins-call-expressing-concern-over-eu-draft-legislation-that-threatens-encryption/">https://cpj.org/2022/05/cpj-joins-call-expressing-concern-over-eu-draft-legislation-that-threatens-encryption/</a>. 11.09.2022.</p> <p><sup>[20]</sup> The European Federation of Journalists (EFJ), Open letter: Protecting digital rights and freedoms in future legislation to tackle child abuse, <a href="https://europeanjournalists.org/blog/2022/05/12/open-letter-protecting-digital-rights-and-freedoms-in-future-legislation-to-tackle-child-abuse/">https://europeanjournalists.org/blog/2022/05/12/open-letter-protecting-digital-rights-and-freedoms-in-future-legislation-to-tackle-child-abuse/</a>.</p> <p><sup>[21]</sup> EROD i EIOD o Wniosku dot. zwalczania wykorzystywania seksualnego dzieci w Internecie, https://uodo.gov.pl/pl/138/2432.</p> <p><sup>[22]</sup> European Law Blog, <a href="https://europeanlawblog.eu/2022/06/07/does-monitoring-your-phone-affect-the-essence-of-privacy/">Does monitoring your phone affect the essence of privacy?</a>, <a href="https://europeanlawblog.eu/2022/06/07/does-monitoring-your-phone-affect-the-essence-of-privacy/">https://europeanlawblog.eu/2022/06/07/does-monitoring-your-phone-affect-the-essence-of-privacy/</a>.</p> <p><sup>[23]</sup> A. Muffett, <a href="https://twitter.com/AlecMuffett/status/1561332177622781952">https://twitter.com/AlecMuffett/status/1561332177622781952</a>.</p> <p><sup>[24]</sup> Council of European Professional Informatics Societies (CEPIS), <i>A right to secure communication and effective encryption for Europe</i>, <a href="https://cepis.org/right-to-secure-communication/">https://cepis.org/right-to-secure-communication/</a>.</p> <p><sup>[25]</sup> A. Hanff,  Why I don’t support privacy invasive measures to tackle child abuse, <a href="https://www.linkedin.com/pulse/why-i-dont-support-privacy-invasive-measures-tackle-child-hanff">www.linkedin.com/pulse/why-i-dont-support-privacy-invasive-measures-tackle-child-hanff</a>, 09.09.2022.</p> </div> </div> <div id="ftn25"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Tue, 11 Oct 2022 14:19:36 +0000 filip.bator 4223 at https://ordoiuris.pl Niekonstytucyjne rozwiązania w projekcie ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej -  opinia prawna Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/niekonstytucyjne-rozwiazania-w-projekcie-ustawy-o-ochronie-ludnosci-i-stanie <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Niekonstytucyjne rozwiązania w projekcie ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej -  opinia prawna Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 10/11/2022 - 07:17</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wokół projektu ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej narosło wiele kontrowersji.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wiążą się one m.in. z wprowadzeniem stanu pogotowia i stanu zagrożenia, które, wbrew Konstytucji, są traktowane przez projektodawcę jak stany nadzwyczajne.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Projekt zakłada także przyjęcie przepisów karnych przewidujących konsekwencje m.in. za niepoddanie się niektórym szczepieniom.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Instytut Ordo Iuris przygotował opinię prawną w tej sprawie.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Jej autorzy wskazują, że projekt zawiera rozwiązania niekonstytucyjne i w takim kształcie nie powinien zostać uchwalony.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Opinia prawna trafiła do grupy posłów i senatorów oraz do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które jest odpowiedzialne za projekt ustawy.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/opinia-prawna-w-sprawie-projektu-ustawy-o-ochronie-ludnosci-oraz-o-stanie"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ OPINIĘ - LINK</b></span></span></span></a></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Projekt wprowadza stan pogotowia i stan zagrożenia, które projektodawca – wbrew Konstytucji – wydaje się traktować jako stany nadzwyczajne. Jak jednak wskazują eksperci Instytutu, projektowane stany „pogotowia” i „zagrożenia” nie mogą zostać uznane za nowe stany nadzwyczajne w konstytucyjnym rozumieniu. Wprowadzenie bowiem nowych stanów nadzwyczajnych do polskiego systemu prawnego wymaga zmiany Konstytucji RP. Ponadto stan pogotowia powinien dotyczyć wyłącznie służb publicznych, dlatego przewidziana w projekcie możliwość wydawania poleceń Jednostkom Samorządu Terytorialnego i przedsiębiorcom powinna zostać wykreślona z opiniowanego aktu prawnego.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Projekt dopuszcza także szeroko zakrojoną możliwość wydawania poleceń osobom prawnym i fizycznym. Instytucja ta jest już znana polskiemu porządkowi prawnemu w sytuacji wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. W projekcie jednak w nieuprawniony sposób rozciągnięto kategorię poleceń na nowe podmioty, w stanie zwyczajnego funkcjonowania państwa (w ramach zwyczajnych środków konstytucyjnych) oraz w stosunku do podmiotów niepodlegających podmiotowi polecającemu. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Najwięcej obaw budzi katalog ograniczeń praw i wolności jakie mogą zostać wprowadzone w czasie stanu klęski żywiołowej. Kontrowersyjny art. 43 projektu funkcjonuje już jednak od wielu lat w niemal identycznym kształcie (w projekcie zrezygnowano z wymogu poddania się szczepieniom ochronnym). Niemniej jednak, w przypadku kontynuowania prac legislacyjnych nad projektem, zakres ograniczeń, o których mowa w art. 42 i 43 projektu, zdaniem Ordo Iuris, powinien zostać poddany szerokiej dyskusji, także parlamentarnej, w celu wypracowania rozwiązań akceptowanych społecznie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W uchylanych przez opiniowany projekt ustawach znajdowały się rozwiązania dotyczące odszkodowań dla przedsiębiorców, w projekcie zaś nie ma analogicznych propozycji. Istotne znaczenie mogłoby mieć zatem wprowadzenie do projektu przepisów, które zapewnią możliwość skutecznego ubiegania się o wyrównanie strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu klęski żywiołowej wolności i praw człowieka i obywatela w rozsądnym czasie i procedurze gwarantującej rzetelne ustalenie rozmiarów tych strat.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Projekt zawiera także przepisy karne za, przykładowo, niepoddanie się szczepieniom ochronnym. Co więcej, zgodnie z projektem, niezastosowanie się do sprzecznych z przepisami Konstytucji poleceń ingerujących w zakres praw i wolności człowieka i obywatela, skutkować będzie odpowiedzialnością karną. </span></span></span><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Opinia prawna Ordo Iuris trafiła do grupy posłów i senatorów oraz do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, które jest odpowiedzialne za projekt ustawy.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„W związku z licznymi uchybieniami i kontrowersyjnymi rozwiązaniami zawartymi w projekcie ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej należy rekomendować zaniechanie dalszych prac nad opiniowanym projektem. W przypadku jednak politycznej woli uchwalenia ustawy mimo wszystko, konieczne jest skierowanie projektu do podkomisji, która mogłaby szczegółowo przeanalizować projekt i zaproponować konieczne zmiany” – wskazuje Łukasz Bernaciński, członek Zarządu Instytutu Ordo Iuris. </span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-10/AdobeStock_257099075_0.jpeg?itok=gJ7IRCCo" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/kleska-zywiolowa" hreflang="pl">klęska żywiołowa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/projekt-ustawy" hreflang="pl">projekt ustawy</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/stan-nadzwyczajny" hreflang="pl">stan nadzwyczajny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konstytucja" hreflang="pl">konstytucja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 11 Oct 2022 05:17:39 +0000 filip.bator 4221 at https://ordoiuris.pl Nowe technologie – nowe zagrożenia. Analiza Ordo Iuris w sprawie ingerencji podmiotów publicznych i prywatnych w prawo do prywatności https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/nowe-technologie-nowe-zagrozenia-analiza-ordo-iuris-w-sprawie-ingerencji <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Nowe technologie – nowe zagrożenia. Analiza Ordo Iuris w sprawie ingerencji podmiotów publicznych i prywatnych w prawo do prywatności <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 09/26/2022 - 10:07</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Istnieje szereg przepisów, które dają służbom specjalnym potencjalnie szeroki dostęp do informacji o obywatelach, bez właściwego mechanizmu kontroli.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Także międzynarodowe koncerny technologiczne uzyskują dostęp do informacji o użytkownikach, wykorzystując je często przeciwko nim.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Instytut Ordo Iuris przygotował analizę diagnozującą obszary zagrożeń i wskazującą potencjalne rozwiązania. </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Propozycje dotyczą m.in. poddania kontroli sądowej korzystania z systemów inwigilacyjnych czy wprowadzenia regulacji ograniczających naruszanie prawa przez platformy społecznościowe. </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><a href="https://ordoiuris.pl/analiza-w-sprawie-obszarow-potencjalnych-naruszen-praw-i-wolnosci-zwiazanych-z-wykorzystaniem" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</a></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Instytut Ordo Iuris przygotował analizę prawną diagnozującą zagrożenia dla ochrony wolności i praw człowieka jakie niesie ze sobą wykorzystanie nowych technologii przez podmioty publiczne i prywatne. Na pierwszy plan wysuwa się zarówno cenzorska działalność portali społecznościowych, jak i wykorzystanie przez podmioty publiczne systemów typu Pegasus. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W tym ostatnim zakresie prowadzone jest właśnie przez komisję śledczą Parlamentu Europejskiego badanie możliwego naruszenia prawa Unii Europejskiej m.in. przez Polskę i Węgry, w związku z wykorzystywaniem oprogramowania inwigilacyjnego. Komisja ma zbadać, czy tego rodzaju oprogramowanie było w tych państwach instrumentalnie wykorzystywane do celów politycznych.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Korzystanie z systemów typu Pegasus oraz możliwość blokowania dostępu do informacji, wymaga stworzenia przejrzystych oraz pewnych regulacji w specjalnych ustawach. Natomiast wykorzystanie systemów inwigilacyjnych skłania do ustanowienia silnych instytucji kontroli legalności funkcjonowania służb specjalnych. Dlatego też eksperci Instytutu przygotowali szereg propozycji, które umożliwiłyby poddanie kontroli społecznej zgodnego z prawem funkcjonowania służb specjalnych oraz sprecyzowanie zasad i warunków korzystania z narzędzia najbardziej niebezpiecznego dla wolności i praw człowieka, jakim są systemy inwigilujące. Analiza porusza także takie zagadnienia jak, na przykład, blokowanie przez służby specjalne dostępu do informacji, nowe uprawnienia dla Krajowej Administracji Skarbowej, czy działania jakie powinien podjąć polski rząd by skutecznie ograniczyć niebezpieczne praktyki międzynarodowych koncernów technologicznych. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ordo Iuris wskazuje, że korzystanie z systemów typu Pegasus, powinno być poddane uprzedniej kontroli sądowej na szczególnych zasadach. Ponadto, prawnicy postulują wprowadzenie obowiązku poinformowania osoby, wobec której zakończono działania inwigilacyjne, o tym fakcie oraz o zebranych informacjach. Instytut podkreśla też konieczność powołania niezależnego organu, który miałby dostęp do pełnej informacji o prowadzonych przez służby specjalne działaniach operacyjnych.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zdaniem autorów analizy, istnieje potrzeba wzmożonych działań strony polskiej w celu wypracowania na forum europejskim rozwiązań wzmacniających ochronę praw podstawowych związaną z działaniami platform internetowych. Należy także dokonać przeglądu regulacji krajowych odnośnie ich zgodności z gwarancjami wyrażonymi w Konstytucji i aktami prawa międzynarodowego, pod kątem ochrony prawa do prywatności w przestrzeni cyfrowej. Ordo Iuris wskazuje też na konieczność wprowadzenia rozwiązań umożliwiających sprawne uzyskiwanie dowodów elektronicznych w sprawach karnych i <span style="color:black">cywilnych</span>.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„Rozwój nowych technologii rodzi zarówno nowe możliwości jak i zagrożenia. Diagnoza obszarów, w których podmioty publiczne i prywatne mogą nowymi narzędziami naruszać wolności i prawa człowieka pozwala na skuteczną odpowiedź i ograniczenie nielegalnych praktyk w celu ochrony podstawowych wolności” – zaznaczył Łukasz Bernaciński, członek Zarządu Instytutu Ordo Iuris.</span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-09/AdobeStock_509446692_0.jpeg?itok=_rxG941w" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/pegasus" hreflang="pl">pegasus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/inwigilacja" hreflang="pl">inwigilacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/informacje" hreflang="pl">informacje</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 26 Sep 2022 08:07:11 +0000 filip.bator 4190 at https://ordoiuris.pl Analiza w sprawie obszarów potencjalnych naruszeń praw i wolności związanych z wykorzystaniem nowych technologii przez podmioty prywatne i publiczne https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/analiza-w-sprawie-obszarow-potencjalnych-naruszen-praw-i-wolnosci-zwiazanych <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Analiza w sprawie obszarów potencjalnych naruszeń praw i wolności związanych z wykorzystaniem nowych technologii przez podmioty prywatne i publiczne <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 09/26/2022 - 09:50</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Główne tezy analizy:</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Korzystanie z systemów typu pegasus oraz z możliwość blokowania dostępu do informacji wymaga stworzenia przejrzystych oraz pewnych regulacji w specjalnych ustawach.</b></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Wykorzystanie systemów typu pegasus skłania do ustanowienia silnych instytucji kontroli legalności funkcjonowania służb specjalnych.</b></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Istnieje szereg przepisów prawa, które dają służbom specjalnym potencjalnie szeroki dostęp do informacji o obywatelach, bez właściwego mechanizmu kontroli sądowej.</b></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Potrzeba wzmożonych działań strony polskiej w celu wypracowania na forum europejskim rozwiązań wzmacniających ochronę praw podstawowych związaną z działaniami platform internetowych.</b></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>· Istnieje potrzeba przeglądu regulacji krajowych pod kątem ich zgodności z gwarancjami wyrażonymi w Konstytucji i aktami prawa międzynarodowego, pod kątem ochrony prawa do prywatności w przestrzeni cyfrowej.</b></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b> </b></span></span></span></p> <ol><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Wybrane zagrożenia związane z funkcjonowaniem podmiotów publicznych</b></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Oczywistą rzeczą jest to, że każde państwo potrzebuje silnych, sprawnie działających służb specjalnych, które w efektywny sposób zapewnią obywatelom bezpieczeństwo wewnętrzne jak i uchronią ich przed zagrożeniami nadchodzącymi z zewnątrz. Zasady funkcjonowania służb specjalnych i innych formacji będących emanacją przymusu państwowego są pochodną koncepcji tworzenia państwa. Państwo tworzone „od góry” będzie dążyło do przyznania służbom jak najszerszych uprawnień nawet kosztem wolności i praw człowieka. Jednak państwo tworzone „od dołu” - z woli obywateli, którzy zgodnie z zasadą pomocniczości przekazują na wyższy poziom tylko tyle władzy i kompetencji, ile jest potrzebne dla realizacji ich interesów<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[1]</sup></a> - poprzestanie na stworzeniu ram prawnych do skutecznego funkcjonowania służb w interesie obywateli, lecz tym ostatnim zapewni także kontrolę nad sposobem funkcjonowania formacji siłowych i podobnych. W takim wypadku poszukiwać należy akceptowanej równowagi między interesem prywatnym i publicznym oraz między zapewnieniem skuteczności służbom specjalnym a ochroną praw podstawowych, przede wszystkim prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b> </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Wykorzystywanie narzędzi kontroli osób typu “pegasus”</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Jednym z najpoważniejszych obszarów stwarzających ryzyko naruszenia prawa do prywatności jest niedostatecznie kontrolowane wykorzystania przez służby specjalne narzędzi typu pegasus czy Predator. Umożliwiają one głęboką ingerencję w prywatność osoby kontrolowanej, stąd stosowane rozwiązania muszą być wykorzystywane w sposób sprecyzowany i zaakceptowany przez społeczeństwo, które realizuje swój mandat przez wybranych reprezentantów do parlamentu. W związku z tym, to na władzy ustawodawczej ciąży obowiązek przygotowania rozwiązań prawnych, które z jednej strony ustanowią ramy i zasady korzystania z przedmiotowego systemu, z drugiej zaś podadzą kontroli władzy sądowniczej sposób jego wykorzystywania.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Narzędzia kontroli operacyjnej typu pegasus wykorzystują podatności (błędy) w systemach operacyjnych urządzeń końcowych. Bazują one na lukach w tych systemach, w celu zainfekowania urządzenia obcym oprogramowaniem szpiegującym. Sposób wykorzystywania takich narzędzi przez służby specjalne jawi się zatem jako analogiczny do metod działania hakerów internetowych. Zazwyczaj zainfekowanie pozwala na pełny dostęp do funkcjonalności urządzenia, a nie określonej jego funkcji np. połączeń telefonicznych. Te dwie kwestie rodzą zasadne pytania także o stronę etyczną wykorzystywania tych narzędzi przez służby w stosunku do obywateli. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Wykorzystanie systemów typu pegasus odbywa się obecnie na zasadach ogólnych. Wydaje się jednak, że użycie takiej „opcji atomowej”, która w nieporównywalny do niczego innego sposób ingeruje w prywatność obiektu zainteresowania służb, powinna doczekać się własnej regulacji ustawowej. Przygotowanie stosownego aktu i przeprowadzenie procedury legislacyjnej pozwolą nie tylko na debatę parlamentarną nad zasadami korzystania z tego typu systemów, ale także umożliwi społeczeństwu śledzenie prac nad projektem oraz wywarcie presji na przygotowanie prawa akceptowanego społecznie. Wszystkie zmiany legislacyjne powinny być przygotowywane w oparciu o zasadę prywatności obywateli, natomiast uprawnienia ingerujące w to dobro prawem chronione muszą stanowić szczególne, ściśle określone wyjątki. Takim rozwiązaniem jest przykładowo możliwość stosowania tych narzędzi jedynie w sytuacji podejrzenia popełnienia najcięższych przestępstw. Ich katalog powinien być także ściśle określony w ustawie.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Odrębną kwestią są sytuacje wykorzystywania narzędzi typu pegasus do działań poza prowadzonymi czynnościami operacyjnymi. Należałoby zatem poddać pod dyskusję społeczną projekt zmian przepisów prawa wprowadzający obowiązek utworzenia i stosowania procedur wewnętrznych (kodeksów postępowania) ściśle określających reglamentację i dostęp do narzędzi operacyjnych. Przestrzeganie takich wewnętrznych procedur musiałaby być poddana kontroli innego podmiotu nadzorującego (organu nadzorczego).</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Konieczne, lecz niewystarczające jest poddanie wykorzystania systemów typu pegasus uprzedniej, właściwej kontroli sądowej. Kwestią wymagającą uszczegółowienia jest zakres informacji (danych) jaki powinien być przedstawiony sądowi w celu wydania przez niego zgody na działalność operacyjną. Należy postulować takie zmianę regulacji poprzez nakaz sporządzenia uzasadnienia zarówno od zgody na objęcie czynnościami kontrolnymi, jak i odmowy wyrażenia takiej zgody. Dawałoby to możliwość odtworzenia toku myślowego oraz przeanalizowania racji jakimi kierował się sąd podejmując decyzję. Pozytywną zmianą, postulowaną w środowiskach eksperckich jest wprowadzenie na wzór obowiązujący w Niemczech obowiązku poinformowania przez służby osoby inwigilowanej, wobec której nie będzie się toczyć dalsze postępowanie w terminie 12 miesięcy od zakończenia inwigilacji o tym fakcie i zebranych informacjach.<a name="_Hlk114841197" id="_Hlk114841197"></a><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[2]</sup></a> Taki obowiązek informacyjny będzie miał także swoją funkcję prewencyjną, ponieważ funkcjonariusze decydujący o zastosowaniu szczególnych narzędzi kontroli operacyjnej mieliby świadomość faktu następczego zapoznania się z informacjami o inwigilacji przez obywateli. Postulować należy także umożliwienie skorzystania z następczej kontroli sądowej zasadności i proporcjonalności działań operacyjnych np. w trybie ochrony dóbr osobistych. Niezbędne byłoby przy tym przyjęcie założenia opartego o ciężar dowodu spoczywających na służbach specjalnych. Przy takim rozwiązaniu służby miałyby obowiązek wykazania, że ich działania były podejmowane w sposób proporcjonalny i na podstawie prawa. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Kwestią, która wymaga także szczegółowej regulacji prawnej jest kwestia dalszego prowadzenia czynności operacyjnych wobec osoby inwigilowanej. Złożenie kolejnych wniosków o prowadzenie dalszych czynności powinno być obwarowane szczególnym reżimem prawnym, np. poprzez obowiązek wykazania, że zaniechanie dalszej kontroli uniemożliwi zdobycie pełnych dowodów oraz wykazanie dlaczego dotychczasowe działania nie przyniosły skutku.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Niezależnie od powyższego konieczne wydaje się powołanie niezależnego organu, który miałby dostęp do pełnej informacji o prowadzonych przez służby specjalne działaniach operacyjnych i dzięki temu mógłby kontrolować w bieżący sposób legalność funkcjonowania służb w konkretnych przypadkach. Takim organem mógłby być wyspecjalizowany sąd lub niezależna komisja z udziałem zarówno czynnika politycznego jak i społecznego. W tym drugim wypadku wydaje się zasadne powołanie w skład komisji np. przedstawicieli organizacji pozarządowych wyspecjalizowanych w ochronie praw człowieka, które nie są finansowanie ze środków publicznych. Negatywnym aspektem rozwiązania polegającego na powołaniu niezależnej komisji byłoby powstanie szerokiej (oraz stale powiększającej się) grupy osób, która miałaby dostęp do informacji o najwyższych klauzulach tajności. Wydaje się zatem, że w przypadku przyjęcia takiego rozwiązania, przeciwnie niż postuluje się w wzmiankowanym raporcie<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[3]</sup></a> niezbędna jest mała rotacyjność osób i zapewnienie ich stałości wykonywania funkcji.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Blokowanie dostępu do informacji</b> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Kolejną sferą potencjalnych naruszeń praw i wolności człowieka jest blokowanie dostępu do informacji poprzez wykorzystanie art. 180 ustawy Prawo telekomunikacyjne<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[4]</sup></a>. Tegoroczna sytuacja polegająca na zablokowaniu dostępu do portali określonej spółki – nie rozstrzygając zasadności podjęcia tego rodzaju działań – ujawniła szereg problemów związanych z lakoniczną i rozproszoną regulacją prawną. Wydaje się, że tak daleko idąca ingerencja w wolność prowadzenia działalności gospodarczej, a także wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji powinna doczekać się kompleksowej regulacji uwzgledniającej także tryb odwołania do organów władzy sądowniczej. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Retencja danych telekomunikacyjnych </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Regulacją wpływającą negatywnie na standard ochrony praw podstawowych jest przewidziany w art. 180a-180f ustawy Prawo telekomunikacyjne obowiązek gromadzenia danych przez dostawców usług telekomunikacyjnych, na swój koszt, przez okres 12 miesięcy. Regulacja ta została wprowadzona w ramach implementacji tzn. dyrektywy retencyjnej<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[5]</sup></a>, która została unieważniona decyzją TSUE w 2014 r.<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[6]</sup></a> Daje ona możliwość służbom potencjalnego, szerokiego dostępu do danych, z długiego czasu. Generuje także po stronie usługodawców duże koszty utrzymania baz danych. Obowiązek określony ustawą powoduje także możliwość wykorzystywania zgromadzonych w nim informacji do innych działań dla dostawców usług telekomunikacyjnych. Obowiązek masowego gromadzenia danych powinien zostać zmieniony w oparciu o zasady wyrażone w dyrektywie <i>e-privacy</i><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><b><i><sup>[7]</sup></i></b></a>. Właściwą zmianą byłoby wprowadzenie w miejsce masowego gromadzenia danych, obowiązku dostawców usług zatrzymania danych na polecenie ściśle określonego kręgu organów. Jednocześnie tożsamy obowiązek masowego przechowywania danych przewiduje projektowana ustawa o wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych (nr projektu UD293).</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Dyrektywa policyjna </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Notyfikacji wymagają także kwestie dotyczące implementacji do polskiego systemu prawnego tzw. Dyrektywy policyjnej<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[8]</sup></a>. Polska ustawa wdrażająca<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[9]</sup></a> posiada rozliczne wyłączenia podmiotowe i przedmiotowe, które ograniczają prawa osób, których dane są przetwarzane w ramach zapobiegania i zwalczania przestępczości. Podmiotowo zostały wyłączone spod reżimu ustawy służby specjalne tj. ABW, AW, SKW, SWW oraz CBA. Ustawodawca uznał, że całość przetwarzania danych osobowych działalności tychże służb zawiera się w ramach „zapewniania bezpieczeństwa narodowego”. Z przepisów ustawy wyłączone zostało także przetwarzanie danych osobowych w aktach z postępowań (vide art. 3 pkt 1 ustawy). Przedmiotowo zostało ograniczone m.in. prawo do skargi do organu nadzoru (Prezesa UODO). Tenże organ także postuluje zmiany w ustawie dotyczącej pozycji inspektora ochrony danych<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[10]</sup></a>.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dla wzmocnienia praw i wolności obywatelskich istnieje potrzeba zmiany części przepisów ustawy, m.in. </span></span></span></p> <ol style="list-style-type:lower-roman"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">poprzez zmianę podmiotowego wyłączenia części służb specjalnych na zakresowo, przedmiotowe wyłączenie części ich działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego;</span></span></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">wzmocnienie praw osób, których dane dotyczą poprzez możliwość zbadania przez organ nadzorczy zgodności przetwarzania z przepisami prawa.</span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b> </b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Inne wybrane zagrożenia</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Należy także wskazać na zagrożenia, jakie dla ochrony praw człowieka rodzi umożliwienie prowadzenia różnym służbom kontroli operacyjnej przez nieproporcjonalnie długi czas; dopuszczenie do przedstawienia przed sądem dowodów zdobytych z naruszeniem prawa (art. 168a Kodeksu postępowania karnego<a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[11]</sup></a>). Część doktryny zauważa, że zasadnym byłoby odwrócenie zasady i wprowadzenie wyjątków, w których dowód zdobyty z naruszeniem prawa mógłby być dopuszczony.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zasygnalizowania wymaga także zmiana przepisów dotyczących tzn. ustawy antyterrorystycznej. Pozwala on w zasadzie nieograniczone zbieranie, bez realnej kontroli, danych o aktywności obywateli w Internecie oraz bilingów telefonicznych.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Kwestia wymagającą pogłębionej debaty społecznej oraz ewentualnych zmian jest zgoda następcza na wykorzystanie podsłuchu jako materiału procesowego, która to zgoda aktualnie może dotyczyć nie tylko przestępstwa, w stosunku, do którego sąd może zarządzić inwigilację, lecz każdego przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego (art. 168b i 237a Kodeksu postępowania karnego). Postulować należy zmianę przepisów poprzez enumeratywne wskazanie przestępstw w jakich zarządzić można podsłuch.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="color:black">Nowelizacja ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej</span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black">Zgodnie z polską Konstytucją władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym. Informacje o charakterze finansowym (przykładowo liczba i stan rachunków bankowych, kwoty obciążeń, zawarte umowy kredytu etc.) można zaliczyć do danych wrażliwych — podobnie jak informacje o zdrowiu czy wyznaniu. Wolni obywatele mają prawo do zachowania tego rodzaju informacji w tajemnicy.</span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black">Tymczasem nowelizacja art. 48 ust. 1 ustawy o KAS</span><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[12]</sup></a><span style="color:black">, która weszła w życie 1 lipca 2022 r. nadaje naczelnikom urzędów skarbowych uprawnienie do żądania przekazania informacji podatkowych, rozszerza zakres przekazywanych informacji o daty i kwoty wpływów oraz obciążeń rachunków bankowych czy też okres, na jaki zostały zawarte umowy kredytowe lub pożyczki; a także modyfikuje katalog podmiotów, których dotyczą udostępniane informacje finansowe z „podejrzanego” na „osobę fizyczną”. Powyższe zmiany umożliwiają uprawnionym podmiotom uznaniowe pozyskiwanie informacji. W świetle zaś dotychczasowych praktyk instrumentalnego i bezpodstawnego wykorzystywania przyznanych kompetencji oraz rozwoju nowych technologii w obszarze bankowości, można dojść do przekonania, że nie tylko służby specjalne korzystają z coraz szerszego zakresu danych pozostawianych w systemach komputerowych podmiotów finansowych, lecz teraz będzie to dotyczyć także Krajowej Administracji Skarbowej. </span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b> </b></span></span></p> <ol start="2"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Zagrożenia dla podstawowych praw i wolności ze strony platform internetowych</b></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"> </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Niezależnie od kwestii związanych z potencjalnymi lub rzeczywistymi zagrożeniami dla praw i wolności obywatelskich ze strony służb jako niezwykle istotne i aktualne jawią się zagrożenia dla tożsamych praw ze strony gigantów cyfrowych (<i>Big Tech)</i>, w tym platform internetowych.  Posiadają one tożsame, a w niektórych sytuacjach znacznie szersze narzędzia, np. przy zastosowaniu algorytmów sztucznej inteligencji, do nieuprawnionego wkraczania w przestrzeń prywatności obywateli, masowego gromadzenia danych oraz wykorzystywania informacji o nich w celach komercyjnych. Posiadają one narzędzia do wpływania na debatę publiczną i ograniczania obszaru wolności słowa w przestrzeni cyfrowej. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black">Korporacje technologiczne sprawują coraz większą kontrolę nad przepływem informacji i dostępem do przestrzeni cyfrowej w sposób podważający zarówno swobody obywatelskie jak i filary porządku demokratycznego. Ostatnie miesiące i lata pokazały, że tłumienie konserwatywnych poglądów przez firmy technologiczne może mieć istotny wpływ na politykę.</span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Niebezpiecznym zjawiskiem jest swego rodzaju milczenie ustawodawcy w tych kwestiach. Co więcej, zao<span style="color:black">bserwować można proces postępującej symbiozy między korporacjami technologicznymi a rządami i organami unijnymi. W 2016 r. Komisja Europejska podpisała z platformami: Facebook, Microsoft, Twitter i YouTube „Kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w Internecie” (<i>Code of conduct on countering illegal hate speech online</i>)</span><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[13]</sup></a><span style="color:black">. W ocenie Access Now oraz koalicji European Digital Rights zrzeszającej kilkadziesiąt organizacji zajmujących się obroną praw i wolności obywatelskich Kodeks „degraduje prawodawstwo spychając je na drugi plan, za „wiodącą rolą” prywatnych firm, które są proszone o arbitralne wdrażanie ich warunków świadczenia usług”</span><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftn13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><sup>[14]</sup></a><span style="color:black">.</span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Konieczność podjęcia prac legislacyjnych nad aktami prawa unijnego i krajowego</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Niezbędnym dla ochrony gwarancji praw podstawowych uznanych zarówno w Konstytucji RP, jak i aktach prawa międzynarodowego jest aktywne włączenie się przez organy władzy publicznej, do procesu tworzenia i modyfikacji regulacji aktów prawa Unii Europejskiej związanej z tymi kwestiami tj. Rozporządzenia Digital Markets Act (DMA), Digital Services Act (DSA), Rozporządzeniu o AI. Jednocześnie niezbędne jest podjęcie intensywnych prac nad przygotowaniem obszaru prawa polskiego do spójnego stosowania rozwiązań, np. poprzez zmiany w projektowanej ustawie o wolności słowa w Internecie, np. wprowadzenie obowiązku zatrzymania danych w miejsce masowego ich przechowywania, wprowadzenie możliwości certyfikacji kodeksów postępowania dla platform internetowych, wprowadzenie procedury wyłaniania „zaufanych podmiotów sygnalizujących”. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Niezbędne jest także podjęcie intensyfikacji prac nad przygotowaniem rozwiązań umożliwiających sprawne uzyskiwanie dowodów elektronicznych w sprawach karnych i <span style="color:black">cywilnych</span>. Aktualnie prace nad tymi regulacjami praktycznie nie toczą się.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Digital Services Act</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">DSA jest aktem stanowiącym duży krok w celu uporządkowania kwestii moderacji treści w przestrzeni działalności dużych platform internetowych. Może on pozytywnie przyczynić się do rozwoju obszaru wolności słowa w Internecie. <b>Nie posiada on jednak odpowiednich mechanizmów wzmacniających skuteczność stosowania prawa</b> (w szczególności regulacji krajowych) do nielegalnych treści w Internecie. Potrzebne jest jednak uzupełnienie treści aktu o mechanizmy wzmacniające wykrywalność i stosowalność prawa względem nielegalnych treści m.in. poprzez:</span></span></span></p> <ol style="list-style-type:lower-roman"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">wprowadzenie mechanizmu potwierdzania autentyczności kont lub profili - przykładowo obowiązkowego dla osób publicznych i osób prawnych, dobrowolnego dla pozostałych użytkowników platform. Mechanizm jest możliwy do wprowadzenia w kodeksach postępowania. Takie rozwiązanie mogłoby pozwalać na szersze uprawnienia dla użytkowników z potwierdzoną autentycznością konta;</span></span></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">wprowadzenie procedury ogólnego obowiązku informacyjnego po stronie platform internetowych w sytuacji zgłoszenia przez organ państwa członkowskiego nakazu pojęcia działań względem nielegalnym treści (aktualnie art. 8 i 9 projektowanego DSA). Pozwalałoby to na możliwość zapoznania się przez organ państwa członkowskiego weryfikacji z podobnymi treściami, które mogą zostać uznane za nielegalne;</span></span></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">wprowadzenie przepisu wprost wskazującego na jurysdykcję krajową w sporach konsumenta z platformami internetowymi;</span></span></li> <li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">zmianę poszczególnych przepisów poprzez ich uszczegółowienie i ujaśnienie, np. usunięcie zapisów wskazujących na konieczność działania „na podstawie mającego zastosowanie prawa Unii lub <u>prawa krajowego zgodnie z prawem Unii</u>”, np. w art. 8 ust. 1 DSA), doprecyzowanie pojęcia „jasne informacje”, np. art. 8 ust. 2 pkt lit. a pkt iv projektowanego DSA.</span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Wprowadzenie mechanizmu potwierdzania autentyczności kont lub profili umożliwiłoby skuteczną walkę z nielegalnymi treściami. Osoba zamieszczająca takowe byłaby mniej anonimowa, co przy np. braku funkcjonowania tzw. pozwu ślepego umożliwiłoby pociągnięcie sprawców do odpowiedzialności. W celu uniknięcia gromadzenia danych weryfikacyjnych przez platformy internetowe sugerowane jest zastosowanie weryfikacji za pośrednictwem podmiotów trzecich. Pozwoliłoby to na niebudzące poważniejszych zastrzeżeń powiązanie kont lub profili z konkretnymi osobami, jednocześnie nie przekazując w ręce międzynarodowych platform zbioru danych osobowych (taki zbiór zgromadzony przez jeden podmiot byłby bazą prawdopodobnie poważniejszą i pewniejszą niż dysponują służby specjalne).</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Wprowadzenie procedury ogólnego obowiązku informacyjnego po stronie platform internetowych w sytuacji zgłoszenia przez organ państwa członkowskiego nakazu pojęcia działań względem nielegalnym treści (aktualnie art. 8 i 9 projektowanego DSA) pozwalałoby na możliwość zapoznania się przez organ państwa członkowskiego weryfikacji z podobnymi treściami, które mogą zostać uznane za nielegalne. Minimalizowałoby to ryzyko zaniechania podjęcia kroków prawnych w sytuacji, gdy treści niedozwolone nie są zgłaszane przez potencjalnych pokrzywdzonych. O ile taki rodzaj obowiązku, potencjalnie prowadzonego do działań w ramach cenzury następczej byłby dozwolony, należy poszukiwać równowagi m.in. z wolnością słowa, która potencjalnie mogłaby być zagrożona w przypadkach nadinterpretacji obowiązku informacyjnego. Również gromadzenie informacji o materiałach jedynie potencjalnie mogącymi być treściami niedozwolonymi mogłoby zagrażać prawu do prywatności.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Celem skutecznej egzekucji celów DSA wydaje się niezbędne przywrócenie przepisu mówiącego wprost o jurysdykcji krajowej w sporach konsumenta z platformami internetowymi. Wzmocni to niewątpliwie kompetencje państw członkowskich, a także urealni możliwość dochodzenia swych praw przez użytkowników usług cyfrowych.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Używanie oraz odstąpienie od używania w analogicznych fragmentach dodatkowego sformułowania „lub prawa krajowego zgodnie z prawem Unii” stanowi rozróżnienie nieznajdujące uzasadnienia merytorycznego. Wydaje się, że jest to sformułowanie, które może zostać usunięte bez wpływu na treść merytoryczną tekstu (prawo krajowe powinno być zawsze zgodne albo przynajmniej nie być niezgodne z prawem Unii). Tym samym usunięte zostałyby potencjalne wątpliwości interpretacyjne.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ponadto konieczne wydaje się doprecyzowanie pojęcia „jasne informacje”. Takie sformułowanie w tekście prawnym, w dodatku w przepisie wpływającym na obowiązek dostawcy usług pośrednich, może powodować wysoce subiektywne interpretacje i niepotrzebnie komplikować czy wydłużać procedurę związaną z egzekwowaniem nakazów. Przykładowy katalog informacji, które można uznać za „jasne”, również pozostawia wątpliwości co do swej adekwatności. Co się stanie w przypadku, gdy zostaną ustalone informacje inne niż te, które są koniecznie wymagane przez DSA? Czy będzie to oznaczać niemożność wydania nakazu?</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <ol start="3"><li style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:12pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Podsumowanie</b></span></span></li> </ol><p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Jak wskazano na początku analizy, ochrona wolności i praw człowieka wymaga znalezienia równowagi pomiędzy interesem prywatnym i publicznym oraz między zapewnieniem skuteczności służbom specjalnym a ochroną praw podstawowych, przede wszystkim prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Wydaje się, że obecnie obowiązujące i projektowane rozwiązania w obecnym brzmieniu nie w pełni realizują wyżej wskazany stan. Z pewnością konieczne jest kontynuowanie bieżących prac legislacyjnych nad Digital Markets Act oraz Digital Services Act. Akty te posiadają obecnie pewne niedoskonałości, które mogą wciąż zostać usunięte. Niezbędne są także nowelizacje prawa krajowego, w tzw. dyrektywie policyjnej, prawie telekomunikacyjnym, kodeksie postępowania karnego czy ustawy o KAS. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Łukasz Bernaciński - członek Zarządu Ordo Iuris </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">mec. Robert Czarnowicz - asystent w Centrum Interwencji Procesowej Ordo Iuris </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Przemysław Pietrzak - analityk Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris</span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2022-09/AdobeStock_509446692.jpeg?itok=FP2RF9gy" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/inwigilacja" hreflang="pl">inwigilacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pegasus" hreflang="pl">pegasus</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref1">[1]</a> Por. A. Sekuła, Pomocniczość i decentralizacja – podstawowe zasady nowego systemu zarządzania państwem [w:] Problemy zarządzania i marketingu we współczesnych organizacjach, red. A. Tubielewicz, Gdańsk 2000, s. 24.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref2">[2]</a> Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Raport „Osiodłać Pegaza”. Przestrzeganie praw obywatelskich w działalności służb specjalnych – założenia reform, Warszawa 2019.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref3">[3]</a> Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Raport “Osiodłać Pegaza”..., s. 16.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref4">[4]</a> Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo Telekomunikacyjne (Dz. U. z 2022r., poz. 1648 t.j.).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref5">[5]</a> Dyrektywa 2006/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie zatrzymywania generowanych lub przetwarzanych danych w związku ze świadczeniem ogólnie dostępnych usług łączności elektronicznej lub udostępnianiem publicznych sieci łączności oraz zmieniająca dyrektywę 2002/58/WE (Dz. U. UE. L. z 2006 r., Nr 105, poz. 54, w tekście jako „Dyrektywa retencyjna”).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref6">[6]</a> Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wyrok z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. akt C-293/12 i C-594/12.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref7">[7]</a> Dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 2002 r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej) (Dz. U. UE. L. z 2002 r. Nr 201, str. 37 z późn. zm.).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref8">[8]</a> Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylająca decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 89 z późn. zm.).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref9">[9]</a> Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości (Dz. U. z 2019 r. poz. 125).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref10">[10]</a> Urząd Ochrony Danych Osobowych, Newsletter UODO dla inspektorów ochrony danych, sierpień-wrzesień 2022, nr 8-9/2022 (41/42), s. 2.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref11">[11]</a> Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Postępowania Karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1375 t.j.).</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref12">[12]</a> Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2022 r., poz. 813 ze zm.)</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref13">[13]</a> <a href="https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/combatting-discrimination/racism-and-xenophobia/eu-code-conduct-countering-illegal-hate-speech-online_en">https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/combatting-discrimination/racism-and-xenophobia/eu-code-conduct-countering-illegal-hate-speech-online_en</a>, dostęp dnia 6 września 2022 r.</p> <p class="text-align-justify"><a href="https://euc-word-edit.officeapps.live.com/we/wordeditorframe.aspx?ui=pl&amp;rs=pl%2DPL&amp;wopisrc=https%3A%2F%2Fordoiurispl-my.sharepoint.com%2Fpersonal%2Frobert_czarnowicz_ordoiuris_pl%2F_vti_bin%2Fwopi.ashx%2Ffiles%2F6456f8b0f6614883884d8240f35f7100&amp;wdorigin=OFFICECOM-WEB.START.REC&amp;wdenableroaming=1&amp;mscc=1&amp;wdodb=1&amp;hid=97CB66A0-E086-5000-37D4-A7AB702DF935&amp;wdhostclicktime=1663671508809&amp;jsapi=1&amp;jsapiver=v1&amp;newsession=1&amp;corrid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;usid=ca96d3db-2a12-4673-a7cf-f6c43e6deb68&amp;sftc=1&amp;cac=1&amp;mtf=1&amp;sfp=1&amp;instantedit=1&amp;wopicomplete=1&amp;wdredirectionreason=Unified_SingleFlush&amp;rct=Medium&amp;ctp=LeastProtected#_ftnref13">[14]</a> EDRi and Access Now withdraw from EU Commission discussions, “Access Now”, 31.05.2016,  link:  <a href="http://www.accessnow.org/edri-access-now-withdraw-eu-commission-forum-discussions/">www.accessnow.org/edri-access-now-withdraw-eu-commission-forum-discussions/</a></p> <p class="text-align-justify"> </p> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Mon, 26 Sep 2022 07:50:18 +0000 filip.bator 4189 at https://ordoiuris.pl Prezes Ordo Iuris na temat akcji "My chcemy Boga" https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/prezes-ordo-iuris-na-temat-akcji-my-chcemy-boga <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Prezes Ordo Iuris na temat akcji &quot;My chcemy Boga&quot; <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 05/06/2020 - 10:29</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Kwestia ograniczenia dopuszczalnej liczby osób obecnych w obiektach kultu wywołuje wiele komentarzy. W internecie pojawiła się petycja pod hasłem "My chcemy Boga", z apelem o umożliwienie uczestnictwa w nabożeństwach większej ilości wiernych. Głos w tej sprawie zabrał mec. Jerzy Kwaśniewski, Prezes Ordo Iuris.</strong></p> <blockquote class="twitter-tweet"> <p dir="ltr" lang="pl" xml:lang="pl">- Wszelkie ograniczenia w dostępie do sakramentów muszą być także adekwatne do zagrożenia i proporcjonalne do ograniczeń zalecanych w innych obszarach życia gospodarczego i kulturowego - komentuje adw. <a href="https://twitter.com/jerzKwasniewski?ref_src=twsrc%5Etfw">@jerzKwasniewski</a>, Prezes <a href="https://twitter.com/OrdoIuris?ref_src=twsrc%5Etfw">@OrdoIuris</a>. <a href="https://t.co/S1UOjLrzPP">https://t.co/S1UOjLrzPP</a></p> — Instytut Ordo Iuris (@OrdoIuris) <a href="https://twitter.com/OrdoIuris/status/1257949101980819459?ref_src=twsrc%5Etfw">May 6, 2020</a></blockquote> <script async="" src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script><p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-05/OR-0689.jpg?itok=kvZsjlTK" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/jerzy-kwasniewski" hreflang="pl">Jerzy Kwaśniewski</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/my-chcemy-boga" hreflang="pl">My chcemy Boga</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/petycja" hreflang="pl">petycja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 06 May 2020 08:29:00 +0000 filip.bator 1740 at https://ordoiuris.pl Walka z epidemią a ograniczenia wolności obywatelskich – analizy Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/walka-z-epidemia-ograniczenia-wolnosci-obywatelskich-analizy-ordo-iuris <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Walka z epidemią a ograniczenia wolności obywatelskich – analizy Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 04/16/2020 - 12:47</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Większość obostrzeń wprowadzonych, by przeciwdziałać epidemii koronawirusa, nie budzi wątpliwości co do zgodności z prawem i skuteczności. Wraz z rozpoczęciem debaty na temat ich stopniowego znoszenia, ważne jest określenie jakie środki mają charakter kluczowy a jakie powinny zostać uchylone w pierwszej kolejności. Instytut Ordo Iuris przygotował dwie analizy na ten temat, które zostały przekazane Premierowi RP i Ministrowi Zdrowia. Pierwsza z nich dotyczy wniosków, jakie można wyciągnąć z doświadczeń krajów Dalekiego Wschodu, które jako pierwsze zmierzyły się z epidemią i były w tym jak dotychczas najbardziej skuteczne. Druga określa - w świetle standardów polskiej Konstytucji - obszary w jakich ograniczeniom powinien zostać nadany bardziej proporcjonalny charakter. Analitycy Ordo Iuris zwracają uwagę, że, w świetle polskiej ustawy zasadniczej, znoszeniu ograniczeń w sferze gospodarki musza towarzyszyć analogiczne zmiany w obszarze wolności religii. Proponują także, by przywrócić możliwość udziału młodzieży w wolontariacie służącym zwalczaniu skutków pandemii. </b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><a data-entity-type="file" data-entity-uuid="1dc7c313-b116-4ddc-a0bd-99728b41c9ae" href="/sites/default/files/inline-files/Analiza_COVID19_0.pdf"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ ANALIZĘ NT. ROZWIĄZAŃ DALEKOWSCHODNICH - LINK</b></span></span></span></a></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/analiza-wprowadzonych-w-zwiazku-z-przeciwdzialaniem-epidemii-koronawirusa"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ ANALIZĘ NT. PROPORCJONALNOŚCI WPROWADZONYCH OGRANICZEŃ - LINK</b></span></span></span></a></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał od 14 marca. Po sześciu dniach został zastąpiony stanem epidemii. Zakazano zgromadzeń (pierwotnie ponad 50 uczestników), uczniowie zaczęli odbywać lekcje w domach, ograniczono działalność galerii handlowych i wprowadzono inne obostrzenia. Restrykcje objęły też kult religijny. Do 24 marca w świątyniach mogło przebywać jednocześnie do 50 osób, a potem tylko 5, nie licząc osób sprawujących kult. Zakazano też przemieszczania się, z wyjątkami związanymi np. z aktywnością zawodową czy bieżącymi sprawami życia codziennego. Z początkiem kwietnia wprowadzono zakaz korzystania z terenów zieleni, zamknięto plaże i lasy, jak również ustanowiono restrykcje co do sposobu poruszania się w przestrzeni publicznej, w tym generalny obowiązek zachowania odległości dwóch metrów od siebie.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Tak drastyczne środki ingerują, czasem bardzo głęboko, w konstytucyjne wolności i prawa. Konstytucja RP zezwala na to, ale jednocześnie formułuje warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby dane ograniczenie było legalne. W nauce prawa i orzecznictwie nazywa się to zasadą proporcjonalności. Szczegółowe wymogi zawiera art. 31 ust. 3, a w odniesieniu do wolności religii – nieco bardziej restrykcyjne – art. 53 ust. 5 Konstytucji, co już świadczy o wysokiej randze wolności religijnej wśród wolności i praw konstytucyjnych.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Każde ograniczenie w korzystaniu z wolności lub prawa (np. zakaz lub nakaz) musi spełnić łącznie „trzy testy”. „Pierwszy test” dotyczy formy aktu, który je wprowadza. Zgodnie z Konstytucją, musi to być ustawa, choć dopuszczalne jest ustawowe upoważnienie do wydania rozporządzenia i uregulowanie szczegółów w tym akcie. „Drugi test” polega natomiast na identyfikacji wartości, ze względu na ochronę której wprowadzono restrykcje. Według ustawy zasadniczej może to być zdrowie, porządek publiczny, moralność publiczna, bezpieczeństwo państwa czy prawa i wolności innych osób. </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Bardziej złożony jest „trzeci test”, który uzależnia dopuszczalność wprowadzenia ograniczeń praw i wolności od trzech kwestii. Restrykcje mogą zostać wdrożone jeśli są w stanie doprowadzić do zamierzonych skutków, gdy są niezbędne dla ochrony konkretnej wartości (w tym wypadku zdrowia) oraz jeżeli efekty obostrzeń są proporcjonalne do ciężarów nakładanych na obywatela. Dodatkowo Konstytucja zakazuje naruszania istoty danej wolności.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zdecydowana większość wprowadzonych restrykcji pomyślnie przechodzi każdy z „trzech testów”. Co prawda, są on doprecyzowane w rozporządzeniach, początkowo Ministra Zdrowia, obecnie Rady Ministrów, lecz do ich wydania upoważnia ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (w marcu br. dwukrotnie nowelizowana).</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Inaczej sytuacja przedstawia się w kontekście ograniczeń wolności religii oraz swobody przemieszczania się. W odniesieniu do tej pierwszej, wprowadzone restrykcje pozbawione są ustawowej podstawy prawnej, a ponadto są bardziej drastyczne (limit 5 wiernych) niż wprowadzone np. w dużych sklepach. Tymczasem, zgodnie z aksjologią konstytucyjną, ograniczenia w korzystaniu z wolności religijnej powinny być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie pierwszej. </span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W zakresie obostrzeń w swobodzie przemieszczania się pojawiają się pewne wątpliwości natury formalnej, choć nie  tak jednoznaczne jak w przypadku wolności religii. Za wątpliwe należy natomiast uznać niektóre z restrykcji, jak np. zakaz przemieszczania się młodzieży poniżej 18 lat bez opieki osoby dorosłej czy nakaz poruszania się pieszych będących małżonkami z zachowaniem co najmniej dwumetrowej odległości. Rozwiązania te na pewno nie są konieczne do zapobiegania zarażeniom koronawirusem SARS-CoV-2, a w ostatnim przypadku są tak bardzo nieracjonalne, że wręcz nieprzydatne.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„Podejmowane przez polski rząd środki przeciwdziałania pandemii COVID-19 co do zasady uznać należy za uzasadnione i wprowadzone zgodnie z prawem. Ocena prawna musi być jednak inna w przypadku restrykcyjnego limitu wiernych – szczególnie pięcioosobowego – w kościele czy zakazu przemieszczania się małżonków i członków rodziny w odległości mniejszej niż 2 metry. Analiza Ordo Iuris wykazuje, które przepisy warto zmienić, by w czasach walki z epidemią nieco ułatwić ludziom funkcjonowanie, a jednocześnie nie zwiększać ryzyka rozprzestrzenia się koronawirusa – komentuje dr Marcin Olszówka, Dyrektor Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W drugiej analizie, Instytut pochylił się nad rozwiązaniami zastosowanymi w niektórych państwach Dalekiego Wschodu. Prześledzenie wdrożonych tam działań jest istotne ze względu na fakt, iż stosunkowo szybko zaczęły one opanowywać epidemię, wykorzystując nowoczesną technologię. Wdrożone tam rozwiązania pokazują, że optymalnym modelem przeciwdziałania pandemii jest szybka izolacja osób zakażonych, co nie zawsze musi wiązać się z izolacją masową. Negatywne skutki może jednak przynieść zbyt szybkie ograniczanie restrykcji, po początkowych spadkach przyrostu zachorowań.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Pod lupę zostały wzięte rozwiązania przyjęte w Korei Południowej, Singapurze, Japonii i na Tajwanie. Istotną kwestią jest wykorzystanie przez te państwa do walki z epidemią nowoczesnych technologii i algorytmów opartych o sztuczną inteligencję. Pomaga to w rozpowszechnianiu informacji na temat możliwych zagrożeń oraz w zapewnieniu bezpieczeństwa służbom medycznym. Rodzi jednak również obawy dotyczące ich nadużywania w celu inwigilacji obywateli i masowej kontroli społecznej.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dokonana analiza rozwiązań prawnych zastosowanych w Polsce oraz we wspomnianych krajach, prowadzi do wniosku, że optymalnym modelem interwencyjnym jest możliwie najszybsza izolacja społeczna osób o potwierdzonym zakażeniu. Łączy się z tym także sprawne ustalanie listy ludzi, którzy mieli kontakt z zakażonymi i są potencjalnymi nosicielami wirusa oraz stosowanie środków dystansowania społecznego. Jak pokazują przykłady azjatyckie, zwłaszcza Japonii, niekoniecznie musi być to związane z wprowadzeniem restrykcji związanych z masową izolacją.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W ostatnim tygodniu Polska zanotowała znaczący wzrost liczby zachorowań. Jednak choć ogólna liczba osób, u których zdiagnozowano zakażenie, wzrasta, to dynamika tego wzrostu wydaje się stabilizować. Okresem, który w Polsce okazał się najgorszy dla zmiany dynamiki zachorowań, były ostatnie tygodnie marca. W tym czasie pewien wzrost liczby zakażonych zanotował także Tajwan. Wydaje się jednak, że kraj ten kontroluje rozwój epidemii. W sposób znaczący powiększyła się także liczba zachorowań w Singapurze, gdzie sytuacja wcześniej była stosunkowo dobra. Pokazuje to, że zbyt wczesne rozluźnienie restrykcji lub stosowanie środków połowicznych nie jest wskazane. Wzrost, chociaż w porównaniu do innych nieznaczny (proporcjonalnie do wielkości swojej populacji), notuje także Japonia.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„Zbyt wczesne poluzowanie regulacji – nawet, jeśli ich część byłaby wprowadzona na wyrost – może spowodować efekt psychologiczny przekonania o zakończeniu epidemii i co za tym idzie, lekceważące traktowanie nawet podstawowych zaleceń. Wprowadzając różnego rodzaju restrykcje należy więc tym bardziej pamiętać o ich wyważeniu i zachowaniu zasady proporcjonalności, a także o ich potencjalnych skutkach ekonomicznych i społecznych” – ocenia Filip Furman, Dyrektor Centrum Nauk Społecznych i Bioetyki Ordo Iuris.</span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Więcej materiałów na temat epidemii znajduje się na stronie koronawirus.ordoiuris.pl.</span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-04/AdobeStock_338351464_0.jpeg?itok=HCuGi3T0" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konstytucja" hreflang="pl">konstytucja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rzad" hreflang="pl">rząd</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 16 Apr 2020 10:47:25 +0000 filip.bator 1724 at https://ordoiuris.pl Analiza wprowadzonych w związku z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa ograniczeń wolności religii i swobody przemieszczania się w świetle standardów Konstytucji RP i prawa międzynarodowego https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/analiza-wprowadzonych-w-zwiazku-z-przeciwdzialaniem-epidemii-koronawirusa <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Analiza wprowadzonych w związku z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa ograniczeń wolności religii i swobody przemieszczania się w świetle standardów Konstytucji RP i prawa międzynarodowego <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 04/16/2020 - 12:24</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Główne tezy: </span></span></span></b></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W demokratycznym państwie prawnym każda ingerencja w prawa i wolności człowieka musi być odpowiednio umotywowana racjami wynikającymi z przepisów prawa – np. koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia – a jednocześnie pozostawać w odpowiedniej proporcji do zakładanego celu wprowadzanych restrykcji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Polski ustrojodawca postanowił, że tego rodzaju ograniczenia mogą być wprowadzane jedynie w ściśle określonych celach oraz na mocy ustawy – co właściwie wyklucza możliwość ingerencji w prawa i wolności człowieka na podstawie aktów o charakterze podustawowym – pod warunkiem że są konieczne w państwie demokratycznym i nie naruszają istoty ograniczanej wolności lub prawa. Ponadto przepis ustawy, na podstawie którego dochodzi do ograniczenia, musi być sformułowany precyzyjnie i jednoznacznie, nie pozostawiając tym samym organowi stosującemu prawo możliwości jego dowolnej interpretacji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Każde ograniczenie musi być zatem – zgodnie z zasadą proporcjonalności – przewidziane w ustawie („pierwszy test”), wprowadzone w celu poszanowania jednej z wartości wymienionych w Konstytucji („drugi test”) oraz przydatne, konieczne i adekwatne, czyli proporcjonalne <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z Konstytucją RP, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wolność religii zajmuje wysokie miejsce w hierarchii wartości konstytucyjnych, a ograniczenie wolności uzewnętrzniani religii jest dopuszczalne dopiero po spełnieniu podwyższonych kryteriów w ramach zasady proporcjonalności. W konsekwencji ograniczenia w korzystaniu z wolności religii powinny być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Trwająca pandemia koronawirusa wymaga wprowadzenia szeregu restrykcji i ograniczeń w korzystaniu z gwarantowanych konstytucyjnie wolności i praw człowieka. Jednak w każdym przypadku muszą być one rzeczywiście niezbędne do osiągnięcia celów zakładanych przez ustawodawcę, a jednocześnie – o ile to możliwe – jak najmniej ingerować w te prawa. </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie ulega wątpliwości, że cała działalność legislacyjna organów władzy wykonawczej podejmowana w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii ma na celu zapobieganie i zwalczanie epidemii COVID-19, czyli ochronę zdrowia (co zapewnia pozytywny wynik „testu drugiego”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wątpliwości budzi spełnienie przez niektóre spośród wprowadzonych ograniczeń pozostałych wymogów zasady proporcjonalności („test pierwszy” i „trzeci”). Dotyczy to w szczególności wprowadzonych w drodze rozporządzeń ograniczeń wolności religii oraz swobody przemieszczania się. Ocena proporcjonalności tych środków powinna być każdorazowo dokonywana z uwzględnieniem aktualnego stanu rozwoju epidemii i ograniczeń stosowanych w innych obszarach życia społecznego.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obowiązujące w dniu sporządzenia opinii ograniczenia w dopuszczalnej liczbie uczestników kultu religijnego<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></sup></sup></a> budzą zasadnicze wątpliwości w świetle wymogów „pierwszego” i „trzeciego” testu zasady proporcjonalności, ponieważ są dalej idące niż te, które weszły w życie w innych obszarach życia społecznego, w tym w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej czy handlu. Brak medycznego uzasadnienia dla utrzymywania zwiększonych obostrzeń w zakresie sprawowania kultu religijnego. Konstytucyjna ranga wolności religijnej nie tylko nie ustępuje bowiem znaczeniu innych wolności będących przedmiotem mniej dotkliwych ograniczeń, ale jest – zgodnie z konsekwentnym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – bardzo wysoka. Dodatkowo podkreślić należy, że właściwą dla ograniczeń w sprawowaniu kultu religijnego formą prawną powinna być ustawa.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W związku z toczącą się dyskusją na temat stopniowej likwidacji obostrzeń wprowadzonych w związku z epidemią koronawirusa rekomendować należy uzależnienie dopuszczalnej liczby uczestników sprawowanych publicznie ceremonii religijnych od powierzchni świątyni. Biorąc pod uwagę powierzchnię większości polskich świątyń, przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności, bezpiecznie w dobie pandemii może w nich przebywać nawet kilkadziesiąt osób. Przykładowe rozwiązanie gwarantujące standardy nieróżniące się w istotny sposób od tych przyjętych w obszarze handlu lub usług może zakładać obecność 1 osoby na powierzchni 9 m<sup>2 </sup>kościoła.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zastrzeżenia w świetle standardów konstytucyjnych budzą wprowadzone w rozporządzeniu nakazy przemieszczania się osoby poniżej 18 lat wyłącznie pod opieką osoby dorosłej i poruszania się pieszych będących współdomownikami, w tym małżonków, z zachowaniem co najmniej dwumetrowej odległości. Aktualna konstrukcja tych wymogów powinna zostać poddana gruntownej ocenie w zakresie niezbędności medycznej, z uwzględnieniem rangi ograniczanych wolności. W szczególności zasadne wydaje się umożliwienie osobom małoletnim wykonywania określonych zajęć odpowiednich do ich wieku, w tym umożliwienie angażowania się w wolontariat na rzecz walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Uchylanie obowiązujących w związku ze stanem epidemii ograniczeń powinno następować równomiernie, z poszanowaniem wszystkich ograniczonych wolności i praw człowieka, przy zachowaniu ich hierarchii. Wszystkie decyzje o likwidacji ograniczeń chroniących przed rozprzestrzenianiem się wirusa powinny być podejmowane z uwzględnieniem wiedzy medycznej na temat aktualnego stanu epidemii i uwzględniać konstytucyjną hierarchię wolności obywatelskich. Stąd za niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której prawodawca np. zezwoliłby na korzystanie z galerii handlowych czy też złagodziłby ogólne obostrzenia dotyczące handlu lub usług, a jednocześnie pozostawiłby limity dotyczące uczestnictwa w publicznym sprawowaniu kultu religijnego. </span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol><li style="margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 determinuje zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach świata zupełnie nadzwyczajne działania władz państwowych. Doświadczenia wielu państw – w tym zwłaszcza Włoch czy Hiszpanii – dowodzą, że zaniedbania w przeciwdziałaniu rozwoju epidemii prowadzą do jej niekontrolowanej ekspansji, a tym samym do przekroczenia potencjału jednoczesnego udzielania świadczeń zdrowotnych i załamania systemu ochrony zdrowia. Jednak w demokratycznym państwie prawnym – a takim jest Rzeczpospolita Polska (art. 2 Konstytucji RP) – wszelkie obostrzenia ingerujące w prawa i wolności człowieka muszą spełniać materialne i formalne kryteria oraz zachowywać proporcjonalność. Mówiąc inaczej, w państwie prawa nie wystarczy obiektywnie uzasadniona potrzeba ograniczania praw i wolności człowieka, lecz niezbędne jest również dochowanie odpowiednich standardów ich wprowadzania oraz egzekwowania, w tym przestrzeganie wymogu adekwatnej formy prawnej, czyli wprowadzania regulacji prawnych w drodze tego, a nie innego rodzaju aktu i zawsze przez uprawniony podmiot (co ma także za zadanie przypominać organom władzy publicznej, że w każdej sytuacji są zobowiązane przestrzegać prawa, nawet jeżeli bez większego kłopotu byłyby w stanie je zmienić) i z zachowaniem odpowiednich proporcji co do treści ustanawianych restrykcji. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Celem niniejszej analizy jest odpowiedź na pytanie, czy w świetle Konstytucji RP oraz wiążących Polskę umów międzynarodowych wprowadzenie, w związku z ogłoszeniem stanu epidemii, a wcześniej stanu zagrożenia epidemicznego, ograniczeń w korzystaniu z fundamentalnych praw człowieka – wolności religii, swobody przemieszczania się, pierwszeństwa wychowawczego rodziców – zostało dokonane zgodnie z prawem. </span></span></span></span></span></span></p> <ol start="2"><li style="margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Forma, przesłanki i reguły ograniczania wolności i praw człowieka („test proporcjonalności”)</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zasady ograniczania wolności i praw poręczonych w Konstytucji RP zostały ustanowione w art. 31 ust. 3, który wyznacza przede wszystkim granice ingerencji w wolności i prawa człowieka przez organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></a>. Przepis ten stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP – określanym mianem ogólnej klauzuli limitacyjnej – ograniczenie wolności i praw jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy spełnia jasno oznaczone przez ustrojodawcę przesłanki formalne i materialne. Ustrojodawca jednoznacznie zdecydował, że wprowadzane ograniczenia mogą zostać dokonane jedynie w drodze ustawy, co wyklucza możliwość regulowania tego rodzaju materii w drodze podustawowej, a więc np. w rozporządzeniu<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a> („pierwszy test”). Bezdyskusyjne jest zatem, iż w obecnych realiach konstytucyjnych niedopuszczalne jest ograniczanie kogokolwiek w przysługujących mu wolnościach i prawach bez jednoznacznego przepisu ustawy. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Przesłanki materialne zostały skatalogowane w sposób zamknięty, co oznacza, że każde ograniczenie gwarantowanego konstytucyjnie prawa lub wolności musi dokonać się w celu realizacji przynajmniej jednej z wymienionych powyżej wartości (o stosunkowo szerokiej treści), np. ze względu na ochronę zdrowia lub moralności publicznej („drugi test”). Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę – jak np. w wyroku dotyczącym ograniczeń konstytucyjnego prawa lekarzy do sprzeciwu sumienia – że „ocena przepisu ograniczającego konstytucyjną wolność nie polega na analizie poszczególnych przypadków (stanów faktycznych), w których dochodzi lub może dojść do kolizji wartości, lecz przebiega na poziomie tekstu prawnego, który powinien umożliwić jednoznaczne wskazanie konkurujących ze sobą wartości”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a> oraz iż niedopuszczalne jest ograniczanie wolności konstytucyjnych, zwłaszcza takich jak wolność sumienia i religii, na podstawie sformułowań ogólnych, uniemożliwiających identyfikację wartości, ze względu którą wprowadza się restrykcje. Tym samym wysoka ranga wolności sumienia i religii w konstytucyjnej hierarchii wolności i praw człowieka oznacza, że ograniczenie jej uzewnętrzniania musi być uzasadnione szczególnie ważnymi i odpowiednio udowodnionymi racjami<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Już z literalnego brzmienia obowiązującej ustawy zasadniczej wynika, iż w celu ustanowienia ograniczeń w korzystaniu z wolności i praw człowieka nie jest wystarczające samo przekonanie władzy ustawodawczej o konieczności wprowadzenia obostrzeń – np. w zakresie wolności przemieszczania się – ze względu na potrzebę zapewnienia ochrony zdrowia innych osób lub nawet całego społeczeństwa. Każde ograniczenie musi być konieczne w demokratycznym państwie, a jednocześnie nie może naruszać istotny żadnej z wolności ani żadnego z praw. Ograniczenie to musi być zatem nie tylko przydatne, lecz również niezbędne do osiągnięcia tego celu (np. zapewnienia ochrony zdrowia, moralności publicznej), a równocześnie nie może prowadzić do zupełnego pozbawienia możliwości korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, np. prawa do przemieszczania się. Ten ostatni wymóg można określić jako „trzeci test”, który musi spełnić każde ustanowione przez władzę publiczną ograniczenie, podobnie jak pozytywny być musi wynik badania, czy zostały spełnione przesłanki formalne („pierwszy test”) oraz przesłanki materialne („drugi test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Na podstawie przepisów ustawy zasadniczej, zwłaszcza odwołując się do wzorca demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) i ogólnej klauzuli limitacyjnej (art. 31 ust. 3 Konstytucji), orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego konsekwentnie warunkuje dopuszczalność wprowadzenia ograniczeń praw i wolności konstytucyjnych pozytywną odpowiedzią na trzy pytania: </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">1) czy wprowadzona regulacja ustawodawcza jest w stanie doprowadzić do zamierzonych przez nią skutków (tzw. przydatność); </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">2) czy regulacja ta jest niezbędna dla ochrony interesu publicznego (wspomniane wyżej przesłanki materialne), z którym jest powiązana (tzw. konieczność); </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">3) czy efekty wprowadzanej regulacji pozostają w proporcji do ciężarów nakładanych przez nią na obywatela (tzw. proporcjonalność <i>sensu stricto</i>)<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></sup></sup></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obostrzenia w korzystaniu z wolności konstytucyjnych tylko wtedy są konieczne w państwie demokratycznym – jak stanowi art. 31 ust. 3 Konstytucji – kiedy są przydatne i konieczne do realizacji jednej z wymienionych w tym przepisie wartości oraz adekwatne w stosunku do wprowadzanych restrykcji. Jeżeli przynajmniej jeden z elementów testu proporcjonalności („trzeciego testu”) nie zostaje zachowany, oznacza to wadliwość regulacji, która w konsekwencji oznacza niezgodność z ustawą zasadniczą. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Dalej ustrojodawca ustanawia jeszcze jeden warunek – obostrzenia nie mogą naruszać istoty danej wolności. Z tego względu badając konstytucyjną dopuszczalność konkretnego ograniczenia należy określić istotę prawa (wolności), czyli nieprzekraczalny rdzeń, który nigdy nie może zostać naruszony. W przypadku, w którym ograniczenia budzą wątpliwości pod kątem zachowania zasady proporcjonalności („trzeciego testu”) – ale nie na tyle poważne, żeby stwierdzić niedopuszczalność regulacji – należy ustalić, czy nie godzą właśnie w istotę prawa (wolności), co jest zawsze niedopuszczalne<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ogólna klauzula limitacyjna znajduje zastosowanie do wszystkich praw i wolności określonych w Konstytucji RP. Jednak w ustawie zasadniczej ustrojodawca zamieścił także szczególne regulacje dotyczące ochrony określonych praw i wolności, których celem może być podniesienie standardów ochrony danej wolności (prawa), tzn. zaostrzenie warunków – w stosunku do tych wynikających z art. 31 ust. 3 Konstytucji – jakie muszą zostać spełnione, aby prawodawca (właściwy organ państwa) mógł ustanowić ograniczenie w korzystaniu z danej wolności (prawa)<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a>. Przykładem zastosowania takiego rodzaju rozwiązania jest art. 53 ust. 5 Konstytucji RP, który stanowi, że wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób (art. 53 ust. 5)<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Podstawową różnicą pomiędzy materialnymi przesłankami ograniczenia wolności i praw z art. 31 ust. 3 a art. 53 ust. 5 Konstytucji RP jest zakres przesłanek, ze względu na które dopuszczalne jest dokonanie ograniczenia (wprowadzenie obostrzeń). W przypadku wolności uzewnętrzniania religii jej limitacja (ustanowienie restrykcji) nie może nastąpić ze względu na ochronę środowiska. Zróżnicowanie przez ustawodawcę ogólnych przesłanek ograniczania praw i wolności oraz szczególnych, dotyczących wolności uzewnętrzniania religii, dowodzi – co zostanie szczegółowiej wyłożone w dalszej części analizy – że wolność ta ma charakter fundamentalnego prawa człowieka, któremu ustrojodawca, w ślad za standardami międzynarodowymi, przyznał wyjątkowy status. Raz jeszcze trzeba tu także podkreślić, iż pozostałe wymogi wynikające z art. 31 ust. 3 Konstytucji (forma ustawy, test proporcjonalności i zakaz naruszania istoty) w pełni muszą być zachowane przy wprowadzaniu obostrzeń w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="3"><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Międzynarodowe i konstytucyjne standardy ochrony wolności sumienia i religii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W świetle współczesnych standardów prawa międzynarodowego i unijnego nie ma wątpliwości, że wolność sumienia i religii należy do fundamentalnych praw człowieka, którego ochrona jest warunkiem <i>sine qua non </i>demokratycznego państwa prawa. Wolność religii została zagwarantowana m.in. w art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></sup></sup></a>. Zgodnie z poglądami wyrażonymi w literaturze przedmiotu zakres normatywny wolności religii jest tożsamy z analogicznymi gwarancjami Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></sup></sup></a>. Zgodnie z art. 9 Konwencji każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wybór określonej religii czy innego systemu wartości jest jednym z najważniejszych elementów nadających kształt tożsamości człowieka. Wolność religii obejmuje m.in. prawo do uzewnętrzniania swych przekonań, indywidualnie i prywatnie, a także wspólnie z innymi oraz publicznie. Uzewnętrznianie przekonań religijnych może przybrać formę uprawniania kultu, nauczania, praktykowania i czynności rytualnych<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></sup></sup></a>. Jednocześnie wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób (art. 9 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Również w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a> gwarantuje, że każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, które obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie (art. 18 ust. 1). Zgodnie z Paktem wolność ta podlega ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób (art. 18 ust. 3).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Analogiczne założenia aksjologiczne legły u podstaw obowiązującej Konstytucji RP, zgodnie z którą każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1), w tym jej praktykowanie m.in. przez praktykowanie kultu i uczestniczenie w obrzędach (art. 53 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W tym miejscu trzeba zasygnalizować, że na fundamentalny charakter wolności religii w ustroju Polski zwraca uwagę nie tylko podniesienie wymogów dopuszczalności ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii, lecz także systematyka obowiązującej Konstytucji. Zgodnie z przepisami rozdziału XI ustawy zasadniczej nawet w czasie trwania któregokolwiek ze stanów nadzwyczajnych nie jest dopuszczalne ograniczenie wolności religii (art. 233 Konstytucji) na innych niż ogólne zasadach, tj. z poszanowaniem art. 31 ust. 3 i art. 53 ust. 5 Konstytucji, czyli dalej idące. Dlatego w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> (art. 20-26) nie przewidziano żadnych dodatkowych obostrzeń w korzystaniu z wolności religii. Również w stanach wyjątkowym i wojennym dopuszczalność restrykcji w tym zakresie jest daleko mniejsza niż w przypadku pozostałych wolności oraz praw i możliwa w zasadzie jedynie w postaci ograniczenia uroczystości religijnych mających miejsce poza budynkiem świątyni (np. procesji Bożego Ciała)<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>. Co więcej, w obu tych stanach nadzwyczajnych wolno wprowadzić cenzurę prewencyjną, ale nie może ona dotyczyć należących do kościołów i innych związków wyznaniowych środków społecznego przekazu, stanowiących źródła informacji na temat religii i służących wypełnianiu funkcji religijnych<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></a>. Jak podkreśla Trybunał Konstytucyjny, wolność sumienia – tradycyjnie wymieniana łącznie ze swobodą wyznania, a w art. 53 ust. 1 Konstytucji wraz z wolnością religii – zajmuje szczególne miejsce wśród praw i wolności człowieka<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>. jest nie tylko wolnością jednostki o charakterze osobistym, lecz także zasadą ustrojową, co odpowiednio zwiększa rangę tej wolności<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie sposób zatem pominąć tego fundamentalnego charakteru wolności sumienia i religii (wyznania) analizując to, czy wprowadzane w obecnej sytuacji epidemicznej restrykcje dotyczące sprawowania kultu religijnego spełniają konstytucyjny test przydatności, konieczności i proporcjonalności <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="4"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie ograniczeń wolności religii w związku z przeciwdziałaniem pandemii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin-left:18.0pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></a> stan zagrożenia epidemicznego oznacza sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych (art. 2 pkt 23), natomiast stan epidemii to sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii (art. 2 pkt 22). W przypadku gdy zagrożenie epidemiczne lub epidemia występuje na obszarze więcej niż jednego województwa, stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłasza i odwołuje, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego (art. 46 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Na podstawie tych przepisów ustawowych Minister Zdrowia 13 marca 2020 r. wydał rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a>, zgodnie z którym ograniczono sprawowanie kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego (§ 5 ust. 1 pkt 4), poprzez wprowadzenie limitu 50 uczestników – wliczając w to osoby sprawujące kult religijny (§ 6 ust. 1 pkt 3). Ograniczenie to zostało podtrzymane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (§ 7 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4)<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></a>. Sytuacja uległa fundamentalnej zmianie w wyniku nowelizacji tego rozporządzenia dokonanej 24 marca 2020 r.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></a> Na jego mocy wprowadzono – w okresie od 24 marca do 11 kwietnia 2020 r. – ograniczenie w możliwości uczestnictwa w kulcie religijnym do maksymalnie 5 uczestników, nie licząc osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu (§ 1 ust. 4). W praktyce oznacza to uniemożliwienie wiernym świeckim uczestnictwo w sprawowaniu liturgii i to w okresie celebracji Wielkiego Tygodnia (do Wielkiej Soboty), stanowiącego najważniejszy czas dla wszystkich kościołów i wspólnot chrześcijańskich wywodzących się z tradycji łacińskiej. Te same obostrzenia zostały podtrzymane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></span></a>, a następnie przedłużone do 20 kwietnia 2020 r<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> </span></span></span></p> <ol start="5"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocena konstytucyjności wprowadzonych ograniczeń w korzystaniu z wolności religii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W celu przeprowadzenia analizy zgodności z Konstytucją opisanych w pkt 4 obostrzeń trzeba zbadać, czy wprowadzone restrykcje spełniają wszystkie ustrojowo przewidziane warunki, czyli czy zostały wprowadzone w odpowiedniej formie („test pierwszy”) ze względu na co najmniej jedną z wartości wymienionych w art. 53 ust. 5 Konstytucji („test drugi”), są przydatne i konieczne dla ochrony wartości, ze względu na które je ustanowiono oraz pozostają adekwatne w danej sytuacji („trzeci test”), w tym nie przekreślają istoty ograniczanej wolności.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ponieważ wymienione wyżej warunki muszą zostać spełnione kumulatywnie, nie ma w zasadzie znaczenia, w jakiej kolejności będzie badane ich zachowanie, aczkolwiek zazwyczaj owo badanie przeprowadzane jest w kolejności wynikającej z numeracji „testów”, oddającej pewien ich logiczny porządek. Najczęściej, co jest szczególnie widoczne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></span></a>, stwierdzenie niewypełnienia jednego z kryteriów powoduje, że nie przeprowadza się kolejnych „testów”, ponieważ jest już wiadome, że przepis prawa został wadliwie ustanowiony i powinien być uchylony ze wszystkimi tego skutkami prawnymi. Niemniej w niniejszej analizie – dla wykazania pełnego obrazu – ocena konstytucyjności zostanie przeprowadzona kompleksowo, tzn. obejmie wszystkie „trzy testy”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ze względu na oczywistość przyczyny wprowadzenia rozważanych tu obostrzeń, w niniejszej analizie ocenę konstytucyjności rozpocznie badanie z perspektywy „testu drugiego”. Nie ulega wątpliwości, że wprowadzone ograniczenia w sprawowaniu kultu religijnego mają na celu ochronę zdrowia. Dodatkowo można by również wskazać na konieczność ochrony wolności i praw innych osób w postaci prawnej ochrony życia (art. 38 Konstytucji) oraz prawa do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji) oraz porządku publicznego, który mógłby być zagrożony w przypadku wzrostu niepokojów społecznych związanych z bardzo dużą liczbą zachorowań lub rosnącą liczbą przypadków śmiertelnych. Nie ulega zatem najmniejszym wątpliwościom, iż w rozważanym przypadku przesłanka materialna ograniczenia korzystania z wolności uzewnętrzniania religii spełnia standard określony w art. 53 ust. 5 Konstytucji.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Inaczej jednak sytuacja wygląda odnośnie do przesłanki formalnej („pierwszy test”). Trzeba bowiem zdecydowanie podkreślić, iż żaden przepis tej ustawy nie upoważnia Ministra Zdrowia, żadnego innego ministra czy Rady Ministrów do wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z wolności religii w związku z ogłoszeniem stanów zagrożenia epidemicznego lub epidemii, a tym bardziej faktycznie zupełnego pozbawienia osób wierzących możliwości uczestnictwa w fundamentalnych dla nich praktykach religijnych (np. fizycznego wzięcia udziału w niedzielnej mszy św. w przypadku katolików), bo tak należy traktować wprowadzone 24 marca 2020 r. obostrzenie. Co więcej, jakikolwiek inny przepis polskiego ustawodawstwa nie zawiera takiego upoważnienia. Właściwie jedynie przepisy, które mogłyby być rozważane przy uzasadnianiu wprowadzonych ilościowych ograniczeń w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii, to uprawnienie Ministra Zdrowia do czasowego ograniczenia – w ramach stanu zagrożenia epidemicznego bądź stanu epidemii – określonego sposobu przemieszczania się, czasowego ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy lub wprowadzenia zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności (art. 46 ust. 4 pkt 1, 3, 4 ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Przepisy te trudno uznać jednak za upoważaniające do ograniczenia wolności religii, ponieważ dotyczą zupełnie innych materii, niepowiązanych z wolnością religii, która na gruncie konstytucyjnym i polskiego ustawodawstwa jest wyraźnie odróżniania od innych wolności, w tym wolności zgromadzeń. Konstatacji tej nie zmienia przyjęcie w systematyce rozporządzenia Ministra Zdrowia, że związki religijne to „instytucje lub zakłady pracy”, gdyż są to odrębne kategorialnie podmioty prawa, którym Konstytucja w rozdziale I poświęca osobny, stosunkowo obszerny przepis (art. 25), gwarantujący im autonomię oraz wzajemną niezależność względem państwa. Takiego statusu, co trzeba podkreślić, nie posiadają żadne inne instytucje społeczeństwa obywatelskiego, o którym wspomina polski ustrojodawca. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Upoważnienia do ingerencji w funkcjonowanie kościołów i innych związków wyznaniowych oraz w wolność religii nie przewiduje także art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – odsyłający w tym zakresie wprost do art. 46 – na podstawie którego wydano wspomniane wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca i 10 kwietnia 2020 r. Nie sposób zatem uznać, że w art. 46 ust. 4 pkt 1, 3, 4 lub art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ustawodawca przewidział (do tego nie wprost) upoważnienie do uznaniowego ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia czy Rady Ministrów. Z art. 53 ust. 5 – jak i art. 31 ust. 3 – Konstytucji wynika bowiem konieczność ustawowej podstawy (jeśli nie wyłączności ustawy)<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></span></span></a> dla ustanowienia restrykcji ograniczających wolność uzewnętrzniania religii.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Tym samym doszło również do naruszenia art. 92 Konstytucji, ponieważ organy wydające rozporządzenie przekroczyły zakresy upoważnień ustawowych zawartych w ustawie o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></span></span></a>. Nie zmienia tego fakt, że wskazane wyżej rozporządzenia powołują się na ustawę, ponieważ ustawa ta nie upoważnia nikogo do wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z wolności religii. Zgodnie z Konstytucją i utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego brak wyraźnego stanowiska ustawodawcy co do zakresu spraw przekazanych do uregulowania musi być interpretowany jako nieudzielenie w danym zakresie kompetencji normodawczej<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[29]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jak wskazano w pkt 2 niniejszej analizy, ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw – w tym zwłaszcza wolności sumienia i religii – powinny „pozostawać w bezpośrednim związku z założonymi celami i w odpowiedniej do nich proporcji, z zachowaniem odpowiedniej wewnętrznej hierarchii wartości konstytucyjnych”<a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[30]</span></span></span></sup></sup></a>. Rozważając przeto restrykcje dotyczące wolności religii z punktu widzenia „trzeciego testu”. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Właściwie nie ma wątpliwości – zwłaszcza w świetle jednolitych rekomendacji zarówno polskich, jak i międzynarodowych ekspertów z zakresu epidemiologii (w tym Światowej Organizacji Zdrowia) – że rozprzestrzenianie się koronawirusa SARS-CoV-2 może zostać ograniczone jedynie poprzez wprowadzenie daleko idących ograniczeń w bezpośrednim kontaktowaniu się między ludźmi, ponieważ patogen przenosi się drogą kropelkową. Przykłady krajów najbardziej dotkniętych przez epidemię COVID-19 pokazują, że zaniechania i błędy we wprowadzeniu tego rodzaju ograniczeń doprowadziły wręcz do dramatycznego rozwoju choroby. W konsekwencji uznać należy, że wprowadzenie limitów ilościowych wiernych równocześnie uczestniczących w sprawowaniu kultu religijnego jest przydatne dla osiągnięcia zamierzonego przez prawodawcę celu. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W omawianej tu sytuacji zabrakło jednak innego elementu zasady proporcjonalności – konieczności. Prawodawca w żaden sposób nie uzasadnił, dlaczego niezbędne było ustanowienie ograniczenia w liczbie uczestników kultu religijnego najpierw do 50, a następnie do 5 osób Dla specjalistów liczby te zostały określone w sposób arbitralny. Warto w tym miejscu <i>in extenso </i>przytoczyć wypowiedź dr hab. Tomasza Dzieciątkowskiego, wirusologa z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który w wywiadzie radiowym na pytanie o uzasadnienie tego rodzaju ograniczeń stwierdził: „Przyznam szczerze, nie wiem. Ograniczenie w takiej sytuacji zgromadzeń jest celowe i rozsądne. Natomiast skąd się wzięły limity, że ulicą mogą iść grupy dwuosobowe, a w posługach religijnych może uczestniczyć 5 osób, a nie 7 czy 10? Przepraszam, ale nie wiem. Zostało to jakoś, prawdopodobnie arbitralnie, wyznaczone przez rząd”<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[31]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto przy tym zaznaczyć, że zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego poleca się utrzymywanie 1,5-metrowej odległości pomiędzy osobami<a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[32]</span></span></span></span></span></a>. To zaś w wielu polskich świątyniach pozwala na zgromadzenie nawet kilkuset osób. Nawet przy zachowaniu odległości 2 m w niemal każdym kościele będzie mogło zmieścić się zdecydowanie więcej niż 5 wiernych. Dzięki temu kościoły – w dużo większym stopniu niż np. niewielkie sklepy czy środki komunikacji miejskiej – pozwalają na bezpieczne przebywanie w nich osób przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka transmisji koronawirusa SARS-CoV-2. Oczywiście można by wprowadzić obostrzenia w zakresie odstępu pomiędzy poszczególnymi osobami, np. poprzez odpowiednie zajmowanie miejsc siedzących, czy też określenie zasad w zakresie wchodzenia i wychodzenia z kościoła tak, aby uniknąć tłoku przy drzwiach. Zupełnie realny jest także nakaz dezynfekcji rąk czy klamek drzwi. Nie ma także przeszkód – o ile takie ograniczenia zostałyby wprowadzone ogólnie – aby wierni przez większą część liturgii (z wyjątkiem przyjmowania komunii św.) uczestniczyli w maseczkach ochronnych na twarzy. Powyższe przykładowe wyliczenie rozwiązań mniej dolegliwych i w konsekwencji nieingerujących tak dalece w wolność religii pozwala stwierdzić, iż ustanowione w rozporządzeniu środki nie są konieczne i z powodzeniem mogłyby zostać zastąpione innymi, niezaprzeczalnie mniej dolegliwymi, a czasem nawet lepiej realizującymi cel walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W odniesieniu do innych wolności konstytucyjnych restrykcje zbliżone w swej skali do tych, które dotyczą osób praktykujących religię, zostały wprowadzone dopiero wspomnianym wyżej rozporządzeniem Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (i utrzymane w mocy rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r.), choć nadal nie są one tak drastyczne jak podjęte w stosunku do wolności religii. Tymczasem w świetle Konstytucji i jej aksjologii to ograniczenia w korzystaniu z wolności religii – jeżeli już – muszą być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Biorąc pod uwagę również powyższe względy trzeba zaznaczyć, iż wprowadzone rozporządzeniami egzekutywy restrykcje w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii nie mogą być także uznane za adekwatne w stosunku do zamierzonego przez prawodawcę celu, ponieważ ten sam efekt można uzyskać stosując inne środki, zdecydowanie mniej ograniczające możliwość korzystania z wolności religii. W tym kontekście analizowana s</span></span></span><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">ytuacja – ograniczenie udziału w kulcie religijnym do 5 wiernych – mogłaby zostać nawet potraktowana nie tyle jako ograniczenie wolności uzewnętrzniania religii, co uniemożliwienie jej praktykowania w sposób fundamentalny dla niektórych wyznań. Świadczy o tym chociażby konieczność udzielania dyspens przez właściwych biskupów diecezjalnych Kościoła Katolickiego od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej mszy św. W istocie nie chodzi tu bowiem o praktyki pobożności „ludowej’, ale o zasadniczy obowiązek religijny wiernych Kościoła Katolickiego. Już z tego powodu należy uznać, że przedmiotowy zakaz jest nieproporcjonalny, gdyż nie tyle ogranicza wolność religijną, co zasadniczo ją niweczy. Z tego względu hipotezę o niezgodności dyskutowanej tu regulacji z art. 31 ust. 3 zd. drugie Konstytucji, zakazującym naruszania istoty konstytucyjnie gwarantowanych wolności i praw, trudno uznać za bezpodstawną.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie zachodzi jednak potrzeba rozstrzygania tej kwestii, ponieważ – jak wykazano powyżej – restrykcje w sprawowaniu kultu religijnego zostały wprowadzone niezgodnie z Konstytucją, która </span></span></span></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wymaga formy ustawy, a nie rozporządzenia (w dodatku wydanego w dyskutowanym zakresie bez upoważnienia ustawowego),</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">by były one konieczne (niezbędne) dla ochrony zdrowia (lub innej wartości wymienionych w ustawie zasadniczej)</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">oraz adekwatne do zamierzonego celu (proporcjonalne <i>sensu stricto</i>),</span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">a więc w sposób niezgodny z art. 53 ust. 5 oraz 31 ust. 3 Konstytucji. Konstatacji tej nie zmienia ani okoliczność, że analizowane ograniczenia w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii wprowadzone zostały ze względu na co najmniej jedną z wartości wymienionych w art. 53 ust. 5 Konstytucji (ochronę zdrowia) ani fakt, iż są przydatne do osiągnięcia zamierzonego przez prawodawcę celu, ponieważ każde ograniczenie konstytucyjnej wolności lub prawa musi w pełni spełnić wszystkie z „trzech testów” zasady proporcjonalności. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto także zauważyć, że omawiany zakaz jest praktycznie niemożliwy do wyegzekwowania przez organy państwowe. Co prawda art. 48a ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych stwarza możliwości nakładania kar administracyjnych za nieprzestrzeganie ograniczeń przewidzianych w tej ustawie, a sprecyzowanych w rozporządzeniach kolejno wydawanych w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii. Jednak w tej ustawie – jak była mowa o tym wyżej – nie są przewidziane żadne ograniczenia w wolności uzewnętrzniania religii, stąd ewentualnie nałożenie kary administracyjnej za nieprzestrzeganie limitu wiernych odbędzie się bez podstawy prawnej. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Za podstawę prawną do wymierzenia duchownym lub wiernym sankcji nie można uznać także art. 54 Kodeksu wykroczeń<a href="#_ftn33" name="_ftnref33" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[33]</span></span></span></span></span></a>. Przepis ten ustanawia sankcję – w postaci grzywny do 500 złotych lub nagany – dla tego, kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia <a href="https://sip.legalis.pl/urlSearch.seam?HitlistCaption=Odesłania&amp;pap_group=25010473&amp;sortField=document-date&amp;filterByUniqueVersionBaseId=true" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">ustawy</a> <a href="https://sip.legalis.pl/urlSearch.seam?HitlistCaption=Odesłania&amp;pap_group=25010474&amp;sortField=document-date&amp;filterByUniqueVersionBaseId=true" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">przepisom porządkowym</a> o zachowaniu się w miejscach publicznych. Jednak przepis ten nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy przepisy porządkowe zostały wydane z naruszeniem upoważnienia ustawowego<a href="#_ftn34" name="_ftnref34" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[34]</span></span></span></span></span></a>. Poprawność wydania tego rodzaju aktów podustawowych zawsze powinna być oceniania przez sąd. W przypadku stwierdzenia niezgodności z ustawami, nie mogą one znaleźć zastosowania w danej sprawie<a href="#_ftn35" name="_ftnref35" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[35]</span></span></span></span></span></a>. Biorąc pod uwagę przytoczone już argumenty, właściwie nie ma wątpliwości, że przepisy porządkowe dotychczas wydawane w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu epidemii, a wcześniej stanu zagrożenia epidemicznego nie znajdują zastosowania w sprawach wykroczeniowych. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Pomijając opisane wyżej zastrzeżenia co do legalności wprowadzenia restrykcji, kwestie proceduralne i brak właściwie określonych podstaw prawnych, na mocy których mogłoby dochodzić do nakładania sankcji za złamanie rygorów związanych z uczestnictwem w sprawowanym publicznie kulcie religijnym, zgodnie z art. 8 ust. 3 Konkordatu<a href="#_ftn36" name="_ftnref36" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[36]</span></span></span></span></span></a> Polska zagwarantowała nienaruszalność miejscom przeznaczonym przez właściwą władzę kościelną do sprawowania kultu i grzebania zmarłych. W świetle należnej także Kościołowi Katolickiemu autonomii oraz wzajemnej niezależności wobec państwa (art. 25 ust. 3 Konstytucji RP – która <i>notabene </i>wzmacnia konstytucyjną ochronę wolności religii, szczególnie sprawowanej w samej świątyni) oznaczać to musi, że organy państwa nie mają ani uprawnień, ani stosownych instrumentów, aby badać, ile osób znajduje się wewnątrz świątyni w czasie sprawowania kultu. Trzeba tu także podkreślić, iż zgodnie z art. 91 ust. 2 Konstytucji umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – a taką jest Konkordat – ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="6"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocena konstytucyjności zakazu przemieszczania się</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obok ingerencji w wolność religii, organy władzy wykonawczej w ramach trwającego stanu epidemii wprowadziły restrykcje niezwykle głęboko ingerujące w poręczoną w art. 52 ust. 1 Konstytucji RP swobodę przemieszczania się. Zgodnie z tym przepisem każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny, wolność ta „jest szczególnym przejawem zarówno wolności osobistej, jak i prawa decydowania o swym życiu osobistym”<a href="#_ftn37" name="_ftnref37" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[37]</span></span></span></span></span></a> i oznacza przede wszystkim możliwość zmiany miejsca pobytu i jego dowolnego określenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oczywiście prawo to nie ma charakteru nieograniczonego, a jego limitacja może nastąpić na podstawie przesłanek określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Podobnie jak w odniesieniu do restrykcji w korzystaniu z wolności religii nie może ulegać wątpliwości, że wszelkie obostrzenia w zakresie wolności przemieszczania się zostały wprowadzone ze względu na ochronę zdrowia publicznego, a więc jedną z wartości wymienionych w tym przepisie, co pozwala stwierdzić, że w tym zakresie poniżej omówione regulacje spełniają przesłankę materialną wprowadzenia ograniczeń („drugi test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto zasygnalizować, że w kwestii wolności przemieszczania się ustrojodawca podkreślił, iż ograniczenia te mogą wynikać jedynie z ustawy (art. 52 ust. 3 Konstytucji). Mogłoby się wydawać, że tego rodzaju powtórzenia są zbędnym <i>superfluum</i>. Jednak – trochę podobnie jak w przypadku wolności religijnej – można uznać, że wprowadzając tego rodzaju przepis szczególny wobec art. 31 ust. 3 ustrojodawca chciał wzmocnić ochronę wolności przemieszczania się, nakazując bezwzględne przestrzeganie zasady wyłączności ustawy w przypadku limitacji swobody przemieszczania się (może poza jakimiś szczegółami technicznymi dotyczącymi sposobów poruszania się, które można by przekazać do uregulowania w rozporządzeniu). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> Tymczasem Minister Zdrowia w rozporządzeniu z 24 marca 2020 r. dodał do rozporządzenia o ogłoszeniu stanu epidemii § 3a ust. 1, zgodnie z którym na terytorium Polski formalnie obowiązuje zakaz przemieszczania się. Jednocześnie Minister Zdrowia wskazał na cztery cele, których konieczność realizacji uchyla obowiązywanie tegoż zakazu (innymi słowy, wprowadził cztery wyjątki od generalnego zakazu), tj. </span></span></span></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wykonywanie czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenie działalności rolniczej, lub prac w gospodarstwie rolnym; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">zaspokajanie niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej oraz zakupu towarów i usług z tym związanych; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wykonywanie ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">sprawowanie lub uczestniczenie w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych. </span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto zaznaczyć, że rozporządzenie Ministra Zdrowia zostało wprowadzone na mocy art. 46 ust. 2 i 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jednak żaden z tych przepisów nie uprawnia ministra właściwego do spraw zdrowia (ani jakiegokolwiek innego organu władzy wykonawczej) do wprowadzenia zakazu przemieszczania się. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi generalne upoważnienie tegoż ministra do wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Natomiast art. 46 ust. 4 pkt 1 upoważnia ministra do spraw zdrowia jedynie do czasowego ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się. Analogicznie przedstawia się art. 46b ustawy stanowiący upoważnienie dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Stąd wątpliwe jest, czy Minister Zdrowia i Rada Ministrów są uprawnieni do wprowadzenia zakazu przemieszczenia, gdyż przepis upoważnia jedynie do limitacji korzystania z tego prawa poprzez zdefiniowanie dopuszczalnych sposobów przemieszczania się w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Można wprawdzie próbować interpretować, że sposób przemieszczania należy definiować przez cel, ale stanowiłoby to w gruncie rzeczy wykładnię rozszerzającą, która w tym przypadku budzi zastrzeżenia, zwłaszcza w kontekście brzmienia art. 52 ust. 3 Konstytucji. Można by również przyjąć, że uprawniony organ wprowadził zakaz wszelkich sposobów przemieszczania z czteroma (pięcioma) wyjątkami, lecz to również jawi się jako przekroczenie granic upoważnienia ustawowego. Zresztą – co wynika z poczynionych powyżej uwag – ewentualne wprowadzenie do ustawy upoważnienia do wprowadzenia całkowitego zakazu przemieszczania się dla organów władzy wykonawczej, byłoby niezgodne z Konstytucją, czego ustawodawca i tak nie uczynił ani w inny sposób nie zmodyfikował upoważnienia ustawowego, choć w okresie poprzedzającym ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego oraz w stanie epidemii dwukrotnie nowelizował ustawę o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn38" name="_ftnref38" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[38]</span></span></span></span></span></a>. W związku z tym należy stwierdzić, że zakaz ten został ustanowiony z naruszeniem prawa, ponieważ nie została spełniona przesłanka formalna ograniczenia, a zatem ministerialno-rządowy zakaz przemieszczania się nie przeszedł pomyślnie „testu pierwszego”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Niezależnie od problemu prawidłowości podstawy prawnej restrykcji w przemieszczaniu się, obostrzenia dotknęły też sposobu korzystania z wyjątków od zakazu przemieszczania się, gdy w świetle wspomnianych rozporządzeń przemieszczanie się jest dozwolone. Przynajmniej część z nich budzi zastrzeżenia w świetle ich konieczności i niezbędności, a czasem nawet przydatności („trzeci test”). Tego rodzaju postanowienia zawiera § 17 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, który w ust. 1 pkt 1 wprowadza – w okresie trwania stanu epidemii – regułę, zgodnie z którą pieszo mogą się poruszać jednocześnie osoby w odległości nie mniejszej niż 2 m od siebie. Wyjątkiem są sytuacje, w których zachowanie tej odległości jest niemożliwe ze względu na opiekę nad dzieckiem do ukończenia 13 lat lub osobą z orzeczeniem o niepełnosprawności albo o potrzebie kształcenia specjalnego bądź osobą, która ze względu na stan zdrowia nie może poruszać się samodzielnie. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie tego rodzaju ograniczeń trudno uznać za przydatne, konieczne ani adekwatne. Właściwie nie sposób w ogóle racjonalnie wyjaśnić, w jaki sposób małżonkowie, członkowie rodziny mieszkający pod jednym dachem lub inne osoby przebywające wspólnie na co dzień w tym samym gospodarstwie domowym mogłyby stwarzać ryzyko rozszerzenia się epidemii poprzez wspólne przemieszczanie się w odległości mniejszej niż dwa metry. Również eksperci w dziedzinie chorób zakaźnych wskazywali, że takie ograniczenia, jak zakaz wstępu do lasów, nie mają medycznego uzasadnienia<a href="#_ftn39" name="_ftnref39" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[39]</span></span></span></span></span></a>. W końcu – zwłaszcza w dobie „społecznej kwarantanny” – osoby te i tak większość czasu spędzają ze sobą, czasem na stosunkowo niewielkiej powierzchni. Niestety poprzez wadliwe sformułowanie omawianego przepisu zostały one pozbawione możliwości wspólnego opuszczenia miejsca zamieszkania, chociażby w celu udania się na mszę św. albo zrobienia zakupów. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Poza tym nałożony obowiązek oddalenia się na nie mniej niż 2 m od innych osób w wielu sytuacjach związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego może być trudny do spełnienia przez jego adresatów. Dla przykładu, przechodnie mogą znaleźć się w bliskiej wobec siebie odległości zupełnie przypadkowo, chociażby mijając się na chodniku, idąc poboczem drogi lub czekając na przystanku autobusowym (limit odległości nie obowiązuje jednak w środkach transportu publicznego). Z brzmienia przepisów wynika bowiem, że nawet tego rodzaju sytuacje stanowią naruszenie rozporządzenia Rady Ministrów. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie mniej krytycznie należy ocenić – wprowadzony w rozporządzeniach Rady Ministrów na okres od 1 do 19 kwietnia 2020 r. – zakaz korzystania <a name="_Hlk37276218" id="_Hlk37276218">z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni</a>, w szczególności: parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych, zoologicznych, jordanowskich i zabytkowych, a także plaż. Wprowadzenie tego rodzaju zakazu jest nieproporcjonalne względem celu regulacji, jakim jest ochrona zdrowia. Miejsca objęte przedmiotowym zakazem – właściwie jedynie poza terenami „zielonymi” zlokalizowanymi w dużych miastach czy ich bliskim sąsiedztwie – nie są masowo uczęszczane, a tym samym w pełni możliwe jest zachowanie w nich wszelkich środków bezpieczeństwa związanych z przeciwdziałaniem epidemii. W związku z tym za zupełnie wystarczający (konieczny) dla osiągnięcia celów regulacji należy uznać zakaz organizowania zgromadzeń (§ 14 rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. utrzymany w § 14 rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r.), co do którego legalności nie można mieć najmniejszych wątpliwości, ponieważ spełnia wszystkie „trzy testy” składające się na zasadę proporcjonalności. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Z punktu widzenia standardów konstytucyjnych negatywnie należy ocenić także – wprowadzony na okres od 1 do 19 kwietnia br. – nakaz <a name="_Hlk37284953" id="_Hlk37284953">przemieszczanie się osoby do ukończenia 18 lat wyłącznie pod opieką osoby sprawującej władzę rodzicielską</a>, opiekuna prawnego albo innej osoby dorosłej (§ 18 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów). Przede wszystkim należy tu zasygnalizować, że Rada Ministrów błędnie odwołała się do potocznego sformułowania „ukończenia 18. roku życia”, a nie do – wynikającej z Kodeksu cywilnego<a href="#_ftn40" name="_ftnref40" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[40]</span></span></span></span></span></a> – kategorii pełnoletności, które nie są tożsame znaczeniowo. Zgodnie z art. 10 § 1 k.c. pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście, lecz jednocześnie małoletni uzyskuje pełnoletność przez zawarcie małżeństwa (art. 10 § 2 k.c.). Podstawowym skutkiem osiągnięcia pełnoletności jest uzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 11 k.c.). Należy także pamiętać, że ograniczoną zdolność do czynności prawnych osoba fizyczna zyskuje już po ukończeniu 13 lat (art. 12 k.c.), mogąc dzięki temu np. zawierać drobne umowy w bieżących sprawach życia codziennego (art. 14 § 2 k.c.). Warto nadmienić, że w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r. utrzymano to ograniczenia, jednak ustawodawca zmienił w nim terminologię, stanowiąc, że przedmiotowy zakaz dotyczy osób małoletnich (§ 17 ust. 2). W każdym razie ograniczenie wynikające z przedmiotowego rozporządzenia właściwie uniemożliwia małoletnim korzystanie z ich ustawowych praw, co samo w sobie oznacza naruszenie art. 92 Konstytucji ze względu na niezgodność z ustawą. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jednocześnie przepis ten godzi zarówno w prawo rodziców do wychowania dzieci (art. 48 ust. 1 Konstytucji), jak i w unormowania Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego<a href="#_ftn41" name="_ftnref41" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[41]</span></span></span></span></span></a> dotyczące władzy rodzicielskiej. Z konstytucyjnego punktu widzenia uprawnienia składające się na władzę rodzicielską mają charakter „prawa podmiotowego o charakterze przyrodzonym i naturalnym, niepochodzącego z nadania państwowego”<a href="#_ftn42" name="_ftnref42" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[42]</span></span></span></span></span></a>. Natomiast zgodnie z k.r.i.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1) oraz powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (art. 95 § 3). Nie ma przy tym wątpliwości, że w jej zakres wchodzą chociażby kwestie związane ze sposobem spędzania wolnego czasu przez dziecko czy jego angażowania się w życie społeczne i rodzinne. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wydaje się, że to właśnie „interes społeczny” przemawia za tym, aby w okresie stanu epidemii w pełni umożliwić rodzicom korzystanie z pomocy młodzieży, chociażby w kwestii załatwiania bieżących spraw, w tym także związanych z potrzebami dziadków czy pradziadków (np. zrobienia zakupów). Tymczasem organy władzy wykonawczej – głęboko ingerując w wykonywanie władzy rodzicielskiej oraz uniemożliwiając nieletnim samodzielne korzystanie z uprawnień o charakterze cywilnoprawnym, a nawet konstytucyjnym (np. w zakresie wolności religii) – wydatnie utrudniły rodzicom możliwość skorzystania z pomocy swoich dzieci. Znowuż w zupełności wystarczającym środkiem dla ochrony zdrowia publicznego, zapobiegania i zwalczania epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 byłoby ustanowienie zakazu gromadzenia się nieletnich w określonych miejscach, jeśli w ocenie właściwych organów władzy publicznej część młodzieży ignorowała wcześniejsze obostrzenia lub zachowywała się w sposób mogący zwiększyć transmisję patogenu. Reasumując, zakaz przemieszczania się osób poniżej 18 lat bez opieki osoby pełnoletniej, choć niewątpliwie przydatny w zwalczaniu epidemii, na pewno nie jest niezbędny i z powodzeniem mógłby zostać zastąpiony innymi środkami, w zdecydowaniu lżejszym stopniu ingerującymi w wolność przemieszczania się małoletnich.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W tym miejscu warto jeszcze zasygnalizować, że ingerowanie w konstytucyjne prawa i wolności człowieka z naruszeniem zasady proporcjonalności – niespełnieniem co najmniej jednego z „trzech testów” – jest nie tylko wadliwą praktyką legislacyjną, ale jednocześnie czyni sankcje (zarówno karne, jak i administracyjne) wymierzane za przekroczenie norm podustawowych łatwymi do obalenia na drodze sądowej. Stosownie do art. 178 ust. 1 Konstytucji RP sądy przy orzekaniu nie są związane rozporządzeniami, tylko Konstytucją i ustawami. Stąd rozpatrując odwołania od nałożonych – w związku z obowiązywaniem omawianych rozporządzeń – mandatów czy kar administracyjnych mogą po prostu pominąć obostrzenia wynikające z tego rodzaju aktów, a tym samym stwierdzić brak podstawy prawnej do wyciągania jakichkolwiek konsekwencji wobec obywateli. Co więcej, w sytuacji niezgodności konkretnego przepisu z ustawą czy Konstytucją sądy – stojąc na straży zasady legalizmu (art. 7 Konstytucji) mają wręcz obowiązek anulowania nałożonej niezgodnie z prawem sankcji.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Podsumowanie: </span></span></span></b></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W demokratycznym państwie prawnym każda ingerencja w prawa i wolności człowieka musi być odpowiednio umotywowana racjami wynikającymi z przepisów prawa – np. koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia – a jednocześnie pozostawać w odpowiedniej proporcji do zakładanego celu wprowadzanych restrykcji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Polski ustrojodawca postanowił, że tego rodzaju ograniczenia mogą być wprowadzane jedynie w ściśle określonych celach oraz na mocy ustawy – co właściwie wyklucza możliwość ingerencji w prawa i wolności człowieka na podstawie aktów o charakterze podustawowym – pod warunkiem że są konieczne w państwie demokratycznym i nie naruszają istoty ograniczanej wolności lub prawa. Ponadto przepis ustawy, na podstawie którego dochodzi do ograniczenia, musi być sformułowany precyzyjnie i jednoznacznie, nie pozostawiając tym samym organowi stosującemu prawo możliwości jego dowolnej interpretacji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Każde ograniczenie musi być zatem – zgodnie z zasadą proporcjonalności – przewidziane w ustawie („pierwszy test”), wprowadzone w celu poszanowania jednej z wartości wymienionych w Konstytucji („drugi test”) oraz przydatne, konieczne i adekwatne, czyli proporcjonalne <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z Konstytucją RP, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wolność religii zajmuje wysokie miejsce w hierarchii wartości konstytucyjnych, a ograniczenie wolności uzewnętrzniani religii jest dopuszczalne dopiero po spełnieniu podwyższonych kryteriów w ramach zasady proporcjonalności. W konsekwencji ograniczenia w korzystaniu z wolności religii powinny być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Trwająca pandemia koronawirusa wymaga wprowadzenia szeregu restrykcji i ograniczeń w korzystaniu z gwarantowanych konstytucyjnie wolności i praw człowieka. Jednak w każdym przypadku muszą być one rzeczywiście niezbędne do osiągnięcia celów zakładanych przez ustawodawcę, a jednocześnie – o ile to możliwe – jak najmniej ingerować w te prawa. </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie ulega wątpliwości, że cała działalność legislacyjna organów władzy wykonawczej podejmowana w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii ma na celu zapobieganie i zwalczanie epidemii COVID-19, czyli ochronę zdrowia (co zapewnia pozytywny wynik „testu drugiego”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wątpliwości budzi spełnienie przez niektóre spośród wprowadzonych ograniczeń pozostałych wymogów zasady proporcjonalności („test pierwszy” i „trzeci”). Dotyczy to w szczególności wprowadzonych w drodze rozporządzeń ograniczeń wolności religii oraz swobody przemieszczania się. Ocena proporcjonalności tych środków powinna być każdorazowo dokonywana z uwzględnieniem aktualnego stanu rozwoju epidemii i ograniczeń stosowanych w innych obszarach życia społecznego.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obowiązujące w dniu sporządzenia opinii ograniczenia w dopuszczalnej liczbie uczestników kultu religijnego<a href="#_ftn43" name="_ftnref43" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref43"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[43]</span></span></span></sup></sup></a> budzą zasadnicze wątpliwości w świetle wymogów „pierwszego” i „trzeciego” testu zasady proporcjonalności, ponieważ są dalej idące niż te, które weszły w życie w innych obszarach życia społecznego, w tym w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej czy handlu. Brak medycznego uzasadnienia dla utrzymywania zwiększonych obostrzeń w zakresie sprawowania kultu religijnego. Konstytucyjna ranga wolności religijnej nie tylko nie ustępuje bowiem znaczeniu innych wolności będących przedmiotem mniej dotkliwych ograniczeń, ale jest – zgodnie z konsekwentnym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – bardzo wysoka. Dodatkowo podkreślić należy, że właściwą dla ograniczeń w sprawowaniu kultu religijnego formą prawną powinna być ustawa.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W związku z toczącą się dyskusją na temat stopniowej likwidacji obostrzeń wprowadzonych w związku z epidemią koronawirusa rekomendować należy uzależnienie dopuszczalnej liczby uczestników sprawowanych publicznie ceremonii religijnych od powierzchni świątyni. Biorąc pod uwagę powierzchnię większości polskich świątyń, przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności, bezpiecznie w dobie pandemii może w nich przebywać nawet kilkadziesiąt osób. Przykładowe rozwiązanie gwarantujące standardy nieróżniące się w istotny sposób od tych przyjętych w obszarze handlu lub usług może zakładać obecność 1 osoby na powierzchni 9 m<sup>2 </sup>kościoła.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zastrzeżenia w świetle standardów konstytucyjnych budzą wprowadzone w rozporządzeniu nakazy przemieszczania się osoby poniżej 18 lat wyłącznie pod opieką osoby dorosłej i poruszania się pieszych będących współdomownikami, w tym małżonków, z zachowaniem co najmniej dwumetrowej odległości. Aktualna konstrukcja tych wymogów powinna zostać poddana gruntownej ocenie w zakresie niezbędności medycznej, z uwzględnieniem rangi ograniczanych wolności. W szczególności zasadne wydaje się umożliwienie osobom małoletnim wykonywania określonych zajęć odpowiednich do ich wieku, w tym umożliwienie angażowania się w wolontariat na rzecz walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Uchylanie obowiązujących w związku ze stanem epidemii ograniczeń powinno następować równomiernie, z poszanowaniem wszystkich ograniczonych wolności i praw człowieka, przy zachowaniu ich hierarchii. Wszystkie decyzje o likwidacji ograniczeń chroniących przed rozprzestrzenianiem się wirusa powinny być podejmowane z uwzględnieniem wiedzy medycznej na temat aktualnego stanu epidemii i uwzględniać konstytucyjną hierarchię wolności obywatelskich. Stąd za niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której prawodawca np. zezwoliłby na korzystanie z galerii handlowych czy też złagodziłby ogólne obostrzenia dotyczące handlu lub usług, a jednocześnie pozostawiłby limity dotyczące uczestnictwa w publicznym sprawowaniu kultu religijnego.</span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm">Autorzy: Jerzy Kwaśniewski, dr Tymoteusz Zych, dr Marcin Olszówka, Konrad Dyda</p> <div>  <div id="ftn43"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-04/AdobeStock_338351464.jpeg?itok=Hb_ric38" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" title="" id="_ftn1">[1]</a> 16 kwietnia 2020 r.</p> </div> <div id="ftn2"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" title="" id="_ftn2">[2]</a> Por. L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31, w: Konstytucja RP. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. II, Lex 2016, uwaga 20.</p> </div> <div id="ftn3"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" title="" id="_ftn3">[3]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 lipca 2006 r., sygn. akt P 24/05, OTK ZU 7A/2006, poz. 87, pkt III.2.</p> </div> <div id="ftn4"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" title="" id="_ftn4">[4]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., sygn. akt K 12/14, OTK ZU 9A/2015, Nr 9, poz. 143, pkt III.5.3.3.</p> </div> <div id="ftn5"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" title="" id="_ftn5">[5]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, OTK-A 2014, Nr 11, poz. 118, pkt.III.8.3.</p> </div> <div id="ftn6"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" title="" id="_ftn6">[6]</a> Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 26 kwietnia 1995 r., sygn. akt K 11/94, OTK ZU 1995, poz. 12, pkt.III.2; cytowany m.in. w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego z: 28 czerwca 2017 r., sygn. akt P 63/14, OTK ZU A/2017, poz. 55, pkt III.5.2; 17 stycznia 2019 r., sygn. akt K 1/18, OTK ZU A/2019, poz. 6, pkt III 2.4.1.3; 26 czerwca 2019 r., sygn. akt K 16/17, OTK ZU A/2019, poz. 49, pkt III.3.2.</p> </div> <div id="ftn7"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[7]</a> P. Tuleja, komentarz do art. 31 Konstytucji RP, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P Tuleja, Lex 2019, pkt 2. Z tego powodu w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ten warunek bywa wskazywany jako odrębny, czwarty element zasady proporcjonalności – tak np. wyrok z 19 grudnia 2002 r, sygn. akt, K 33/02, OTK ZU 7A/2002, poz. 9, pkt III.12.</p> </div> <div id="ftn8"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" title="" id="_ftn8">[8]</a> W odniesieniu do art. 53 ust. 5 Konstytucji (wolność uzewnętrzniania religii) podkreślił to Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, pkt III.7.2.</p> </div> <div id="ftn9"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" title="" id="_ftn9">[9]</a> Ustrojodawca formułując szczególne klauzule limitacyjne nie zawsze ma na celu podkreślenie fundamentalnego charakteru danej wolności – jak to ma miejsce w przypadku wolności religii – i jej wysokiego miejsca w hierarchii wartości konstytucyjnych. Pod względem ilościowym szczególne klauzule limitacyjne częściej poszerzają wskazania materialnych przesłanek ograniczeń danej wolności, np. w odniesieniu do prawa dostępu do informacji publicznej (art. 61 ust. 3 Konstytucji), czyli pozwalają na dalej idące ograniczenia, co znajduje odzwierciedlenie w judykaturze Trybunału Konstytucyjnego (np. wyroki z: 18 lutego 2014 r., sygn. akt K 29/12, OTK-A 2014, Nr 2, poz.11, pkt III.2; 9 kwietnia 2015 r., sygn. akt K 14/13, OTK-A 2015, Nr 4, poz. 45, pkt III.3.2). Jak trafnie wskazuje się w literaturze przedmiotu: „uznawać więc należy, że art. 31 ust. 3 pełni rolę uzupełniającą, a więc że znajdują zastosowanie te wszystkie jego elementy, które nie pokrywają się z uregulowaniem szczegółowym bądź których uregulowania te nie wyłączyły w sposób wyraźny (…). W każdym więc wypadku, gdy między pewnymi fragmentami art. 31 ust. 3 a unormowaniem zawartym w przepisie szczegółowym zachodzi stosunek pokrywania się, »klauzule szczegółowe stanowią lex specialis i wyłączają zastosowanie art. 31 ust. 3« (K. Wojtyczek, Granice ingerencji..., s. 81). Zawsze jednak pozostaną inne elementy art. 31 ust. 3 (zwłaszcza »granice ograniczeń«), których nie uwzględniono w przepisie szczegółowym i które nadal znajdować będą zastosowanie” (L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31…, uwaga 25).</p> </div> <div id="ftn10"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" title="" id="_ftn10">[10]</a> M. Olszówka, objaśnienia do art. 53 Konstytucji RP, w: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek ,Warszawa 2016, nb. 77-78.</p> </div> <div id="ftn11"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" title="" id="_ftn11">[11]</a> Dz.Urz. UE C 202/2 z 7 czerwca 2016 r., s. 389.</p> </div> <div id="ftn12"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" title="" id="_ftn12">[12]</a> T. Jurczyk, Prawa jednostki w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2007, s. 85, LEX.</p> </div> <div id="ftn13"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" title="" id="_ftn13">[13]</a> Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z: 5 stycznia 2016 r., 50255/12 w sprawie Süveges przeciwko Węgrom, LEX nr 1947295; 2 grudnia 2014 r., 31706/10 w sprawie Güler i Ugur przeciwko Turcji, LEX nr 1780974; 7 października 2014 r., 28490/02 w sprawie Begheluri i inni przeciwko Gruzji LEX nr 1511096;12 czerwca 2012 r., 42730/05, w sprawie Savda przeciwko Turcji, LEX nr 1164945; 3 kwietnia 2012 r., 28790/08, w sprawie Sessa przeciwko Włochom, LEX nr 1130793.</p> </div> <div id="ftn14"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" title="" id="_ftn14">[14]</a> Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 38, poz. 167.</p> </div> <div id="ftn15"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" title="" id="_ftn15">[15]</a> Dz.U. z 2017 r. poz. 1897.</p> </div> <div id="ftn16"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" title="" id="_ftn16">[16]</a> Art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, Dz.U. z 2017 r. poz. 1928; art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U z 2017 r. poz. 1932.</p> </div> <div id="ftn17"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" title="" id="_ftn17">[17]</a> Art. 20 ustawy o stanie wyjątkowym i art. 21 ustawy o stanie wojennym. Mówiąc bardzo obrazowo i w dużym uproszczeniu, w stanach wyjątkowym lub wojennym rząd może zamknąć TVN, ale nie może ograniczyć liczby wiernych przychodzących do kościoła (cerkwi, synagogi).</p> </div> <div id="ftn18"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" title="" id="_ftn18">[18]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015, sygn. akt K 12/14, pkt III.4.1.1.</p> </div> <div id="ftn19"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" title="" id="_ftn19">[19]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, pkt III.5.2.</p> </div> <div id="ftn20"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" title="" id="_ftn20">[20]</a> Dz.U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm., dalej” ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych.</p> </div> <div id="ftn21"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" title="" id="_ftn21">[21]</a> Dz.U. poz. 433 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn22"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" title="" id="_ftn22">[22]</a> Dz.U. poz. 491 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn23"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" title="" id="_ftn23">[23]</a> Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U. poz. 522.</p> </div> <div id="ftn24"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" title="" id="_ftn24">[24]</a> Dz.U. poz. 566 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn25"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" title="" id="_ftn25">[25]</a> § 9 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. poz. 658, dalej: rozporządzenie Rady Ministrów z 10 kwietnia r.</p> <p class="text-align-justify"> </p> </div> <div id="ftn26"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" title="" id="_ftn26">[26]</a> Zob. np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015, sygn. akt K 12/14, pkt III.5.3 oraz III.6.2.</p> </div> <div id="ftn27"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" title="" id="_ftn27">[27]</a> W judykaturze Trybunału Konstytucyjnego zasadniczo dominuje stanowisko, że co do zasady wprost w ustawie muszą być zawarte „wszystkie podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności, tak aby już na podstawie lektury przepisów ustawy można było wyznaczyć kompletny zarys (kontur) tego ograniczenia” (wyroki Trybunału Konstytucyjnego z: 12 stycznia 2000 r., sygn. akt P 11/98, OTK ZU 1/2000, poz. 3, pkt III.6B; 5 lutego 2008 r., sygn. akt K 34/06, OTK ZU 1A/2008, poz. 2, pkt III.; powtórzone innymi słowami w wyrokach z: 8 lipca 2003 r., sygn. akt P 10/02, OTK ZU 6A/2003, poz. 62, pkt III.1; 5 grudnia 2007 r., sygn. akt K 36/06, OTK ZU 11A/2007, poz. 154 pkt III.4; 19 czerwca 2008 r., sygn. akt P 23/07, OTK ZU 5A/2008, poz. 82, pkt III.3; 19 maja 2009 r., sygn. akt K 47/07, OTK ZU 5A/2009, poz. 68, pkt III.3). Do tego rygoru w sposób mniej kategoryczny można podejść w odniesieniu do tych konstytucyjnych praw i wolności, które mają mniejsze znaczenie, np. praw socjalnych (L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31…, uwaga 31; P. Tuleja, komentarz do art. 31…, pkt 2). Natomiast w stosunku do wolności religii – ze względu na jej wysoką rangę w hierarchii dóbr konstytucyjnych – opisywany tu wymóg wyłączności ustawy powinien być przestrzegany w sposób bardziej rygorystyczny. Ze względu jednak na brak ustawowego upoważnienia do ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii w stanie epidemii (zagrożenia epidemicznego) kwestia nieprzekraczalnych granic cedowania przez ustawodawcę materii do uregulowania w drodze rozporządzenia pozostaje zagadnieniem pozbawionym praktycznych konsekwencji dla przedmiotu analizy.</p> </div> <div id="ftn28"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" title="" id="_ftn28">[28]</a> Podkreśla to Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie z 27 marca 2020 r. do Prezesa Rady Ministrów, pkt 4 (https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Rozporz%C4%85dzenia%20MZ%20COVID-19%2027.03.2020.pdf).</p> </div> <div id="ftn29"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29" title="" id="_ftn29">[29]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 stycznia 2007 r., sygn. akt U 5/06, OTK ZU 1A/2007, poz. 3, pkt III.2.2.</p> </div> <div id="ftn30"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30" title="" id="_ftn30">[30]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29 lipca 2013 r., sygn. akt SK 12/12, OTK ZU 6A/2013, poz. 87, pkt III.7.7.</p> </div> <div id="ftn31"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31" title="" id="_ftn31">[31]</a> Wirusolog: Z punktu widzenia zdrowia publicznego, nie ma czegoś takiego, jak demokracja, <a href="https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,25817188,wirusolog-z-punktu-widzenia-zdrowia-publicznego-nie-ma-czegos.html">https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,25817188,wirusolog-z-punktu-widzenia-zdrowia-publicznego-nie-ma-czegos.html</a> (dostęp 14.04.2020 r.).</p> </div> <div id="ftn32"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32" title="" id="_ftn32">[32]</a> Targowiska, bazary, na których sprzedawana jest żywność – zalecane działania zapobiegające zagrożeniu epidemiologicznemu COVID-19 (koronawirus), https://gis.gov.pl/aktualnosci/targowiska-bazary-na-ktorych-sprzedawana-jest-zywnosc-zalecane-dzialania-zapobiegajace-zagrozeniu-epidemiologicznemu-covid-19-koronawirus/ [dostęp 30.03.2020 r.].</p> </div> <div id="ftn33"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33" title="" id="_ftn33">[33]</a> Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń Dz.U. z 2019 r. poz. 821.</p> </div> <div id="ftn34"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34" title="" id="_ftn34">[34]</a> M. Budyn-Kulik, Objaśnienia do art. 54 Kodeksu wykroczeń, w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Legalis 2019, pkt 1.</p> </div> <div id="ftn35"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35" title="" id="_ftn35">[35]</a> Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 r., sygn. akt V KK 41/05.</p> </div> <div id="ftn36"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36" title="" id="_ftn36">[36]</a> Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.</p> </div> <div id="ftn37"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37" title="" id="_ftn37">[37]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 stycznia 2006 r., sygn. akt K 21/05, OTK ZU 1A/2006, poz. 4, pkt III.8.</p> </div> <div id="ftn38"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38" title="" id="_ftn38">[38]</a> Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. poz. 374 oraz ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz.U. poz. 567.</p> </div> <div id="ftn39"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39" title="" id="_ftn39">[39]</a> Co by pan powiedział osobom, które mówią, że koronawirus wcale nie jest groźny? "To durnie". Prof. Simon odpowiada na pytania ws. koronawirusa, <a href="https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,171710,25849830,co-by-pan-powiedzial-osobom-ktore-mowia-ze-koronawirus-wcale.html">https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,171710,25849830,co-by-pan-powiedzial-osobom-ktore-mowia-ze-koronawirus-wcale.html</a> (dostęp: 14.04.2020 r.).</p> </div> <div id="ftn40"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40" title="" id="_ftn40">[40]</a> Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm., dalej: k.c.</p> </div> <div id="ftn41"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41" title="" id="_ftn41">[41]</a> Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. z 2019 r. poz. 2086, dalej: k.r.i.o.</p> </div> <div id="ftn42"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42" title="" id="_ftn42">[42]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 października 2011 r., sygn. akt K 16/10, OTK ZU 8A/2011, poz. 80, pkt III.5.2.</p> </div> <div id="ftn43"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43" title="" id="_ftn43">[43]</a> 16 kwietnia 2020 r.</p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 16 Apr 2020 10:24:21 +0000 filip.bator 1723 at https://ordoiuris.pl