Czas wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie sprzeciwu sumienia

Instytut Ordo Iuris przygotował nowy projekt ustawy. Ma on zapewnić przestrzeganie prawa do sprzeciwu sumienia poprzez zmianę ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz niektórych innych ustaw. Kompleksowo wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r. i gwarantuje, szczególnie w zawodach medycznych, prawo do sprzeciwu sumienia, które jest podstawowym prawem człowieka. Nowy projekt ustawy został zaprezentowany dzisiaj na wspólnej konferencji prasowej Ordo Iuris i Centrum Życia i Rodziny. Projekt ustawy został także dołączony do przygotowanej przez Centrum Życia i Rodziny oraz Instytut Ordo Iuris petycji skierowanej do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Petycja jest dostępna: www.wobroniesumienia.pl.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 października 2015 r. (K 12/14) przypomniał, że integralnym elementem wolności sumienia jest prawo do sprzeciwu sumienia, które przysługuje każdemu człowiekowi. Niestety – wbrew jednoznacznemu stanowisku Trybunału – konstytucyjne prawo do sprzeciwu sumienia nie zawsze jest respektowane. Co szczególnie bulwersujące, przeciwko prawu do sprzeciwu sumienia niejednokrotnie opowiadają się te organy władzy publicznej, które są powołane, by strzec praw i wolności obywatelskich. Dla przykładu Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar kwestionuje konstytucyjne prawo farmaceutów do sprzeciwu sumienia i wbrew prawu twierdzi, że mają oni obowiązek sprzedaży środków antykoncepcyjnych, o czym pisaliśmy tutaj. Na niechlubnej liście instytucji ograniczających wolność sumienia znajdują się również sądy. W głośnej sprawie łódzkiego drukarza, który odmówił udziału w promocji tzw. „środowisk LGBT”, sądy obu instancji nie zauważyły, że także jemu przysługuje wolność sumienia, chroniona przez klauzulę sumienia. „Prawo jednostki do odwołania się do klauzuli sumienia stoi zatem na straży nie tylko wolności sumienia, ale także godności osoby ludzkiej, która jest prawem przyrodzonym i niezbywalnym” – czytamy w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r.

Opisane wyżej przypadki – niestety nieodosobnione – stają się motorem działań wszystkich grup domagających się absolutnej akceptacji (od każdego) dla stosowania antykoncepcji, postulatów ruchów LGBT i ideologii gender. Prawo do sprzeciwu sumienia stanowi skuteczną tarczę, która chroni ludzi niegodzących na nieetyczne i sprzeczne z podstawowymi wartościami ideologie i zachowania.

Aby wzmocnić ochronę konstytucyjnego prawa do sprzeciwu sumienia Instytut Ordo Iuris przygotował projekt ustawy, który nowelizuje osiem już obowiązujących ustaw. Projekt przede wszystkim podkreśla, że wolność sumienia to także prawo do sprzeciwu sumienia. Oprócz wprowadzenia ogólnej klauzuli sumienia, projekt przewiduje też odrębne – bardziej szczegółowe – klauzule sumienia w ustawach regulujących wykonywanie zawodów medycznych: lekarzy, dentystów, pielęgniarek i położnych (tu zmiany są relatywnie niewielkie), diagnostów laboratoryjnych, farmaceutów, a także felczerów (ten zawód jeszcze jest w Polsce praktykowany). Gwarancje ustawowe obejmą też każdy szpital, który wprost będzie miał zapewnione prawo do niewykonywania aborcji. Ponadto projekt zakłada uchylenie kilku uchwalonych w PRL przepisów, które ograniczają prawo do sprzeciwu sumienia, w tym ograniczających wolność działalności gospodarczej przepisów kodeksu wykroczeń, które były podstawą skazania łódzkiego drukarza.

W przypadku uchwalenia proponowanej przez Ordo Iuris ustawy, przeciwnikom klauzuli sumienia zostanie wytrącony z rąk główny argument, jakoby brak klauzuli sumienia w ustawie oznaczał brak możliwości powołania się na sprzeciw sumienia.

 – „Rozumowanie to jest jaskrawo sprzeczne ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, który wyraźnie zaznaczył, że sprzeciw sumienia musi być respektowany niezależnie od tego, czy istnieją przepisy ustawowe go potwierdzające.” – podkreśla dr Marcin Olszówka, ekspert Centrum Analiz Instytutu Ordo Iuris. - Niestety praktyka pokazuje, iż „musi” nie oznacza, że „jest” – dodaje.

Sumienie to zdolność do intelektualnej (racjonalnej) oceny własnych zachowań jako dobrych albo złych. Podstawą tej zdolności jest rozum, który pozwala na odróżnianie dobra od zła na poziomie konkretnych działań. Powołanie się na sprzeciw sumienia jest możliwe tylko w sytuacji, gdy stoi za nim racjonalnie uzasadnione przekonanie moralne, które kwalifikuje dane zachowanie jako etycznie niegodziwe, a nie przejściowe widzimisię czy jakiegokolwiek innego rodzaju pogląd, że np. prawo powinno być inne. Zatem czyjeś przekonanie, że np. podatki powinny być niższe, nie jest przejawem sprzeciwu sumienia – wyjaśnia dr Olszówka.

Projekt ustawy jest także dostępny na: http://www.ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/prawo-do-sprzeciwu-sumienia-nowy-projekt-ustawy-przygotowany-przez-ordo-iuris

W dzisiejszej konferencji prasowej udział wzięli:

- dr Tymoteusz Zych (Zarząd Instytutu Ordo Iuris)

- Paweł Kwaśniak (Prezes Centrum Życia i Rodziny)

- Prof. Bogdan Chazan (lekarz, Rada Naukowa Centrum Bioetyki Ordo Iuris)

- Karina Walinowicz (Dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris)

- dr Marcin Olszówka (Koordynator Działu Analiz Ordo Iuris)

- ks. dr Tadeusz Pacholczyk (Dyrektor ds. Kształcenia – Narodowe Katolickie Centrum Bioetyki)