antykoncepcja https://ordoiuris.pl/antykoncepcja pl „Pigułka po” dla dzieci i bez recepty? Ordo Iuris interweniuje u posłów https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/pigulka-po-dla-dzieci-i-bez-recepty-ordo-iuris-interweniuje-u-poslow <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> „Pigułka po” dla dzieci i bez recepty? Ordo Iuris interweniuje u posłów <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 02/01/2024 - 15:09</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Rada Ministrów skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne, zakładający zniesienie wymogu uzyskania recepty na zakup w aptece tzw. pigułek „dzień po”.</span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Tabletki miałyby być sprzedawane także osobom małoletnim bez jakiegokolwiek nadzoru lekarza.</span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Aktualnie w Polsce wszystkie tabletki antykoncepcyjne, w tym tzw. pigułki „dzień po” dostępne są wyłącznie na podstawie recepty lekarskiej.</span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Projektowane zwiększenie dostępności tych produktów wiąże się z poważnym ryzykiem dla zdrowia kobiet.</span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Badania naukowe wykazały, że pigułki „dzień po”, oprócz działania antykoncepcyjnego, mają również właściwości wczesnoporonne. </span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Do posłów i posłanek trafiło stanowisko Ordo Iuris, w którym Instytut zaapelował o zachowanie przepisów umożliwiających kontrolę nad stosowaniem tabletek. </span></span></b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt 36pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>    </b></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><a data-entity-type="file" data-entity-uuid="63f7629a-5de2-437b-b018-32abc421a80f" href="/sites/default/files/inline-files/Memorandum_ws.%20antykoncepcji_awaryjnej.pdf"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">PRZECZYTAJ MEMORANDUM – LINK</span></span></b></span></span></span></a></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"> </p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W memorandum Instytut Ordo Iuris wykazał wątpliwości i zagrożenia jakie wiążą się ze stosowaniem tabletek tzw. antykoncepcji awaryjnej, powszechnie określanych jako pigułki „dzień po”. Rządowy projekt ustawy, który w poniedziałek trafił do Sejmu, zakłada zmianę kategorii dostępności tych produktów, czyli umożliwienie ich sprzedaży bez wymogu przedstawienia recepty lekarskiej. Zgodnie z projektem możliwość swobodnego nabywania tych środków hormonalnych miałyby także osoby małoletnie.</span></span></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W swoim stanowisku Instytut powołał się w szczególności na badanie włoskich naukowców z 2011 r., w którym wykazali oni, że antykoncepcyjny charakter pigułek „dzień po” dotyczy wyłącznie fazy przedowulacyjnej, a jeżeli zostały przyjęte po owulacji i zapłodnieniu, ich mechanizm działania polega na uniemożliwieniu zagnieżdżenia się ludzkiego zarodka w macicy matki. Jest to więc typowe działanie wczesnoporonne. Ten sam mechanizm działania jest właściwy dla innych produktów dopuszczonych do obrotu w Polsce jako tzw. antykoncepcja awaryjna. </span></span></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Polskie prawo przewiduje ochronę życia ludzkiego od poczęcia, stąd obrót środkami poronnymi jest zakazany. Przywołane w piśmie Ordo Iuris stanowisko doktryny w tym zakresie jednoznacznie wskazuje, że dopuszczenie do obrotu środków o działaniu wczesnoporonnym stanowi obejście przepisów chroniących życie ludzkie. Jednocześnie zwrócono uwagę, że zakazanie lub przynamniej ograniczenie sprzedaży takich preparatów jest w pełni zgodne z prawem, w tym prawem Unii Europejskiej.  </span></span></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Niezależnie od powyższych zastrzeżeń natury etycznej i prawnej, w memorandum Instytut przypomniał zastrzeżenia dotyczące możliwości nabywania tych środków bez recepty lekarskiej, które w 2015 r. wyraziła Naczelna Rada Aptekarska. W stanowisku NRA podkreślono zagrożenia dla zdrowia kobiet, które niesie ze sobą częste stosowanie tabletek antykoncepcji awaryjnej. </span></span></span></span></span></p> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„W wysłanym do posłów stanowisku zaapelowaliśmy o zachowanie wymogu uzyskania recepty lekarskiej jako warunku nabycia w aptece tzw. tabletek awaryjnych. Jest to absolutne minimum jakie powinien zapewnić ustawodawca, aby przeciwdziałać nadmiernemu stosowaniu tych środków. Ich nadużywanie wiąże się z poważnym ryzykiem dla zdrowia kobiet” – stwierdziła Katarzyna Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris.    </span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/AdobeStock_118795367.jpeg?itok=bmPgc9qX" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/pigulki-dzien-po" hreflang="pl">pigułki dzień po</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tabletki-wczesnoporonne" hreflang="pl">tabletki wczesnoporonne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/aborcja" hreflang="pl">aborcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sejm" hreflang="pl">sejm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rzad" hreflang="pl">rząd</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/memorandum" hreflang="pl">memorandum</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 01 Feb 2024 14:09:35 +0000 filip.bator 5186 at https://ordoiuris.pl Doustna antykoncepcja postkoitalna i aborcja farmakologiczna: charakterystyka produktów, podstawowe zagadnienia obrotu w Polsce w ujęciu prawa farmaceutycznego z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/doustna-antykoncepcja-postkoitalna-i-aborcja-farmakologiczna-charakterystyka <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Doustna antykoncepcja postkoitalna i aborcja farmakologiczna: charakterystyka produktów, podstawowe zagadnienia obrotu w Polsce w ujęciu prawa farmaceutycznego z uwzględnieniem sytuacji międzynarodowej <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 05/21/2021 - 10:15</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Główne tezy analizy:</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt">1. <span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Przedmiotem analizy są podstawowe aspekty obrotu środkami antykoncepcji postkoitalnej i tabletkami o działaniu poronnym. Poruszono kwestie związane z charakterystyką ww. produktów, ich sytuacją na gruncie prawa obowiązującego w Polsce i w odniesieniu do kontekstu międzynarodowego.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2. W Polsce sprzedaż środków poronnych w celu samodzielnego przerwania ciąży jest sprzeczna z prawem, w związku z czym w legalnym obrocie brak jest tabletek z ww. substancjami ze wskazaniem do stosowania w aborcji farmakologicznej.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">3. Internetowa sprzedaż produktów poronnych jako nielegalna na gruncie aktualnego stanu prawnego stanowi kolejny problem wymagający podjęcia skutecznych działań przez organy ścigania. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4. Praktyka pokazuje, że obowiązujące przepisy KK nie stanowią realnej przeszkody uniemożliwiającej handel tabletkami używanymi w celu samodzielnego wykonywania aborcji. Istnieje bowiem wiele organizacji, które za pośrednictwem Internetu świadczą pomoc w uzyskaniu tabletek poronnych na terenie Polski.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">5. Z punktu widzenia problematyki obrotu tabletkami poronnymi na terytorium Polski zasadnicze znaczenie ma przepis art. 152 § 2 KK, zgodnie z którym odpowiedzialność karną ponosi osoba, która udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy o planowaniu rodziny lub ją do tego nakłania.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">6. W świetle tej normy: [a] działaniem o charakterze nielegalnym będzie każdy przypadek aborcji farmakologicznej wykonanej przez osobę, która nie jest do tego uprawniona, [b] sprawcą takiego przestępstwa może być każdy, kto pomaga kobiecie w przerwaniu ciąży, przy czym określenie „pomoc” w tym przypadku oznacza również sprzedaż środków poronnych za pośrednictwem Internetu.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">7. W tym zakresie jako postulat <i>de lege ferenda </i>warto odwołać się do </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">formułowanego w literaturze poglądu, że w przypadku przestępstw internetowych uzasadnione jest przyjęcie, że miejscem działania sprawcy przestępstwa formalnego jest zarówno miejsce, w którym sprawca przebywał popełniając czyn zabroniony, jak również miejsce, w którym znajduje się system komputerowy, na który sprawca oddziaływał.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">8. Niezależnie od charakteru produktów określonych przez wnioskodawców w procedurze rejestracyjnej, URPL powinien każdorazowo przeprowadzać dokładną analizę ich właściwości i na tej podstawie decydować o możliwości wydania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">9. Przedstawione w analizie wyniki badań naukowych wskazują, że wbrew powszechnie panującemu przekonaniu substancje wykorzystywane w „tabletkach awaryjnych” charakteryzuje działanie wczesnoporonne. Na gruncie obowiązujących w Polsce przepisów środki te są dostępne w obrocie jako produkty lecznicze do stosowania w antykoncepcji. Wykazany ich odmienny charakter daje jednak uzasadnione podstawy do zmiany kwalifikacji tych produktów jako środki poronne, których sprzedaż jest prawnie zakazana. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">10. Państwa Członkowskie Unii Europejskiej zostały wyposażone w możliwość zakazania lub ograniczenia obrotu środkami antykoncepcyjnymi i poronnymi na swoim terytorium, co w przypadku udowodnionych wczesnoporonnych właściwości antykoncepcji postkoitalnej zyskuje dodatkowe uzasadnienie. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">11. Dla potrzeb obrotu produktami leczniczymi zasadne wydaje się ponadto uzupełnienie polskiego prawodawstwa we własną definicję początku ciąży, odmienną od przyjętej przez WHO, a jednocześnie odzwierciedlającą konstytucyjną zasadę ochrony życia ludzkiego od momentu poczęcia.  </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">1. Wstęp</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Przedmiotem analizy są podstawowe aspekty obrotu środkami antykoncepcji postkoitalnej i tabletkami o działaniu poronnym. Poruszono kwestie związane z charakterystyką ww. produktów, ich sytuacją na gruncie prawa obowiązującego w Polsce i w odniesieniu do kontekstu międzynarodowego. Zwrócono uwagę na zagadnienia, które pozostają kontrowersyjne i wymagają dalszych badań oraz debaty: m.in. w celu określenia dokładnego mechanizmu działania substancji czynnych zawartych w tzw. tabletkach awaryjnych, jak również momentu, od którego prawnej ochronie podlega ludzkie życie w fazie prenatalnej. Podkreślono możliwość korzystania z dostępnych instrumentów prawnych pozwalających na wyeliminowanie lub przynajmniej ograniczenie obrotu produktami antykoncepcyjnymi i poronnymi.   </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2. Pojęcia i definicje</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2.1. A</span></span></span></span></b><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">ntykoncepcja postkoitalna („awaryjna”, „doraźna”, „ratunkowa”, „po stosunku”)</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Termin „antykoncepcja postkoitalna” używany jest dla określenia ogółu metod zapobiegania ciąży stosowanych w przypadkach nagłych, tj. po stosunku płciowym bez zastosowania skutecznego zabezpieczenia lub w przypadku niepowodzenia stosowanej metody antykoncepcji. Powszechnie dla określenia zbioru tych metod używa się również pojęć antykoncepcja „awaryjna”, „ratunkowa”, „doraźna”, „po stosunku”. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) antykoncepcja postkoitalna ma szerokie zastosowanie po stosunku seksualnym, obejmujące m.in. następujące sytuacje:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">braku stosowania jakiejkolwiek metody zapobiegania ciąży,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">przemocy seksualnej, w przypadku której kobieta nie była chroniona skuteczną metodą antykoncepcji,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">obawy o możliwą nieskuteczność stosowanej metody antykoncepcji (np. w przypadku pęknięcia lub niewłaściwego użycia prezerwatywy, pominięcia 3 lub więcej kolejnych regularnie stosowanych doustnych tabletek antykoncepcyjnych, ponad 3 godzin opóźnienia w przyjęciu pigułki zawierającej wyłącznie progestagen – tzw. „minipigułki”, etc.)<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[1]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia 4 metody antykoncepcji postkoitalnej:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletka zawierająca substancję czynną o nazwie </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Octan_uliprystalu" style="color:navy; text-decoration:underline" title="Octan uliprystalu"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">octan uliprystalu</span></span></span></a></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> (UPA),</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletka, w skład której wchodzi substancja czynna o nazwie </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Lewonorgestrel" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">lewonorgestrel</span></span></span></a></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> (LNG),</span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:39.3pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">- oba rodzaje (UPA i LNG) mające status awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych <i>(emergencycontraceptionpills – ECPs),</i></span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">połączone doustne tabletki antykoncepcyjne (<i>combined oral contraceptive pills - COCs</i>),</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">wkładki wewnątrzmaciczne <i>(intrauterine devices - IUD) </i>zawierające miedź.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[2]</span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ponadto, w niektórych źródłach jako metodę antykoncepcji awaryjnej podaje się także tabletki zawierające <b>mifepriston</b><a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[3]</span></span></span></span></span></span></a>. Substancja czynna mifepriston stosowana jest w tabletkach poronnych, których obrót w wielu krajach jest nielegalny. Obecnie mifepriston jest wykorzystywany jako metoda <b>antykoncepcji postkoitalnej</b> wyłącznie w Armenii, Mołdawii, na Ukrainie, w Chinach, Rosji i Wietnamie<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[4]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2.2. „Tabletki awaryjne” jako forma antykoncepcji postkoitalnej. Rodzaje „tabletek awaryjnych” dostępnych w Polsce</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pigułki zawierające substancję czynną </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Octan_uliprystalu" style="color:navy; text-decoration:underline" title="Octan uliprystalu"><b><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">octan uliprystalu</span></span></span></b></a></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> albo </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Lewonorgestrel" style="color:navy; text-decoration:underline"><b><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">lewonorgestrel</span></span></span></b></a></span></span><b> </b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">stanowią podstawową formę antykoncepcji postkoitalnej. W zależności od rodzaju substancji czynnej Międzynarodowe Konsorcjum ds. Antykoncepcji Awaryjnej (ICEC - International Consortium for Emergency Contraception) podaje następujące informacje dotyczące stosowania „tabletek awaryjnych”:  </span></span></span></span></span></span></p> <table class="MsoTableLightShadingAccent6" style="width:460.7pt; border-collapse:collapse; border:undefined" width="614"><tbody><tr style="height:25.35pt"><td colspan="3" style="width:460.7pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.35pt" valign="top" width="614"> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Tabela 1 </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-left:1.7pt; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Skład, dawkowanie, popularne marki tabletek awaryjnych</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:25.35pt"><td style="background:#dbebd0; width:125.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.35pt" width="168"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Skład i dawka</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:51.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.35pt" width="69"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Liczba tabletek</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:282.9pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.35pt" width="377"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Popularne marki</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:14.05pt"><td style="width:125.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.05pt" width="168"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Levonorgestrel1.5 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.05pt"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">1</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:282.9pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.05pt" width="377"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Escapelle, Plan B One-Step, NorLevo 1.5, Vikela, Postinor 1.</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:14.25pt"><td style="background:#dbebd0; width:125.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.25pt" width="168"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Levonorgestrel0.75 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.25pt"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">2</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:282.9pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.25pt" width="377"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Levonelle-2, NorLevo 0.75, Next Choice, Postinor 2</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:13.7pt"><td style="width:125.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:13.7pt" width="168"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">UlipristalAcetate30 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:13.7pt"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">1</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:282.9pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:13.7pt" width="377"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">ella, ellaOne</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:14.6pt"><td style="background:#dbebd0; width:125.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.6pt" width="168"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Mifepristone25 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.6pt"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">1</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:282.9pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:14.6pt" width="377"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#222222">Ciel</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:20.75pt"><td colspan="3" style="width:460.7pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:20.75pt" valign="top" width="614"> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:10.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%">Źródło: ICEC: Pill Formulations, </span></span><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#538135"><a href="https://www.cecinfo.org/what-is-ec/pill-formulations/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-weight:normal" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.cecinfo.org/what-is-ec/pill-formulations/</span></span></span></a></span></span></span></b><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%">, dostęp: 27.04.2020</span></span></span></span></span></p> </td> </tr></tbody></table><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Światowa Organizacja Zdrowia podaje identyczne zalecenia w kwestii dawkowania doustnych środków zawierających UPA i LNG. Tabletki zawierające mifepriston nie zostały uwzględnione przez WHO jako metoda antykoncepcji doraźnej. Światowa Organizacja Zdrowia podaje jednak dodatkową, łączoną metodę antykoncepcji postkoitalnej <b>(COCs) </b>określaną jako <b>Metoda Yuzpe</b>. W metodzie tej stosuje się połączenie dwóch dawek etynyloestradiolu i LNG - jedna dawka 100 </span></span></span><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">μ</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">g etynyloestradiolu i 0,50 mg LNG, a następnie druga dawka 100 </span></span></span><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">μ</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">g etynyloestradiolu i 0,50 mg LNG dwanaście godzin później.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[5]</span></span></span></span></span></span></a> Metodę Yuzpe stosuje się jako metodę antykoncepcji „ratunkowej” w przypadku, gdy tabletki o wskazaniu do stosowania jako antykoncepcja w przypadkach nagłych nie są w ogóle dostępne lub dostęp do nich jest ograniczony.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[6]</span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Tabletki zawierające substancje octan uliprystalu i lewonorgestrel stanowią grupę produktów leczniczych ze wskazaniem do stosowania w antykoncepcji „awaryjnej” również na terytorium Polski. Zgodnie z danymi znajdującymi się w rejestrze produktów leczniczych, dostępnym w serwisie internetowym Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ), ważne pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w Polsce mają następujące tabletki, w skład których wchodzi substancja o nazwie <b>octan uliprystalu (UPA):</b></span></span></span></span></span></span></p> <table align="left" class="MsoTableLightShadingAccent6" style="border-collapse:collapse; border:none; margin-left:4.8pt; margin-right:4.8pt" width="619"><tbody><tr style="height:17.45pt"><td colspan="9" style="width:464.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" valign="top" width="619"> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Tabela 2</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wykaz tabletek awaryjnych zawierających UPA dopuszczonych do obrotu w Polsce</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:17.45pt"><td style="background:#dbebd0; width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nazwa</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nazwa powszechnie stosowana</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Moc</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Postać</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nr pozwolenia</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ważność pozwolenia</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Podmiot odpowiedzialny</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Typ procedury</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kod ATC</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:8.7pt"><td style="width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Eginilla</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ulipristaliacetas</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">30 mg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">tabletki powlekane</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">25527</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2024-09-04</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">EgisPharmaceuticals PLC</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">DCP</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD02</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:8.7pt"><td style="background:#dbebd0; width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">ellaOne</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ulipristalum</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">30 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletka</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> </td> <td style="background:#dbebd0; width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Laboratoire HRA Pharma</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">CEN</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">G03AD02</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:8.7pt"><td style="width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">ellaOne</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ulipristalum</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">30 mg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">tabletka powlekana</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> </td> <td style="width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> </td> <td style="width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Laboratoire HRA Pharma</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">CEN</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD02</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:17.45pt"><td style="background:#dbebd0; width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Misstala</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ulipristaliacetas</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">30 mg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletki powlekane</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">25332</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2024-05-10</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Alvogen Pharma Trading Europe EOOD</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">DCP</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:17.45pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">G03AD02</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:8.7pt"><td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:42.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="56"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">UlipristalAristo</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:62.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="83"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ulipristaliacetas</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:35.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="47"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">30 mg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:38.0pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="51"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">tabletki powlekane</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">25198</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:57.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="76"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2024-03-19</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:75.35pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="100"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Aristo Pharma GmbH</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:53.8pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="72"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">DCP</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="border:none; border-bottom:solid windowtext 1.0pt; width:43.05pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:8.7pt" width="57"> <p align="center" style="margin-bottom:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD02</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:3.7pt"><td colspan="9" style="border:none; width:464.4pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:3.7pt" valign="top" width="619"> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:10.0pt; margin-left:0cm; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Źródło: </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">http://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/#results, dostęp: 29.04.2020</span></span></span></span></span></p> </td> </tr></tbody></table><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:21.25pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:21.25pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"> </p> <table align="left" class="MsoTableLightShadingAccent6" style="border-collapse:collapse; border:undefined; margin-left:4.8pt; margin-right:4.8pt" width="626"><tbody><tr style="height:38.2pt"><td colspan="9" style="width:469.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" valign="top" width="626"> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Tabela 3</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wykaz tabletek awaryjnych zawierających LNG dopuszczonych do obrotu w Polsce</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:38.2pt"><td style="background:#dbebd0; width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nazwa</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nazwa powszechnie stosowana</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Moc</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Postać</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Nr pozwolenia</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ważność pozwolenia</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Podmiot odpowiedzialny</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Typ procedury</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:38.2pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kod ATC</span></span></span></b></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:25.5pt"><td style="width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Escapelle tabletka 1500 mikrogramów</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">1500 mcg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">tabletka</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">431/17</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2022-12-22</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">InPharm Sp. z o.o.</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">IR</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD01</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:25.5pt"><td style="background:#dbebd0; width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Escapelle tabletka 1500 mikrogramów</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">1500 mcg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletka</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">361/18</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2023-12-18</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Delfarma Sp. z o.o.</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">IR</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">G03AD01</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:25.5pt"><td style="width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Escapelle tabletka 1500 mikrogramów</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">1500 mcg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">tabletki</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">12048</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Bezterminowe</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Gedeon Richter Plc.</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">MRP</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD01</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:25.5pt"><td style="background:#dbebd0; width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Escapelle tabletka 1500 mikrogramów</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">1500 mcg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletki</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">414/13</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">2023-09-25</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pretium Farm Sp. z o.o.</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">IR</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:25.5pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">G03AD01</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:2.65pt"><td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Livopill</span></span></b></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">1,5 mg</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#538135">tabletki</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">25976</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2025-08-12</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Exeltis Poland Sp. z o.o.</span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#538135">MRP</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="width:0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:2.65pt" width="0"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">G03AD01</span></span></span></span></span></p> </td> </tr><tr style="height:12.75pt"><td style="background:#dbebd0; width:69.2pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="92"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Halyone</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:52.95pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="71"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Levonorgestrelum</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">1500 mcg</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.5pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">tabletki</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:42.55pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="57"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">25674</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:70.85pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="94"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Bezterminowe</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:3.0cm; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="113"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Laboratorios Leon Farma, S.A.</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">DCP</span></span></span></span></span></span></p> </td> <td style="background:#dbebd0; width:35.45pt; padding:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; height:12.75pt" width="47"> <p align="center" style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:0cm; text-align:center; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">G03AD01</span></span></span></span></span></span></p> </td> </tr></tbody></table><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w Polsce posiadają także doraźne środki antykoncepcyjne zawierające <b>lewonorgestrel (LNG)</b>: </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Źródło: </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">http://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/#results, dostęp: 29.04.2020</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-top:6.0pt; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2.3. Octan uliprystalu jako substancja czynna awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Z informacji dostępnych w serwisie </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">CSIOZ</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"> wynika, że pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w Polsce ze wskazaniem do stosowania w antykoncepcji doraźnej uzyskało 5 produktów leczniczych zawierających UPA. W każdym z tych produktów znajduje się 30 mg substancji czynnej octanu uliprystalu. W dalszej części rozdziału wykorzystane zostaną dane dotyczące <b>tabletki ellaOne</b> jako reprezentatywnej dla wszystkich tych produktów.      </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podstawowy dokument określający właściwości leku - Charakterystyka Produktu Leczniczego ellaOnepodaje następujący mechanizm działania substancji czynnej: „octan uliprystalu jest doustnym, syntetycznym, selektywnym modulatorem receptora progesteronowego o wysokim powinowactwie wiązania do tego receptora u ludzi. W przypadku stosowania jako antykoncepcja w sytuacji nagłej, <b>mechanizm działania polega na hamowaniu lub opóźnianiu owulacji poprzez wstrzymanie wyrzutu hormonu lutenizującego (LH) </b>[podkreśl. autora]. Dane farmakodynamiczne pokazują, że zażyty nawet bezpośrednio przed spodziewaną owulacją (…), octan uliprystalu jest w stanie opóźnić pękanie pęcherzyków przez co najmniej 5 dni w 78,6% przypadków (…)”<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a>. Podobna informacja znajduje się w ulotce dla pacjentów: „ellaOne zawiera substancję o nazwie octan uliprystalu, wpływającą na aktywność naturalnego hormonu – progesteronu, którego obecność jest niezbędna w celu wystąpienia owulacji. W rezultacie <b>lek powoduje opóźnienie owulacji</b>. [podkreśl. autora]”. Z cytowanych dokumentów zatwierdzonych w procedurze dopuszczania leku do obrotu wynika, że mechanizm działania octanu uliprystalu ogranicza się do zaburzania przebiegu owulacji. Jednocześnie zarówno ChPL, jak i ulotka produktu ellaOnepodają, że UPA nie powoduje przerwania istniejącej ciąży<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a>, sugerując, że nie jest to substancja o charakterze poronnym.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W tym kontekście podkreślić należy, że wspomniane działanie octanu uliprystalu, polegające na zapobieganiu ciąży poprzez hamowanie owulacji, dotyczy <b>wyłącznie fazy przedowulacyjnej</b>. Przyjmowanie tabletki ellaOne zaleca się natomiast w dowolnym momencie cyklu miesiączkowego. Jednocześnie nie został opisany mechanizm działania UPA w przypadku przyjęcia leku ellaOne w fazie poowulacyjnej, w sytuacji, w której doszło do zapłodnienia komórki jajowej. ChPL i ulotka zawierają w tym zakresie wskazanie, aby w przypadku opóźnienia cyklu miesiączkowego lub wystąpienia objawów ciąży przed zażyciem tabletki wykluczyć ciążę<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a>. Ponadto, w Charakterystyce produktu ellaOne znajdują się pewne skąpe i niejasne informacje, odnoszące się do mechanizmu działania UPA w sytuacji, gdy owulacja miała miejsce i w efekcie doszło do poczęcia dziecka. W szczególności należy zwrócić uwagę na następujące fragmenty ChPLellaOne: „Po przyjęciu octanu uliprystalu może sporadycznie dojść do zajścia w ciążę. Pomimo że nie stwierdzono wpływu teratogennego, <b>wyniki badań na zwierzętach są niewystarczające, aby ocenić toksyczny wpływ na reprodukcję </b>[podkreśl. autora] (patrz punkt 5.3). <b>Ograniczona ilość danych</b> dotyczących ryzyka narażenia kobiety w ciąży na zastosowanie ellaOne <b>nie sugeruje zagrożenia bezpieczeństwa </b>[podkreśl. autora]”<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a> oraz „Informacje pochodzące z badań dotyczących toksycznego wpływu na reprodukcję są ograniczone z powodu braku pomiarów narażenia w ramach tych badań. Z powodu mechanizmu działania <b>octan uliprystalu ma wpływ embrioletalny u szczurów, królików </b>(w powtarzanych dawkach powyżej 1 mg/kg) i małp. W przypadku takich powtarzanych dawek <b>bezpieczeństwo dla zarodków ludzkich jest nieznane </b>[podkreśl. autora]”<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a>. Przytoczone wyżej dane z badań dotyczących produktu leczniczego zawierającego 30 mg octanu uliprystalu wskazują wyraźnie, że <b>mechanizm działania tej substancji w przypadku jej stosowania po zapłodnieniu ludzkiej komórki jajowej nie został w wystarczającym stopniu zbadany pod kątem możliwych zagrożeń dla zarodka</b>.  </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ponadto, dane farmakologiczne znajdujące się w Raporcie Komitetu ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP – The European Medicines Agency’s Committee for Medicinal Products for Human Use)<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></span></a>,oceniającym właściwości tabletki ellaOne na etapie poprzedzającym dopuszczenie do obrotu w UE przez Komisję Europejską<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></span></a>, wyraźnie wskazują, że „octan uliprystalu zapobiega wiązaniu się progesteronu z jego receptorem, przez co transkrypcja genów normalnie uruchamiana przez progesteron jest blokowana, a <b>białka niezbędne do rozpoczęcia i utrzymania ciąży nie są syntetyzowane </b>[podkreśl. autora]”<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a>. Z powyższego wynika, że zatrzymanie, zakłócenie lub opóźnienie owulacji nie stanowi wyłącznego mechanizmu działania octanu uliprystalu. Kilka możliwych efektów działania tej substancji wyraźnie wskazał również podmiot odpowiedzialny we wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu ellaOne. W Raporcie CHMP znajduje się informacja, zgodnie z którą wnioskodawca określił następujące mechanizmy działania produktu ellaOne:</span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">zdolność do blokowania, zakłócania lub opóźniania owulacji,</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">zdolność do blokowania lub opóźniania owulacji nawet po wystąpieniu wyrzutu hormonu LH,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">zdolność do opóźniania dojrzewania endometrium prawdopodobnie skutkująca zapobieganiem implantacji<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[15]</span></span></span></span></span></b></span></span></a></span></span></span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">.</span></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Antyimplantacyjne właściwości UPA znajdują potwierdzenie w dowodach naukowych. W wyniku oceny dokumentacji przedłożonej przez wnioskodawcę CHMP doszedł do wniosku, że znajdująca się w Charakterystyce Produktu Leczniczego informacja „Podstawowym mechanizmem działania jest zatrzymanie lub opóźnienie owulacji, ale <b>zmiany w endometrium mogą także przyczyniać się do skuteczności produktu </b>[podkreśl. autora]<i>” </i>została dostatecznie udokumentowana<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dostępne są także inne badania potwierdzające antyimplantacyjny charakter substancji o nazwie octanuliprystalu: </span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">„(…) niektóre z najnowszych badań dotyczących mechanizmu działania uliprystalu jako awaryjnego środka antykoncepcyjnego sugerują, że zasadniczo jego działanie polega na zapobieganiu implantacji zarodka, a nie zapobieganiu owulacji. (…) Próbki z biopsji endometrium badane [w sytuacji, gdy UPA podano po wystąpieniu owulacji – przyp. autora] następnie wykazują, że <b>podanie uliprystalu powoduje, że tkanka endometrium staje się niegościnna i nie nadaje się do implantacji zarodka </b>[podkreśl. autora] (…).”<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[17]</span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„Lira-Albarrán podała ellaOne® kobietom w najbardziej płodnych dniach przedowulacyjnych: miały one normalną owulację, ale ich endometrium (…) stało się niegościnne: ekspresja 1183 genów była dokładnie przeciwna do obserwowanej w receptywnym endometrium pro-ciążowym. Jest to zgodne z informacjami zawartymi w raporcie oceny EMA-CHMP „EMEA / 261787/2009” (s. 8): po podaniu UPA „białka niezbędne do rozpoczęcia i utrzymania ciąży nie są syntetyzowane”. Konkluzja: <b>Mechanizm działania tabletek awaryjnych polega głównie na zapobieganiu implantacji</b> [podkreśl. autora]”<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Powodowanie przez octan uliprystalu zmian w endometrium zostało stwierdzone również w badaniach prowadzonych w USA: „Inne badania koncentrowały się na potencjalnym wpływie UPA na endometrium: stwierdzono, że octan uliprystalu zmienia endometrium, jednak nie zostało ustalone czy zmiana ta może zahamować implantację<i>.</i>”<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W kontekście udokumentowanego działania UPA polegającego na zapobieganiu zagnieżdżeniu zarodka w endometrium i w konsekwencji jego dalszemu rozwojowi (a więc <b>działania o charakterze wczesnoporonnym</b>) należy dodać, że informacja o możliwych zmianach w macicy powodowanych przez UPA znajdowała się w pierwotnej wersji ulotki produktu ellaOnez 2009 r. Następnie w nowej wersji ulotki z 2010 r. fragment ten został pominięty.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></a>Niezależnie jednak od zmian w treści ulotki produktu ellaOne, informacja o oddziaływaniu octanu uliprystalu na błonę śluzową macicy pozostała dostępna w ramach streszczenia Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR – European Public Assessment Report): „<b>Hormon płciowy, progesteron, wpływa na wystąpienie owulacji i przygotowanie wyściółki macicy do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej </b>[podkreśl. autora]. Substancja czynna produktu ellaOne, <b>octan uliprystalu</b>, działa jako modulator receptora progesteronu. Oznacza to, że <b>łączy się z receptorami, z którymi normalnie wiąże się progesteron, hamując w ten sposób działanie hormonu</b> [podkreśl. autora]”<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na działanie wczesnoporonne tabletki ellaOne w 2011 r. zwrócili uwagę naukowcy z Uniwersytetu w Padwie na łamach „Italian Journal of gynaecology and obstetrics”, głównego czasopisma ginekologicznego i położniczego we Włoszech. Dochodząc do wniosków odbiegających od informacji zawartych w dokumentacji rejestracyjnej tabletki ellaOnewłoscy naukowcy wykazali, że „(…) środek ellaOne czyni «niegościnnym» endometrium, czyli błonę śluzową wyścielającą macicę, w ten sposób <b>uniemożliwia zagnieżdżenie się dziecku już poczętemu w odpowiednim środowisku </b>[podkreśl. autora] (por. Cosmi, Mozzanega 2013: 195). Działanie antyimplantacyjne pigułki «pięć dni później» polega na ścieśnieniu, skurczeniu endometrium. Badania naukowców z Padwy pokazały, że w rzeczywistości tylko u niewielu kobiet, które stosują ten preparat, następuje przesunięcie owulacji. Wśród kobiet, które na początku dni płodnych, czyli w ciągu 3–4 dni przed owulacją, przyjmowały pigułkę ellaOne, tylko w 25% przypadków nastąpiło przesunięcie owulacji. W ciągu ostatnich dwóch dni przed uwolnieniem komórki jajowej owulacja już się w ogóle nie opóźnia, a ellaOnefunkcjonuje jako placebo w stosunku do owulacji, natomiast działa cały czas jako środek antyimplantacyjny. Bruno Mozzanega i Erik Cosmi <b>wykazali naukowo, że ellaOne <u>rzadko</u> opóźnia owulację, natomiast <u>zawsze</u> czyni niegościnnym endometrium</b> [podkreśl. autora]. Jeśli zapłodnienie nastąpiło przed przyjęciem tabletki «pięć dni później» lub jeśli nastąpi niedługo po tym, to nie dokona się implantacja i nastąpi sztuczne poronienie (por. Cosmi, Mozzanega 2011). Naukowcy włoscy zwrócili uwagę na to, że «w zapobieganiu ciąży» przez preparat ellaOne decydujące znaczenie ma działanie antyimplantacyjne w odniesieniu do endometrium, natomiast o wiele mniejszą rolę odgrywa działanie antyowulacyjne”<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></a>.Istnieją zatem liczne dowody naukowe potwierdzające, że uniemożliwienie implantacji zarodka (działanie wczesnoporonne) nie jest ubocznym i dodatkowym, lecz podstawowym mechanizmem działania octanu uliprystalu – substancji wykorzystywanej w antykoncepcji doraźnej.  </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">2.4. Lewonorgestrel jako substancja czynna awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W legalnym obrocie na terenie Polski znajdują się również awaryjne tabletki antykoncepcyjne zawierające substancję czynną lewonorgestrel. Wszystkie produkty z tej grupy posiadają dawkę 1500 µg tego składnika, w związku z czym jako reprezentatywny w dalszej części omówiony zostanie jeden z nich – produkt leczniczy o nawie handlowej Halyone. W Charakterystyce tego leku znajduje się następująca informacja: „Dokładny mechanizm działania produktu leczniczego Halyone nie jest znany. Uważa się, że <b>lewonorgestrel stosowany zgodnie z zaleceniami działa głównie poprzez zapobieganie owulacji i zapłodnieniu </b>[podkreśl. autora], o ile stosunek płciowy miał miejsce w okresie przedowulacyjnym, kiedy prawdopodobieństwo zapłodnienia jest największe. <b>Może również powodować zmiany w błonie śluzowej macicy, utrudniając implantację zarodka </b>[podkreśl. autora]. Produkt leczniczy Halyone nie jest skuteczny, jeśli proces implantacji już się rozpoczął”<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></a>. Również w ulotce dla pacjentów, zatwierdzonej w procedurze dopuszczania do obrotu, znajduje się następująca informacja o mechanizmie działania substancji LNG: „Uważa się, że lek Halyone działa poprzez: </span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">hamowanie uwalniania komórki jajowej przez jajniki; </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">uniemożliwienie zapłodnienia już uwolnionej komórki jajowej; lub </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">powstrzymanie zapłodnionego jajeczka przed zagnieżdżeniem się w błonie śluzowej macicy </span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">[podkreśl. autora]”<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przytoczone fragmenty dokumentów rejestracyjnych leku Halyone pokazują, że:</span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">lek został dopuszczony do obrotu jako bezpieczny i skuteczny, mimo że <b>dokładny sposób jego działania nie został poznany</b>; </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">mechanizm działania lewonorgesterlu obejmuje ingerencję w endometrium uniemożliwiającą implantację zarodka i jego dalszy rozwój.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Sposób, w jaki tabletki zawierające LNG zapobiegają ciąży, jest więc zasadniczo taki sam jak w przypadku produktów z octanem uliprystalu – przy zastosowaniu w fazie przedowulacyjnej - antyowulacyjny, natomiast jeżeli owulacja nastąpiła i doszło do zapłodnienia komórki jajowej – antyimplantacyjny. Przy czym, w przeciwieństwie do leków z octanem uliprystalu, działanie antyimplantacyjne LNG zostało uwzględnione w dokumentach rejestracyjnych leku Halyone. W przypadku dopuszczonych do obrotu w Polsce leków z tą substancją można jednak zaobserwować pewną niespójność informacji zawartych w Charakterystykach i ulotkach tych produktów. Podczas gdy w ChPL i ulotce leku Halyone działanie antyimplantacyjne zostało wyrażone wprost, o tyle <b>informacja ta została pominięta</b> w ChPL i ulotkach dla pozostałych leków zawierających lewonorgestrel– Escapelle i Ramonna<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a>. Podkreślić trzeba przy tym, że <b>Escapelle i Ramonna zawierają dokładnie tę samą dawkę tej samej substancji czynnej (1500 µ glewonorgestrelu) co produkt o nazwie Halyone</b>. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nie tylko ta kwestia dotycząca produktów z LNG budzi wątpliwości. Z rejestru dostępnego w serwisie </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">CSIOZ wynika, że produkty zawierające 1500 </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">µg </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">LNG do stosowania w antykoncepcji awaryjnej, w tym lek Halyone, posiadają <b>kategorię dostępności Rp czyli wydawane są z apteki na podstawie recepty lekarskiej</b><a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[26]</span></span></span></span></span></span></a>. Identyczna informacja dotycząca leku Halyone widnieje w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL), zawierającym „Wykaz Produktów Leczniczych, które uzyskały pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w grudniu 2019r.”<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[27]</span></span></span></span></span></span></a> Kategoria dostępności Rp została podana również w ulotce produktu Halyone. Jednakże w „<b>Decyzji Prezesa URPL </b>w przedmiocie przedłużenia ważności pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego Halyone” jako kategoria dostępności wymieniona jest <b>kategoria Lz, charakteryzująca ten lek jako stosowany wyłącznie w lecznictwie zamkniętym</b>.<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[28]</span></span></span></span></span></span></a> Jest prawdopodobne, że niezgodność ta jest wyłącznie efektem błędu pisarskiego. Nasuwa się jednak pytanie czy istnieje korelacja pomiędzy wspomnianą niespójnością a okolicznością, że wyłącznie w dokumentacji dla leku Halyone znalazły się informacje o działaniu antyimplantacyjnym LNG w dawce 1500 </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">µg</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">3. Antykoncepcja postkoitalna a tabletki poronne. Kryteria rozróżnienia „awaryjnych” tabletek antykoncepcyjnych i doustnych środków poronnych</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">3.1. Charakterystyka tabletek poronnych</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Pigułki określane jako „awaryjne” zaliczane są do grupy środków antykoncepcyjnych, tj. zapobiegających ciąży. Charakterystyki dopuszczonych do obrotu w Polsce leków z UPA do stosowania jako antykoncepcja doraźna podają informację: „</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Octan uliprystalu nie powoduje przerwania istniejącej ciąży</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">”<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[29]</span></span></span></span></span></span></a>. Podobnie, zgodnie z dokumentacją dotyczącą tabletek zawierających 1500</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">µg</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> LNG: „</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nie spowoduje on przerwania ciąży</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">”<a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[30]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W obrocie odrębną kategorię powinny zatem stanowić doustne <b>produkty lecznicze o charakterze poronnym</b> jako takie, które powodują przerwanie istniejącej ciąży (<b>aborcja farmakologiczna</b>). Światowa Organizacja Zdrowia, promująca powszechny dostęp do tzw. bezpiecznej aborcji, w celu przerwania ciąży zaleca przede wszystkim stosowanie łącznie dwóch substancji –mifepristonu i mizoprostolu, ewentualnie samego mizoprostolu. Substancje te zostały uznane przez WHO za skuteczne, bezpieczne a ponadto istotne dla systemu opieki zdrowotnej, dlatego też znajdują się na Liście Leków Podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO List of EssentialMedicines)<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[31]</span></span></span></span></span></span></a>. <b>Mifepriston</b> jest </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Antagonista_(farmakologia)" style="color:navy; text-decoration:underline" title="Antagonista (farmakologia)"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">antagonistą</span></span></span></a></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> receptora </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Progesteron" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">progesteronowego</span></span></span></a></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> hamującym działanie progesteronu, hormonu niezbędnego do podtrzymania ciąży, i tym samym powodującym jej przerwanie. <b>Mizoprostol</b> powoduje zmiękczanie i rozszerzanie szyjki macicy oraz wywołuje skurcze macicy. Ze względu na te właściwości wykorzystywany jest przy indukcji porodu, naturalnym lub sztucznym poronieniu oraz by zapobiec krwotokom poporodowym<a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[32]</span></span></span></span></span></span></a>. <b>W Polsce sprzedaż środków poronnych w celu samodzielnego przerwania ciąży jest sprzeczna z prawem, w związku z czym w legalnym obrocie brak jest tabletek z ww. substancjami ze wskazaniem do stosowania w aborcji farmakologicznej. </b>Ponieważ jednak mizoprostolposiada jeszcze inne zastosowania medyczne, jest dostępny na polskim rynku w następujących produktach leczniczych:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Cytotec</span></span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">200 µg, tabletki (<i>Misoprostolum</i>)<b>–</b>stosowanym w zapobieganiu owrzodzeniom żołądka i dwunastnicy powstałym w trakcie leczenia niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ)<a href="#_ftn33" name="_ftnref33" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[33]</span></span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Arthrotec</span></span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">50 mg + 0,2 mg, tabletki (<i>Diclofenacumnatricum + Misoprostolum)</i>–wskazany do stosowania u pacjentów wymagających jednoczesnego stosowania niesteroidowego leku przeciwzapalnego (diklofenak) z mizoprostolem. Diklofenak wchodzący w skład produktu Arthrotec jest wskazany w leczeniu objawowym choroby zwyrodnieniowej stawów oraz reumatoidalnego zapalenia stawów. Mizoprostol jest wskazany w leczeniu pacjentów, u których istnieje konieczność profilaktyki owrzodzenia żołądka lub dwunastnicy wywołanego przez leki z grupy NLPZ<a href="#_ftn34" name="_ftnref34" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[34]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; margin-left:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Oba produkty lecznicze ze wskazaniem do stosowania w ww. przypadkach znajdują się w legalnym obrocie na terytorium Polski. <b>Poza zarejestrowanymi wskazaniami leczniczymi wykorzystywane są jednak do przeprowadzania aborcji farmakologicznej</b><a href="#_ftn35" name="_ftnref35" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[35]</span></span></span></span></span></span></a>. Ww. produkty lecznicze posiadają <b>kategorię dostępności Rp</b>, ich nabycie w aptece jest zatem możliwe dzięki okazaniu recepty lekarskiej. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ponadto, w 2018 r. pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w Polsce uzyskał lek o nazwie <b>Angusta, zawierający łącznie w 8 tabletkach200 µg mizoprostolu</b>. Zgodnie z ChPL jest on wskazany do indukcji porodu od 37 tygodnia ciąży<a href="#_ftn36" name="_ftnref36" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[36]</span></span></span></span></span></span></a>. W pkt. 4.6. Charakterystyki znajduje się jednak informacja, że lek ten nadaje się również do stosowania przed 37 tygodniem ciąży. Wprawdzie zostało doprecyzowane, że lek można stosować przed 37 tygodniem ciąży „(…) wyłącznie, gdy istnieją wskazania kliniczne do indukcji porodu (patrz punkt 4.4)”, nie zmienia to jednak faktu, że jest on dopuszczony do obrotu i może być potencjalnie wykorzystywany jako środek poronny poza kontrolą lekarską. Sytuacja taka wydaje się prawdopodobna, biorąc pod uwagę następujące okoliczności:</span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">istnieją powszechnie dostępne wytyczne, np. opracowane przez WHO, określające ilość i sposób dawkowania mizoprostolu potrzebnego do wykonania aborcji farmakologicznej<a href="#_ftn37" name="_ftnref37" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[37]</span></span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">lek Angusta posiada kategorię dostępności Rp (wydawany z przepisu lekarza)<a href="#_ftn38" name="_ftnref38" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[38]</span></span></span></span></span></span></a>, podczas gdy w pkt. 4.4. ChPL wyraźnie zaznaczono, że „(…)<b> powinien być podawany wyłącznie przez wyszkolony personel położniczy w warunkach szpitalnych </b>[podkreśl. autora], umożliwiających stałe monitorowanie stanu płodu i czynności macicy”; w tym kontekście przyznana produktowi kategoria dostępności Rp, a nie Lz (do stosowania wyłącznie w lecznictwie zamkniętym) można uznać za nieuzasadnioną. </span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z powyższego wynika, że chociaż obrót środkami poronnymi na terytorium Polski co do zasady jest niezgodny z prawem, <b>środki te w rzeczywistości są dostępne i mogą być wykorzystywane do przerywania ciąży w przypadkach prawnie niedozwolonych</b>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">3.2. Podział tabletek na „awaryjne” i „poronne”</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Przedstawiony wyżej podział na tabletki awaryjneoraz tabletki poronne w praktyce nie jest jednak tak jednoznaczny, jak mogłybysugerować chociażby ich Charakterystyki czy powszechnie dostępne informacje o antykoncepcji postkoitalnej. W szczególności należy zwrócić uwagę, że w dokumentach rejestracyjnych leków zawierających LNG oprócz zapewnienia, że substancja ta nie spowoduje przerwania istniejącej ciąży, znajduje się również informacja: „</span></span></span><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Lewonorgestrel nie jest skuteczny, jeśli proces implantacji już się rozpoczął </span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">[podkreśl. autora]</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">”<a href="#_ftn39" name="_ftnref39" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[39]</span></span></span></span></span></span></a>. Zdanie to sugeruje, że omawiane produkty mają wyłącznie charakter antykoncepcyjny, tj. zapobiegający ciąży i jednocześnie nie wykazują działania poronnego, rozumianego jako przerwanie istniejącej ciąży. Te właściwości mają je odróżniać od tabletek <i>stricte</i>poronnych, stosowanych w celu przeprowadzenia aborcji. Okazuje się jednak, że zasadnicze znaczenie dla ustalenia czy dany produkt leczniczy traktowany jest jako środek o charakterze poronnym, czy jako tabletka antykoncepcyjna, ma określenie <b>początku ciąży</b>. Jeżeli bowiem do okresu ciąży nie wlicza się czasu od zapłodnienia komórki jajowej do jej implantacji w endumetrium, to informacja: „lek Halyone działa poprzez </span></span></span><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">powstrzymanie zapłodnionego jajeczka przed zagnieżdżeniem się w błonie śluzowej macicy </span></span></b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">[podkreśl. autora]</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">” nie będzie wskazywała na działanie wczesnoporonne tego produktu. Ciąża w takim przypadku rozumiana jest jako <b>stan mający swój początek w momencie zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy</b>. Etap poprzedzający implantację nie jest więc uznawany za etap ciąży, wobec czego działanie antyimplantacyjnema nie stanowi aborcji. Stanowisko to pośrednio wyrażono w dokumentach rejestracyjnych dostępnych w Polsce „tabletek awaryjnych”. Jest ono zgodne z definicją „ciąży” ustaloną przez WHO: </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„Trzydzieści lat temu WHO przyjęła, że ciąża rozpoczyna się w momencie zagnieżdżenia się zarodka w macicy a nie w trakcie połączenia się dwóch komórek rozrodczych: męskiej i żeńskiej. Skoro preparat „dzień później” nie dopuszcza do implantacji zarodka, skoro tylko zapobiega jego zagnieżdżeniu w łonie matki, to w świetle tej definicji nie można mówić o sztucznym poronieniu czy działaniu aborcyjnym”<a href="#_ftn40" name="_ftnref40" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[40]</span></span></span></span></span></a>. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Definicja ta akceptowana jest przez wiele środowisk medycznych na świecie, np. Narodowy Instytut Zdrowia w USA czy Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów: „<b>ciąża zaczyna się od momentu, gdy zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy </b>[podkreśl. autora]. Implantacja rozpoczyna się od pięciu do siedmiu dni po zapłodnieniu komórki jajowej, a proces ten kończy się kilka dni później. Antykoncepcja awaryjna nie zadziała, jeśli kobieta jest już w ciąży”<a href="#_ftn41" name="_ftnref41" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[41]</span></span></span></span></span></span></a>.Koncepcja ciąży rozpoczynającej się w momencie implantacji zarodka wyrażona została również w cytowanym wyżej streszczeniu EPAR dla produktu ellaOne: </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„<b>Aby doszło do zajścia w ciążę</b>, konieczna jest owulacja (…), a następnie zapłodnienie komórki jajowej (…) i jej <b>zagnieżdżenie w macicy </b>[podkreśl. autora]<i>”. </i>Uzasadniona wydaje się teza, że <b>koncepcję tę zaakceptowały również polskie organy państwowe, w szczególności Prezes URPL</b>, który na tej podstawie wydaje pozwolenia na dopuszczenie do obrotu tabletek awaryjnych, jako produktów nie posiadających właściwości poronnych. <b>Stanowisko to jest jednak sprzeczne z przyjętą w Polsce prawną ochroną życia obejmującą również początkowy etap fazy prenatalnej</b>.  </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podsumowując, wbrew dostępnym oficjalnym informacjom<a href="#_ftn42" name="_ftnref42" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[42]</span></span></span></span></span></a> i powszechnie panującemu przekonaniu, <b>pojęcie tabletek poronnych powinno w Polsce obejmować również dostępne antykoncepcyjne „tabletki awaryjne”</b>. Wyniki badań klinicznych dowodzą bowiem, że środki te wykazują przede wszystkim działanie antyimplantacyjne a nie antyowulacyjne, przez co powodują przerwanie ciąży na jej najwcześniejszym etapie (działanie wczesnoporonne).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4. Status prawny „tabletek awaryjnych” i tabletek poronnych w świetle prawa obowiązującego w Polsce</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4.1. Status prawny „</span></span></span></span></b><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">awaryjnych” tabletek antykoncepcyjnych. </span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kwestie związane z obrotem lekami w Polsce regulują przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (dalej jako: UPF)<a href="#_ftn43" name="_ftnref43" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref43"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[43]</span></span></span></span></span></span></span></a>, implementującej postanowienia dyrektywy 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (dalej jako: Dyrektywa 2001/83)<a href="#_ftn44" name="_ftnref44" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref44"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[44]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Ponadto, w przypadku leków dopuszczanych do obrotu w unijnej procedurze scentralizowanej, zastosowanie ma rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. ustanawiające unijne procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i do celów weterynaryjnych i nadzoru nad nimi oraz ustanawiające Europejską Agencję Leków (Rozporządzenie 726/2004)<a href="#_ftn45" name="_ftnref45" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref45"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[45]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Dodatkowo aktem prawnym, którego przepisy mają praktyczne przełożenie na kwestię dostępności produktów leczniczych na polskim rynku, jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów zaliczenia produktu leczniczego do poszczególnych kategorii dostępności (Rozporządzenie MZ)<a href="#_ftn46" name="_ftnref46" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref46"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[46]</span></span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W świetle przepisów obowiązujących na terytorium RP „tabletki awaryjne” posiadają status produktów leczniczych. Wspomniane akty prawne dostarczają w tym zakresie jednolitej definicji tego rodzaju towarów: „<b>produktem leczniczym</b> jest substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne” (art. 2 pkt 32 UPF)<a href="#_ftn47" name="_ftnref47" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref47"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[47]</span></span></span></span></span></span></span></a>. W świetle tej definicji środki doustnej antykoncepcji postkoitalnej:</span></span></span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">nie stanowią grupy produktów służących profilaktyce lub leczeniu chorób, ich stosowanie nie ma na celu również diagnostyki, przywrócenia lub poprawienia funkcjonowania organizmu,</span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">spełniają ostatnie z ww. kryteriów, tj. powodują <b>modyfikację fizjologicznych funkcji organizmu</b> kobiety poprzez działanie farmakologiczne - w efekcie ich stosowania zachodzą zmiany uniemożliwiające poczęcie dziecka lub jego rozwój w macicy. </span></span></span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kryterium modyfikacji naturalnych czynności organizmu zasadniczo rożni się od pozostałych elementów definicji produktu leczniczego. Użyty w UPF termin „modyfikacja” („zmiana” w Dyrektywie 2001/83) nie jest bowiem ograniczony do aspektu pozytywnego, tzn. skutkującego poprawieniem stanu któregokolwiek organu czy organizmu jako całości. Wynika z tego, że działanie modyfikujące określonego produktu leczniczego obejmuje również jego negatywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Dostępne informacje o mechanizmie działania substancji UPA i LNG dostarczają argumentów dla tezy, że z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych. Na podstawie tak skonstruowanej definicji doustne środki o działaniu antyowulacyjnym i antyimplantacyjnym mogą funkcjonować w obrocie jako produkty lecznicze.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4.2. Status tabletek awaryjnychw Dyrektywie 2001/83 i orzecznictwie TSUE</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Kwalifikacja preparatów o działaniu modyfikującym funkcjonowanie organizmu (nie wykazujących jednocześnie działania terapeutycznego) do kategorii produktów leczniczych jest kwestią kontrowersyjną. Podobną sprawą zajmował się Trybunał Sprawiedliwości UE w połączonych sprawach C‑358/13 i C‑181/14<a href="#_ftn48" name="_ftnref48" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref48"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[48]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Wprawdzie podstawą orzekania przez TSUE były przepisy Dyrektywy 2001/83, a okoliczności faktyczne obejmowały obrót substancjami halucynogennymi, jednak analizowany przez Trybunał zakres pojęcia „produktu leczniczego” jest tożsamy na gruncie polskiej UPF i Dyrektywy 2001/83. W omawianym wyroku Sąd krajowy zwrócił się do TSUE z wnioskiem o wyjaśnienie czy <b>pojęcie „produktu leczniczego” </b>z art. 1 pkt 2 lit. b) Dyrektywy 2001/83 należy interpretować jako <b>wyłączające substancje, których działanie ogranicza się do zwykłej zmiany funkcji fizjologicznych, nie powodując ich poprawy</b>, a są spożywane wyłącznie w celu wywołania stanu odurzenia i w konsekwencji są szkodliwe dla zdrowia ludzkiego</span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">. <span style="background:white">Udzielając odpowiedzi na to pytanie Trybunał wskazał, że dany produkt jest produktem leczniczym, jeżeli posiada cechy jednego z dwóch ww. elementów definicji<a href="#_ftn49" name="_ftnref49" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref49"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[49]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Dodał jednak, że prawidłowa wykładnia pojęcia „produkt leczniczy” nie pozwala na rozdzielenie poszczególnych jego części składowych. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dla zobrazowania stanowiska TSUE w tej sprawie warto zwrócić uwagę na następujący obszerniejszy fragment uzasadnienia wyroku: „W tym względzie należy stwierdzić, że zgodnie ze zwyczajowym znaczeniem w języku potocznym termin <b>«zmiana» nie przesądza o korzystnym bądź szkodliwym charakterze wywieranych skutków </b>[podkreśl. autora]. Jednakże zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część ten przepis stanowi (zob. w szczególności wyroki: Merck, 292/82, EU:C:1983:335, pkt 12; Brain Products, C‑219/11, EU:C:2012:742, pkt 13). Zgodnie z motywem 3 dyrektywy 2004/27 konieczne jest dostosowanie przepisów krajowych, mając na uwadze wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego. W tych warunkach należy odczytywać całość dyrektywy 2001/83, a w szczególności jej art. 1 pkt 2 w świetle tego celu. Ten ostatni nie wyraża zwykłej neutralności działania na zdrowie ludzkie, lecz oznacza korzystny wpływ na nie. W tym względzie należy stwierdzić, że <b>definicja ustanowiona w art. 1 pkt 2 lit. a) dyrektywy 2001/83 odwołuje się do «właściwości leczniczych lub zapobiegających chorobom u ludzi», które to wyrażenie jednoznacznie wskazuje na istnienie korzystnego wpływu na zdrowie ludzkie. Artykuł 1 pkt 2 lit. b) tej dyrektywy odsyła również do zwrotów implikujących istnienie takiego korzystnego wpływu </b>[podkreśl. autora], ponieważ na końcu odwołuje się do «diagnozy leczniczej», a taka diagnoza ma na celu wykrycie ewentualnych chorób w celu poddania ich leczeniu we właściwym czasie. (…) <b>Termin «zmiana» należy zatem interpretować jako obejmujący substancje mogące wywierać korzystny wpływ na funkcjonowanie organizmu ludzkiego, a w konsekwencji na zdrowie ludzkie </b>[podkreśl. autora]. Z powyższych rozważań wynika, że pojęcie «produktu leczniczego» zawarte w art. 1 pkt 2 lit. b) dyrektywy 2001/83 należy interpretować w ten sposób, że <b>wyłącza ono substancje, które wywierają skutki ograniczające się do zwykłej zmiany funkcji fizjologicznych, a nie są w stanie spowodować korzystnych skutków, bezpośrednich lub pośrednich, dla zdrowia ludzkiego</b><a href="#_ftn50" name="_ftnref50" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref50"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[50]</span></span></span></span></span></span></span></a><b> </b>[podkreśl. autora]. Wniosku tego nie podważa argument, według którego zasadniczo wykładnia ta jest sprzeczna z wolą prawodawcy, który jako produkty lecznicze określił w art. 4 ust. 4 dyrektywy 2001/83 <b>«środki antykoncepcyjne lub poronne»</b>, podczas gdy te ostatnie zmieniają funkcje fizjologiczne, a nie są w stanie spowodować korzystnego skutku dla zdrowia ludzkiego”.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W cytowanym wyroku TSUE zwrócono uwagę na bardzo istotny problem – tabletki antykoncepcyjne (w tym awaryjne) oraz środki poronne są dopuszczane do obrotu jako produkty lecznicze, podczas gdy nie posiadają żadnych cech terapeutycznych uzasadniających ten status.<a href="#_ftn51" name="_ftnref51" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref51"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[51]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4.3. Status tabletek awaryjnych w świetle art. 4 ust. 4 Dyrektywy 2001/83 </span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wątpliwości dotyczące istnienia podstaw do kwalifikowania środków antykoncepcyjnych i poronnych do kategorii produktów leczniczych znalazł wyraz w treści art. 4 ust. 4 Dyrektywy 2001/83: „Niniejsza dyrektywa <b>nie wpływa na stosowanie ustawodawstwa krajowego zabraniającego lub ograniczającego sprzedaż bądź stosowanie produktów leczniczych jako środków antykoncepcyjnych lub poronnych </b>[podkreśl. autora]. Państwa Członkowskie przedstawią Komisji dane przepisy ustawodawstwa krajowego”. <b>Obowiązujące w Polsce prawo unijne nie przesądza zatem, że tabletki awaryjne i poronne powinny znajdować się w obrocie w państwach członkowskich. </b>Dyrektywa wyraźnie pozostawia poszczególnym krajom swobodę stosowania prawa, które ten obrót eliminuje albo przynajmniej ogranicza „…środki antykoncepcyjne lub poronne są objęte szczególną regulacją w odniesieniu do dyrektywy 2001/83, ponieważ państwa członkowskie w art. 4 ust. 4 są upoważnione do stosowania do tych produktów własnych restrykcyjnych przepisów. W tych okolicznościach sytuacja takich produktów w świetle dyrektywy 2001/83 nie jest w żaden sposób porównywalna z sytuacją produktów leczniczych wchodzących w zakres ogólnej regulacji przewidzianej we wskazanej dyrektywie”<a href="#_ftn52" name="_ftnref52" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref52"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[52]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Możliwość ograniczenia, a nawet zakazania obrotu tabletkami awaryjnymi w danym kraju członkowskim (również tych dopuszczonych do obrotu w procedurze scentralizowanej jak preparat ellaOne) została potwierdzona przez Komisję Europejską w stanowisku z 28 sierpnia 2017 r.<a href="#_ftn53" name="_ftnref53" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref53"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[53]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Warto odnotować również, że w cytowanym wyroku Trybunał wskazał, że <b>właściwe orany państw członkowskich przed wydaniem pozwolenia na obrót danym produktem powinny przeprowadzać szczegółową analizę jego cech charakterystycznych i na tej podstawie decydować, czy środek ten jest objęty zakresem definicji produktu leczniczego, czy też nie:</b> „…w art. 4 ust. 4 tej dyrektywy prawodawca określił jako produkty lecznicze nie konkretne produkty, lecz – w sposób ogólny – całą kategorię produktów”<a href="#_ftn54" name="_ftnref54" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref54"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[54]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">. </span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Na tej podstawie organy krajowe powinny każdorazowo oceniać, czy preparat wykazuje jakiekolwiek działanie terapeutyczne właściwe produktom leczniczym. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4.4.Zmiana kwalifikacji awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych - zagrożenia </span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Na gruncie obowiązujących przepisów powinno być zatem możliwe zakwestionowanie statusu „awaryjnych” tabletek antykoncepcyjnych jako produktów nie posiadających właściwości leczniczych. Celem tej zmiany miałby być całkowity zakaz sprzedaży i stosowania tego rodzaju środków. Z drugiej strony jednak z sytuacją taką wiąże się pewne zagrożenie. Wyeliminowanie z rynku tabletek antykoncepcji doraźnej o statusie leków nie gwarantuje, że nie zostaną one przekwalifikowane do innej kategorii produktów, których wprowadzanie do obrotu podlega mniej restrykcyjnym wymogom. Takimi produktami mogą być np. wyroby medyczne określone w ustawie z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych<a href="#_ftn55" name="_ftnref55" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref55"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[55]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Wprawdzie brak uzasadnionych podstaw do kwalifikowania „tabletek awaryjnych” jako wyroby medyczne, jednak w praktyce na rynku znajdują się produkty, których status wyrobów medycznych może być przedmiotem dyskusji (np. tabletki do ssania w stanach zapalnych gardła). Zakwestionowanie statusu „tabletek awaryjnych” jako produktów leczniczych nie gwarantuje pożądanego efektu w postaci ograniczenia albo wyeliminowania ich z obrotu. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">4.5. Stan prawny w polskim porządku krajowym w kontekście legalnego obrotu awaryjnymi tabletkami antykoncepcyjnymi</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dyrektywa 2001/83 przewiduje możliwość ograniczenia obrotu „pigułkami awaryjnymi”, której jednak polski ustawodawca nie wykorzystuje. Jedynym utrudnieniem wpływającym na dostępność tego rodzaju produktów jest właściwa im kategoria dostępności Rp, podczas gdy w większości państw europejskich są dostępne bez konieczności okazania recepty. Powszechna dostępność środków antykoncepcji doraźnej, które – jak wykazano– charakteryzuje działanie wczesnoporonne, budzi uzasadnione zastrzeżenia w świetle norm ustanawiających prawną ochronę życia. Na gruncie obowiązujących w Polsce przepisów życie ludzkie podlega ochronie konstytucyjnej także w początkowej fazie prenatalnej, co akcentował w swoich orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny<a href="#_ftn56" name="_ftnref56" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref56"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[56]</span></span></span></span></span></span></a>. Również art. 2 ust. 1 ustawy z 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka<a href="#_ftn57" name="_ftnref57" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref57"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[57]</span></span></span></span></span></span></a> wyraźnie wskazuje, że początkiem życia człowieka jest moment poczęcia. Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży określa przypadki i warunki, przy spełnieniu których możliwe jest przerwanie ciąży. W świetle tych przepisów w Polsce co do zasady nie jest dozwolony obrót środkami poronnymi (wyjątek stanowią leki o innym zarejestrowanym zastosowaniu, wykorzystywane jednak poza wskazaniami do przerywania ciąży).   </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Zatem, z jednej strony określone przepisy konstytucyjne i ustawowe ustanawiają ochronę życia od poczęcia, natomiast z drugiej – przepisy innych aktów prawnych przyzwalają na obrót produktami, które unicestwiają życie w najwcześniejszej fazie rozwoju. Widoczna jest tutaj wyraźna niespójność regulacji prawnej i niekonsekwencja polskiego ustawodawcy. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być różne, wśród nich za prawdopodobny wymienić można problem braku kompleksowej oceny przez URPL rzeczywistych właściwości produktów leczniczych będących przedmiotem wniosków o dopuszczenie do obrotu. Niespójność regulacji może wynikać również z niewłaściwego, opartego na stanowisku WHO podejścia do wyznaczania początku ciąży jako momentu implantacji zarodka w błonie śluzowej macicy. W celu ograniczania obrotu „awaryjnymi” środkami antykoncepcyjnymi być może postulatem, który warto rozważyć, jest wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa odrębnej definicji „ciąży” opartej o koncepcję zgodną z wiedzą naukową (życie ludzkie powstaje w momencie kariogamii, nie zaś zagnieżdżenia w macicy), a przez to spójnej z polskim porządkiem konstytucyjnym. W tym kontekście warto przytoczyć stanowisko Papieskiej Akademii Życia z 2000 r., zgodnie z którym: „<span style="background:white">Ciąża rozpoczyna się w momencie zapłodnienia, a nie od momentu zagnieżdżenia blastocysty w ściance macicy (<i>Pregnancybegins with fertilization and not with the implantation of the blastocyst in the uterinewall</i>). (…) działanie tabletki „dzień później” ma przeważnie (<i>predominantly</i>) charakter antyimplantacyjny(<i>„anti–implantation” function</i>). Tego rodzaju działanie pigułki „<i>dayafter</i>” jest niczym innym jak aborcją, realizowaną przy użyciu środków chemicznych (<i>chemicallyinducedabortion</i>). Spowodowanie usunięcia embrionu poza organizm matki jest zniszczeniem poczętego życia ludzkiego</span>”<a href="#_ftn58" name="_ftnref58" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref58"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[58]</span></span></span></span></span></span></a>. Definicja ta miałaby służyć jako bezpośredni punkt odniesienia przy ocenie właściwości produktów kwalifikowanych jako lecznicze w procedurze dopuszczania do obrotu w Polsce.   </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">5. Problematyka dostępności awaryjnych tabletek antykoncepcyjnych</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Aktualnie wszystkie doustne preparaty „awaryjne” posiadają status produktów leczniczych z kategorią dostępności Rp, co oznacza, że mogą być wydawane z aptek i na podstawie recepty lekarskiej (również lek Halyone, przy założeniu, że kategoria dostępności Lz została błędnie podana w decyzji Prezesa URPL). Zgodnie z przepisami Rozporządzenia MZ kategoria dostępności Rp oznacza, że tabletki awaryjne należą do grupy leków, które:</span></span></span></span></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">mogą stanowić bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, nawet wówczas, gdy są stosowane prawidłowo bez nadzoru lekarskiego, lub<a name="mip36450590" id="mip36450590"></a></span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">mogą być często stosowane nieprawidłowo, czego wynikiem może być bezpośrednie lub pośrednie zagrożenie zdrowia ludzkiego, lub<a name="mip36450591" id="mip36450591"></a></span></span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">zawierają substancje, których działanie<a name="highlightHit_12" id="highlightHit_12"></a> lecznicze lub niepożądane działania wymagają dalszych badań<a href="#_ftn59" name="_ftnref59" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref59"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[59]</span></span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Produkty lecznicze o kategorii Rp stanowią grupę środków, których stosowanie – przede wszystkim z uwagi na możliwe niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego - wymaga nadzoru lekarskiego. Zasadniczym problemem w kwestii realnej możliwości nabycia, a następnie niewłaściwego (niezgodnego ze wskazaniami) stosowania tego rodzaju produktów jest fakt, że receptę obejmującą doustną antykoncepcję awaryjną lub nawet lek o działaniu poronnym może wystawić dowolny lekarz, również taki, który ze względu na inną specjalizację nie posiada merytorycznej wiedzy o działaniu substancji czynnych wchodzących w skład takich preparatów.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ponadto, nadzór lekarski ograniczony jest w tym przypadku wyłącznie do momentu nabycia produktu leczniczego, natomiast nie obejmuje już jego stosowania. Z drugiej strony, w wielu krajach Unii Europejskiej „tabletki awaryjne” ellaOnesą sprzedawane bez konieczności okazania recepty (kategoria dostępności OTC). Sytuacja taka miała miejsce również w Polsce w latach 2015 – 2017, jednak w 2017 r. przywrócona została kontrola lekarska nad sprzedażą tych środków. Ograniczenie dostępności z kategorii OTC na Rp stanowi pewną barierę utrudniającą nabycie tego typu preparatów. Praktyka pokazuje jednak, że bariera ta może być skutecznie omijana dzięki działalności licznych organizacji jak np. Women on Web, które oferują pomoc w uzyskaniu recepty na antykoncepcję awaryjną bez rzeczywistej konsultacji lekarskiej<a href="#_ftn60" name="_ftnref60" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref60"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[60]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Radykalne środowiska feministyczne zintensyfikowały tego rodzaju działalność w szczególności po wydaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r., który wydatnie poprawił standard ochrony życia ludzkiego w Polsce.  W praktyce więc ograniczenie w postaci wymogu okazania recepty nie stanowi realnej i skutecznej przeszkody przed uzyskaniem i stosowaniem środków antykoncepcji doraźnej.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Rozporządzenie MZ jako kategorię dostępności produktów leczniczych wymienia także „<b>Lz</b>”, czyli <b>stosowane wyłącznie w lecznictwie zamkniętym</b>. Zgodnie z § 3 tego aktu prawnego, produkt leczniczy zalicza się do kategorii dostępności „Lz” w sytuacji, gdy z uwagi na swe właściwości farmakologiczne, sposób podawania, wskazania, innowacyjność lub ze względu na interes zdrowia publicznego jest zarezerwowany dla leczenia, które może być przeprowadzone tylko w lecznictwie zamkniętym. Produkty lecznicze tej kategorii nie mogą być wydawane z apteki w celu stosowania przez pacjenta w warunkach domowych, co z pewnością wpływa na zmniejszenie skali obrotu nimi<a href="#_ftn61" name="_ftnref61" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref61"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[61]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">5.1. Status prawny tabletek poronnych w Polsce </span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Przypadki, w których przerwanie ciąży jest w Polsce dopuszczalne, określa art. 4a Ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (dalej jako: ustawa o planowaniu rodziny)<a href="#_ftn62" name="_ftnref62" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref62"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[62]</span></span></span></span></span></span></span></a>.W każdej okoliczności, w której zgodnie z przepisami ww. ustawy możliwa jest legalna aborcja, zabieg ten może przeprowadzić <b>lekarz</b> posiadający kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 stycznia 1997 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych lekarzy, uprawniających do dokonania przerwania ciąży oraz stwierdzania, że ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety lub wskazuje na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu<a href="#_ftn63" name="_ftnref63" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref63"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[63]</span></span></span></span></span></span></span></a>. Ponadto, okoliczności uzasadniające przerwanie ciąży powinny być stwierdzone - w zależności od przypadku - przez innego lekarza niż dokonującego tego zabiegu, albo przez prokuratora<a href="#_ftn64" name="_ftnref64" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref64"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[64]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przerywanie ciąży wbrew przepisom Ustawy o planowaniu rodziny stanowi czyny zabronione określone w art. 152–154 Kodeksu karnego (KK)<a href="#_ftn65" name="_ftnref65" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref65"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[65]</span></span></span></span></span></a>. Na mocy tych przepisów odpowiedzialności karnej podlegają osoby trzecie biorące udział w przerwaniu ciąży wbrew postanowieniom ustawy o planowaniu rodziny, czy to za zgodą kobiety (art. 152 KK), czy bez jej zgody (art. 153 KK). Z punktu widzenia problematyki obrotu tabletkami poronnymi na terytorium Polski zasadnicze znaczenie ma przepis <b>art. 152 § 2 KK</b>, zgodnie z którym odpowiedzialność karną ponosi osoba, która <b>udziela </b>kobiecie ciężarnej<b> pomocy w przerwaniu ciąży</b> z naruszeniem przepisów ustawy o planowaniu rodziny lub ją do tego nakłania. W świetle tej normy:</span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">działaniem o charakterze nielegalnym będzie każdy przypadek aborcji farmakologicznej wykonanej przez osobę, która nie jest do tego uprawniona<a href="#_ftn66" name="_ftnref66" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref66"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[66]</span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">sprawcą takiego przestępstwa może być każdy, kto <b>pomaga</b> kobiecie w przerwaniu ciąży, przy czym określenie „pomoc” w tym przypadku oznacza również sprzedaż środków poronnych za pośrednictwem Internetu<a href="#_ftn67" name="_ftnref67" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref67"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[67]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">5.2. Obrót tabletkami o działaniu poronnym w praktyce </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Praktyka pokazuje, że obowiązujące przepisy KK nie stanowią realnej przeszkody uniemożliwiającej handel tabletkami używanymi w celu samodzielnego wykonywania aborcji. Istnieje bowiem wiele organizacji, które za pośrednictwem Internetu świadczą pomoc w uzyskaniu tabletek poronnych na terenie Polski oraz dostarczają wszelkich niezbędnych informacji co do sposobu ich wykorzystania, czy np. związanej z tym odpowiedzialności prawnej. Serwisy zawierają również porady, w jaki sposób zachować się w przypadku zatrzymania przesyłki z tabletkami przez polskie organy państwowe<a href="#_ftn68" name="_ftnref68" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref68"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[68]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">5.2.1. Dostępnew Polsce produkty i usługi związane z aborcją farmakologiczną </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dla uzyskania informacji o tym jak wykonać aborcję w domu oraz odpowiednich środków do jej przeprowadzenia, nie jest konieczna wizyta u lekarza. Na wielu stronach internetowych bez udostępniane są wyczerpujące informacje w języku polskim w jaki sposób i przy użyciu jakich produktów można dokonać samodzielnie aborcji farmakologicznej. Serwisy internetowe, np. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><a href="http://www.womenonweb.org" style="color:navy; text-decoration:underline"><b><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">womenonweb.org</span></span></b></a><b>, </b><a href="https://womenhelp.org" style="color:navy; text-decoration:underline"><b><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">womenhelp.org</span></span></b></a><b>, federa.org.pl, aborcyjnydreamteam.pl, tabletka-poronna.pl</b>, itp., dostarczają wszystkich niezbędnych w tym celu instrukcji oraz umożliwiają nabycie niedostępnych w polskich aptekach tabletek poronnych zawierających Mifepriston i Mizoprostol. Przykładowo, serwis <b>tabletka-poronna.pl</b> funkcjonuje jako sklep internetowy, umożliwiający zakup preparatów do przerywania ciąży w domu. W ofercie „sklepu” jest m.in. dostawa tabletek kurierem do domu, dane kontaktowe do lekarza specjalizującego się w aborcji farmakologicznej, ulotki leków z tłumaczeniem na język polski, film instruktażowy jak postępować w celu przerwania ciąży, itp<a href="#_ftn69" name="_ftnref69" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref69"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[69]</span></span></span></span></span></a>.Zakup tabletek aborcyjnych następuje za pomocą funkcji „Dodaj do koszyka”. W tym przypadku pominięta została nawet usługa zdalnej konsultacji z lekarzem, którą oferują inne serwisy, np. <a href="http://www.womenonweb.org" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">womenonweb.org</span></span></a>. Tabletki sprowadzane są kurierem z Holandii na takich zasadach, jak każdy inny produkt, który znajduje się w legalnym obrocie w Polsce. Zakup środków poronnych poprzez serwisy typu <a href="http://www.womenonweb.org" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">womenonweb.org</span></span></a>  odbywa się na nieco innych zasadach. Poprzedza go zdalna „konsultacja lekarska” mająca formę kwestionariusza. Następnie, „po zakończeniu konsultacji online i jeśli nie ma przeciwwskazań, aborcja medyczna (z tabletkami mifepriston i mizoprostol) zostanie dostarczona pocztą”<a href="#_ftn70" name="_ftnref70" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref70"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[70]</span></span></span></span></span></a>. Płatność za tabletki odbywa się w formie dobrowolnej wpłaty na rzecz organizacji, przez co zakup tabletek pozornie ma przybrać postać darowizny.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">5.2.2. Status tabletek poronnych sprowadzanych z zagranicy na własny użytek  </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Sprowadzanie do Polski tabletek poronnych z krajów, w których są one dostępne, jest możliwe dzięki przepisowi art. 68 ust. 5 UPF, na mocy którego <b>przywóz z zagranicy produktu leczniczego na własne potrzeby lecznicze w liczbie nieprzekraczającej pięciu najmniejszych opakowań nie wymaga zgody Prezesa URPL</b>. Ustawa nie dodaje, że przywożony produkt leczniczy lub jego odpowiednik powinien posiadać pozwolenie na dopuszczenie do obrotu także w Polsce. W ust. 6 tego przepisu ograniczono jedynie przywożenie na terytorium Polski środków odurzających i substancji psychotropowych. Funkcjonująca do niedawna interpretacja art. 68 ust. 5 UPF uznawała za dozwolony zakup leków za granicą i sprowadzanie ich do Polski za pośrednictwem kuriera lub poczty.W marcu 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny dokonał jednak wykładni pojęcia <b>przywóz z zagranicy produktu leczniczego na własne potrzeby</b> wskazując, że „</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">przez «przywóz» należy rozumieć czynność polegającą na <b>przywiezieniu czegoś, czyli fizycznym zabraniu jakiejś rzeczy (przedmiotu) ze sobą do innego (określonego) miejsca </b>[podkreślenie autora]. Tym samym przywóz produktów leczniczych na własne potrzeby w ramach limitu powinien odnosić się do tak rozumianej czynności. <b>Nie może więc dotyczyć sprzedaży z udziałem poczty lub usług kurierskich </b>[podkreślenie autora]. Chodzi zatem w tym przepisie o bezpośrednie, czynne i osobiste działanie, za które nie można uznać sytuacji, w której dochodzi do sprowadzenia produktu leczniczego w drodze sprzedaży wysyłkowej”<a href="#_ftn71" name="_ftnref71" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref71"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[71]</span></span></span></span></span></a>. Zgodnie z wykładnią dokonaną przez NSA obecnie zakazana jest więc praktyka, w której środki poronne dostarczane są kupującemu przez osoby trzecie<a href="#_ftn72" name="_ftnref72" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref72"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[72]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na gruncie art. 68 ust. 5 UPF warto odnotować również, że użyto w nim sformułowania „przywóz produktu leczniczego na własne <b>potrzeby lecznicze</b>”. Chociaż tabletki poronne funkcjonują w obrocie jako produkty lecznicze, nie ulega wątpliwości, że w rzeczywistości nie mają one właściwości terapeutycznych. W konsekwencji charakter tych produktów powinien wykluczać sprowadzanie ich do Polski w celach leczniczych, a tym samym z zakresu normy art. 68 ust. 5 UPF<a href="#_ftn73" name="_ftnref73" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref73"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[73]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">5.2.3. Problematyka ograniczania obrotu tabletkami poronnymi w Polsce</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Pomimo istniejących podstaw prawnych do ścigania procederu internetowej sprzedaży środków poronnych działalność taka w praktyce często pozostaje bezkarna. Przeszkodą w pociąganiu do odpowiedzialności osób zajmujących się <b>pomocą</b> w nielegalnym przerywaniu ciąży może być w szczególności okoliczność, że osoby te nie prowadzą działalności na terytorium Polski. Wątpliwości budzi również możliwość kwalifikowania sprzedaży internetowej preparatów poronnych jako formy pomocy w przerwaniu ciąży, jak również przypisania sprawcom odpowiedzialności karnej w sytuacji braku pewności czy skutek w postaci przerwania ciąży nastąpił. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W tym kontekście warto zwrócić uwagę na następujące argumenty wyrażone w doktrynie i rozstrzygnięciach sądów orzekających na gruncie art. 152 § 2 KK:</span></span></span></span></span></p> <ul><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">działalność polegająca na internetowej sprzedaży środków poronnych oraz udzielaniu instrukcji co do sposobu wykorzystania tych środków w celu przerwania ciąży stanowi przestępstwo z art. 152 § 2 KK: „Istotne jest natomiast to, że R. S., <b>wiedząc o wczesnoporonnych właściwościach leku (...), sprzedawał go wyłącznie w celu, o którym mowa w art. 152 § 2 k.k., a więc w celu udzielenia kobietom ciężarnym pomocy w przerwaniu ciąży</b>[podkreślenie autora]z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. z 1993 r. nr 17, poz. 78, z późn. zm.). W tym stanie rzeczy jest więc oczywistym, że poprzez swoje bezprawne zachowanie oskarżony dokonał przestępstwa stypizowanego w art. 152 § 2 k.k. (…)”<a href="#_ftn74" name="_ftnref74" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref74"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[74]</span></span></span></span></span></a>,</span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">czyn zabroniony polegający na udzielaniu pomocy w przerwaniu ciąży jest przestępstwem o charakterze formalnym: „</span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przestępstwo z art. 152 § 2 k.k. (…) stanowi typ przestępstwa suigeneris obejmującego nakłanianie (synonim podżegania z art. 18 § 2 k.k.) albo pomoc (forma pomocnictwa z art. 18 § 3 k.k.). W sytuacji, gdy chodzi o podżeganie lub pomocnictwo do czynu, który po stronie sprawcy nie jest czynem zabronionym, do podżegania i pomocnictwa w ujęciu art. 152 § 2 k.k. nie stosuje się przepisów części ogólnej Kodeksu karnego dotyczących form współdziałania przestępnego, gdyż takie tutaj nie zachodzi. Zatem zbieżność opisu czynu zabronionego określonego w art. 152 § 2 k.k. z opisem podżegania w art. 18 § 2 k.k. albo pomocnictwa w art. 18 § 3 k.k., odnosi się jedynie do charakterystyki znamion sprawstwa. <b>Jest poza sporem, że przestępstwo z art. 152 § 2 k.k. ma charakter formalny, sprawca odpowiada bez względu na to, czy do przerwania ciąży doszło czy nie </b>[podkreślenie autora]”<a href="#_ftn75" name="_ftnref75" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref75"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[75]</span></span></span></span></span></a>, </span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt 36pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">zagraniczny charakter portali internetowych nie powinien być przeszkodą w pociąganiu ich twórców do odpowiedzialności prawnej. W doktrynie podnosi się bowiem, że w <b>przypadku przestępstw internetowych </b>uzasadnione jest przyjęcie, że<b> miejscem działania sprawcy przestępstwa formalnego jest </b>zarówno miejsce, w którym sprawca przebywał popełniając czyn zabroniony, jak <b>również miejsce, w którym znajduje się system komputerowy, na który sprawca oddziaływał</b>. Aktualnie pogląd ten traktowany jest jednak jako postulat <i>de lege ferenda</i><a href="#_ftn76" name="_ftnref76" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref76"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[76]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></li> </ul><p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przytoczone wyżej stanowisko sądów i doktryny dostarcza istotnych wskazówek w kwestii możliwości ścigania nielegalnego obrotu środkami poronnymi również za pośrednictwem Internetu.    </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">6. Dostęp do antykoncepcji postkoitalnej - elementy prawnoporównawcze.</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">6.1. Dostęp do antykoncepcji doraźnej w Polsce na tle innych państw europejskich</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W 2017 r. z inicjatywy Europejskiego Parlamentarnego Forum Praw Seksualnych i Reprodukcyjnych (EPF – European</span></span></span> <span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"><a href="http://epfweb.org/" style="color:navy; text-decoration:underline" target="_blank"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">Parliamentary Forum for Sexual &amp; Reproductive Rights</span></span></span></a></span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">), organizacji zrzeszającej m.in. parlamentarzystów z krajów europejskich, powstał tzw. Atlas Antykoncepcji (Contraception Atlas). Jest to swoisty „ranking” 46 państwach europejskich pod względem dostępności do antykoncepcji – im jest on lepszy, tym wyżej punktowane jest dane państwo<a href="#_ftn77" name="_ftnref77" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref77"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[77]</span></span></span></span></span></span></a>:</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">„Contraception Atlas 2019”</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><img alt="mapa" data-entity-type="file" data-entity-uuid="15cea063-c9ae-4a84-a83f-b27f87e56f2d" src="/sites/default/files/inline-images/Bez%20tytu%C5%82u.png" /></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span lang="EN-US" style="font-size:12.0pt" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Źródło:</span></span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"><a href="https://www.contraceptioninfo.eu/sites/contraceptioninfo.eu/files/map_cc-ienglish_english%20_v9-web.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="color:black" xml:lang="EN-US" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.contraceptioninfo.eu/sites/contraceptioninfo.eu/files/map_cc-ienglish_english _v9-web.pdf</span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Atlas ukazuje stopień dostępności do środków antykoncepcyjnych oraz informacji dotyczących planowania rodziny w poszczególnych państwach za pomocą kolorów -  ciemny zielony oznacza kraje, w których dostęp jest najszerszy, <b>kolory czerwony i brązowy – obszary o dostępie najbardziej ograniczonym</b>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Z informacji przestawionych w części opisowej Atlasu wynika, że w 2019 r. w zdecydowanej większości państw europejskich „tabletki awaryjne”, zgodnie z lokalnym prawem, były dostępne bez recepty. Antykoncepcja doraźna była również osiągalna bez recepty w Albanii, Bośni i Hercegowinie, Rosji i na Węgrzech, pomimo odmiennych przepisów obowiązujących w tych krajach (<i>Availability of emergencycontraceptionwithoutprescription – Yes [illegal]</i>). Dane przedstawione w Atlasie wskazują Polskę jako jedyny kraj europejski, w którym w 2019 r. antykoncepcja „awaryjna” nie była w ogóle dostępna bez okazania recepty (<i>Availability of emergencycontraceptionwithoutprescription – No</i>).</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wymóg okazania recepty jako ograniczenie dostępu do tabletek zawierających octan uliprystalu do 2015 r. obowiązywał także w takich krajach jak Chorwacja, Niemcy czy Włochy. <b>Ponadto, we Włoszech dodatkowym wymogiem poprzedzającym sprzedaż tabletki awaryjnej z UPA było wykonanie testu ciążowego wykluczającego ciążę</b><a href="#_ftn78" name="_ftnref78" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref78"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[78]</span></span></span></span></span></span></a>. Sytuacja jednak zmieniła się w momencie, gdy Europejska Agencja Leków, zaleciła zmianę kategorii dostępności produktu ellaOnez Rp na OTC<a href="#_ftn79" name="_ftnref79" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref79"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[79]</span></span></span></span></span></span></a>. Na tej podstawie Komisja Europejska w styczniu 2015 r. wydała decyzję w sprawie zmiany pozwolenia na wprowadzenie do obrotu produktu leczniczego ellaOne, na mocy której wytwórca uzyskał możliwość sprzedaży preparatu bez recepty we wszystkich państwach UE<a href="#_ftn80" name="_ftnref80" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref80"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[80]</span></span></span></span></span></span></a>. Kategoria dostępności OTC dla tabletek ellaOne została przyjęta w Polsce w 2015 r. (stan ten utrzymywał się do 2017 r.) Następnie, do państw, w których możliwa jest sprzedaż ellaOne bez recepty, dołączyła Malta (2016 r.), Gibraltar (2017 r.) oraz Andora (2018 r.)<a href="#_ftn81" name="_ftnref81" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref81"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[81]</span></span></span></span></span></span></a>. Jedynie <b>Węgry pozostały krajem, który z uwagi na bezpieczeństwo pacjentów niezmiennie utrzymywał wymóg posiadania recepty na wszystkie środki antykoncepcji „awaryjnej”</b><a href="#_ftn82" name="_ftnref82" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref82"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[82]</span></span></span></span></span></span></a>. Sprzedaż antykoncepcji doraźnej nadal jest tam ograniczona, jednak dane uzyskane przez autorów Atlasu wskazują jednocześnie, że wbrew wymogom prawnym tabletki „awaryjne” są w tym kraju osiągalne także bez recepty.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">W świetle powyższego, w 2019 r. Polska prezentowała się jako państwo, które na tle innych krajów europejskich w najwyższym stopniu ogranicza dostęp do tabletek „awaryjnych”. Ograniczenia te nie eliminują jednak zjawiska internetowej „sprzedaży” recept obejmujących antykoncepcję „awaryjną”, wystawianych na podstawie zdalnej konsultacji z osobą uprawnioną do wystawiania recept<a href="#_ftn83" name="_ftnref83" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref83"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[83]</span></span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">6.2. Dostęp do aborcji farmakologicznej w Polsce na tle innych państw </span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dane opublikowane na koniec 2019 r. wskazują Polskę jako kraj należący do nielicznej grupy państw europejskich, w których przerywanie ciąży jest prawnie ograniczone, a tym samym standard ochrony życia ludzkiego – w tym życia w stadium prenatalnym – jest stosunkowo wysoki. Poza Rzeczpospolitą do grona tych państw należą Lichtenstein i Monako. Mniej liczną grupę stanowią państwa europejskie, w których <b>aborcja jest prawnie zakazana</b> – obejmuje ona Andorę, San Marino i Maltę<a href="#_ftn84" name="_ftnref84" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref84"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[84]</span></span></span></span></span></span></a>. Natomiast na arenie międzynarodowej liczne są państwa, w których przerywanie ciąży jest niezgodne z prawem (np. Afganistan, Syria, Korea Południowa, Somalia, Kongo), albo ograniczone wyłącznie do przypadków zagrożenia życia lub zdrowia kobiety (np. Boliwia, Wenezuela, Irak, Egipt, Madagaskar).<a href="#_ftn85" name="_ftnref85" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref85"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[85]</span></span></span></span></span></span></a> W części tych państw nie są również dostępne substancje wykorzystywane w celach poronnych (Mizoprostol).</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wnioski</span></span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Przedstawione w analizie wyniki badań naukowych pokazują, że wbrew powszechnie panującemu przekonaniu substancje wykorzystywane w tabletkach awaryjnych charakteryzuje działanie wczesnoporonne. Na gruncie obowiązujących w Polsce przepisów środki te są dostępne w obrocie jako produkty lecznicze do stosowania w antykoncepcji. Wykazany ich odmienny charakter daje jednak uzasadnione podstawy do zmiany kwalifikacji tych produktów jako środki poronne, których sprzedaż jest prawnie zakazana.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Internetowa sprzedaż produktów poronnych jako nielegalna na gruncie aktualnego stanu prawnego stanowi kolejny problem wymagający podjęcia skutecznych działań przez organy ścigania. W tym zakresie jako postulat <i>de lege ferenda </i>warto odwołać się do wspomnianego stanowiska M. Sowy wskazującego na możliwość karania sprawców transgranicznych przestępstw internetowych. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Niezależnie od charakteru produktów określonych przez wnioskodawców w procedurze rejestracyjnej, URPL powinien każdorazowo przeprowadzać dokładną analizę ich właściwości i na tej podstawie decydować o możliwości wydania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Ponadto, Państwa Członkowskie Unii Europejskiej zostały wyposażone w możliwość zakazania lub ograniczenia obrotu środkami antykoncepcyjnymi i poronnymi na swoim terytorium, co w przypadku udowodnionych wczesnoporonnych właściwości antykoncepcji postkoitalnej zyskuje dodatkowe uzasadnienie.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Dla potrzeb obrotu produktami leczniczymi zasadne wydaje się ponadto uzupełnienie polskiego prawodawstwa we własną definicję początku ciąży, odmienną od przyjętej przez WHO, a jednocześnie odzwierciedlającą konstytucyjną zasadę ochrony życia ludzkiego od momentu poczęcia. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:6.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Autorka: r.pr. Katarzyna Gęsiak – Zastępca Dyrektora Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></span></p> <div> <div id="ftn85"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2021-05/AdobeStock_48863192.jpeg?itok=CkBmUyWV" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <a href="/ochrona-zycia">Ochrona życia</a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/srodki-poronne" hreflang="pl">środki poronne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">World Health Organization, <i>Emergency contraception, 2 February 2018</i>, </span><a href="https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/emergency-contraception" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/emergency-contraception</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[2]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Ibidem.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <h1 style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:24pt"><span style="background:white"><span style="vertical-align:baseline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><sup><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal">2</span></span></span></span></sup><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal">European Consortium for Emergency Contraception (ECEC), What is Emergency Contraception?, </span></span></span></span><span style="color:black"><a href="https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/what-is-emergency-contraception/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/what-is-emergency-contraception/</span></span></a></span><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></span></span></span></span></span></h1> </div> <div id="ftn4"> <p style="margin:0cm; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><sup><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><sup><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[4]</span></span></span></sup></span></span></sup></a><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">J. Trussell, E.G. Raymond, K. Cleland, <i>Emergency Contraception: A Last Chance to Prevent Unintended Pregnancy, </i>January 2019, Princeton University, </span></span><a href="https://ec.princeton.edu/questions/ec-review.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://ec.princeton.edu/questions/ec-review.pdf</span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[5]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">World Health Organization, <i>Emergency contraception…..</i></span></span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[6]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">ICEC, <i>Using oral birth control pills as EC, December 2014</i>,  </span><a href="https://www.cecinfo.org/wp-content/uploads/2014/12/ICEC_Yuzpe_FactSheet_2014.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.cecinfo.org/wp-content/uploads/2014/12/ICEC_Yuzpe_FactSheet_2014.pdf</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 27.04.2020.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[7]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. pkt. 5.1. Charakterystyki Produktu Leczniczego ellaOne, </span><a href="https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/ellaone-epar-product-information_pl.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/ellaone-epar-product-information_pl.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021; taka sama informacja znajduje się w ChPL pozostałych tabletek awaryjnych dopuszczonych do obrotu w Polsce.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[8]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por. pkt 4.6. ChPLellaOne.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[9]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por. pkt. 4.2. ChPLellaOne.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[10]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Pkt. 4.6. ChPLellaOne.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[11]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Pkt. 5.3. ChPLellaOne.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[12]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Jednostka Europejskiej Agencji Leków (EMA – European Medicines Agency) przeprowadzająca ocenę naukową wniosku o dopuszczenie do obrotu i wydająca zalecenie dla Komisji Europejskiej czy dany produkt leczniczy może być wprowadzony do obrotu.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[13]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) Rozporządzenia (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 ustanawiającego wspólnotowe procedury wydawania pozwoleń dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i do celów weterynaryjnych i nadzoru nad nimi oraz ustanawiającego Europejską Agencję Leków (Dz.U. L 136 z 30.4.2004).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[14]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">European Medicines Agency, CHMP Assessment Report for ellaOne, 2009, </span><a href="https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/ellaone-epar-public-assessment-report_en.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/ellaone-epar-public-assessment-report_en.pdf</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, s. 8, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[15]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Ibidem, s. 9.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[16]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Ibidem, s. 23.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[17]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">DrugBank, Ulipristal: Mechanism of action, </span><a href="https://www.drugbank.ca/drugs/DB08867" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.drugbank.ca/drugs/DB08867</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> i cytowana tam literatura, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[18]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">B. Mozzanega, G.B. Nardelli,<i>UPA and LNG in emergency contraception: the information by EMA and the scientific evidences indicate a prevalent anti-implantation effect</i>,“Eur J Contracept Reprod Health Care” 18(2019), s. 1-7. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[19]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">J.Trussell, E.G. Raymond, K. Cleland, <i>Emergency Contraception…, </i>s. 8.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[20]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Stanowisko Rady Naukowej Centrum Bioetyki Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris ws. zmiany kategorii dostępności na terenie Polski produktu leczniczego ellaOne z 08.06.2017, </span><a href="https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/rada-naukowa-centrum-bioetyki-ordo-iuris-o-ellaone#_ftn10" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/rada-naukowa-centrum-bioetyki-ordo-iuris-o-ellaone#_ftn10</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[21]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">EMA, <i>Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa: ellaOne octan uliprystalu</i>, EMA/764301/2014, </span><a href="https://www.ema.europa.eu/en/documents/overview/ellaone-epar-summary-public_pl.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.ema.europa.eu/en/documents/overview/ellaone-epar-summary-public_pl.pdf</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[22]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">A. Kobyliński, <i>Etyczne i prawne aspekty stosowania preparatu medycznego ellaOne czyli tzw. pigułki „pięć dni później”</i>, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 13/1 (2015), s. 9-34</span><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[23]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Pkt. 5.1. ChPLHalyone.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn24"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[24]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Pkt. 1 ulotki dla leku Halyone.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn25"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[25]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. pkt. 5.1. ChPL i pkt. 1 ulotki dla leków Escapelle i Ramonna.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn26"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[26]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">CSIOZ, Rejestr Produktów Leczniczych, </span><a href="https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/ProduktSzczegoly.aspx?id=40925" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/ProduktSzczegoly.aspx?id=40925</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 04.05.2020.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn27"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[27]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">BIPURPL,Produktów Leczniczych, które uzyskały pozwolenie na dopuszczenie do obrotu w grudniu 2019 r., poz. 8, </span><a href="http://bip.urpl.gov.pl/sites/default/files/zalaczniki/Biuletyn_2019-12_EAN.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">http://bip.urpl.gov.pl/sites/default/files/zalaczniki/Biuletyn_2019-12_EAN.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn28"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[28]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Decyzja Prezesa URPL z dnia 26 lutego 2020 r. w przedmiocie przedłużenia na czas nieokreślony okresu ważności pozwolenia nr 25674 na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego HalyoneLevonorgestrelum, tabletki, 1500 mikrogramów, Nr UR/RR/0080/20.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn29"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[29]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por. pkt. 4.6. ChPL: ellaOne, Eginilla, Misstala, Ulipristal Aristo.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn30"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[30]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. pkt. 4.6. i 5.1. ChPLEmpil i Ramonna.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn31"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[31]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">WHO, <i>Medical Management of Abortion 2018</i>, </span><a href="https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/278968/9789241550406-eng.pdf?ua=1" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/278968/9789241550406-eng.pdf?ua=1</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn32"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[32]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Ibidem</span></span></span></p> </div> <div id="ftn33"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[33]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. ChPLCytotec.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn34"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[34]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. ChPLArthrotec.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn35"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[35]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, <i>Przerywanie ciąży: metoda farmakologiczna 2020</i>, </span><a href="https://federa.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Federa_aborcja-farmakologiczna_broszura.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://federa.org.pl/wp-content/uploads/2020/03/Federa_aborcja-farmakologiczna_broszura.pdf</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn36"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[36]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por.ChPLAngusta.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn37"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[37]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por. WHO, <i>Medical Management</i>…, s. 24-25.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn38"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[38]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Patrz decyzja Prezesa URPL z dnia 21 czerwca 2018 r. w przedmiocie wydania pozwolenia nr 24780 na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego Angusta, Nr UR/RD/0291/18.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn39"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[39]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. np. pkt. 4.6. i 5.1. ChPLEmpil i Ramonna.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn40"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[40]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">A. Kobyliński, <i>Etyczne i prawne aspekty…, </i>s. 13.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn41"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[41]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"> The Emergency Contraception Website, <i>How Emergency Contraception Works: Does emergency contraception cause an abortion?</i>,</span><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><a href="https://ec.princeton.edu/questions/ecabt.html" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="text-decoration:none" xml:lang="EN-US"><span style="text-underline:none">https://ec.princeton.edu/questions/ecabt.html</span></span></a></span><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn42"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[42]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Por. także ICEC, Emergency contraception and medical abortion: what’s the difference?, February 2013, </span><a href="https://www.cecinfo.org/wp-content/uploads/2014/01/ICEC_Medical-Abortion-Fact-Sheet_Feb-2013.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.cecinfo.org/wp-content/uploads/2014/01/ICEC_Medical-Abortion-Fact-Sheet_Feb-2013.pdf</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn43"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn43"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[43]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz. U. z 2021 r. poz. 97.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn44"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref44" name="_ftn44" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn44"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[44]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz.U. L 311 z 28.11.2001, s. 67</span></span></span></p> </div> <div id="ftn45"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref45" name="_ftn45" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn45"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[45]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz.U. L 136 z 30.4.2004, s. 1.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn46"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref46" name="_ftn46" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn46"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[46]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Tekst jedn.: </span><a href="https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mfrxilrtg4ytamrsgm2ta" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">Dz.U. z 2016 r. poz. 1769</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn47"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref47" name="_ftn47" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn47"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[47]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. art. 1 pkt 2 Dyrektywy 2001/83 oraz art. 2 Rozporządzenia 726/2004.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn48"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref48" name="_ftn48" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn48"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[48]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok Trybunału z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawach połączonych C‑358/13 i C‑181/14, ECLI:EU:C:2014:2060, </span><a href="http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=FC76753AC2AED5FDD821451959CA9296?text=&amp;docid=154827&amp;pageIndex=0&amp;doclang=PL&amp;mode=lst&amp;dir=&amp;occ=first&amp;part=1&amp;cid=6600116" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=FC76753AC2AED5FDD821451959CA9296?text=&amp;docid=154827&amp;pageIndex=0&amp;doclang=PL&amp;mode=lst&amp;dir=&amp;occ=first&amp;part=1&amp;cid=6600116</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn49"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref49" name="_ftn49" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn49"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[49]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok TSUE w sprawach C‑358/13 i C‑181/14, pkt. 28</span></span></span></p> </div> <div id="ftn50"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref50" name="_ftn50" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn50"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[50]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">W tym kontekście warto zwrócić uwagę na zagrożenie wynikające z określanego przez WHO zakresu pojęcia „zdrowie”, obejmującego również tzw. </span><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">„zdrowie seksualne”</span><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"> („<i>Sexual health is a state of physical, mental and social well-being in relation to sexuality. It requires a positive and respectful approach to sexuality and sexual relationships, as well as the possibility of having pleasurable and safe sexual experiences, free of coercion, discrimination and violence</i>”), </span><a href="https://www.who.int/topics/sexual_health/en/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.who.int/topics/sexual_health/en/</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn51"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref51" name="_ftn51" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn51"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[51]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. także wyrok TSUE z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie C‑27/08, pkt. 18 i 19, ECLI:EU:C:2009:278, </span><a href="http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&amp;docid=73331&amp;pageIndex=0&amp;doclang=pl&amp;mode=lst&amp;dir=&amp;occ=first&amp;part=1&amp;cid=6602990" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&amp;docid=73331&amp;pageIndex=0&amp;doclang=pl&amp;mode=lst&amp;dir=&amp;occ=first&amp;part=1&amp;cid=6602990</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn52"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref52" name="_ftn52" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn52"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[52]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok TSUE w sprawach C‑358/13 i C‑181/14, pkt. 40 i 41.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn53"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref53" name="_ftn53" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn53"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[53]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">Answer to the Parliamentary questions given by Mr Andriukaitis on behalf of the Commission, E-004885/2017, </span><a href="https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-8-2017-004885-ASW_EN.html?redirect" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/E-8-2017-004885-ASW_EN.html?redirect</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn54"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref54" name="_ftn54" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn54"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[54]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Ibidem, pkt. 42 i 43.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn55"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref55" name="_ftn55" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn55"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[55]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz. U. z 2021 r. poz. 255.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn56"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref56" name="_ftn56" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn56"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[56]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Zob. w szczególności orzecznie Trybunału Konstytucyjnego z 28 maja 1997 r., sygn. K 26/96 oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r., sygn. K 1/20.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn57"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref57" name="_ftn57" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn57"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[57]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz. U. z 2020 r. poz. 141.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn58"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref58" name="_ftn58" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn58"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[58]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">A. Kobyliński, </span><i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Etyczne i prawne aspekty</span></i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">…, s. 16.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn59"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref59" name="_ftn59" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn59"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[59]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">§ 1 ust. 1 pkt. 1-3 Rozporządzenia MZ</span></span></span></p> </div> <div id="ftn60"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref60" name="_ftn60" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn60"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[60]</span></span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:#333333"> „</span></span></span><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Women on Web zapewni Ci receptę na antykoncepcję awaryjną, recepta będzie wystawiona przez europejskiego lekarza”, WomenonWeb, <i>Uzyskaj receptę na antykoncepcję awaryjną ellaOne!</i> - </span><a href="https://www.womenonweb.org/pl/survey/13837/get-a-prescription-for-emergency-contraceptive-ellaone" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.womenonweb.org/pl/survey/13837/get-a-prescription-for-emergency-contraceptive-ellaone</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 07.05.2020.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn61"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref61" name="_ftn61" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn61"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[61]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. stanowisko Ministra Zdrowia z dna 17 marca 2017 r. w sprawie możliwości stosowania leków o kategorii „Lz” warunkach domowych, PLO.4642.1.2.2017 JM.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn62"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref62" name="_ftn62" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn62"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[62]</span></span></span></span></span></span></a><a href="https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mfrxilrsgq3tmma" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">Dz.U. Nr 17, poz. 78</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn63"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref63" name="_ftn63" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn63"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[63]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Dz.U. Nr 9, poz. 49.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn64"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref64" name="_ftn64" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn64"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[64]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Art. 4a ust. 5 ustawy o planowaniu rodziny.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn65"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref65" name="_ftn65" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn65"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[65]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Ustawa z dnia z dnia 11 września 2019 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444 z późn. zm.).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn66"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref66" name="_ftn66" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn66"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[66]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. R. Kokot, komentarz do art. 152, [w:] </span><i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Kodeks karny. Komentarz, </span></i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[red.] R. Stefański, Warszawa 2019, SIP Legalis (wraz z przywołanym tam poglądem A. Zolla).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn67"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref67" name="_ftn67" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn67"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[67]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt II AKa 36/16</span></span></span></p> </div> <div id="ftn68"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref68" name="_ftn68" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn68"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[68]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Zob. materiały prasowe dostępne pod adresem: </span><a href="http://codziennikfeministyczny.pl/problem-przesylkami-od-women-web/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">http://codziennikfeministyczny.pl/problem-przesylkami-od-women-web/</span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn69"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref69" name="_ftn69" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn69"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[69]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> Zob.</span><a href="https://tabletka-poronna.pl/sklep/tabletki-poronne-cena/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://tabletka-poronna.pl/sklep/tabletki-poronne-cena/</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn70"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref70" name="_ftn70" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn70"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[70]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> Zob.</span><a href="https://www.womenonweb.org/pl/i-need-an-abortion" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.womenonweb.org/pl/i-need-an-abortion</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn71"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref71" name="_ftn71" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn71"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[71]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 marca 2018 r., sygn. akt I GSK 1277/16.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn72"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref72" name="_ftn72" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn72"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[72]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> Zob. materiały prasowe dostępne pod adresem:</span><a href="https://www.rynekaptek.pl/prawo/sciaganie-tabletek-poronnych-z-zagranicy-stalo-sie-nieosiagalne,26266.html" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.rynekaptek.pl/prawo/sciaganie-tabletek-poronnych-z-zagranicy-stalo-sie-nieosiagalne,26266.html</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn73"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref73" name="_ftn73" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn73"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[73]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Chociaż w przypadku produktów zawierających Mizoprostol możliwa jest argumentacja, stosowana zresztą dotychczas przez sprowadzających produkty do Polski, że substancja ta przywożona jest w celu leczenia np. wrzodów żołądka (patrz pkt. I.5. opracowania). W takiej sytuacji należałoby jednak zweryfikować, czy rzeczywiście istnieją jakieś dowody potwierdzające okoliczność istnienia tego rodzaju dolegliwości u osoby, która sprowadziła produkt.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn74"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref74" name="_ftn74" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn74"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[74]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok Sądu Apelacyjnego w Olsztyniez dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt II AKa 36/16.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn75"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref75" name="_ftn75" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn75"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[75]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2014 r., sygn. akt IV KK 257/14.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn76"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref76" name="_ftn76" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn76"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[76]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">B. Kunicka-Michalska, komentarz doart. 6, [w:]</span><i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Kodeks karny. Komentarz,</span></i><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> [red.] R. Stefański, Warszawa 2019, SIP Legalis.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn77"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref77" name="_ftn77" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn77"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[77]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Atlas Antykoncepcji dostępny na stronie internetowej </span><a href="https://www.contraceptioninfo.eu/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.contraceptioninfo.eu/</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> ,dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn78"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref78" name="_ftn78" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn78"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[78]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Zob. </span><a href="https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/emergency-contraception-availability-in-europe/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/emergency-contraception-availability-in-europe/</span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"> dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn79"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref79" name="_ftn79" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn79"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[79]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">European Medicines Agency, EMA recommends availability of ellaOne emergency contraceptive without prescription, 21 November 2014, EMA/710568/2014, </span><a href="https://www.ema.europa.eu/en/documents/press-release/ema-recommends-availability-ellaone-emergency-contraceptive-without-prescription_en.pdf" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.ema.europa.eu/en/documents/press-release/ema-recommends-availability-ellaone-emergency-contraceptive-without-prescription_en.pdf</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 19.05.2021.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn80"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref80" name="_ftn80" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn80"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[80]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Decyzja wykonawcza Komisji Europejskiej C(2015)51 final z  7 stycznia 2015 r. w sprawie zmiany wydanego na mocy decyzji K(2009)4049 pozwolenia na wprowadzenie do obrotu produktu leczniczego stosowanego u ludzi ellaOne – octan uliprystalu (dalej: decyzja C(2015)51 final) </span></span></span></p> </div> <div id="ftn81"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="background:white"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref81" name="_ftn81" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn81"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black">[81]</span></span></span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black">Italia S, Schröder-Bäck P, Brand H. Switching emergency contraceptives to non-prescription status and unwanted pregnancy among adult and teenage women: Along - term European comparative study (Original research). SEEJPH 2020, posted: 17January 2020. DOI:10.4119/seejph-3277, </span></span></span><span style="color:black"><a href="https://www.seejph.com/index.php/seejph/article/view/3277/3363" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.seejph.com/index.php/seejph/article/view/3277/3363</span></span></span></span></span></a></span><span lang="EN-US" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-US"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="color:black">, dostęp: 14.05.2020</span></span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn82"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref82" name="_ftn82" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn82"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[82]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">ECEC, Emergency Contraception Availability in Europe, October 2018, </span><a href="https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/emergency-contraception-availability-in-europe/" style="color:navy; text-decoration:underline"><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.ec-ec.org/emergency-contraception-in-europe/emergency-contraception-availability-in-europe/</span></span></span></a><span lang="EN-US" style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif" xml:lang="EN-US">, dostęp: 14.05.2020</span></span></span></p> </div> <div id="ftn83"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref83" name="_ftn83" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn83"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[83]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Por. np. </span><a href="https://twojarecepta.com.pl/produkt/konsultacja-lekarska-z-mozliwoscia-wystawienia-e-recepty-na-tabletke-dzien-po/?gclid=CjwKCAjw_LL2BRAkEiwAv2Y3SVQDDZpdpESaASP8VfhSmu74zTZKtNbsvQJ4KjN-1MzR5TAoQsK_tBoCppkQAvD_BwE" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://twojarecepta.com.pl/produkt/konsultacja-lekarska-z-mozliwoscia-wystawienia-e-recepty-na-tabletke-dzien-po/?gclid=CjwKCAjw_LL2BRAkEiwAv2Y3SVQDDZpdpESaASP8VfhSmu74zTZKtNbsvQJ4KjN-1MzR5TAoQsK_tBoCppkQAvD_BwE</span></span></span></a></span></span></p> </div> <div id="ftn84"> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="vertical-align:baseline"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref84" name="_ftn84" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn84"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[84]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">Barbara Erling, Stanisław Dudzik, Katarzyna Korzeniowska, współpraca Bartosz Chyż,W Europie aborcja dostępna, a w Polsce bez zmian, 24 października 2019 r., </span></span><a href="https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,25342285,aborcja-w-europie-lagodniejsze-przepisy-zabiegow-coraz-mniej.html" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://biqdata.wyborcza.pl/biqdata/7,159116,25342285,aborcja-w-europie-lagodniejsze-przepisy-zabiegow-coraz-mniej.html</span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 14.05.2020</span></span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn85"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref85" name="_ftn85" style="color:navy; text-decoration:underline" title="" id="_ftn85"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">[85]</span></span></span></span></span></span></a><a href="https://www.womenonwaves.org/pl/map/country" style="color:navy; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif"><span style="text-decoration:none"><span style="text-underline:none">https://www.womenonwaves.org/pl/map/country</span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Cambria&quot;,serif">, dostęp: 14.05.2020</span></span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Fri, 21 May 2021 08:15:51 +0000 filip.bator 3494 at https://ordoiuris.pl Lekarzowi wolno odmówić wypisania recepty na środki antykoncepcyjne i „pigułki po” – analiza Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/lekarzowi-wolno-odmowic-wypisania-recepty-na-srodki-antykoncepcyjne-i-pigulki-po <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Lekarzowi wolno odmówić wypisania recepty na środki antykoncepcyjne i „pigułki po” – analiza Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 01/08/2020 - 09:39</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Prawo do sprzeciwu sumienia jest gwarantowanym konstytucyjnie prawem człowieka, poświadczonym także przez umowy międzynarodowe. Oznacza ono możliwość odmowy wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa ze względu racjonalnie uzasadniony osąd moralny, według którego spełnienie tego obowiązku jest etycznie niegodziwe. Sprzeciw sumienia może dotyczyć zarówno braku zgody na udział w wykonywaniu aborcji, jak również wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne. Instytut Ordo Iuris przygotował analizę na ten temat. </b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/konstytucyjne-prawo-lekarza-do-odmowy-wypisania-recepty-na-srodki-antykoncepcyjne"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ ANALIZĘ</b></span></span></span></a></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Sprzeciw sumienia jest integralnym elementem wolności sumienia gwarantowanej zarówno przez art. 53 ust. 1 Konstytucji, jak i liczne umowy międzynarodowe wiążące Polskę, w tym art. 9 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r. i art. 10 Karty Praw Podstawowych UE. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 października 2015 r., K 12/14, przypomniał, że „wolność sumienia musi bowiem przejawiać się także w możliwości odmowy wykonania obowiązku nałożonego zgodnie z prawem z powołaniem się na przekonania naukowe, religijne lub moralne” oraz że „wolność sumienia – w tym ten jej element, którym jest sprzeciw sumienia – musi być więc respektowana niezależnie od tego, czy istnieją przepisy ustawowe ją potwierdzające”.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prawo do sprzeciwu sumienia polega zatem na odmowie wykonania obowiązku – czyli konkretnego czynu, działania lub innego zachowania – wynikającego z przepisów prawa ze względu na racjonalnie uzasadniony osąd moralny, który kwalifikuje wykonanie tegoż obowiązku jako etycznie niegodziwe. Sprzeciw sumienia dotyczy zawsze czynu, a nigdy cech osoby domagającej się jego popełnienia (dlatego z definicji nie stanowi dyskryminacji). W konsekwencji, odmowa podjęcia określonego działania (zachowania) będzie przejawem korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia, tylko jeśli będzie uzasadniona określoną racją etyczną: moralną, religijną lub filozoficzną. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Trybunał Konstytucyjny we wspomnianym wyroku z 2015 r. zwrócił również uwagę, że „konstytucyjna gwarancja wolności sumienia chroni bowiem jednostkę nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, lecz także przed takim postępowaniem niezgodnym z sumieniem jednostki, które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego”. Oznacza to, że – przykładowo – ze względu na sprzeciw sumienia można odmówić nie tylko przeprowadzenia aborcji, ale także uchylić się od wszelkich zachowań, które mogą – choćby potencjalnie – przyczynić się do śmierci dziecka poczętego, np. odmówić wypisania recepty na środki antykoncepcyjne albo ich sprzedaży.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W konsekwencji, lekarz powołujący się na uniwersalne zasady etyczne albo normy prawa naturalnego, które zabraniają udziału w czynach mających na celu lub wywołujących skutek w postaci pozbawienia życia niewinnego człowieka, może odmówić udziału zarówno w aborcji, jak i wypisania recepty na środki mogące działać wczesnoporonnie. Mowa o substancjach, które mogą choćby potencjalnie doprowadzić do śmierci człowieka w pierwszych dniach jego życia po poczęciu lub mają być przepisane w celu niedopuszczenia do jego implantacji w macicy. U podstaw sprzeciwu sumienia lekarza może znajdować się także racja etyczna motywowana religijnie – wyłącznie albo wespół z przesłankami etycznymi lub filozoficznymi – np. stosowanie środków antykoncepcyjnych jest niezgodne z nauczaniem Kościoła Katolickiego. Natomiast odmowa wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne motywowana w inny sposób, np. nadmiarem obowiązków biurokratycznych, sprzeciwem sumienia już nie jest.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zawarta w art. 39 w zw. z art. 30 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty klauzula sumienia określa sposób postępowania lekarza w przypadku powołania się na sprzeciw sumienia. Zgodnie z nią lekarz ma prawo powstrzymać się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem, chyba że zwłoka w jego udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Odmowa wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne z pewnością nie pociąga za sobą tego typu ryzyka. Co istotne, lekarz powstrzymujący się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem nie ma obowiązku wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym, ponieważ norma prawna nakładająca taki obowiązek została przez Trybunał Konstytucyjny w 2015 r. uznana za niezgodną z Konstytucją i przestała obowiązywać. Lekarz powołujący się na sprzeciw sumienia ma za to obowiązek odnotować i uzasadnić ten fakt w dokumentacji medycznej pacjenta. Uzasadnienie nie musi być obszerne, a jedynie wskazywać, że przyczyną odmowy był sprzeciw sumienia. Żaden przepis prawa nie wymaga natomiast, aby lekarz poinformował pacjenta na piśmie, że odmówił świadczenia ze względu na sprzeciw sumienia. Ponadto, lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego. Co ważne, niespełnienie tego obowiązku nie uniemożliwia lekarzowi powołania się na sprzeciw sumienia. Oprócz tego, zgodnie z art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz art. 4 Kodeksu Etyki Lekarskiej, do ustawowych obowiązków lekarza należy postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem, co jest dodatkową gwarancją jego konstytucyjnego prawa do sprzeciwu sumienia.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„Nie ulega wątpliwości, że prawo do sprzeciwu sumienia jest konstytucyjnym prawem każdego lekarza, co kilkukrotnie potwierdził Trybunał Konstytucyjny. Natomiast w aktualnym ustawodawstwie próżno szukać przepisu, który nakazywałby lekarzowi wypisanie recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne. Taki przepis nie został sformułowany wprost, jak też nakaz taki nie wynika z przepisów określających obowiązki lekarzy. Do ustawowych obowiązków lekarza należy przede wszystkim udzielanie pomocy lekarskiej, czyli świadczeń zdrowotnych o celach leczniczych, a więc służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia. Antykoncepcja tym celom nie służy” – podkreśla dr Marcin Olszówka, Dyrektor Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris. </span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-01/AdobeStock_183561967.jpeg?itok=THJ-3_bN" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sprzeciw-sumienia" hreflang="pl">Sprzeciw Sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sumienie" hreflang="pl">sumienie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lekarz" hreflang="pl">lekarz</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/medycyna" hreflang="pl">medycyna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/srodki-wczesnoporonne" hreflang="pl">środki wczesnoporonne</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 08 Jan 2020 08:39:37 +0000 filip.bator 1603 at https://ordoiuris.pl Konstytucyjne prawo lekarza do odmowy wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/konstytucyjne-prawo-lekarza-do-odmowy-wypisania-recepty-na-srodki-antykoncepcyjne <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Konstytucyjne prawo lekarza do odmowy wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 01/08/2020 - 09:34</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt;"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>1.Podstawy prawne sprzeciwu sumienia</b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Uprawnienie lekarza do odmowy wypisania recepty na środki antykoncepcyjne i wczesnoporonne (w niniejszej analizie przyjmuje się, że środek antykoncepcyjny to taki, którego skutkiem zastosowania może być uniemożliwienie poczęcia, czyli niedopuszczenie do zapłodnienia, natomiast środek wczesnoporonny to taki, którego skutkiem zastosowania może być uniemożliwienie zagnieżdżenia się człowieka w wieku zarodkowym w ścianie macicy, co oznacza jego śmierć) wynika bezpośrednio z art. 53 ust. 1 Konstytucji, gwarantującego każdemu wolność sumienia i religii. Wolność sumienia – co konsekwentnie powtarza Trybunał Konstytucyjny<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></a> – nie oznacza jedynie prawa do reprezentowania określonego światopoglądu, ale przede wszystkim prawo do postępowania zgodnie z własnym sumieniem oraz <b>wolność od przymusu postępowania wbrew niemu</b>. Wolność sumienia jest zatem realizowana w aspekcie wewnętrznym (kształtowanie własnych ocen moralnych), jak i w aspekcie zewnętrznym (postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem oraz wolność od przymusu postępowania wbrew niemu). Adekwatny do oceny legalności odmowy wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne jest właśnie aspekt zewnętrzny wolności sumienia.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 października 2015 r., K 12/14, w demokratycznym państwie prawnym „wyrazem prawa do postępowania zgodnie z własnym sumieniem, a w konsekwencji także wyrazem wolności od przymusu postępowania wbrew własnemu sumieniu, jest klauzula sumienia (…). Wolność sumienia musi bowiem przejawiać się także w możliwości odmowy wykonania obowiązku nałożonego zgodnie z prawem z powołaniem się na przekonania naukowe, religijne lub moralne”<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></a>. W konsekwencji, prawo powołania się na sprzeciw sumienia i – w rezultacie – prawo do odmowy wykonania czynności sprzecznej z własnym sumieniem stanowi gwarancję wolności sumienia<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></a>, a nie przywilej przyznany jakiejś grupie.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Trybunał Konstytucyjny bardzo wyraźnie podkreślił, że „wolność sumienia – w tym ten jej element, którym jest sprzeciw sumienia – musi być więc respektowana niezależnie od tego, czy istnieją przepisy ustawowe ją potwierdzające.”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></a> Jest to konsekwencją zasady bezpośredniego stosowania ustawy zasadniczej, zawartej w art. 8 ust. 2 Konstytucji. Innymi słowy, prawo lekarza, jak każdej innej osoby, do powstrzymania się od działań sprzecznych z własnym sumieniem wypływa wprost z wolności sumienia gwarantowanej przez Konstytucję i ratyfikowane umowy międzynarodowe, np. art. 9 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r.<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" title="" id="_ftnref5"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></sup></sup></a>, art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></a>, art. 10 Karty Praw Podstawowych UE<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" title="" id="_ftnref7"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></sup></sup></a>). W konsekwencji powołanie się na sprzeciw sumienia nie wymaga ustanawiania żadnych szczególnych, potwierdzających ją przepisów rangi ustawowej. Wynika stąd, że prawo do sprzeciwu sumienia, jako integralny element wolności sumienia, ma charakter pierwotny i niezbywalny. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <ol start="2"><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Zakres prawa do sprzeciwu sumienia</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prawo do sprzeciwu sumienia polega na odmowie wykonania obowiązku – czyli konkretnego czynu, działania lub innego zachowania – wynikającego z przepisów prawa ze względu na racjonalnie uzasadniony osąd moralny, który kwalifikuje wykonanie tegoż obowiązku jako etycznie niegodziwe (obiektywne zło)<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></a>. Jak wynika z przytoczonej definicji, sprzeciw sumienia dotyczy zawsze czynu, a nigdy cech osoby domagającej się jego popełnienia (dlatego <i>ex definitione</i> nie może stanowić dyskryminacji). W konsekwencji, odmowa podjęcia określonego działania (zachowania) będzie przejawem korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia, tylko jeśli będzie uzasadniona określoną racją etyczną: moralną, religijną lub filozoficzną. Przykładowo, lekarz powołujący się na uniwersalne zasady etyczne albo normy prawa naturalnego, które zabraniają udziału w czynach mających na celu lub wywołujących skutek w postaci pozbawienia życia niewinnego człowieka, odmawia udziału w aborcji lub wypisania recepty na środki mogące działać wczesnoporonnie, tj. choćby potencjalnie doprowadzić do śmierci człowieka w pierwszych dniach jego życia po poczęciu, czyli w wieku zarodkowym, lub mają być przepisane w celu niedopuszczenia do jego implantacji w macicy (zgodnie z maksymą <i>refusal to fill, refusal to kill</i>). U podstaw odmowy określonego zachowania (postępowania w określony sposób) ze względu na sprzeciwu sumienia może znajdować się także racja etyczna motywowana religijnie<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></a> – wyłącznie albo wespół z przesłankami etycznymi – np. stosowanie środków antykoncepcyjnych jest fundamentalnie niezgodne z nauczaniem Kościoła Katolickiego<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" title="" id="_ftnref10"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></sup></sup></a>, lub filozoficznie, np. sprzecznością z personalistyczną koncepcją osoby ludzkiej. To samo zachowanie – odmowa wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne – motywowane w inny sposób, np. zmianami klimatycznymi, bólem nadgarstków albo nadmiarem obowiązków biurokratycznych, egzemplifikacją sprzeciwu sumienia nie jest.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ze względu na fakt, że sprzeciw sumienia stoi na straży nie tylko wolności sumienia, ale przede wszystkim godności człowieka, o której mowa w art. 30 Konstytucji<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></a>, zakres form zjawiskowych czynów (zachowań) objętych sprzeciwem sumienia obejmuje nie tylko bezpośrednie sprawstwo (np. odmowę wykonania aborcji ze względu na moralny sprzeciw lekarza wobec pozbawienia życia dziecka nienarodzonego), lecz również współudział, asystowanie, przygotowanie, pośredniczenie, pomoc, informowanie, jak również <b>przyczynianie się do osiągnięcia skutku niegodziwego przez wykonanie innego działania</b>, <b>które samo w sobie może wprawdzie nie wywołać sprzeciwu sumienia, lecz stanowi warunek wystąpienia skutku niegodziwego bądź umożliwia jego wystąpienie, choćby potencjalnie</b>. Wskazał na to Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 października 2015 r. przypominając, że „[k]onstytucyjna gwarancja wolności sumienia chroni bowiem jednostkę nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, lecz także przed takim postępowaniem niezgodnym z sumieniem jednostki, które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego”<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></a>. Ochrona przez przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego (wywołującego sprzeciw sumienia) jest zatem integralnym elementem konstytucyjnie gwarantowanej wolności sumienia<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></a>. W praktyce oznacza to, że podmiot wolności sumienia, czyli każdy człowiek, np. lekarz, może odmówić jakiegokolwiek udziału w czynnościach, których chociażby potencjalnym skutkiem jest śmierć <i>nasciturusa </i>w pierwszych dniach jego życia lub których stosowanie jest niezgodne z zasadami wyznawanej religii.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Taka sytuacja występuje w zasadzie zarówno w przypadku preparatów antykoncepcyjnych, jak i wczesnoporonnych. Do grona tych ostatnich zalicza się np. pigułka „ellaOne”, która zawiera substancję czynną, czyli octan uliprystalu. Preparat ten nie tylko opóźnia owulację (jak środki antykoncepcji hormonalnej), lecz przede wszystkim nie dopuszcza do zagnieżdżenia się człowieka (zarodka) w macicy, jeżeli do zapłodnienia doszło przed zażyciem pigułki lub pomimo jej zażycia. Wówczas działanie nie ma charakteru antykoncepcyjnego (<i>ex ante</i>, tj. przed dojściem do zapłodnienia), lecz wczesnoporonne (<i>ex post</i>, tj. po zapłodnieniu, gdy kobieta jest w ciąży, a jej poczęte dziecko już się rozwija). Potencjalnym skutkiem zastosowania tzw. antykoncepcji awaryjnej jest zatem zakończenie życia człowieka w pierwszych dniach jego prenatalnego rozwoju<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></a>. Warto zwrócić uwagę, że wiele z dopuszczonych w Polsce do obrotu preparatów określanych jako antykoncepcyjne przejawia także działania antynidacyjne. Zasadniczo działanie środków hormonalnych, jak i wkładek domacicznych (abstrahując od skutków zdrowotnych dla samych kobiet) jest dwutorowe, ponieważ ma na celu niedopuszczenie do zapłodnienia, jak i implantacji zarodka (człowieka w pierwszych dniach życia) w macicy, jeśli działanie „podstawowe”, czyli uniemożliwienie zapłodnienia, okaże się nieskuteczne. Oczywiście skutek w postaci śmierci dziecka poczętego jest w przypadku antykoncepcji hormonalnej bardziej potencjalny niż w przypadku „pigułki po”, niemniej nigdy nie może zostać wykluczony i – co koniecznie trzeba podkreślić – jest standardowym mechanizmem działania antykoncepcji hormonalnej „przed”, choć może nie ma charakteru podstawowego<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></a>. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <ol start="3"><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Klauzula sumienia lekarza</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prawo do sprzeciwu sumienia – jak każda wolność i prawo – nie ma charakteru absolutnego. Uregulowaniu sposobu korzystania z prawa do sprzeciwu sumienia, w tym ustanowieniu ewentualnych ograniczeń w korzystaniu zeń, służy właśnie klauzula sumienia, zawarta w przepisie ustawy. Naturalnie ustawa ta – w przypadku wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z prawa do sprzeciwu sumienia – musi spełniać wszelkie wymogi zawarte w art. 31 ust. 3 Konstytucji. </span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zgodnie z art. 39 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></a> – lekarz ma prawo powstrzymać się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem, chyba że zwłoka w jego udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Odmowa wypisania recepty na środki antykoncepcyjne, wczesnoporonne (lub innych mających zapobiec zapłodnieniu lub uniemożliwić rozwój ciąży) nie pociąga za sobą żadnego z wymienionych ryzyk. Trzeba również dodać, że po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r. lekarz powstrzymujący się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem nie ma obowiązku wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym, ponieważ norma prawna nakładająca taki obowiązek została uznana za niezgodną z Konstytucją<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" title="" id="_ftnref17"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></sup></sup></a>. Lekarz odmawiający wykonania świadczenia ma za to obowiązek odnotować i uzasadnić ten fakt w dokumentacji medycznej pacjenta. Zważywszy na <i>ratio legis</i> klauzuli sumienia należy przyjąć, że uzasadnienie nie musi być zbyt obszerne, a jedynie wskazywać, że przyczyną odmowy był sprzeciw sumienia i ewentualnie wskazanie racji etycznej będącej jego podstawą. Żaden przepis prawa nie wymaga natomiast, aby lekarz poinformował pacjenta na piśmie, że odmówił świadczenia ze względu na sprzeciw sumienia. Ponadto, zgodnie z art. 39 zd. drugie u.z.l., lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></a>. Podkreślenia jednak wymaga, że nieuczynienie zadość temu obowiązkowi nie uniemożliwia lekarzowi powołania się na sprzeciw sumienia.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Analizując tytułowe zagadnienie, kilka uwag poświęcić należy obowiązkom, jakie na lekarza nakłada polskie prawo. W aktualnym ustawodawstwie próżno szukać przepisu rangi ustawy (tylko taki może ograniczać prawo do sprzeciwu sumienia w świetle art. 31 ust. 3 Konstytucji), który nakazywałby lekarzowi wypisanie recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne. Taki przepis nie został sformułowany <i>expressis verbis</i>, jak też nakaz taki nie wynika z przepisów określających obowiązki lekarzy. Ustawowym obowiązkiem lekarza jest bowiem udzielanie pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki (art. 30 u.z.l.). Ta zaś polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych o celach leczniczych, a więc służących zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></a>. Natomiast stosowanie środków antykoncepcyjnych i wczesnoporonnych nie ma na celu leczenia choroby ani poprawy stanu zdrowia.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Z kolei w świetle art. 2 ust. 1 u.z.l. wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego świadczenia zdrowotne, zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></a> („działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania”), również odnoszą się działań medycznych (leczniczych) i jako takie nie obejmują działań o celach nieleczniczych, aczkolwiek prawdą jest, że dominuje przekonanie, iż „świadczenia zdrowotne” obejmują także działania o celach nieleczniczych. Ponadto<span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="vertical-align:baseline"> ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych</span><a href="#_ftn21" name="_ftnref21" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></a></span><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="vertical-align:baseline"> i akty wykonawcze wydane na jej podstawie w wykazach tzw. świadczeń gwarantowanych przewidują finansowanie także działań o celach nieleczniczych</span><a href="#_ftn22" name="_ftnref22" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></a></span>. Niezależnie od prawidłowej interpretacji terminu „świadczenie zdrowotne”, należy jednoznacznie stwierdzić, że w polskim prawie nie ma przepisu ustawowego ograniczającego korzystanie przez lekarza z jego konstytucyjnego prawa do sprzeciwu sumienia w ten sposób, że zakazuje odmowy wystawienia recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></a>.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Trzeba także koniecznie dodać, iż zgodnie z art. 4 u.z.l. „[l]ekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością”. Na podkreślenie zasługuje ustawowy wymóg działania zgodnie z zasadami etyki zawodowej, a zatem zgodnie z Kodeksem Etyki Lekarskiej<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></a>, którego art. 4 <b>nakazuje lekarzom wykonywać zawód zgodnie ze swym sumieniem</b>. „W konsekwencji postępowanie w zgodzie z sumieniem jest ustawowym obowiązkiem lekarza”<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></a>.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Na marginesie niniejszych rozważań warto jeszcze zasygnalizować, iż zgodnie z ustawą z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></a> życie jest fundamentalnym dobrem człowieka, a troska o życie i zdrowie należy do podstawowych obowiązków państwa, społeczeństwa i obywatela (preambuła), zaś prawo do życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej (art. 1). Niezależnie zatem od ustawowego obowiązku lekarza postępowania w zgodzie z własnym sumieniem, braku przepisów nakazujących wystawianie recept na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne, na każdym lekarzu – podobnie jak na każdym innym obywatelu – ciąży ustawowy obowiązek (wprawdzie niezaopatrzony żadną sankcją) troski o życie każdego człowieka, w tym dziecka poczętego.</span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <ol start="4"><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Wnioski</b></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Podsumowując powyższe rozważania, należy skonstatować, że </span></span></span></p> <ol><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prawo do sprzeciwu sumienia jest konstytucyjnie gwarantowanym prawem każdego człowieka.</span></span></span></li> <li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Konstytucyjna wolność sumienia chroni każdego nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, lecz także przed takim postępowaniem niezgodnym z sumieniem człowieka, które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego.</span></span></span></li> <li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Zakres sprzeciwu sumienia obejmuje różne formy zjawiskowe czynu: sprawstwo, współudział, asystowanie, przygotowanie, pośredniczenie, pomoc, informowanie, jak również przyczynianie się do osiągnięcia skutku niegodziwego przez wykonanie innego działania, które samo w sobie może nie wywołuje sprzeciwu sumienia, lecz stanowi warunek wystąpienia skutku niegodziwego bądź umożliwia jego wystąpienie, choćby potencjalnie.</span></span></span></li> <li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Prawo do sprzeciwu sumienia lekarza niewątpliwie obejmuje odmowę wypisania recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne.</span></span></span></li> <li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Polski ustawodawca nie sformułował <i>expressis verbis</i> przepisu, który nakazywałby lekarzowi wypisanie recepty na środki antykoncepcyjne lub wczesnoporonne (mogące potencjalnie skutkować śmiercią dziecka poczętego), jak też nakaz taki nie wynika z przepisów określających obowiązki lekarzy.</span></span></span></li> <li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Do ustawowych obowiązków lekarza należy m.in. udzielanie pomocy lekarskiej, czyli świadczeń zdrowotnych o celach leczniczych (medycznych), jak również postępowanie w zgodzie z własnym sumieniem.</span></span></span></li> </ol><div> <div id="ftn26"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-01/ORJ-2154.jpg?itok=9HipJ-T7" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <a href="/wolnosc-sumienia">Wolność Sumienia</a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-ekspert--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-ekspert.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-ekspert.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-ekspert--analiza-prawna.html.twig' --> <span>Autor: </span> dr Marcin Olszówka <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-ekspert--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sprzeciw-sumienia" hreflang="pl">Sprzeciw Sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sumienie" hreflang="pl">sumienie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lekarz" hreflang="pl">lekarz</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/medycyna" hreflang="pl">medycyna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/srodki-wczesnoporonne" hreflang="pl">środki wczesnoporonne</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></a> Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 15 stycznia 1991 r., U 8/90, OTK 1991, poz. 8; postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 1992 r., U 1/92, OTK 1992, Nr 2, poz. 38; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, OTK ZU 9A/2015, poz. 143, pkt III.3.3.1 i III.4.2.3. Stanowisko to jest dominujące w doktrynie, np. K. Szczucki, <i>Klauzula sumienia – uwagi de lege lata i de lege ferenda</i>, „Studia Iuridica” nr 50/2009, s. 168-169; R. Kubiak, <i>Prawo medyczne</i>, Warszawa 2014, s. 155-156, M. Skwarzyński, <i>Sprzeciw sumienia w adwokaturze, </i>[w:]<i> Standardy bezstronności światopoglądowej władz publicznych</i>, red. A. Mezglewski, A. Tunia, Lublin 2013, s. 219; A. Zoll, <i>Charakter prawny klauzuli sumienia</i>, „Medycyna Praktyczna” 2014, nr 1, s. 100-101; M. Olszówka, objaśnienia do art. 53 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), <i>Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86</i>, Warszawa 2016, s. 1262-1264. Podzielił go również Rzecznik Praw Obywatelskich (por. wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich z 21 lipca 2014 r. skierowane do Ministra Zdrowia, nr I.812.8.2014.AM).</span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.4.1.</span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></a> W. Johann, B. Lewaszkiewicz-Petrykowska, <i>Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie konstytucyjnym – status jednostki</i>, [w:]<i> Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie konstytucyjnym, XI Konferencja Europejskich Sądów Konstytucyjnych</i>, „Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego”, numer specjalny, Warszawa 1999, s. 21.</span></span></p> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.4.3.</span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" title="" id="_ftn5"><sup><sup><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></sup></sup></a> Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.).</span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></a> Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167 i 168. Na prawidłowe rozumienie tego przepisu zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 15 stycznia 1991 r., U 8/90.</span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7"><sup><sup><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></sup></sup></a> Dz.Urz. UE C 202/2 z 7 czerwca 2016 r., s. 389.</span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></a> M. Olszówka<i> </i><i>Gwarancje i istota prawa do sprzeciwu sumienia</i>, [w:] G. Blicharz, M. Delijewski<i> </i>(red.), <i>Klauzula sumienia. Perspektywa prawnoporównawcza</i>, Warszawa 2019, s. 58 i nast.</span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></a> W literaturze przedmiotu zwrócono uwagę, że „odmowa świadczeń z przesłanek <i>srticte</i> religijnych wydaje się zjawiskiem marginalnym” (J. Pawlikowski, <i>Spór o klauzulę sumienia z perspektywy celów medycyny i etyki lekarskiej</i>, [w:] P. Stanisz, J. Pawlikowski, M. Ordon (red.),<i> Sprzeciw sumienia w praktyce medycznej. Aspekty etyczne i prawne</i>, Lublin 2014, s. 167).</span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" title="" id="_ftn10"><sup><sup><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></sup></sup></a> „Ktokolwiek użyje małżeństwa w ten sposób, by umyślnie udaremnić naturalną siłę rozrodczą, łamie prawo Boże oraz prawo przyrodzone i obciąża sumienie swoim grzechem ciężkim” (Pius XI, <i>Casti connubii</i>, 1930, II, 1a). „Podobnie – jak to już Nauczycielski Urząd Kościoła wielokrotnie oświadczył – odrzucić należy bezpośrednie obezpłodnienie, czy to stałe czy czasowe, zarówno mężczyzny, jak i kobiety. Odrzucić również należy wszelkie działanie, które – bądź to w przewidywaniu zbliżenia małżeńskiego, bądź podczas jego spełniania, czy w rozwoju jego naturalnych skutków – miałoby za cel uniemożliwienie poczęcia lub prowadziłoby do tego” (Paweł VI, <i>Humanae vitae</i>, 1968, 14).</span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.4.1.</span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.6.2.1.</span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></span></a> M. Skwarzyński, <i>Korzystanie ze sprzeciwu sumienia w kontekście zasady równouprawnienia i kryterium zawodu</i>, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2016, t. 19, s. 78–80.</span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></a> Zob. szerzej M. Prusak, <i>Bioetyka dla farmaceuty</i>, Pelplin 2018, s. 50–59. Ze względu na konieczność ochrony życia dziecka poczętego, w nauce prawa formułowane są postulaty wycofania z obrotu „pigułki po”, np. A. Zoll, <i>Klauzula sumienia</i>, [w:] P. Stanisz, J. Pawlikowski, M. Ordon (red.), Sp<i>rzeciw sumienia w praktyce medycznej. Aspekty etyczne i prawne</i>, Lublin 2014, s. 85.</span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></a> Zob. szerzej M. Prusak, <i>Sprzeciw sumienia farmaceutów. Aspekty etyczne, teologiczne i prawne</i>, Kraków 2015, s. 204–209, 219–222, 232–233.</span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></a> Dz.U. z 2019 r. poz. 537 ze zm.; dalej u.z.l.</span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.6.</span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></a> Warto odnotować, że wymóg ten za niekonstytucyjny uznała sędzia TK Teresa Liszcz (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, zdanie odrębne sędzi TK T. Liszcz, pkt 2-3).</span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></a> Por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.3.4.</span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" title="" id="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></a> Dz.U. z 2018 r. poz. 2190 ze zm.</span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></a> Dz.U. z 2019 r. poz. 2020 ze zm.</span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.3.4.</span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></a> Zresztą przepis taki byłby niezgodny z Konstytucją ze względu na zbyt daleko idące ograniczenie wolności sumienia lekarzy.</span></span></p> </div> <div id="ftn24"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" title="" id="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></a> Kodeks Etyki Lekarskiej z 14 grudnia 1991 r., tekst dostępny na stronie internetowej https://www.nil.org.pl/__data/assets/pdf_file/0003/4764/Kodeks-Etyki-Lekarskiej.pdf.</span></span></p> </div> <div id="ftn25"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" title="" id="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., K 12/14, pkt III.4.3.2.</span></span></p> </div> <div id="ftn26"> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 0.0001pt; text-align:justify"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" title="" id="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></a> Dz.U. Nr 17, poz. 78 ze zm.</span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Wed, 08 Jan 2020 08:34:29 +0000 filip.bator 1602 at https://ordoiuris.pl Komisja Europejska: decyzja Polski przywracająca kontrolę lekarza nad obrotem ellaOne jest zgodna z prawem europejskim https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/komisja-europejska-decyzja-polski-przywracajaca-kontrole-lekarza-nad-obrotem-ellaone <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Komisja Europejska: decyzja Polski przywracająca kontrolę lekarza nad obrotem ellaOne jest zgodna z prawem europejskim <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/40" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">joanna.zajac</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 09/06/2017 - 13:19</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify">Komisja Europejska potwierdziła, że wprowadzony w Polsce na nowo wymóg autoryzacji przez lekarza zakupu preparatu ellaOne jest zgodny z prawem europejskim. Państwa Członkowskie mogą zabronić lub ograniczyć stosowanie środków antykoncepcyjnych i wczesnoporonnych na swoim terytorium, a decyzja KE z 2015 r. zezwalająca na obrót środkiem bez recepty nie oznacza zakazu utrzymania kontroli lekarskiej.</p> <p class="text-align-justify">Ustawą z dnia 25 maja br. przywrócono w Polsce kontrolę lekarską nad sprzedażą preparatu ellaOne. Wbrew upowszechnianym przez lewicowe środowiska opiniom, decyzja Komisji Europejskiej ze stycznia 2015 r. – zezwalająca na obrót środkiem bez recepty - nie oznaczała obowiązku eliminacji kontroli lekarskiej nad przyjmowaniem środka ellaOne. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W połowie lipca br. lewicowi europosłowie zwrócili się do Komisji Europejskiej z <a href="http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-%2f%2fEP%2f%2fTEXT%2bWQ%2bE-2017-004885%2b0%2bDOC%2bXML%2bV0%2f%2fEN&amp;language=EN">pytaniem pisemnym</a> w sprawie legalności ograniczenia dostępności <em>antykoncepcji awaryjnej</em> w Polsce. Terry Reintke, Malin Bjork i Maria Arena, feministki działające na rzecz upowszechniania środków antykoncepcyjnych, wczesnoporonnych oraz na rzecz upowszechnienia aborcji w całej Europie, poddały w wątpliwość legalność decyzji polskiego Parlamentu, skutkującej przywróceniem kontroli lekarskiej nad obrotem preparatem ellaOne.</p> <p class="text-align-justify">W zapytaniu przywołano badanie, które wskazuje, że dziewczęta poniżej 18 roku życia stanowiły niewielką grupę wśród nabywców preparatu ellaOne, zaś najczęściej kupowany był on przez kobiety w przedziale 25-30 lat (45%). W ten sposób próbowano podważyć argument polskiego Ministra Zdrowia o nadużywaniu pigułki przez nastolatki. </p> <p class="text-align-justify"><a href="http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2017-004885&amp;language=EN">W opublikowanej w dniu 28 sierpnia br. odpowiedzi</a>, Komisja Europejska potwierdziła zgodność z prawem europejskim decyzji polskiego Parlamentu. Komisja, dokładnie w ten sam sposób, jak <a href="http://www.ordoiuris.pl/ochrona-zycia/dopuszczenie-ellaone-do-sprzedazy-w-polsce-narusza-konstytucje">Instytut Ordo Iuris we wcześniej opublikowanej analizie</a>,  wyjaśniła, że w świetle art. 4 ust. 4 dyrektywy 2001/83/WE, Państwa Członkowskie mogą dowolnie ograniczyć obrót produktami antykoncepcyjnymi i wczesnoporonnymi na swoim terytorium, a nawet zakazać go. Decyzja Komisji Europejskiej ze stycznia 2015 r., nie miała wpływu na obowiązywanie wspomnianego przepisu dyrektywy. </p> <p class="text-align-justify">Ponadto, zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia (WE) 726/2004, Państwo Członkowskie może również powołać się na odstępstwo w odniesieniu do produktów, które zostały zatwierdzone przez Komisję na podstawie opinii naukowej Europejskiej Agencji Leków. </p> <p class="text-align-justify"><em>Odpowiedź Komisji nie tylko wskazuje podstawę prawną dla możliwości przywrócenia wymogu recepty dla preparatu ellaOne, ale w jasny sposób dowodzi bezprzedmiotowości zarzutów stawianych przez środowiska feministyczne w toczącej się w Polsce debacie publicznej na temat tzw. antykoncepcji awaryjnej</em> – powiedziała dr Joanna Banasiuk, wiceprezes Ordo Iuris. </p> <p class="text-align-justify">Przypomnijmy, że ochrona zdrowia niepełnoletnich dziewcząt to tylko jedna z wielu przyczyn, dla których konieczne było przywrócenie kontroli lekarskiej nad sprzedażą tego środka. Wprowadzenie majowej ustawy ułatwia również stosowanie się do zaleceń samego producenta tego preparatu. Umożliwia dokonanie profesjonalnej oceny zdrowia kobiety; pozwala wykluczyć ciążę oraz obecność czynników ryzyka powikłań zdrowotnych oraz innych możliwych negatywnych skutków zastosowania środka ellaOne przez konkretną pacjentkę.</p> <p class="text-align-justify">Komisja podkreśliła również, że po uchwaleniu ustawy z maja br., Polska, czyniąc zadość wymaganiom formalnym, powiadomiła Komisję Europejską o skorzystaniu z zasady wyrażonej w art. 4 ust. 4 dyrektywy 2001/83.</p> <p class="text-align-justify"><a href="http://www.ordoiuris.pl/ochrona-zycia/rada-naukowa-centrum-bioetyki-ordo-iuris-o-ellaone">Stanowisko Rady Naukowej Centrum Bioetyki Ordo Iuris</a> w tej sprawie prezentowaliśmy już na początku czerwca 2017 r.  </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2017-09/Fotolia_89262553_Subscription_Monthly_M.jpg?itok=2qGjYlpq" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>fotolia.com</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ellaone" hreflang="pl">ellaOne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/komisja-europejska" hreflang="pl">komisja europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tabletki-wczesnoporonne" hreflang="pl">tabletki wczesnoporonne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/recepta" hreflang="pl">recepta</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ministerstwo-zdrowia" hreflang="pl">ministerstwo zdrowia</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 06 Sep 2017 11:19:30 +0000 joanna.zajac 817 at https://ordoiuris.pl Newsweek i Enel-Med podważają gwarancje praw pacjenta i niezależność lekarską https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/newsweek-i-enel-med-podwazaja-gwarancje-praw-pacjenta-i-niezaleznosc-lekarska <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Newsweek i Enel-Med podważają gwarancje praw pacjenta i niezależność lekarską <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/40" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">joanna.zajac</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 03/27/2017 - 10:39</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;"><a href="http://m.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/lekarz-odmowil-recepty-na-antykoncepcje-zostal-zawieszony,artykuly,407354,1.html">Newsweek Polska w alarmującym tonie donosi,</a> jakoby „W warszawskiej placówce Enel-Med lekarz odmówił pacjentce wypisania recepty twierdząc, że „antykoncepcja zabija”. Wizyta miała miejsce w placówce firmy Enel-Med przy ulicy Puławskiej w Warszawie. Według Newsweeka „pacjentka zwróciła się do ginekologa z prośbą o wypisanie recepty na krążek dopochwowy NuvaRing. Lekarz jednak odmówił, argumentując, że „antykoncepcja powoduje zgony”. Nie znamy dokładnie przebiegu wymiany zdań między lekarzem i pacjentką. W świetle charakterystyki omawianego preparatu, hipotetyczne stwierdzenie lekarza nie wydaje się być bezpodstawne zaś atak, którego dopuszcza się na niego Newsweek może być bardzo groźny dla bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentek.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Gazeta przekazuje bardzo jednostronną relację, nie dając szansy na wypowiedzenie się lekarzowi. W ten sposób, gołosłownie forsuje tezę, jakoby lekarz powołał się na klauzulę sumienia, choć w żaden sposób nie uprawdopodobnia tego twierdzenia. W świetle konstytucyjnej zasady wolności sumienia, lekarz ponad wszelką wątpliwość mógłby skutecznie zasłonić się klauzulą sumienia, jednak przytoczona relacja pacjentki wskazuje na to, że ginekolog odmówił wypisania recepty o żądanej treści ze względów czysto medycznych.  </p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Niedawno pacjentka powiadomiła na portalu społecznościowym o uznaniu jej racji przez Enel-Med i zawieszeniu współpracy przychodni z lekarzem ginekologiem. Wiele wskazuje na to, że decyzja prywatnej przychodni nie uwzględnia rzeczywistego interesu pacjentów, w tym ich prawa do informacji. Godzi również w ustawowe gwarancje niezależności lekarza, stanowiące zabezpieczenie prawa pacjenta do rzetelnej opieki lekarskiej. Może również naruszać dobra osobiste lekarza.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Odmawiając wypisania krążka dopochwowego NuvaRing, lekarz realizował najważniejszą z zasad wykonywania zawodu – pierwszeństwo dbałości o zdrowie chorego w świetle aktualnej wiedzy medycznej<a href="#ftn1" style="text-decoration:none;"><sup>1</sup></a>. Z tego obowiązku nie zwalnia go ani żądanie pacjenta, ani presja ze strony właściciela przychodni. W szczególności udzielenie pacjentce pełnej informacji o ryzykach związanych ze stosowaniem żądanego środka antykoncepcyjnego stanowi realizację lekarskiego obowiązku i powinno poprzedzić odmowę wypisania takiego środka, jeżeli poinformowany pacjent podtrzymałby żądanie otrzymania recepty.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;"><strong>Kontekst preparatu NuvaRing. </strong></p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Zarówno Newsweek, jak i Enel-Med wydają się nie dostrzegać szczególnego kontekstu tej sprawy. Pacjentka zażądała bowiem przepisania środka, którego możliwe skutki uboczne stały się przyczyną ogromnej ilości pozwów przeciwko producentom, o czym informowała prasa krajowa i zagraniczna. Te spośród powództw, które uznano za zasadne doprowadziły w 2014 r. do wypłaty przez producenta, poszkodowanym i rodzinom ofiar, 100.000.000 USD po zawarciu ugody sądowej<a href="#ftn2" style="text-decoration:none;"><sup>2</sup></a>.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Dokumenty opisujące omawiany produkt i wyniki badań naukowych wskazują, że jego stosowanie obciążone jest istotnym ryzykiem. Charakterystyka produktu wskazuje 12 sytuacji zdrowotnych, które stanowią przeciwwskazania do stosowania NuvaRing. Dotyczy to zwłaszcza zakrzepicy żylnej, również wówczas, gdy towarzyszy jej  zatorowość płucna, migrenowe bóle głowy z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie, cukrzyca, zapalenie trzustki. Pominięcie tej informacji w wywiadzie podczas wizyty lekarskiej stanowi istotne uchybienie obowiązkom lekarza.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Ulotka NuvaRing ostrzega wprost przed zakrzepicą żył, informując że „stosowanie jakichkolwiek złożonych środków antykoncepcyjnych, w tym systemu terapeutycznego dopochwowego NuvaRing, zwiększa u kobiety ryzyko rozwoju takich zakrzepów, w porównaniu do kobiet, które nie stosują złożonych, hormonalnych środków antykoncepcyjnych”<a href="#ftn3" style="text-decoration:none;"><sup>3</sup></a>. Ulotka informuje o objawach wskazujących na zakrzepy w żyle lub tętnicy oraz o konieczności usunięcia NuvaRing i natychmiastowego kontaktu z lekarzem, jeżeli wystąpią objawy zakrzepu. Producent ostrzega również, że „po wystąpieniu zakrzepu nie zawsze udaje się osiągnąć całkowite wyleczenie. W bardzo rzadkich przypadkach zakrzep może spowodować trwałe kalectwo lub nawet zgon.”</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Lekarz powinien również uwzględniać publikowane wyniki badań, które wskazują, że ryzyko zakrzepicy żylnej wzrasta wskutek stosowania krążków dopochwowych 6,5-krotnie w porównaniu z ryzykiem, jakiego doświadcza kobieta nie stosująca antykoncepcji hormonalnej. Jednocześnie ryzyko takie jest wyższe u kobiet stosujących krążki dopochwowe o 48% w porównaniu z kobietami stosującymi doustne środki antykoncepcji hormonalnej<a href="#ftn4" style="text-decoration:none;"><sup>4</sup></a>.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Obowiązkiem lekarza jest upewnienie się, że pacjentka zna i rozumie znane ryzyka związane ze stosowaniem tego środka antykoncepcyjnego. Nie ma również wątpliwości, że lekarz sumiennie podchodzący do wykonywania swego zawodu może uznać poziom ryzyka związanego ze stosowaniem konkretnego produktu za przekraczający ewentualne korzyści i z tego właśnie powodu może odmówić wypisania recepty.</p> <p style="margin-top:20px; margin-bottom:20px;">Natomiast poważne wątpliwości budzi działanie dziennikarza Newsweek Polska, który na podstawie jednostronnej, emocjonalnej relacji, dokonuje prasowego ataku na lekarza, który – jak można sadzić z przytoczonych przez tygodnik faktów – działał zgodnie ze sztuką lekarską, w oparciu o aktualna wiedzę medyczną, realizując prawo pacjentki do bycia poinformowaną o możliwych konsekwencjach stosowania środków, których przepisania żądała pacjentka.</p> <div><em>Materiał przygotowany przez Centrum Bioetyki Ordo Iuris</em></div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2017-03/Fotolia_140086629_Subscription_Monthly_M.jpg?itok=ItWgRLZx" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>fotolia.com</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/klauzula-sumienia" hreflang="pl">klauzula sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/bioetyka" hreflang="pl">bioetyka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/centrum-bioetyki" hreflang="pl">centrum Bioetyki</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--aktualnosc.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><ol style="padding-left:1.0em;"><li id="ftn1"> <p>Zgodnie z <em>art. 2 ust. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej „najważniejszym nakazem etycznym lekarza jest dobro chorego – salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy tynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady”. Art. 4 Kodeksu Etyki Lekarskiej stanowi, że ”dla wypełniania swoich zadań lekarz powinien zachować swobodę działań zawodowych, zgodnie ze swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną”.</em></p> </li> <li id="ftn2">„USA” lawina pozwów przeciwko producentom środka antykoncepcyjnego” <a href="http://wiadomosci.onet.pl/swiat/usa-lawina-pozwow-przeciwko-producentom-srodka-antykoncepcyjnego/k35pd.amp">http://wiadomosci.onet.pl/swiat/usa-lawina-pozwow-przeciwko-producentom-srodka-antykoncepcyjnego/k35pd.amp</a> (ostatnie otwarcie: 26.03.2017); <p>„NuvaRing caused my daughter’s death. Like s omany women, she had no idea of the risks” <a href="https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jun/22/nuvaring-merck-daughter-death-women-risks">https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jun/22/nuvaring-merck-daughter-death-women-risks</a> (ostatnie otwarcie: 26.03.2017);</p> <p>„$100 million NuvaRing settlement finalized” <a href="http://www.foxnews.com/health/2014/06/06/100-million-nuvaring-settlement-finalized.html">http://www.foxnews.com/health/2014/06/06/100-million-nuvaring-settlement-finalized.html</a> (ostatnie otwarcie 26.03.2017)</p> </li> <li id="ftn3"> <p>Punkt 2.2. <em>Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika, NuvaRing, (0,120 mg + 0,015 mg)/24h, system terapeutyczny dopochwowy, Etonogestrelum + Ethinylestradiolum</em></p> </li> <li id="ftn4"> <p>„Venous thrombosis in users of non-oral hormonal contraception: follow-up study, Denmark 2001-10”, BMJ 2012;344 <a href="http://www.bmj.com/content/344/bmj.e2990">http://www.bmj.com/content/344/bmj.e2990</a> (ostatnie otwarcie: 26.03.2017)</p> </li> </ol></div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Mon, 27 Mar 2017 08:39:05 +0000 joanna.zajac 695 at https://ordoiuris.pl Komentarz Stolicy Apostolskiej do uwag końcowych Komitetu Praw Dziecka ONZ https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/komentarz-stolicy-apostolskiej-do-uwag-koncowych-komitetu-praw-dziecka-onz <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Komentarz Stolicy Apostolskiej do uwag końcowych Komitetu Praw Dziecka ONZ <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/1" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">michal.ordo</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 09/20/2016 - 16:18</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify">26 września 2014 r. Stolica Apostolska opublikowała swój <a href="http://www.news.va/en/news/holy-see-publishes-reply-to-un-committee-on-the-ri">komentarz</a> do opublikowanych przez Komitet Praw Dziecka (dalej: CRC) 5 lutego 2014 r. uwag końcowych (ang. <em>concluding observations)</em><sup>1</sup> do raportu okresowego Stolicy Apostolskiej z wykonywania Konwencji o Prawach Dziecka.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Jak już kilkukrotnie informowaliśmy, opracowując swoje uwagi CRC wielokrotnie zajmował bardzo napastliwą postawę względem Stolicy Apostolskiej, która według wielu komentatorów świadczy o chęci <a href="http://www.defendthevatican.org/">pozbawienia Watykanu statusu państwa-obserwatora przy Organizacji Narodów Zjednoczonych</a> czyli <em>de facto</em> wykluczenia go z grona państw uczestniczących w pracach ONZ.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Odpowiadając Komitetowi (<a href="http://www.ordoiuris.pl/komitet-praw-dziecka-onz-narusza-postanowienia-konwencji,3382,analiza-prawna.html">o którego wątpliwych praktykach już pisaliśmy</a>), Stolica Apostolska w pierwszym rzędzie przypomniała, że międzynarodowe zobowiązania wynikające z ratyfikacji Konwencji łącznie z zastrzeżeniami<sup>2</sup> i deklaracjami interpretacyjnymi<sup>3</sup> oraz jej protokołami fakultatywnymi są wykonywane przede wszystkim na terytorium państwa Watykańskiego, nad którym pełną suwerenną władzę sprawuje Stolica Apostolska. Stąd też wynikające z Konwencji i Protokołów Dodatkowych zobowiązania odnoszą się jedynie do obywateli Watykanu oraz, w niektórych przypadkach, personelu dyplomatycznego Stolicy Apostolskiej i jej przedstawicieli rezydujących poza terytorium Watykanu.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W dokumencie zauważa się, że <strong>Stolica Apostolska nie posiada zdolności ani nie jest prawnie zobowiązana do narzucania powyższych zasad lokalnemu Kościołowi i instytucjom obecnym na terytorium innych Państw</strong>, których działalność podlega miejscowemu prawu krajowemu. Próba wprowadzenia Konwencji na terytorium innego Państwa mogłaby natomiast stanowić naruszenie zasady nieingerencji w wewnętrzne sprawy tych Państw.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Dokument podkreśla, że <strong>k</strong><strong>omitet zignorował zasadnicze różnice prawne między Stolicą Apostolską, Państwem Miastem Watykan i powszechnym Kościołem Katolickim</strong>. Zrobił to wbrew ugruntowanej w prawie międzynarodowym praktyce oraz ponawianych wciąż (w raportach, pisemnych odpowiedziach i we wzajemnej korespondencji) wyjaśnieniom Stolicy Apostolskiej.  Okoliczność ta doprowadziła do poważnych nieporozumień, co do, wynikających z Konwencji, międzynarodowych zobowiązań prawnych Stolicy Apostolskiej<sup>7</sup>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Doniosłość tego nieporozumienia jest w pełni widoczna m.in. w paragrafie 8 uwag końcowych nr CRC/C/VAT/CO/2<sup>8</sup> gdzie pojęcie "duchowego posłuszeństwa"<sup>9</sup> obecne w kanonach 331 i 590 Kodeksu Kanonicznego jest interpretowane w sposób sugerujący istnienie po stronie Stolicy Apostolskiej zobowiązania kontroli codziennej aktywności kleryków, osób duchownych i świeckich mieszkających na terytorium suwerennego Państwa.<sup>10</sup></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Wyjaśnienia dotyczące prawa kanonicznego</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W związku z powyższym, Stolica Apostolska, jako suwerenny podmiot prawa międzynarodowego, ponownie zastrzegła sobie wyłączną kompetencję do interpretowania swoich wewnętrznych norm, zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym z zasadą wolności religijnej i wyłącznej kompetencji wspólnot religijnych do organizowania i zarządzania ich sprawami wewnętrznymi<sup>11</sup>. Ponadto, Stolica Apostolska podkreśliła, że traktatowe organy monitorujące wkroczyły w obszar prawa kanonicznego, które go nie może traktować analogicznie do prawa wewnętrznego Państw narodowych. CRC posiada kompetencje do wypowiadania się jedynie na temat treści unormowań <strong>prawa terytorialnego Państwa Miasta Watykan, które stanowi prawo wewnętrzne Państwa-Strony Konwencji</strong>. Stolica Apostolska ponowiła zatem następujące, zawarte we wcześniej publikowanych dokumentach, uwagi:</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Kontrowersyjne podejście Komitetu do pojęcia "jurysdykcji"</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Przedmiotem zainteresowania wszystkich Państw Stron powinno być ze wszech miar wątpliwe podejście do zagadnienia jurysdykcji, wyrażone w paragrafie 8 uwag końcowych nr CRC/C/VAT/CO/2, będące w jawnej sprzeczności ze sposobem rozumienia tego pojęcia w prawie międzynarodowym.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W szczególności, w myśl § 8 uwag końcowych CRC, "<em>poprzez ratyfikację Konwencji</em>"<sup>12</sup> Państwo Strona miałaby "<em>zobowiązać się do wdrożenia Konwencji</em>" za pośrednictwem "<em>jednostek i instytucji</em>" żyjących i działających na terytorium innych Państw.<sup>13</sup> By uświadomić sobie księżycowy charakter tej tezy CRC wystarczy wziąć pod uwagę, że w przypadku Stolicy Apostolskiej, oznaczałoby to bezprecedensowe wprowadzenie jakiegoś rodzaju <em>uniwersalnej jurysdykcji prawnej</em> tego podmiotu prawa międzynarodowego nad większością Państw-Stron i pogwałcenie ich suwerennych prerogatyw na ich własnym terytorium.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W związku z tymi niecodziennymi twierdzeniami CRC, Stolica Apostolska podkreśliła, że zgodnie z prawem międzynarodowym, Stolica Apostolska nie ratyfikuje traktatów w imieniu każdego katolika na świecie, a przez to nie jest zobowiązana do realizowania Konwencji na terytoriach innych Państw Stron<sup>14</sup>, zaś <em>religijna </em>i <em>moralna misja </em>Stolicy Apostolskiej która przekracza granice geograficzne, nie może zostać przekształcona w rodzaj "uniwersalnej, jurysdykcji prawnej", która z jakichś powodów stała się przedmiotem zainteresowania organu monitorującego.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Brak poszanowania dla tekstu Konwencji</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Zaniepokojenie Stolicy Apostolskiej budzi także brak poszanowania dla tekstu Konwencji, który był starannie wypracowany przez Państwa Strony, w tym przez Stolicę Apostolską (czwarte w kolejności państwo, które ratyfikowało Konwencję). Wynika ono z faktu, że <strong>Komitet wprowadza nowe terminy lub zasady, które stanowią odejście od pierwotnego znaczenia słów użytych w tekście Konwencji</strong>.<sup>15</sup>W szczególności:</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">a) CRC propaguje "<strong><em>aborcję</em></strong>".<sup>16</sup>  co pozostaje w jaskrawej sprzeczności z Konwencją, zgodnie z którą dzieci wymagają "<em>szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej, zarówno przed, jak i po urodzeniu</em>" (preambuła, par. 9). Propagując aborcję, CRC umniejsza <em>"prawo do życia" </em>dzieci (art. 6) jak również ich prawo do <em>"opieki zdrowotnej w okresie przed i po urodzeniu dziecka"</em> (art. 24.2.d). Ponadto, taka praktyka narusza zasadę niedyskryminacji ze względu na "<em>cenzus urodzenia</em>" (art. 2).</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">b) promuje "<strong><em>różnorodne formy rodziny</em></strong><em>”.</em><sup>17</sup> Jednak takiego sformułowania nie znajdziemy w Konwencji. Nie jest ono także nigdzie zdefiniowane. Przeciwnie, zgodnie z Międzynarodową Deklaracją Praw Człowieka zarówno Państwa jak i społeczeństwo są zobowiązane chronić rodzinę opartą na małżeństwie jednego mężczyzny z jedną kobietą, będącą "<em>naturalną i podstawową komórkę społeczeństwa</em>".<sup>18</sup>Konwencja uznaje taką definicję rodziny gdy powołuje się na Międzynarodową Deklaracją Praw Człowieka w par. 3-4 preambuły i gdy uznaje rodzinę za "<em>podstawową komórkę społeczeństwa oraz naturalne środowisko rozwoju i dobra (...) dzieci</em>", która "<em>powinna być otoczona niezbędną ochroną oraz wsparciem, aby mogła w pełnym zakresie wypełniać swoje obowiązki w społeczeństwie</em>." (par. 5 preambuły Konwencji).</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">c) forsuje "<strong><em>antykoncepcję</em></strong>"<sup>19</sup> pomimo tego, że słowo to nie występuje w tekście Konwencji. Występujący w niej termin "<em>planowanie rodziny</em>" Stolica Apostolska, zgodnie ze swoimi zastrzeżeniami, rozumie jako odnoszący się jedynie do moralnie akceptowalnych metod tj. do metod naturalnych.<sup>20</sup></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">d) pomimo tego, że zgodnie z Konwencją, "<em>oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka</em>" (art. 18)i mają  "<em>prawo pierwszeństwa w wyborze nauczania, które ma być dane ich dzieciom</em>" (art. 3 Konwencji i art. 26 ust. 3 Międzynarodowej Deklaracji Praw Człowieka) a edukacja powinna być "<em>ukierunkowana</em>" na  "<em>rozwijanie szacunku dla rodziców dziecka</em>" (art. 29 (1) (c) Konwencji),na Państwo Członkowskie wywierany jest nacisk by zapewniło "<strong><em>edukację z zakresu zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego</em></strong>" oraz "<em>informacje o zdrowiu seksualnym i reprodukcyjnym</em>"<sup>21</sup> Te sformułowania nie występują w tekście Konwencji i nie są zdefiniowane w prawie międzynarodowym.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">e) zasada równości mężczyzn i kobiet (chłopców i dziewcząt) przedstawiane są przez CRC w kontekście "<strong><em>gender</em></strong>" czyli terminu, którym Konwencja się nie posługuje, a które najwyraźniej służy realizacji szerszych ideologicznych celów. CRC odrzuca odwołanie do, uznanej w preambule Konwencji, wrodzonej godności  i równości między dwiema płciami jako wyraz "<em>dyskryminacji ze względu na gender</em>"<sup>22</sup> jednocześnie wiele miejsca poświęcając ujmowanym w kategorie praw "<strong><em>parom jednopłciowym</em></strong>"<sup>23</sup>, "<strong><em>orientacji seksualnej</em></strong>"<sup>24</sup>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">O skrajnym zideologizowaniu CRC świadczy ocena koncepcji przyrodzonej godności ludzkiej zakorzenionej w stworzeniu człowieka na obraz i podobieństwo Boga oraz koncepcji równości i komplementarności kobiety i mężczyzny, wyrażona w słowach: "<em>komplementarność i równość w godności są koncepcjami które różnią się od równości w prawie i praktyce</em>" i "<em>usprawiedliwiają dyskryminujące prawodawstwo i politykę</em>"<sup>25</sup> CRC posuwa się nawet do kuriozalnych wniosków,<strong>promujących negatywne stereotypy i nietolerancję wobec katolików,</strong> jakoby promocja ochrony rodziny opartej na małżeństwie jednej kobiety i jednego mężczyzny oznaczała, że "<em>Kościół prowadzi instytucje</em>" dyskryminujące "<em>dzieci ze względu na ich sytuację rodzinną</em>".<sup>26</sup> Uważny obserwator - zauważa na koniec Stolica Apostolska - mógłby stwierdzić, że <strong>zasadę niedyskryminacji próbuje się stosować w pozbawiony skrupułów sposób jako miecz do walki z wolnością religijną</strong>.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/default_images/zaslepka_0.png?itok=_FoH7507" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <a href="/wolnosc-sumienia">Wolność Sumienia</a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/stolica-apostolska" hreflang="pl">Stolica Apostolska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/watykan" hreflang="pl">Watykan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/onz" hreflang="pl">ONZ</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/prawo-kanoniczne" hreflang="pl">prawo kanoniczne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/gender" hreflang="pl">gender</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/aborcja" hreflang="pl">aborcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><p class="text-align-justify">1. The Committee on the Rights of the Child, <em>Concluding Observations on the Second Periodic Report of the Holy Seeon the Convention on the Rights of the Child</em>, CRC/C/VAT/CO/2, 31 January 2014; The Committee on the Rights of the Child,<em>Concluding Observations on the Initial Report of the Holy See on the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Pornography</em>, CRC/C/OPSC/VAT/CO/1, 31 January 2014; The Committee on the Rights of the Child, <em>Concluding Observations on the Initial Report of the Holy See on the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Involvement of Children in Armed Conflict</em>, CRC/C/OPAC/VAT/CO/1, 31 January 2014.</p> <p class="text-align-justify">2. Reservations of the Holy See: <em>"a) [The Holy See] interprets the phrase `Family planning education and services' in article 24.2, to mean only those methods of family planning which it considers morally acceptable, that is, the natural methods of family planning.</em></p> <p class="text-align-justify"><em>"b) [The Holy See] interprets the articles of the Convention in a way which safeguards the primary and inalienable rights of parents, in particular insofar as these rights concern education (articles 13 and 28), religion (article 14), association with others (article 15) and privacy (article 16).</em></p> <p class="text-align-justify"><em>"c) [The Holy See declares] that the application of the Convention be compatible in practice with the particular nature of the Vatican City State and of the sources of its objective law (art. 1, Law of 7 June 1929, n. 11) and, in consideration of its limited extent, with its legislation in the matters of citizenship, access and residence."</em></p> <p class="text-align-justify">3. <em>Declaration of the Holy See on the CRC: “The Holy See regards the present Convention as a proper and laudable instrument aimed at protecting the rights and interests of children, who are 'that precious treasure given to each generation as a challenge to its wisdom and humanity' (Pope John Paul II, 26 April 1984).</em></p> <p class="text-align-justify"><em>"The Holy See recognizes that the Convention represents an enactment of principles previously adopted by the United Nations, and once effective as a ratified instrument, will safeguard the rights of the child before as well as after birth, as expressly affirmed in the `Declaration of the Rights of the Child' [Res. 136 (XIV)] and restated in the ninth preambular paragraph of the Convention. The Holy See remains confident that the ninth preambular paragraph will serve as the perspective through which the rest of the Convention will be interpreted, in conformity with article 31 of the Vienna Convention on the Law of Treaties of 23 May 1969.</em></p> <p class="text-align-justify"><em>“By acceding to the Convention on the Rights of the Child, the Holy See intends to give renewed expression to its constant concern for the well-being of children and families. In consideration of its singular nature and position, the Holy See, in acceding to this Convention, does not intend to prescind in any way from its specific mission which is of a religious and moral character”.</em></p> <p class="text-align-justify">4. The Holy See, <em>Initial Report on the Convention on the Rights of the Child, </em>CRC/C/3/Add.27, March 28, 1994, at paras. 1-2; The Holy See, <em>Second Periodic Report on the Convention on the Rights of the Child</em>, CRC/C/VAT/2, October 22, 2012, at paras. 1-5; The Holy See, <em>Initial Report on the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Prostitution, </em>CRC/C/OPSC/VAT/1, November 8 2012, at paras. 4-5; The Holy See,<em>Initial Periodic Report to the Convention on the Rights of the Child on the Involvement of Children in Armed Conflict,</em>CRC/C/OPAC/VAT/1, October 22, 2012, at paras. 4-5.</p> <p class="text-align-justify">5. <em>The Holy See, Written Replies to the List of Issues in relation to its Second Periodic Report on the Convention on the Rights of the Child, CRC/C/VAT/Q/2 Add.1, January 9, 2014, at paras. 6-8; The Holy See, Written Replies to the List of Issues in relation</em><em> </em><em>to its Initial Report on the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Sale of Children, Child Prostitution and Child Prostitution, CRC/C/OPSC/VAT/Q/1 Add.1 January 9, 2014, at paras. 6-8.</em></p> <p class="text-align-justify">6. The Holy See, <em>Presentation of Reports to the Committee on the Rights of the Child at the Interactive Dialogue, 65<sup>th</sup> Session of the Committee on the Rights of the Child (13-31 January 2014),</em> 16 January 2014.</p> <p class="text-align-justify">7. The “moral authority” or “moral leadership” of the Holy See, referred to several times by the Committee (<em>see e.g</em>., CRC/C/OPSC/VAT/CO/1<em>, supra</em> note 1, at paras. 16, 21), does not constitute legally binding authority over anyone. Such leadership cannot be transformed into a treaty obligation. That the central organ of the Church has openly <em>“shared</em>” best practices, especially about child protection going well beyond its strict obligations under the CRC, should not be misinterpreted as suggesting that intra-Church matters fall within the mandate of a treaty body</p> <p class="text-align-justify">8. CRC/C/VAT/CO/2, <em>supra</em> note 1, at para. 8; <em>see also</em> CRC/C/OPSC/VAT/CO/1, <em>supra</em> note 1, at para. 3; see the same line of reasoning in CRC/C/OPAC/VAT/CO/1, <em>supra</em> note 1, at para. 7, 13-14.</p> <p class="text-align-justify">9. Id.</p> <p class="text-align-justify">10. <em>See e.g.</em>, CRC/C/VAT/CO/2, <em>supra</em> note 1, at para. 41 (“<em>The Committee is also concerned that in spite of its considerable influence on Catholic families the Holy See has still not adopted a comprehensive strategy to prevent abuse and neglect in the home</em>”). <em>See also</em> paras. 22; 32 (c); 41-43; 51.</p> <p class="text-align-justify">11. <em>See e.g.</em>, Human Rights Committee, <em>General Comment No. 22 (48) (art.18), </em>Doc. CCPR/C/21/Rev.1/Add.4.</p> <p class="text-align-justify">12. <em>See e.g.,Convention on the Rights of the Child</em>, G.A. Res. 44/25, at art. 49 (2), U.N. Doc. A/Res/44/25 (20 November 1989). In addition, the argument is framed in a manner that contradicts the plain meaning of the Convention on the Rights of the Child, which, according to art. 49 (2) of the CRC, provides that States Parties are bound by their treaty obligations when the treaty enters <em>“into force on the thirtieth day after deposit by such [twentieth] State of its instrument of ratification or accession”,</em> and not upon ratification, as suggested by the <em>Concluding Observations</em>.</p> <p class="text-align-justify">13. CRC/C/VAT/CO/2, <em>supra</em> note 1, at para. 8; <em>see also</em> CRC/C/OPSC/VAT/CO/1, <em>supra </em>note 1, at para. 3; <em>see e.g.,</em> the same line of reasoning in CRC/C/OPAC/VAT/CO/1, <em>supra</em> note 1, at para. 7, 13-14.</p> <p class="text-align-justify">14. <em>See e.g.,</em> CRC/C/VAT/CO/2, supra note 1, at paras.16; 18; 20; 22; 24; 30; 32; 34; 40; 42; 49; 51; 53; 57; 59; 61; 63; CRC/C/OPSC/VAT/CO/1, supra note 1, at paras. 16, 18, 24, 26; CRC/C/OPAC/VAT/CO/1, <em>supra</em> note 1, at paras. 7, 13-14, 18.</p> <p class="text-align-justify">15. <em>See e.g.,</em>CRC/C/VAT/2, <em>supra </em>note 6, at paras. 18; 36 and both sets of <em>Written Replies</em>, generally: CRC/C/VAT/Q/2 Add.1 and CRC/C/OPSC/VAT/Q/1 Add.1, <em>supra</em> note 7.</p> <p class="text-align-justify">16. <em>See e.g</em>., CRC/C/VAT/CO/2, <em>supra</em> note 1, at para. 55.</p> <p class="text-align-justify">17. <em>See e.g<strong>.,</strong></em> CRC/C/VAT/CO/2, <em>supra</em> note 1, at para. 48.</p> <p class="text-align-justify">18. <em>Universal Declaration of Human Rights</em>, G.A. Res. 217 (III) A, at art. 16, U.N. Doc. A/RES/217 (III) (10 December 1948);<em>International Covenant on Civil and Political Rights</em>, G.A., Res. 2200A (XXI ), at art. 23, U.N. Doc. A/6316 (16 December 1966); <em>International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights</em>, G.A. Res. 2200 (XXI) A, at 10., U.N. Doc. A/6316 (16 December 1966).</p> <p class="text-align-justify">19. <em>See e.g</em>., CRC/C/VAT/CO/2<em>, supra</em> note 1, at para. 56-57.</p> <p class="text-align-justify">20. In its first reservation the Holy See stated the following: (“ <em>[The Holy See] interprets the phrase `Family planning education and services' in article 24.2, to mean only those methods of family planning which it considers morally acceptable, that is, the natural methods of family planning</em>”<em> ).</em>. See also the Holy See’s response to the Committee on this topic CRC/C/VAT/2, <em>supra </em>note 6, at para. 51.</p> <p class="text-align-justify">21. <em>Id., </em>atpara. 57 (c).</p> <p class="text-align-justify">22. <em>See e.g.,</em> CRC/C/VAT/CO/2 , <em>supra</em> note 1, at para. 27-28.</p> <p class="text-align-justify">23. <em>Id.</em>, at para. 25.</p> <p class="text-align-justify">24. <em>Id</em>., at para. 26.</p> <p class="text-align-justify">25. <em>Id.,</em> at para. 27 (The Holy See argued that each “human being is created in the image and likeness of God”. Moreover, it contended that the principle of complementarity between the two sexes better reflected an objective reality and avoided two extreme views of equality: one that would promote indistinct uniformity, on the one hand, or perpetuate irreconcilable and conflicting differences, on the other hand).</p> <p class="text-align-justify">26. <em>Id.</em>, at paras. 48-49.</p> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Tue, 20 Sep 2016 14:18:52 +0000 michal.ordo 187 at https://ordoiuris.pl Rozporządzenie dopuszczające wydawanie ellaOne bez recepty narusza przepisy Konstytucji https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/rozporzadzenie-dopuszczajace-wydawanie-ellaone-bez-recepty-narusza-przepisy-0 <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--title--test33.html.twig x field--node--title.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--title.html.twig' --> <span>Rozporządzenie dopuszczające wydawanie ellaOne bez recepty narusza przepisy Konstytucji</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--title.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--test33.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/30" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">ordoiuris.admin</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--test33.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 05/14/2015 - 11:15</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--body--test33.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><p class="text-align-justify">Wbrew licznie zgłaszanym wątpliwościom natury prawnej i medycznej, oraz <a href="http://www.protestuj.pl/zaprotestuj-przeciwko-legalizacji-aborcji-farmakologicznej-w-polsce--,36,k.html">wielotysięcznym protestom obywateli</a>, rozporządzenie pozwalające na wydawanie pigułki antykoncepcyjnej „ellaOne” bez recepty zaczęło obowiązywać. Resort zdrowia zignorował istotne zastrzeżenia formułowane przez aptekarzy, lekarzy i prawników, również te, które <a href="/wolnosc-gospodarcza/opinia-o-projekcie-rozporzadzenia-zmieniajacego-rozporzadzenie-w-sprawie">zgłosił Instytut<em>Ordo Iuris</em></a> w procedurze konsultacyjnej projektu rozporządzenia.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Od 16 kwietnia br. Każdy kto ukończył 15 lat, może nabyć „ellaOne” w aptece bez recepty. Producent deklaruje, że środek ma hamować owulację, ale jeżeli do owulacji już doszło, wówczas działanie tego preparatu nie dopuści do zagnieżdżenia się zarodka i spowoduje obumarcie płodu na wczesnym etapie rozwoju. Dlatego też, producent tego produktu leczniczego i Europejska Agencja Leków wskazują, że głównym przeciwwskazaniem do jego zażycia jest ciąża, którą na tak wczesnym etapie stwierdzić lub wykluczyć może tylko lekarz. Niestety, za podpuszczeniem Komisji Europejskiej, polski rząd wyeliminował konsultację lekarską jako warunek pozwalający nabyć ten preparat.</p> <p class="text-align-justify"><br /> W świetle obowiązującego prawa ustrojowego, wszelkie działania, które prowadzą do unicestwienia życia również na jego najwcześniejszym etapie rozwoju, jest sprzeczne z konstytucją. Dopuszczenie zatem środka „ellaOne” do obrotu bez recepty stoi w sprzeczności z gwarancjami ochrony życia, zawartymi w polskiej Konstytucji oraz narusza przepisy ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Nowe przepisy wyraźnie naruszają również podstawowe zasady prawa rodzinnego oraz rozwiązania przyjęte w polskiej Konstytucji, która nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia dzieci oraz zabezpieczenia ich przed demoralizacją. Trudno uznać ten standard za zachowany w przypadku dopuszczenia przez rozporządzenie, by pigułkę mogły nabywać również dzieci. Ministerstwo nie wskazało bowiem żadnej podstawy naukowej dla twierdzenia, że 15-letnia osoba jest już dostatecznie dojrzała psychicznie i fizycznie do stosowania antykoncepcji chemicznej.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Z kolei prawo medyczne zapewnia rodzicom prawo do informacji o stanie zdrowia ich dzieci. Wyłącznie matka lub ojciec mogą zezwolić na zabieg leczniczy osoby małoletniej. Tych gwarancji nie da się pogodzić z regulacją umożliwiającą niepełnoletnim nastolatkom korzystanie z groźnego dla ich zdrowia preparatu bez wiedzy i zgody rodziców. Paradoksalnie, musi to wydawać się oczywiste również dla Ministerstwa Zdrowia, skoro nie zniosło ono jak dotąd obowiązku uzyskania recepty dla środków antykoncepcyjnych innych firm farmaceutycznych i tylko ten, jeden konkretny preparat postanowiło potraktować w uprzywilejowany sposób.</p> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-kategoria--test33.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div> <div>Kategoria</div> <div>Ochrona życia</div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zdjecie--test33.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--test33--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2016-09/pixy_0.jpg?itok=38tyuZkk" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--test33.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--test33.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ellaone" hreflang="pl">ellaOne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tabletka-po" hreflang="pl">tabletka po</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/recepta" hreflang="pl">recepta</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/apteki" hreflang="pl">apteki</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/poronienia" hreflang="pl">poronienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/aborcja" hreflang="pl">aborcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pigulka" hreflang="pl">pigułka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 14 May 2015 09:15:44 +0000 ordoiuris.admin 2107 at https://ordoiuris.pl Rozporządzenie dopuszczające wydawanie ellaOne bez recepty narusza przepisy Konstytucji https://ordoiuris.pl/ochrona-zycia/rozporzadzenie-dopuszczajace-wydawanie-ellaone-bez-recepty-narusza-przepisy <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Rozporządzenie dopuszczające wydawanie ellaOne bez recepty narusza przepisy Konstytucji <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/30" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">ordoiuris.admin</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 05/14/2015 - 11:15</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify">Wbrew licznie zgłaszanym wątpliwościom natury prawnej i medycznej, oraz <a href="http://www.protestuj.pl/zaprotestuj-przeciwko-legalizacji-aborcji-farmakologicznej-w-polsce--,36,k.html">wielotysięcznym protestom obywateli</a>, rozporządzenie pozwalające na wydawanie pigułki antykoncepcyjnej „ellaOne” bez recepty zaczęło obowiązywać. Resort zdrowia zignorował istotne zastrzeżenia formułowane przez aptekarzy, lekarzy i prawników, również te, które <a href="/wolnosc-gospodarcza/opinia-o-projekcie-rozporzadzenia-zmieniajacego-rozporzadzenie-w-sprawie">zgłosił Instytut<em>Ordo Iuris</em></a> w procedurze konsultacyjnej projektu rozporządzenia.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Od 16 kwietnia br. Każdy kto ukończył 15 lat, może nabyć „ellaOne” w aptece bez recepty. Producent deklaruje, że środek ma hamować owulację, ale jeżeli do owulacji już doszło, wówczas działanie tego preparatu nie dopuści do zagnieżdżenia się zarodka i spowoduje obumarcie płodu na wczesnym etapie rozwoju. Dlatego też, producent tego produktu leczniczego i Europejska Agencja Leków wskazują, że głównym przeciwwskazaniem do jego zażycia jest ciąża, którą na tak wczesnym etapie stwierdzić lub wykluczyć może tylko lekarz. Niestety, za podpuszczeniem Komisji Europejskiej, polski rząd wyeliminował konsultację lekarską jako warunek pozwalający nabyć ten preparat.</p> <p class="text-align-justify"><br /> W świetle obowiązującego prawa ustrojowego, wszelkie działania, które prowadzą do unicestwienia życia również na jego najwcześniejszym etapie rozwoju, jest sprzeczne z konstytucją. Dopuszczenie zatem środka „ellaOne” do obrotu bez recepty stoi w sprzeczności z gwarancjami ochrony życia, zawartymi w polskiej Konstytucji oraz narusza przepisy ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerwania ciąży.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Nowe przepisy wyraźnie naruszają również podstawowe zasady prawa rodzinnego oraz rozwiązania przyjęte w polskiej Konstytucji, która nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej ochrony zdrowia dzieci oraz zabezpieczenia ich przed demoralizacją. Trudno uznać ten standard za zachowany w przypadku dopuszczenia przez rozporządzenie, by pigułkę mogły nabywać również dzieci. Ministerstwo nie wskazało bowiem żadnej podstawy naukowej dla twierdzenia, że 15-letnia osoba jest już dostatecznie dojrzała psychicznie i fizycznie do stosowania antykoncepcji chemicznej.</p> <p class="text-align-justify"><br /> Z kolei prawo medyczne zapewnia rodzicom prawo do informacji o stanie zdrowia ich dzieci. Wyłącznie matka lub ojciec mogą zezwolić na zabieg leczniczy osoby małoletniej. Tych gwarancji nie da się pogodzić z regulacją umożliwiającą niepełnoletnim nastolatkom korzystanie z groźnego dla ich zdrowia preparatu bez wiedzy i zgody rodziców. Paradoksalnie, musi to wydawać się oczywiste również dla Ministerstwa Zdrowia, skoro nie zniosło ono jak dotąd obowiązku uzyskania recepty dla środków antykoncepcyjnych innych firm farmaceutycznych i tylko ten, jeden konkretny preparat postanowiło potraktować w uprzywilejowany sposób.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2016-09/pixy_0.jpg?itok=38tyuZkk" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ellaone" hreflang="pl">ellaOne</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/tabletka-po" hreflang="pl">tabletka po</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/recepta" hreflang="pl">recepta</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/apteki" hreflang="pl">apteki</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/poronienia" hreflang="pl">poronienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/aborcja" hreflang="pl">aborcja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pigulka" hreflang="pl">pigułka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/antykoncepcja" hreflang="pl">antykoncepcja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 14 May 2015 09:15:44 +0000 ordoiuris.admin 413 at https://ordoiuris.pl