pro life

Od kilku lat, a szczególnie od momentu wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku stwierdzającego niezgodność z Konstytucją RP przepisu dopuszczającego aborcję eugeniczną, w przestrzeni publicznej wzrasta zainteresowanie poglądami Polaków na temat podstaw legalnego zabijania nienarodzonych dzieci. W tym czasie opublikowano szereg wyników badań sondażowych, w których prezentowano postawy społeczeństwa wobec poszczególnych przesłanek mających uzasadniać aborcję. Analizę porównawczą takich badań, przeprowadzonych przez trzy różne ośrodki – CBOS, United Surveys (m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej oraz portalu wp.pl) oraz IPSOS (dla portalu OKO.press), Instytut Ordo Iuris opublikował w ubiegłym tygodniu. Chociaż wyniki poszczególnych sondaży wykazywały pewne różnice, całość analizowanego materiału doprowadziła autorów analizy do wniosku, że Polacy generalnie postrzegają aborcję jako ostateczność i dopuszczają ją jedynie sytuacjach wyjątkowych. Niedawny sondaż przeprowadzony przez IBRiS pokazał z kolei, że 45% Polaków popiera pełną ochroną życia od poczęcia.    

Przegląd poglądów na temat aborcji

W Analizie porównawczej badań opinii publicznej na temat aborcji, szczególną uwagę zwrócono na sondaże państwowego ośrodka – Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). Jest to jedyny ośrodek spośród wymienionych w opracowaniu, który prowadzi badania nad zjawiskiem społecznego poparcia dla aborcji od 1992 r., a wyniki jego pracy pozwalają na zaobserwowanie zmian postaw społecznych na przestrzeni kilkudziesięciu lat oraz identyfikację określonych wydarzeń, które prawdopodobnie za te zmiany odpowiadają. Należą do nich, z jednej strony, próby nowelizacji ustaw w celu poszerzenia prawnej ochrony życia dzieci nienarodzonych czy organizacje proaborcyjnych tzw. czarnych protestów, z drugiej. Pozostałe badania opinii publicznej koncentrowały się na sprawdzaniu postaw społeczeństwa względem aborcji w latach 2020 – 2022, a zatem w roku wydania przełomowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego oraz w ciągu dwóch lat po tym wydarzeniu.

Co istotne, zarówno sondaże CBOS, jak i pozostałych ośrodków, za punkt wyjścia swoich badań uczyniły stosunek Polaków do poszczególnych okoliczności, przy zaistnieniu których aborcja miałaby być legalna (tzw. przesłanek). Chodzi o np. zagrożenie dla życia matki, jej trudną sytuację materialną, zdiagnozowaną chorobę dziecka czy po prostu decyzję kobiety (aborcja na życzenie). Przedmiotem badań nie był natomiast ogólny stosunek społeczeństwa polskiego do wartości ludzkiego życia, wyrażający się w poglądach na temat potrzeby ochrony tego podstawowego dobra każdego człowieka. Innymi słowy, zebrane w analizie sondaże CBOS, United Surveys oraz IPSOS badały zjawisko poparcia dla aborcji, czyli w istocie skalę przyzwolenia na zło, jakim generalnie jest pozbawianie życia ludzi na prenatalnym etapie rozwoju. Nie uwzględniały one natomiast postaw, które można określić jako pozytywne, czyli wyrażające poparcie dla ochrony życia.  Nie oznacza to jednak, że takie badania w ogóle nie były prowadzone. Sprawdzeniem postaw społecznych w tym zakresie zajął się ośrodek IBRIS, przeprowadzając badania na zlecenie Instytutu Ordo Iuris: w maju 2016 r., w lutym 2019 r., a następnie w styczniu 2023 r. Przedmiotem niniejszej analizy jest omówienie i porównanie wyników tych sondaży oraz ukazanie poglądów społeczeństwa polskiego na temat prawnej ochrony życia człowieka przez narodzeniem.

Poparcie dla pełnej ochrony życia

W sondażach wykonanych przez IBRIS na zlecenie Instytutu Ordo Iuris w latach 2019 i 2023 postawiono respondentom następujące pytanie: Czy popiera Pan(i) pełną ochronę życia ludzkiego od momentu poczęcia? Wyniki badania z 2019 r. pokazują, że na tak postawione pytanie twierdząco odpowiedziało aż 60,4% ogółu respondentów, natomiast przeciwko postulatowi pełnej ochrony życia ludzkiego opowiedziała się znaczna mniejszość, tj. 29,4%. Co ciekawe, w badaniu z 2019 r. największy odsetek, bo aż 75,2% osób popierających ochronę życia na etapie prenatalnym, stanowiła najmłodsza grupa respondentów, czyli osoby w wieku 18-29 lat. Tak wysoki wskaźnik afirmujących życie odpowiedzi młodych Polaków wpisywał się w panującą wówczas tendencję – już kilka lat przed badaniem wykonanym w 2019 r. notowano wśród osób wkraczających w dorosłość poparcie dla ochrony życia od poczęcia na poziomie przekraczającym 70%.   

Do innych wniosków prowadzi natomiast analiza rezultatów sondażu IBRIS wykonanego w styczniu 2023 r. Wynika z nich w pierwszej kolejności, że w społeczeństwie polskim spada poparcie dla pełnej ochrony życia człowieka. Na pytanie, Czy popiera Pan(i) pełną ochronę życia ludzkiego od momentu poczęcia?, w bieżącym roku twierdzącej odpowiedzi udzieliło 45% badanych, natomiast stanowisko przeciwne zadeklarowało 41% respondentów. Zaskakująca jest przy tym rewolucja w postawach młodych obywateli, jaka wydarzyła się na przestrzeni 4 lat oddzielających omawiane badania opinii publicznej. Z danych przekazanych przez IBRIS na początku 2023 r. wynika, że aż 66% młodych Polaków w wieku 18-29 lat sprzeciwia się ochronie życia ludzkiego od momentu poczęcia, podczas gdy za takim postulatem opowiada się jedynie 21% pytanych młodych.

Źródło: sondaż IBRIS dla Instytutu Ordo Iuris wykonany 21-26 stycznia 2023 r. na ogólnopolskiej próbie 1005 pełnoletnich mieszkańców Polski metodą telefonicznych standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI)

Widoczne jest zatem całkowite odwrócenie trendu trwającego nieprzerwanie przez kilka lat przynamniej do roku 2019: wówczas ponad 70% młodych uczestników badania opowiadało się „za życiem”, aktualnie niewiele mniejsza grupa badanych deklaruje poglądy sprzeciwiające się ochronie życia. Ustalenia te odzwierciedlają tendencje zaobserwowane w badaniach omówionych w Analizie – wśród młodych Polaków w 2021 r., a więc niedługo po wydaniu wyroku przez Trybunał Konstytucyjny i przeprowadzeniu serii proaborcyjnych protestów w kraju, nastąpiła radykalizacja postaw, przejawiająca się w rekordowo wysokim poparciem dla legalizacji aborcji. Sytuacja taka prowadzić może do wniosku, że najmłodsi badani stanowią grupę najbardziej podatną na populistyczne hasła lobby aborcyjnego, powielane przez niektórych celebrytów i polityków, rozpowszechniających nieprawdziwe informacje o treści rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego i jego rzekomych skutkach. Trudno jest bowiem inaczej wytłumaczyć tak drastyczną zmianę poglądów młodych w tak krótkim czasie.

Analizując wyniki najnowszego badania ośrodka IBRIS, warto zwrócić uwagę na dodatkowe, ciekawe szczegóły. Grupą wyrażającą największe poparcie dla ochrony życia od poczęcia wcale nie są – jak można by się spodziewać – osoby najstarsze (70 lat i więcej), lecz badani w przedziale wiekowym 60 – 69 lat. Najwięcej osób niezdecydowanych (udzielających odpowiedzi „nie wiem/trudno powiedzieć”) odnotowano wśród czterdziestolatków.

Z wyników badania wynika ponadto, że kobiety stanowią grupę prezentującą bardziej radyklane poglądy na temat aborcji niż mężczyźni – 26% kobiet zdecydowanie opowiedziało się za ochroną życia od poczęcia, podczas gdy w przypadku mężczyzn było to 22%. Podobnie, na pytanie o pełną ochronę życia od momentu poczęcia „zdecydowanie nie” odpowiedziało 28% kobiet, podczas gdy mężczyzn zaledwie 20%.  

Styczniowy sondaż pokazał też, że zdecydowaną postawę „pro-life” (odpowiedź „zdecydowanie tak”) deklaruje więcej osób z wyższym wykształceniem (17%) niż badanych z wykształceniem średnim (15%).

Źródło: sondaż IBRIS dla Instytutu Ordo Iuris

Sprzeciw wobec aborcji

Kolejne pytanie postawione w badaniu przeprowadzonym w styczniu 2023 r. brzmiało: Czy popiera Pan(i) całkowity zakaz aborcji, z zachowaniem możliwości ratowania życia matki, jeśli jest zagrożone? Dokładnie takie pytanie ośrodek IBRIS zadał respondentom w badaniu z maja 2016 r., w związku z trwającą wówczas zbiórką podpisów pod projektem ustawy „Stop aborcji”. Sondaż przeprowadzony 7 lat temu wykazał aż 57,9% poparcia dla postulatu całkowitego zakazu aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki wśród kobiet oraz aż 59,5% poparcia w grupie mężczyzn. Aprobatę wyraziła większość pytanych we wszystkich grupach wiekowych, jednak największy odsetek aż 79,2% akceptujących proponowane rozwiązanie znalazł się wśród osób młodych w wieku 18-24 lata. 

Wyniki badania z 2023 r. pokazują zmiany, jakie nastąpiły w poglądach społeczeństwa, a szczególnie ludzi młodych, na temat dopuszczalności zabijania dzieci nienarodzonych. Na pytanie o poparcie dla zakazu aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki, pozytywnie odpowiedziało 35% respondentów, podczas gdy odpowiedzi negatywnej (brak poparcia dla zakazu aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki) udzieliło 56% badanych.

Źródło: sondaż IBRIS dla Instytutu Ordo Iuris

Wyniki sondażu przeprowadzonego przez IBRIS wskazują, że najbardziej zdecydowaną grupą badanych sprzeciwiających się zakazowi aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki, są ludzie młodzi w wieku 18-29 lat – aż 87%, z czego zaledwie 3% młodych jest niezdecydowanych (odpowiedź „nie wiem/trudno powiedzieć”). W przeciwieństwie do tej grupy badanych, większość (52%) osób w wielu 60-69 lat wyraziło aprobatę dla postulatu zakazu aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki. Jednocześnie tylko 39% osób w tej grupie wyraziło negatywny stosunek do takiego rozwiązania. Ukazane w badaniu postawy młodego pokolenia ponownie mogą wskazywać na fatalny wpływ, jaki szczególnie na tę grupę społeczną wywierają negujące podmiotowość człowieka poczętego proaborcyjne hasła przedstawiające aborcję jako „zwykły zabieg”. Jednocześnie można racjonalnie zakładać, że badani z tej grupy najczęściej nie posiadają jeszcze własnego doświadczenia związanego z rodzicielstwem, są więc w tym zakresie bardziej podatni na tego rodzaju propagandę.  

Podobnie, jak w przypadku pytania o ochronę życia od poczęcia, bardziej radykalne w swoich poglądach na temat zakazu aborcji były kobiety: na to pytanie 37% kobiet odpowiedziało „zdecydowanie nie”, a 21% „zdecydowanie tak”. Dla porównania, wśród mężczyzn odsetek zdecydowanych przeciwników zakazu aborcji wyniósł 30%, a zdecydowanych zwolenników – 16%.

Najliczniejszą grupę jednoznacznie popierających zakaz aborcji (odpowiedź „zdecydowanie tak”), stanowią osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym (44%). Badanie IBRIS pokazało jednak, że osoby z wyższym wykształceniem częściej deklarują stanowcze poparcie dla zakazu aborcji (19% odpowiedzi „zdecydowanie tak”) niż osoby z wykształceniem średnim (13% „zdecydowanie tak”).

Źródło: sondaż IBRIS dla Instytutu Ordo Iuris

Różne wyniki w zależności od rodzaju pytania

Odnosząc się do całokształtu badania wykonanego przez ośrodek IBRIS, trzeba zwrócić uwagę na jedną istotną kwestię dotyczącą różnic pomiędzy odpowiedziami na pytania o rozwiązania pozytywne (zapewnienie ochrony życia) i postulaty negatywne (zakaz aborcji).  Jak wskazują wyniki sondażu, poparcie dla ochrony życia wyraziło w sumie 45% badanych, a poparcie dla zakazu aborcji jedynie 35% respondentów. Z przytoczonych danych wynika zatem, że postawę popierającą ochronę życia pełną, czyli bez wyjątków, wyraziło aż 10% więcej badanych niż osób akceptujących zakaz aborcji z wyjątkiem w postaci możliwości ratowania życia matki. Oba pytania sprowadzały się zasadniczo do tej samej kwestii, mianowicie ochrony życia człowieka przed narodzeniem.

Podsumowanie

Wyniki badania IBRIS z 2023 r. wykazały spadek odsetka Polaków popierających ochronę życia od poczęcia (45% względem 60,4% w badaniu z roku 2019) oraz spadek liczby osób opowiadających się za zakazem aborcji z zachowaniem możliwości ratowania życia matki (35% w porównaniu z 57,9% w roku 2016). Czynników z pewnością jest wiele, nie można przy tym wykluczyć, że należy do nich głośny, wulgarny i niosący ze sobą populistyczny, ale fałszywy przekaz o aborcji tzw. strajk kobiet, zorganizowany po wydaniu wyroku przez Trybunał Konstytucyjny 22 października 2020 r. Wydaje się, że tego rodzaju wydarzenia, które dla części uczestników stanowiły formę rozrywki i możliwości wyrażenia swojego niezadowolenia z trwającego od dłuższego czasu „lockdownu”, jako elementu polityki antycovidowej państwa, szczególnie odcisnęły piętno na postawach ludzi młodych, jeszcze w 2019 r. w zdecydowanej większości (ponad 75%) opowiadających się za ochroną życia.     

Chociaż wyniki badania ukazały tendencję spadkową poparcia dla ochrony życia na prenatalnym etapie rozwoju człowieka względem lat 2016 i 2019, pokazują jednocześnie, że wciąż aż 45% Polaków opowiada się za tym pozytywnym postulatem ochrony życia w pełnym zakresie, pomimo trwającej od przeszło dwóch lat wzmożonej działalności publicznej środowiska proaborcyjnego.    

R.pr. Katarzyna Gęsiak – dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris

Pani Paulina od lat wyczekiwała z mężem pierwszego dziecka. Gdy dwa lata temu poroniła, była załamana. Marzenia o rodzicielstwie stanęły pod znakiem zapytania. W październiku ubiegłego roku dowiedziała się jednak, że jest w kolejnej ciąży. Niestety, radość nie trwała długo. Już na pierwszej wizycie lekarz ginekolog powiedziała pani Paulinie, że dziecko nie żyje. Matka została skierowana do szpitala na aborcję martwego płodu. Była zdruzgotana, nie chciała jednak dać za wygraną i nie zaufała dramatycznej diagnozie. Wierzyła, że dziecko żyje… i miała rację!

Gdy wypowiadam się publicznie na temat aborcji eugenicznej, staram się zawsze podkreślać, że mówimy nie o zabijaniu dzieci chorych lub niepełnosprawnych, a raczej „podejrzanych o chorobę lub niepełnosprawność”. To wbrew pozorom ważne rozróżnienie, bo osobiście znam przypadki, w których dziecko rodziło się zdrowe pomimo tego, że lekarze diagnozowali na etapie prenatalnym chorobę lub niepełnosprawność.

Przypadek Pani Pauliny, z którą spotkali się ostatnio nasi prawnicy, po raz kolejny przypomniał nam o oczywistym fakcie, o którym już wielokrotnie mówiliśmy, a który pomijają zwolennicy aborcji eugenicznej – lekarze to też ludzie i mogą się po prostu mylić. Każde z tysięcy zabitych w polskich szpitalach dzieci również mogło urodzić się zdrowe.

O włos od tragedii

Pani Paulina od lat wyczekiwała z mężem pierwszego dziecka. Gdy dwa lata temu poroniła, była załamana. Marzenia o rodzicielstwie stanęły pod znakiem zapytania. W październiku ubiegłego roku dowiedziała się jednak, że jest w kolejnej ciąży. Niestety, radość nie trwała długo. Już na pierwszej wizycie lekarz ginekolog powiedziała pani Paulinie, że dziecko nie żyje. Matka została skierowana do szpitala na aborcję martwego płodu.

W lubartowskim szpitalu trafiła na lekarza, który wstrzymał wykonanie aborcji i zlecił dodatkowe badania, które wykazały, że ciąża rozwija się prawidłowo. Wytłumaczył też rodzicom, że źródłem wcześniejszej błędnej diagnozy było zawyżenie wieku dziecka przez ginekologa.

Proszę sobie wyobrazić wielką ulgę matki oraz… jej szok, gdy następnego dnia przyszli do niej kolejni lekarze, aby podać… tabletkę poronną.

- Ja już widziałam tę tabletkę, doktor trzymała ją w ręce. Odpowiedziałam, że nie chcę tabletki, że mam mieć czarno na białym napisane, że ciąża jest martwa – mówiła kobieta.

Dziś dziecko żyje i rozwija się prawidłowo pod sercem swojej niezłomnej matki, chociaż Pani Paulina została wypisana ze szpitala z „martwą ciążą”. Szpital do dzisiaj twierdzi, że wszystkie procedury zostały zachowane a pacjenci potraktowani należycie.

Prawnicy Ordo Iuris spotkali się z Panią Pauliną i jej mężem, który złożył wcześniej zawiadomienie do prokuratury. Będziemy ich reprezentować w postępowaniu karnym oraz dyscyplinarnym w sprawie błędnego skierowania do aborcji, wadliwiej diagnozy oraz zignorowania zapewnień Pani Pauliny o rzeczywistym wieku dziecka. Gdyby nie to, że kobieta od lat czekała na upragnione dziecko, była zdeterminowana i doskonale zorientowana w przebiegu własnej ciąży – dziecko mogłoby już nie żyć.

Rzetelna wiedza i bezpieczeństwo rodzin

Ale nie każda matka ma w sobie tyle siły, determinacji i wiedzy medycznej. Tym bardziej, że aborcjoniści robią wszystko, by zniszczyć instynkt rodzicielski matek i ojców oraz szacunek do życia nienarodzonego. Podobnie jak w głębokim PRL-u, aborcyjni lobbyści pragną, by zabijanie dzieci stało się znowu zwykłym „zabiegiem” – jak wyrwanie zęba.

Dlatego nasza aktywność jest tak ważna. Musimy uświadamiać Polakom, czym naprawdę jest aborcja i budować w społeczeństwie kulturę szacunku do życia. Instytut Ordo Iuris podejmuje w tym zakresie szereg działań.

Świadczymy bezpłatną pomoc prawną działaczom Fundacji Pro – Prawo do życia, którzy za pokazywanie prawdy na temat aborcji od lat stają przed sądami. Gdyby nie nasze wsparcie, Fundacja (opierająca swoją działalność na wolontariuszach) musiałaby wydać miliony złotych na kosztowne batalie sądowe. Tym sposobem aborcjoniści osiągnęliby swój cel, doprowadzając do bankructwa największej organizacji pro-life w Polsce. Dzięki pomocy prawników Ordo Iuris, po 7 latach od pierwszych spraw sądowych, sytuacja wygląda zupełnie inaczej – mamy już prawie 150 rozstrzygnięć, w których sądy stanęły po stronie wolności słowa obrońców życia. W styczniu uzyskaliśmy już piąty wyrok Sądu Najwyższego, który po raz kolejny potwierdził, że obrońcy życia mają prawo pokazywać prawdziwe oblicze aborcji w ramach swoich pikiet i demonstracji.

Wolność do mówienia prawdy o aborcji to pierwszy krok. Sprawa z Lubartowa przypomniała nam również po raz kolejny o tym, jak bardzo kobiety w ciąży potrzebują fachowej pomocy i rzetelnej informacji. Nastolatki w nieplanowanych ciążach, kobiety w ciężkiej sytuacji rodzinnej i materialnej, ofiary przemocy, matki dzieci ze zdiagnozowaną chorobą lub niepełnosprawnością, a czasem po prostu osoby nieporadne życiowo. Każda z nich potrzebuje wsparcia i realnej pomocy – w tym medycznej, psychologicznej, prawnej. Niestety często jedyne co otrzymują od bliskich i lekarzy to zachęta do aborcji.

Narzędzia prawne dla matek

Dlatego nasi prawnicy zajmują się obecnie szczegółową analizą polskiego systemu wsparcia dla kobiet ciężarnych i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych. W przyszłym miesiącu opublikujemy analizę, a potem poradnik, w którym omówimy działalność domów samotnej matki, hospicjów perinatalnych, okien życia, ośrodków adopcyjnych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

Jednocześnie musimy walczyć ze śmiercionośną propagandą aborcjonistów, którzy przekonują, że aborcja jest zjawiskiem powszechnie popieranym przez większość polskiego społeczeństwa. Dlatego przygotowaliśmy analizę sondaży opinii publicznej, z której wynika, że – wbrew propagandzie aborcjonistów i proaborcyjnych mediów – większość Polaków sprzeciwia się aborcji i wspiera życie.

Nasza dalsza walka w obronie życia nienarodzonego z roku na rok przynosi wymierne efekty. Chociaż wiąże się ze znoszeniem najgorszych zniewag i obelg ze strony zmanipulowanych uczestników czarnych marszów, to niesie także nagrodę o niezmierzonej wartości – świadomość ocalenia setek dzieci przed okrutną śmiercią.

Adw. Jerzy Kwaśniewski – prezes Ordo Iuris