chrześcijaństwo https://ordoiuris.pl/chrzescijanstwo pl Rząd dał sygnał do ataku na religię w szkole https://ordoiuris.pl/komentarze/rzad-dal-sygnal-do-ataku-na-religie-w-szkole <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Rząd dał sygnał do ataku na religię w szkole <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 03/28/2024 - 09:09</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W toku kampanii wyborczej ostrzegaliśmy, że antykatolickie wystąpienia polityków oznaczać będą szybki atak na nauczanie religii w szkole i na prawo do klauzuli sumienia, a także ideologizację edukacji, wypowiedzenie konkordatu i finansowy szantaż wobec Kościoła. Ostatnie miesiące dowiodły, że nasze przewidywania były trafne. Co więcej, wrogie wobec religii wypowiedzi polityków ośmieliły aktywistów nienawidzących chrześcijan do ataków na nasze konstytucyjne prawa i wolności. </span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Premier Donald Tusk </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Donald Tusk zapowiadał „natychmiast po wygranych przez PO wyborach, przeprowadzenie procesu oddzielenia Kościoła od państwa ze wszystkimi tego skutkami”. W radykalizmie ścigał się z nim Szymon Hołownia, obiecujący osłabienie ochrony prawnej uczuć religijnych oraz likwidację funkcji oficjalnych kapelanów.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jak wygląda „opiłowywanie katolików”?</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Na początku marca po pomoc do naszych prawników zwrócili się rodzice dzieci z jednej ze szkół podstawowych na Mazowszu, gdzie dyrekcja odmówiła udostępnienia sali szkolnej na potrzeby rekolekcji wielkopostnych, które do tej pory odbywały się co roku w szkole. Przed podjęciem tej decyzji nie tylko nie pytano rodziców o opinię, ale nawet nie przekazano im informacji, że taka decyzja została podjęta.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Z informacji uzyskanych od rodziców wynika, że zmiana dotycząca rekolekcji była wynikiem zastraszenia szkoły przez fundację „Wolność od religii”. Antychrześcijańscy aktywiści wysyłają do placówek oświatowych pogróżki wyciągnięcia konsekwencji prawnych za… organizowanie w szkołach wydarzeń, apeli lub uroczystości o chrześcijańskim charakterze. Ta sama fundacja zwalcza nawet szkolne „bale wszystkich świętych” i podburza w mediach społecznościowych uczniów do zgłaszania i protestowania przeciwko wszelkim tego typu wydarzeniom. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">O ile przez lata podobni radykałowie pozostawali marginesem, teraz mogą cieszyć się pełnym poparciem urzędników ministerstwa oraz kuratorów. Nasze wsparcie dla rodziców i szkół staje się więc pilną koniecznością. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Dlatego opublikowaliśmy na naszej stronie internetowej i w naszym portalu „<a href="https://vademecumkatolika.pl/" style="color:blue; text-decoration:underline">Vademecum katolika</a>” szereg opracowań dotyczących praw dzieci i ich rodziców w szkole – między innymi poradniki prawne dla rodziców i dla nauczycieli, a nawet specjalne, odrębne poradniki na temat modlitwy i organizacji jasełek w szkole. Wyposażenie chrześcijan w wiedzę na temat ich praw jest bardzo istotne, gdy wrogowie wiary mogą liczyć na poklask i wsparcie nowego rządu.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Klauzula sumienia pod ostrzałem</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jednocześnie reagujemy na zapowiedzi i działania rządu uderzające w prawa ludzi wierzących. Sam premier Donald Tusk straszył ostatnio prokuraturą lekarzy odmawiających zabijania dzieci nienarodzonych. W specjalnej <a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/lamanie-sumien-i-upadek-panstwa-prawa-o-zapowiedziach-donalda-tuska" style="color:blue; text-decoration:underline">opinii</a> prawnej wskazaliśmy na przepisy prawa polskiego i międzynarodowego oraz wyroki sądów, które zapewniają każdemu Polakowi prawo do sprzeciwu sumienia. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Klauzuli sumienia bronimy też przed sądami. Złożyliśmy kasację do Sądu Najwyższego w <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/sprawa-farmaceutki-ktora-odmowila-sprzedazy-srodkow-poronnych-ordo-iuris-wnosi" style="color:blue; text-decoration:underline">sprawie</a> farmaceutki, która odmówiła pacjentce sprzedaży pigułki „Dzień po”. Zostaliśmy także poproszeni o trwałą współpracę, wsparcie i pomoc prawną dla członków ogólnopolskiego stowarzyszenia ginekologów, którzy obawiają się prześladowań za wierność wyznawanym wartościom i powoływanie się na gwarantowaną konstytucyjnie wolność sumienia.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Chrześcijanie mają prawo do nauki religii w szkole</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wielkimi krokami zbliża się także ostateczna rozprawa z religią w szkołach, którą poprzedzono atakiem na rangę tego przedmiotu. Na początek, nowy rząd chce ograniczyć liczbę lekcji religii z 2 do 1 godziny w tygodniu, która ma być obligatoryjnie pierwszą lub ostatnią lekcją w ciągu dnia, usunąć ocenę z religii ze świadectwa szkolnego i wpływu na średnią ocen oraz usunąć katechetów z rad pedagogicznych. Sprzeciwiając się temu, sporządziliśmy już 3 analizy prawne. Wbrew kłamstwom radykałów, publiczne finansowanie lekcji religii w szkołach jest standardem w większości krajów UE. Niezbędne jest też wyjaśnianie, że pieniądze przeznaczone na ten cel są po prostu normalną pensją nauczycieli przedmiotu szkolnego, a obecność oceny z religii na szkolnym świadectwie wynika z samego faktu jej uznania jako przedmiotu szkolnego, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Szkół dotyczą także, ogłoszone przez Ministerstwo Edukacji, potężne zmiany w programie nauczania, które nasi eksperci określili mianem „dechrystianizacji szkoły”. Budując koalicję organizacji nauczycielskich i ekspertów przedmiotowych, szykujemy się do walki z nadciągającą próbą zmiany rozporządzenia regulującego program kształcenia naszych dzieci.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Fundusz Kościelny pretekstem do ataków na Kościół</span></span></b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Odpowiedzieliśmy także na szeroko rozpowszechniane kłamstwa i manipulacje na temat źródeł finansowania Kościoła. Podczas konferencji zorganizowanej w Sekretariacie Episkopatu Polski, Łukasz Bernaciński z zarządu Ordo Iuris przypomniał, że Fundusz Kościelny powstał po to, by przekazywać poszkodowanym kościołom zyski z zagrabionych przez władze komunistyczne nieruchomości kościelnych. Przy okazji pokazaliśmy najlepsze sposoby na rozwiązanie stale nawracającego problemu. Przykładem państwa, które mogłoby być cenną inspiracją są między innymi Czechy, które zdecydowały się na częściową restytucję majątku odebranego w okresie komunistycznym Kościołowi w połączeniu z rozłożoną na roczne raty rekompensatą. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastąpienie Funduszu dobrowolnym odpisem podatkowym </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">działającym na podobnych zasadach co odpis na organizacje pożytku publicznego. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem mediów. Relacjonowały ją między innymi branżowe serwisy kościelne czy finansowe, a także najważniejsze portale ogólnopolskie jak Interia czy Onet. </span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jeśli chrześcijanie pozostaną bierni, gdy lewicowy rząd odpala piły mechaniczne by zrealizować politykę „opiłowywania” katolików z rzekomych przywilejów, to wkrótce wszyscy obudzimy się w państwie wojującego ateizmu, gdzie nie będzie można mówić o swojej wierze ani nosić publicznie symboli religijnych takich jak różaniec, krzyżyk czy medalik.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Nie łudźmy się – radykałowie nie poprzestaną na likwidacji klauzuli sumienia i usunięciu religii ze szkół. Oni chcą wejść ze swą ateistyczną ideologią do naszych domów, rodzin, a nawet kościołów.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zobowiązanie ze strony prawników i ekspertów Ordo Iuris jest jednoznaczne – nie porzucimy żadnego Polaka prześladowanego i gnębionego ze względu na wiarę. Polska tradycja i polska konstytucja stoją po stronie państwa, które "współdziała” z Kościołem „dla dobra człowieka i dobra wspólnego” (art. 25 Konstytucji). Polska tradycja ustrojowa odrzuca wojujące modele „państwa świeckiego”. Będziemy tej pięknej tradycji bronić.</span></span></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"> </p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 10pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Adw. Jerzy Kwaśniewski – prezes Ordo Iuris</span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-03/Kwas%CC%81niewski%202.jpeg?itok=a1pvI8Wj" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pilowanie-chrzescijan" hreflang="pl">piłowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rekolekcje" hreflang="pl">rekolekcje</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/przesladowanie-chrzescijan" hreflang="pl">prześladowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 28 Mar 2024 08:09:13 +0000 filip.bator 5319 at https://ordoiuris.pl Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/prawo-ucznia-do-udzialu-w-rekolekcjach-analiza-ordo-iuris <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>sob., 03/23/2024 - 17:13</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Antyreligijne organizacje pozarządowe wysyłają pisma do dyrektorów szkół, w których organizowane są rekolekcje.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Może to mieć na celu wywołanie tzw. „efektu mrożącego”, czyli wzbudzenia wśród  dyrektorów szkół obawy przed organizacją rekolekcji.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Ordo Iuris wskazuje w analizie, że rekolekcje mogą odbywać się zarówno w kościele, jak i na terenie szkoły, a ich uczestnikiem może być każdy uczeń, który wyrazi taką wolę.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Szkoła musi zapewnić uczniom opiekę w czasie rekolekcji. Polecenie nauczycielowi sprawowania takiej opieki nie narusza jego praw.</strong></p> <p class="text-align-justify"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/prawo-ucznia-do-udzialu-w-rekolekcjach-analiza-zarzutow-stawianych"><strong>PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</strong></a></p> <p class="text-align-justify">Wielki Post to czas, w którym w szkołach i kościołach organizowane są rekolekcje dla dzieci i młodzieży. Odbywa się to przy współpracy miejscowej parafii, szkoły oraz rodziców. Instytut Ordo Iuris wskazuje, że organizacja rekolekcji w szkole jest dopuszczalna i stanowi znaczne udogodnienie dla rodziców, uczniów i nauczycieli. Nie oznacza to, że rekolekcje w szkole to rozwiązanie lepsze niż odbywanie ich w kościele. Dochodzi jednak do coraz częstszych prób przeszkodzenia w organizacji tego typu wydarzeń z wykorzystaniem szkolnej przestrzeni, podejmowanych przez antyreligijne organizacje pozarządowe. Działania te polegają np. na wysyłaniu pism do szkół, w których rzekomo miałoby dochodzić do nieprawidłowości przy organizacji rekolekcji wielkopostnych. Taka aktywność może wywierać presję na dyrektorów placówek, by odstąpili od organizowania rekolekcji.</p> <p class="text-align-justify">W związku z tym, Instytut Ordo Iuris przygotował analizę stanowiącą odpowiedź na zarzuty dotyczące zasad organizacji rekolekcji dla uczniów. Eksperci Instytutu wykazali, że rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły oraz, że może w nich uczestniczyć każdy uczeń, który tego chce. Fakt nieuczęszczania na lekcje religii nie ma w tym wypadku znaczenia. Nie istnieje przy tym obowiązek wyrażania pisemnej zgody na udział ucznia w rekolekcjach, jeśli uczeń uczęszcza na lekcje religii.</p> <p class="text-align-justify">W analizie wskazano, że szkoła musi zapewnić opiekę uczniom w czasie rekolekcji. Jak twierdzą antyreligijne organizacje pozarządowe, ma to prowadzić do naruszania praw nauczycieli. Prawnicy Instytutu wykazali jednak, że polecenie nauczycielowi sprawowania opieki nad uczniami w czasie rekolekcji organizowanych na terenie szkoły lub kościoła, nie oznacza zmuszania go do ujawnienia swojego światopoglądu, nie narusza jego dóbr osobistych ani nie stanowi zmuszania do uczestniczenia w praktykach religijnych.</p> <p class="text-align-justify">„Należy odróżnić udział w praktykach religijnych od bycia świadkiem czy jedynie obserwowania praktyk religijnych. Bierne stanie w kościele nie stanowi uczestnictwa w sprawowanym kulcie lub udziału w praktykach religijnych. W takim przypadku nauczyciele są biernymi obserwatorami praktyk religijnych, a nie ich przedmiotem lub podmiotem. Ponadto Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, iż osoba, która deklaruje się jako niewierząca, nie może oczekiwać, że nie będzie miała kontaktu z osobami wierzącymi, ich praktykami i symbolami religijnymi, bo byłoby to równoznaczne z ograniczeniem swobody sumienia osób wierzących” – podkreślił Łukasz Bernaciński, członek zarządu Instytutu Ordo Iuris.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-03/AdobeStock_414811632_0.jpeg?itok=uo96wwYb" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/rekolekcje" hreflang="pl">rekolekcje</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/uczniowie" hreflang="pl">uczniowie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Sat, 23 Mar 2024 16:13:04 +0000 filip.bator 5306 at https://ordoiuris.pl Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie – konferencja naukowa w Collegium Intermarium https://ordoiuris.pl/edukacja/sw-tomasz-z-akwinu-w-postchrzescijanskim-swiecie-konferencja-naukowa-w-collegium <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie – konferencja naukowa w Collegium Intermarium <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 03/01/2024 - 15:59</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Dziedzictwo św. Tomasza z Akwinu od wieków znajduje się u podstaw nauczania Kościoła.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Uczestnicy konferencji naukowej „Św. Tomasz z Akwinu w postchrześcijańskim świecie” postarają się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób współcześnie realizować naukę Akwinaty.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· W wydarzeniu wezmą udział eksperci reprezentujący kilka ośrodków naukowych z Polski i USA.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Konferencja odbędzie się 9 marca w murach uczelni Collegium Intermarium w Warszawie. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://latatomaszowe.pl/konferencja-z-okazji-750-rocznicy-smierci-sw-tomasza/">PROGRAM KONFERENCJI - LINK</a></strong></p> <p class="text-align-justify">Filozofia św. Tomasza była przez wieki polecana przez licznych papieży, jako odpowiedź na zagrożenia występujące w danej epoce. Papież Leon XIII w encyklice „Aeterni Patris” wskazywał, że nauka Doktora Anielskiego może posłużyć do identyfikowania i podjęcia dyskusji z błędami intelektualnymi w każdym czasie. Z kolei św. Pius X w encyklice „Pascendi Dominici gregis” zauważał, że wszelkie pomijanie św. Tomasza przy studiach, zwłaszcza w kwestiach metafizycznych, przynosi poważny uszczerbek”. Natomiast św. Jan Paweł II w encyklice „Fides et ratio” ze smutkiem stwierdził, iż dziedzictwo Akwinaty spotyka się z coraz mniejszym zainteresowaniem. „W wielu szkołach katolickich można było zauważyć pewien regres w tej dziedzinie, co było wyrazem mniejszego poważania nie tylko dla filozofii scholastycznej, ale w ogóle dla studium filozofii jako takiej” – zaznaczył papież Wojtyła. W tym samym dziele Jan Paweł II pisał również o „nieprzemijającej myśli” św. Tomasza.</p> <p class="text-align-justify">Konferencja poświęcona zostanie zagadnieniu realizacji nauki Doktora Anielskiego we współczesnych realiach. Jednym z prelegentów będzie prof. dr hab. Włodzimierz Dłubacz, filozof wykładający na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz w Collegium Intermarium, wieloletni badacz filozofii klasycznej, w tym nauczania św. Tomasza. Wygłosi on wystąpienie zatytułowane „Św. Tomasz z Akwinu – filozof. Źródło inspiracji i klarownych rozwiązań”.</p> <p class="text-align-justify">Głos zabierze również o. dr Michał Chaberek – dominikanin, wykładowca Collegium Intermarium, specjalista w dziedzinie teologii stworzenia, badacz zagadnienia ewolucji, autor kilku książek, w tym publikacji „Św. Tomasz z Akwinu a ewolucja”. W swoim wystąpieniu pochyli się on nad problemem możliwości uzgodnienia metafizyki św. Tomasza z metafizyką ewolucjonizmu.</p> <p class="text-align-justify">Kolejnym prelegentem będzie dr Steve Cain - filozof z Thomas Aquainas College w Kaliforni. Wygłosi on prelekcję pt. „O niezbędności ładu w edukacji. Podążając za św. Tomaszem z Akwinu”. Zagadnieniem antropologii św. Tomasza wobec gender, transhumanizmu i sztucznej inteligencji, zajmie się natomiast dr hab. Zbigniew Pańpuch, reprezentujący KUL i CI. Swój wykład przedstawi także o. dr Michał Mrozek. Dominikanin, przedstawiciel Instytutu Tomistycznego poruszy temat roli natury i cnót u Akwinaty. Konferencję zakończy dr Paweł Milcarek, redaktor naczelny „Christianitas”. Wygłosi on prelekcję zatytułowaną „Niechciany, nadużywany, pożądany – trzy sposoby traktowania Akwinaty na tle sporów nowoczesności”. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>9 marca, godz. 9:30</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Aula Collegium Intermarium</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Warszawa, ul. Bagatela 12</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Patronami medialnymi wydarzenia są Katolicka Agencja Informacyjna, PCh24.pl, Tysol.pl, „Do Rzeczy", Afirmacja.info, „Christianitas" i TV Media Narodowe.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-03/AdobeStock_291705232.jpeg?itok=oHfxWI0D" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/sw-tomasz-z-akwinu" hreflang="pl">św. Tomasz z Akwinu</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konferencja" hreflang="pl">konferencja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/collegium-intermarium" hreflang="pl">collegium intermarium</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/filozofia" hreflang="pl">filozofia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 01 Mar 2024 14:59:37 +0000 filip.bator 5255 at https://ordoiuris.pl Religia, po złożeniu oświadczenia, jednak przedmiotem obowiązkowym https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/religia-po-zlozeniu-oswiadczenia-jednak-przedmiotem-obowiazkowym <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Religia, po złożeniu oświadczenia, jednak przedmiotem obowiązkowym <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 02/01/2024 - 14:41</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Zgodnie z zapowiedziami, Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia, które wprowadza rezygnację z wliczania do średniej ocen rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych z religii.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Zdaniem Ministerstwa, zmiana wynika z faktu, że lekcje religii mają charakter nieobowiązkowy. Nowe prawo ma obowiązywać od 1 września 2024 r. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Zagadnienie wliczania ocen z religii do średniej stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem sędziów, równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii i etyki do średniej rocznej lub końcowej stanowi konsekwencję umieszczania ocen z religii na świadectwie szkolnym. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Trybunał Konstytucyjny w tym samym wyroku nie zgodził się również z twierdzeniem, że wliczanie oceny z religii spowoduje podwyższenie średniej, argumentując, że średnia zależy od wielu różnych czynników. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Lekcje religii, z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów, z przedmiotu do wyboru stają się przedmiotem obowiązkowym. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Instytut Ordo Iuris opracował analizę na ten temat.</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/ocena-z-religii-stanowi-naturalna-konsekwencje-organizowania-nauczania">PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</a></strong></p> <p class="text-align-justify">Przyjęty w polskim systemie prawnym model nauczania religii należy rozumieć jako wyraz wolności religijnej. Kwestię tę regulują zarówno Konstytucja RP oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe, jak i ustawodawstwo zwykłe.</p> <p class="text-align-justify">Zagadnienie wliczania oceny z religii do średniej było rozważane przez Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z dnia 2 grudnia 2009 r. (sygn. U 10/07, OTK 2009/11/163) sędziowie uznali, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej rocznej lub średniej końcowej jest konsekwencją umieszczania ocen z religii lub etyki na świadectwie szkolnym. Zdaniem Trybunału, konsekwencją ocen z religii na świadectwie szkolnym jest także równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii i etyki do średniej rocznej lub końcowej. Trybunał w omawianym wyroku z 2009 r. zajął się również kwestią zarzutu, że wliczanie oceny z religii do średniej ocen podwyższa średnią, co wpływa na nierówne traktowanie uczniów, którzy nie uczęszczają na żadne ze wskazanych zajęć. W ocenie Trybunału, nie można z góry zakładać, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej spowoduje podwyższenie średniej, bo może to zależeć w poszczególnych przypadkach od różnych czynników. Ponadto, jak zauważył sąd konstytucyjny, „zaskarżone rozporządzenie stanowi o wliczaniu do średniej rocznej i średniej końcowej rocznych ocen nie tylko z religii, ale także z etyki oraz z «dodatkowych zajęć edukacyjnych», co stwarza dodatkowe możliwości podwyższania średniej”.</p> <p class="text-align-justify">Zdaniem większości przedstawicieli doktryny prawa wyznaniowego, powyższe rozwiązanie jest słuszne, bowiem z jednej strony docenia wysiłek uczniów wybierających przedmioty fakultatywne. Po drugie, wliczanie oceny do średniej dotyczy nie tylko religii lub etyki, ale wszystkich przedmiotów nadobowiązkowych. A to zaś powinno być postrzegane właśnie w kategoriach równego traktowania przedmiotów szkolnych i sprawiedliwego wynagradzania pracy uczniów, a nie jako forma wywierania nacisku w kwestiach światopoglądowych. Ponadto należy uwzględnić aspekt pedagogiczny wystawiania ocen z danego przedmiotu, który działa motywująco na ucznia wspierając tym samym jego rozwój. Natomiast pomijanie oceny z religii przy obliczaniu średniej może działać antywychowawczo. Ocena z religii może również stanowić pomoc dla nadzoru pedagogicznego, który, dokonując ewaluacji procesu dydaktycznego, bada, czy nauczyciel religii wywiązuje się z ustalonych standardów oceniania i klasyfikowania.</p> <p class="text-align-justify">„Edukacja religijna w przedszkolach i szkołach publicznych stanowi emanację podstawowych praw człowieka, zwłaszcza prawa do wolności religijnej oraz prawa rodziców do nauczania i wychowania dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Jako równoprawny z innymi przedmiot szkolny religia podlega takiemu samemu ocenianiu jak pozostałe przedmioty szkolne. Co istotne, ocenianiu podlega poziom i opanowanie wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę, a nie to, czy uczeń spełnia praktyki religijne. Innymi słowy, kryteria oceny z przedmiotu, jakim jest religia - mimo swych odrębności metodologicznych - nie różnią się w zasadniczy sposób od pozostałych przedmiotów „niewyznaniowych”. Tak rozumiana ocena podlega wliczaniu do średniej - rocznej i końcowej - co nie stanowi przejawu dyskryminacji uczniów nieuczęszczających na religię. Mają oni bowiem możliwość podwyższenia swojej średniej poprzez udział albo w zajęciach z etyki, albo – w braku takiej woli – w jeszcze innych dodatkowych zajęciach edukacyjnych. Ponadto jak zauważają przedstawiciele Komisji Wychowania Konferencji Episkopatu Polski, choć religia jest przedmiotem do wyboru, to z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów staje się jednak przedmiotem obowiązkowym” – podkreśla dr Kinga Szymańska, analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/AdobeStock_294347883%20%281%29_0.jpeg?itok=2rdumlHV" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/oceny" hreflang="pl">oceny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/edukacja-0" hreflang="pl">Edukacja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 01 Feb 2024 13:41:48 +0000 filip.bator 5185 at https://ordoiuris.pl Ocena z religii stanowi naturalną konsekwencję organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/ocena-z-religii-stanowi-naturalna-konsekwencje-organizowania-nauczania <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Ocena z religii stanowi naturalną konsekwencję organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 02/01/2024 - 14:30</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Główne tezy</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Umieszczanie oceny z religii na świadectwie ukończenia danej klasy podlega takim samym zasadom, jak umieszczanie na nim oceny z każdego innego przedmiotu.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 0cm 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· </span></span></b><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocenianiu podlegają umiejętności ucznia, a także aktywność, pilność i sumienność a nie udział w praktykach religijnych.</span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; margin-right:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">· Wliczanie oceny z religii do średniej (rocznej i końcowej) nie stanowi przejawu dyskryminacji uczniów nie uczęszczających na religię ze względu na możliwość ich udziału w innych „niewyznaniowych” przedmiotach dodatkowych.</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:0cm; margin-left:18.0pt; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Wprowadzenie</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Katarzyna Lubnauer w wywiadzie udzielonym 2 stycznia 2024 r. zapowiedziała, że od 1 września 2024 r. <span style="background:white"><span style="color:black">oceny z religii miałyby nie być liczone do średniej na świadectwach</span></span><a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></span></span></a><span style="background:white"><span style="color:black">. Wcześniej jej przełożona, minister Barbara Nowacka, postulowała, by w ogóle nie pojawiały się one na świadectwach<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[2]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span>. Natomiast 26 stycznia 2024 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, na mocy którego wprowadza się rezygnację z wliczania do średniej ocen rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych z religii i etyki<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a>. Jak czytamy w uzasadnieniu do wspomnianego projektu „skoro </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">zajęcia religii i etyki nie są zajęciami, na które uczeń jest obowiązany uczęszczać, nieuzasadnione jest, aby roczna lub końcowa ocena klasyfikacyjna z tych zajęć miała wpływ na średnią uzyskanych ocen”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Podstawy prawne wystawiania oceny z religii na świadectwie szkolnym</span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przyjęty w polskim systemie prawnym model nauczania religii należy rozumieć jako wyraz wolności religijnej. Kwestię tę regulują zarówno Konstytucja RP<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></span></span></a> oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe, jak i ustawodawstwo zwykłe. Na poziomie ustawy zasadniczej na uwagę zasługuje art. 53 ust. 3, bowiem gwarantowana konstytucyjnie wolność sumienia i religii powiązana została z prawem rodziców do wychowania i nauczania moralnego oraz religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami , a także art. 48 ust. 1 (prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci). W kolejnym ustępie art. 53 zagwarantowano religii kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej możliwość bycia przedmiotem nauczania w szkole, przez co wolnośc sumienia i religii powiązana z zasadami ustrojowymi wyrażonymi w art. 25 Konstytucji RP (zasady relacji państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi). Uszczegółowienie przepisów konstytucyjnych w odniesieniu do wolności religijnej w kontekście nauczania religii odnaleźć można również w art. 12 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 1993 r.<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></span></span></a> Na poziomie ustawodawstwa zwykłego kwestię nauczania religii w szkołach reguluje m.in. art. 12 ustawy o systemie oświaty<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></span></span></a> oraz właściwe akty wykonawcze<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">Ustawodawstwo zwykłe </span></span></span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W myśl art. 12 ust. 1 ustawy o systemie oświaty publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców bądź samych uczniów po osiągnięciu przez nich pełnoletności. Jak zauważają przedstawiciele <span style="background:white"><span style="color:black">Komisji Wychowania Konferencji Episkopatu Polski, choć religia jest przedmiotem do wyboru, to z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów staje się jednak przedmiotem obowiązkowym<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[9]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Warunki i sposób wykonywania przez szkoły zadań określonych we wspomnianym art. 12 ust. 1 określone zostały w drodze rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. (ostatnio znowelizowanego w 2017 r.)<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a>. Zgodnie z jego postanowieniami, w<span style="background:white"><span style="color:black"> przedszkolach zajęcia religii uwzględnia się w ramowym rozkładzie dnia. W myśl zasady ogólnej, w szkołach zajęcia religii i etyki uwzględnia się w tygodniowym rozkładzie zajęć (§ 1 ust. 1a). </span></span>Przedszkole i szkoła mają obowiązek zorganizowania lekcji religii dla grupy nie mniejszej niż siedmiu uczniów danej klasy lub oddziału (wychowanków grupy przedszkolnej). Dla mniejszej liczby uczniów w klasie lub oddziale (wychowanków w grupie) lekcje religii w przedszkolu lub szkole powinny być organizowane w grupie międzyoddziałowej lub międzyklasowej (§ 2 ust. 1). Jeżeli w przedszkolu lub szkole na naukę religii danego wyznania lub wyznań wspólnie nauczających zgłosi się mniej niż siedmiu uczniów (wychowanków), organ prowadzący przedszkole lub szkołę, w porozumieniu z właściwym kościołem lub innym związkiem wyznaniowym, organizuje naukę religii w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym (pozaprzedszkolnym) punkcie katechetycznym (§ 2 ust. 2).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Kwestię wystawiania ocen reguluje § 9 wspomnianego rozporządzenia. Zgodnie z jego brzmieniem ocena z religii umieszczana jest na świadectwie szkolnym bezpośrednio po ocenie zachowania. Jednocześnie zastrzeżono, że w celu wyeliminowania ewentualnych przejawów nietolerancji nie należy zamieszczać danych, z których wynikałoby, na zajęcia z jakiej religii uczeń uczęszczał (ust. 1). Po drugie, ocena z religii nie ma wpływu na promowanie ucznia do następnej klasy (ust. 2). Po trzecie, jest wystawiana według skali ocen przyjętej w danej klasie (ust. 3).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Powyższa regulacja oznacza, że wpisywanie ocen z religii na świadectwie ukończenia danej klasy podlega takim samym zasadom, jak umieszczanie na nim oceny z każdego innego przedmiotu. Stanowi to również przejaw traktowania religii tak samo jak innych przedmiotów szkolnych<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ocenianie uczniów z religii organizowanej w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym punkcie katechetycznym</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Zgodnie z § 7 ust. 4 i 5 rozporządzenia MEN z 1992 r. nauczyciel uczący religii ma obowiązek wypełniania dziennika lekcyjnego, przy czym nauczyciel prowadzący zajęcia w grupie międzyszkolnej i w punkcie katechetycznym prowadzi odrębny dziennik zajęć, zawierający te same zapisy, które zawiera dziennik prowadzony w szkole. Stosownie do § 9 ust. 1 i 4 omawianego rozporządzenia, uczeń korzystający z nauki religii zorganizowanej poza szkołą otrzymuje od katechety zaświadczenie o otrzymanej ocenie, którą umieszcza się na świadectwie wydanym przez szkołę, do której uczęszcza. Wpisy na świadectwa szkolne dokonywane są po wypełnieniu arkuszy ocen. Natomiast <strong><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="font-weight:normal">arkusze ocen ucznia wypełnia nauczyciel, który potwierdza podpisem zgodność wprowadzonych danych z dokumentami, na podstawie których ich dokonano</span></span></strong>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">W myśl § 14 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji</span></em><a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[12]</span></span></span></span></span></span></a> wpisów w arkuszu ocen ucznia albo słuchacza dokonuje się na podstawie danych zawartych odpowiednio w księdze uczniów, księdze słuchaczy, dzienniku lekcyjnym, protokołach egzaminów semestralnych, protokołach egzaminów klasyfikacyjnych i poprawkowych, protokołach sprawdzianów wiadomości i umiejętności, protokołach z prac komisji powołanej w celu ustalenia rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, protokołach zebrań rady pedagogicznej, informacji o wyniku egzaminu ósmoklasisty albo o zwolnieniu z tego egzaminu przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej, informacji o wyniku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, informacji o wyniku egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie z danej części egzaminu, a także innych dokumentach potwierdzających dane podlegające wpisowi (m.in. zaświadczenia katechety). Nauczyciel wypełniający arkusz ocen ucznia albo słuchacza potwierdza podpisem zgodność wpisów z dokumentami, na podstawie których ich dokonano.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Zgodnie z wyjaśnieniami Kuratorium Oświaty w Kielcach, informacja o ocenie z religii powinna być przekazana dyrektorowi szkoły, do której uczęszcza uczeń, w terminie umożliwiającym uwzględnienie jej w klasyfikacji ucznia. Biorąc powyższe pod uwagę, uczniowi uczęszczającemu na naukę religii poza szkołą nie wpisuje się ocen klasyfikacyjnych śródrocznych i rocznych z tych zajęć do dziennika lekcyjnego prowadzonego w szkole, do której uczęszcza, a jedynie wpisuje się w arkuszach ocen i na świadectwach<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[13]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Konkludując, ocenę z religii uzyskaną w trakcie uczęszczania na religię poza szkołą traktuje się w identyczny sposób jak ocenę uzyskaną z zajęć religii organizowanych w szkole. Wpisuje się ją do dziennika lekcyjnego i arkusza ocen oraz na świadectwie szkolnym ucznia, a uzyskaną ocenę z religii danego wyznania wlicza się również do średniej ocen<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[14]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zasady wpisywania oceny z religii na świadectwie </span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Rozporządzenie MEiN z 7 czerwca 2023 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> wprowadza trzy formy wpisywania oceny z religii lub etyki na świadectwie szkolnym promocyjnym i na świadectwie ukończenia szkoły oraz w arkuszu ocen. Zgodnie z §25 ust. 6 pkt 1 rozporządzenia, jeżeli uczeń nie uczęszczał ani na religię, ani na etykę, należy wstawić poziomą kreskę w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych z religii/etyki. </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zasada ta jest również stosowana, jeżeli np. złożono oświadczenie o rezygnacji z udziału w zajęciach z religii w ostatniej klasie, a także jeżeli w ciągu roku uczeń otrzymał orzeczenie o potrzebie kształcenia indywidualnego<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>. Podobnie w sytuacji, gdy u<span style="background:white"><span style="color:black">czeń uczęszczał na religię tylko przez pierwszy semestr (otrzymał ocenę za ten semestr), a w drugim semestrze uczęszczał tylko na etykę<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[17]</span></span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jeśli uczeń uczęszczał albo na religię, albo na etykę, to zgodnie z omawianym rozporządzeniem w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych należy wpisać ocenę bez wskazywania, z jakich zajęć jest to ocena (§25 ust. 6 pkt 2). A jeżeli uczeń uczęszczał zarówno na zajęcia z religii, jak i zajęcia z etyki, wówczas w miejscu przeznaczonym na wpisanie ocen klasyfikacyjnych należy wpisać ocenę z religii i ocenę z etyki (§25 ust. 6 pkt 3).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jak tłumaczą eksperci prawa oświatowego, ostatnia z omawianych zasad została wprowadzona ze względu na konieczność zachowania konsekwencji oraz integralności w dokumentowaniu osiągnięć uczniów, a także ze względu na podtrzymanie zasady, że świadectwo szkolne jest odzwierciedleniem arkusza ocen i dokumentem potwierdzającym całość dokonań i osiągnięć ucznia<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wliczanie oceny z religii do średniej na świadectwie</span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie z § 18 ust. 2 oraz §19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a> do średniej ocen (rocznej i końcowej) wlicza się ocenę z religii lub etyki. Uzyskanie średniej ocen co najmniej 4,75 oraz co najmniej bardzo dobrej oceny z zachowania </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">skutkuje promocją do klasy programowo wyższej lub ukończeniem szkoły z wyróżnieniem.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Powyższa kwestia wliczania oceny z religii do średniej stanowiła przedmiot rozważań w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 20 kwietnia 1993 r.<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></a> Trybunał stwierdził, że umieszczenie ocen z religii na świadectwie szkolnym wynika z konsekwencji organizowania nauczania religii przez szkoły publiczne. Ponadto świadectwo szkolne obejmuje wszystkie zajęcia szkolne, więc nie ma przesłanek do obligatoryjnego wyłączenia religii. Trybunał nie podzielił obaw skarżącego związanych z mogącą wystąpić nietolerancją religijną, stwierdzając, że, po pierwsze, uwidoczniony na świadectwie stopień nie wskazuje konkretnej religii. Po drugie, ocena na świadectwie może dotyczyć jednocześnie religii jak i etyki w przypadku, gdy uczeń uczęszcza na obydwa te przedmioty<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Natomiast w wyroku z dnia 2 grudnia 2009 r.<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[22]</span></span></span></span></span></span></a> Trybunał Konstytucyjny, opierając się na konstatacjach z wyroku z dnia 20 kwietnia 1993 r., dodał, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej rocznej lub średniej końcowej jest konsekwencją umieszczania ocen z religii lub etyki na świadectwie szkolnym. Zdaniem Trybunału konsekwencją ocen z religii na świadectwie szkolnym jest także równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii i etyki do średniej rocznej lub końcowej. Zarzut naruszenia zasady świeckości i neutralności państwa z powodu wliczania oceny z religii do średniej końcowej należy rozpatrywać w kontekście ocen z religii na świadectwach szkolnych, co wynika z wprowadzenia nauki religii w szkołach publicznych. Zdaniem sędziów, wskazana przez wnioskodawcę odmienność co do kryteriów oceny z religii jest nieuchronna, skoro przedmiotem nauczania jest religia, a nie religioznawstwo. Jak argumentował Trybunał, nauczanie religii jest jednym z przejawów wolności religii w świetle współczesnych standardów pluralistycznego społeczeństwa demokratycznego. Nie jest rolą państwa narzucanie programu nauczania religii i sprowadzanie programu do nauczania religioznawstwa. Zdaniem sędziów oznaczałoby to naruszenie konstytucji, gdyż państwo ingerując w ten sposób nie zachowałoby bezstronności w sprawach przekonań religijnych oraz swobody ich wyrażania w życiu publicznym<span style="background:#f8f8f8">.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Trybunał w omawianym wyroku z 2009 r. zajął się jeszcze kwestią zarzutu, że wliczanie oceny z religii do średniej ocen podwyższa średnią, co wpływa na nierówne traktowanie uczniów, którzy nie uczęszczają na żadne ze wskazanych zajęć. W ocenie Trybunału nie można z góry zakładać, że wliczanie ocen z religii lub etyki do średniej spowoduje podwyższenie średniej, bo może to zależeć w poszczególnych przypadkach od różnych czynników. Ponadto, jak zauważył sąd konstytucyjny, „zaskarżone rozporządzenie stanowi o wliczaniu do średniej rocznej i średniej końcowej rocznych ocen nie tylko z religii, ale także z etyki oraz z «dodatkowych zajęć edukacyjnych», co stwarza dodatkowe możliwości podwyższania średniej”<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[23]</span></span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">Warto dodać, że powyższe stanowisko jest zgodne ze zdaniem odrębnym do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Grzelak przeciwko Polsce<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[24]</span></span></span></span></span></span></a>. W ocenie sędziego Davida Thóra Björgvinssona ewentualny pozytywny lub negatywny wpływ nieuczestniczenia w lekcjach religii lub etyki (a przez to nieotrzymania oceny) na średnią ocen jest kwestią czystych spekulacji. Jak dodał sędzia, ewentualna ocena danego ucznia za ten przedmiot zależałaby od jego wyników. Natomiast sama możliwość, że dobry wynik przyczyniłby się do podwyższenia średniej, nie może być wystarczającą podstawą do stwierdzenia różnicy w traktowaniu na podstawie art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zdaniem doktryny prawa wyznaniowego, powyższe rozwiązanie jest słuszne, bowiem z jednej strony docenia wysiłek uczniów wybierających przedmioty fakultatywne. Po drugie, wliczanie oceny do średniej dotyczy nie tylko religii lub etyki, ale wszystkich przedmiotów nadobowiązkowych. A to zaś powinno być postrzegane właśnie w kategoriach równego traktowania przedmiotów szkolnych i sprawiedliwego wynagradzania pracy uczniów, a nie jako forma wywierania nacisku w kwestiach światopoglądowych<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a>. Ponadto należy uwzględnić aspekt pedagogiczny wystawiania ocen z danego przedmiotu, który działa motywująco na ucznia wspierając tym samym jego rozwój. Natomiast pomijanie oceny z religii przy obliczaniu średniej może działać antywychowawczo<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></span></a>. Ocena z religii może również stanowić pomoc dla nadzoru pedagogicznego, który, dokonując ewaluacji procesu dydaktycznego, bada, czy nauczyciel religii wywiązuje się z ustalonych standardów oceniania i klasyfikowania<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Większość przedstawionych powyżej argumentów znajdzie zastosowanie także do wliczania do średniej ocen z przedmiotów nieobowiązkowych wybieranych w toku studiów wyższych (np. laboratoria, wykłady monograficzne). W przypadku tych zajęć pratyka ta nie jest w kwestionowana. Podstawowym uzasadnieniem w przypadku wykładów związanych z kierunkiem studiów pozostaje wynagrodzenie większej aktywności, dociekliwości i zaangażowania studenta. Praktyka ta ma działać także motywująco w obszarze decyzji o nabyciu ponadprogramowej wiedzy i kompetencji. Trudno nie odnieść wrażenia, że w przypadku postulatów usunięcia oceny z religii lub etyki ze świadectwa szkolnego czy niewliczania jej do średniej ocen mechanizm ten ma zostać odwrócony, w celu zniechęcenia uczniów do uczestnictwa w zajęciach kształtujących pożądane społecznie postawy moralne i etyczne<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Przedmiotowy system oceniania z religii</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">System oceniania z religii zawarto w „Zasadach oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych</span></span></span></span></span></em><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black">” z dnia 25 sierpnia 2008 r.<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[29]</span></span></span></span></span></span></span></a> opracowanych m.in. na podstawie przepisów prawa powszechnego</span></span></span></span><a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[30]</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:115%"><span style="color:black"> oraz „<em><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Dyrektorium Kościoła katolickiego w Polsce” </span></em>z 20 czerwca 2001 r.<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="background:white"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">[31]</span></span></span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><strong><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="font-weight:normal">Zgodnie z p. 83 „Dyrektorium Kościoła Katolickiego w Polsce” „</span></span></span></span></strong><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">podstawą wystawiania oceny szkolnej w nauczaniu religii jest wiedza ucznia, jego umiejętności, a także aktywność, pilność i sumienność. Nie powinno się natomiast oceniać za udział w praktykach religijnych. Należy, bowiem przyjąć zasadę, obecną też w katechezie parafialnej przed 1990 rokiem, że życie religijne jest przedmiotem osądu sumienia dokonywanego wobec Boga”</span></span></span></em><a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:blue; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[32]</span></span></span></span></span></span></span></a><em><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">.</span></span></span></em></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie §2 ust. 2 „Zasad <em><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="color:black">oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych</span></span></span></em>”, ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia z religii polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela religii poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z „Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce” oraz realizowanego przez nauczyciela programu nauczania, uwzględniającego ten dokument. W tym samym dokumencie dodano, że ocenianiu nie podlegają praktyki religijne (§2 ust. 3), a ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów z religii odbywa się w ramach oceniania wewnątrzszkolnego (§ 3 ust. 1).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W myśl postanowień omawianego dokumentu celem oceniania jest systematyczne informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie; udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu jego rozwoju; motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce; dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz o specjalnych uzdolnieniach ucznia oraz umożliwienie nauczycielom religii doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej (§ 3 ust. 2).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zgodnie z § 5 ust. 1 oceny z religii są jawne dla ucznia i jego rodziców. Ponadto na wniosek ucznia lub jego rodziców nauczyciel religii uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły, a także udostępnia uczniowi lub jego rodzicom do wglądu ocenione pisemne prace kontrolne oraz inną dokumentację dotyczącą oceniania ucznia (§ 5 ust. 2-3). Analogicznie jak w §9 ust. 2 rozporządzenia MEN z 1992 r. ocena roczna z religii nie ma wpływu na promocję do klasy programowo wyższej ani na ukończenie szkoły (§10 ust. 2). Uczeń, który nie otrzymał oceny rocznej z religii lub uzyskał niedostateczną, powinien uzupełnić braki w następnym roku szkolnym, przy uwzględnieniu form i terminów ustalonych przez nauczyciela religii (§ 14 ust. 15).</span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Konkludując, powyższe wytyczne pozostają w zgodzie z treścią aktualnie obowiązującego rozporządzenia MEN z 2019 r., zgodnie z którym podstawą do wystawienia oceny jest poziom i postępy w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do odpowiednio wymagań i efektów kształcenia (§8). Natomiast takim kryterium zdecydowanie nie jest udział w praktykach religijnych. </span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:0cm; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podsumowanie</span></span></b></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Edukacja religijna w przedszkolach i szkołach publicznych stanowi emanację podstawowych praw człowieka, zwłaszcza prawa do wolności religijnej oraz prawa rodziców do nauczania i wychowania dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi. Jako równoprawny z innymi przedmiot szkolny religia podlega takiemu samemu ocenianiu jak pozostałe przedmioty szkolne. Co istotne, ocenianiu podlega poziom i opanowanie wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę, a nie to, czy uczeń spełnia praktyki religijne. Innymi słowy, kryteria oceny z przedmiotu, jakim jest religia (mimo swych odrębności metodologicznych), nie różnią się w zasadniczy sposób od pozostałych przedmiotów „niewyznaniowych”. Tak rozumiana ocena podlega wliczaniu do średniej (rocznej i końcowej), co nie stanowi przejawu dyskryminacji uczniów nie uczęszczających na religię. Mają oni bowiem możliwość podwyższenia swojej średniej poprzez udział albo w zajęciach z etyki, albo – w braku takiej woli – w jeszcze innych „dodatkowych zajęciach edukacyjnych”.<span style="background:#f8f8f8"><span style="color:black"> Ponadto, </span></span><span style="background:white"><span style="color:black">choć religia jest przedmiotem do wyboru, to z chwilą złożenia stosownego oświadczenia przez rodziców lub pełnoletnich uczniów staje się jednak przedmiotem obowiązkowym. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego nie ulega wątpliwości, że konsekwencją nauczania religii może być zamieszczanie ocen z religii na świadectwie szkolnym, a konsekwencją ocen z religii na świadectwie szkolnym może być także równoprawna z innymi przedmiotami nauczania możliwość wliczania ocen z religii lub etyki do średniej rocznej lub średniej końcowej. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="background:white"><span style="color:black">Dr Kinga Szymańska - analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"><span style="background:white"><span style="color:black">Łukasz Bernaciński - członek Zarządu Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></p> <div> <div id="ftn32"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2024-02/AdobeStock_294347883%20%281%29.jpeg?itok=ZzpLTMOx" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolność religii w szkole <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/edukacja-0" hreflang="pl">Edukacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><p class="text-align-justify">[1]Radio ZET, Wiceszefowa MEN zapowiada zmiany w szkołach. "Chcielibyśmy, żeby to weszło od 1 września", <a href="https://wiadomosci.radiozet.pl/Gosc-Radia-ZET/wiceszefowa-men-zapowiada-zmiany-w-szkolach-chcielibysmy-zeby-to-weszlo-od-1-wrzesnia">https://wiadomosci.radiozet.pl/Gosc-Radia-ZET/wiceszefowa-men-zapowiada-zmiany-w-szkolach-chcielibysmy-zeby-to-weszlo-od-1-wrzesnia</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[2] Nowacka o lekcjach religii: Dwie godziny to jest przesada, 13.12.2023, <a href="https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-nowacka-o-lekcjach-religii-dwie-godziny-to-jest-przesada,nId,7206792">https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-nowacka-o-lekcjach-religii-dwie-godziny-to-jest-przesada,nId,7206792</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[3]Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, <a href="https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254">https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254</a> (dostęp: 29.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[4]Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, <a href="https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254">https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12381254</a> (dostęp: 29.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[5]Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 Nr 78 poz. 483, z późn. zm. </p> <p class="text-align-justify">[6]Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz. U. z 1998 Nr 51 poz. 318. </p> <p class="text-align-justify">[7]Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz. U. 1991 Nr 95 poz. 425, z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[8]Szerzej na ten temat: K. Szymańska, Umieszczanie lekcji religii przed lub po lekcjach z innych przedmiotów tylko ze względu na jej wyznaniowy charakter stanowi wyraz dyskryminacji, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/umieszczanie-lekcji-religii-przed-lub-po-lekcjach-z-innych-przedmiotow">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/umieszczanie-lekcji-religii-przed-lub-po-lekcjach-z-innych-przedmiotow</a> (dostęp: 25.01.2024); K. Szymańska, Finansowanie lekcji religii w Polsce, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[9]KEP: Nie ma podstaw prawnych do organizowania zajęć z religii wyłącznie na pierwszych bądź ostatnich godzinach lekcyjnych, <a href="https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1407245,komisja-wychowania-kep-o-zajeciach-z-religii-na-pierwszych-i-ostatnich-lekcjach.html">https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1407245,komisja-wychowania-kep-o-zajeciach-z-religii-na-pierwszych-i-ostatnich-lekcjach.html</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[10]Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2017 r.), Dz. U. poz. 155 z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[11]K. Dyda, Analiza przepisów prawa dotyczących umieszczenia oceny z religii na świadectwie szkolnym ze szczególnym uwzględnieniem edukacji domowej, 08.08.2019, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/analiza-przepisow-prawa-dotyczacych-umieszczenia-oceny-z-religii-na">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/analiza-przepisow-prawa-dotyczacych-umieszczenia-oceny-z-religii-na</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[12]Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, Dz. U. 2017 poz. 1646 z późn. zm.</p> <p class="text-align-justify">[13]Kuratorium Oświaty w Kielcach, Informacja dotycząca oceniania uczniów z religii organizowanej w grupie międzyszkolnej lub w pozaszkolnym punkcie katechetycznym, <a href="https://kuratorium.kielce.pl/67581/informacja-dotyczaca-oceniania-uczniow-z-religii-organizowanej-w-grupie-miedzyszkolnej-lub-w-pozaszkolnym-punkcie-katechetycznym/">https://kuratorium.kielce.pl/67581/informacja-dotyczaca-oceniania-uczniow-z-religii-organizowanej-w-grupie-miedzyszkolnej-lub-w-pozaszkolnym-punkcie-katechetycznym/</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[14]B. Barszczewska, Ocena z religii wlicza się do średniej, nawet gdy wystawiono ją poza szkołą, <a href="https://www.prawo.pl/oswiata/ocena-z-religii-wlicza-sie-do-sredniej-nawet-gdy-wystawiono-ja-poza-szkola,131570.html">https://www.prawo.pl/oswiata/ocena-z-religii-wlicza-sie-do-sredniej-nawet-gdy-wystawiono-ja-poza-szkola,131570.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[15]Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 7 czerwca 2023 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, Dz. U. 2023 poz. 1120. </p> <p class="text-align-justify">[16]M. Graf, Zajęcia religii w dzienniku po przejściu ucznia na nauczanie indywidualne, <a href="https://epedagogika.pl/pytanie-dnia/zajecia-religii-w-dzienniku-po-przejsciu-ucznia-na-nauczanie-indywidualne-6556.html">https://epedagogika.pl/pytanie-dnia/zajecia-religii-w-dzienniku-po-przejsciu-ucznia-na-nauczanie-indywidualne-6556.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[17]M. Celuch, Ocena z religii na świadectwie, gdy uczeń uczęszczał na zajęcia tylko w pierwszym półroczu, <a href="https://www.portaloswiatowy.pl/ocenianie-uczniow/ocena-z-religii-na-swiadectwie-gdy-uczen-uczeszczal-na-zajecia-tylko-w-pierwszym-polroczu-13601.html">https://www.portaloswiatowy.pl/ocenianie-uczniow/ocena-z-religii-na-swiadectwie-gdy-uczen-uczeszczal-na-zajecia-tylko-w-pierwszym-polroczu-13601.html</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[18]M. Celuch, Ocena z religii–zasady wpisywania na świadectwo szkolne, <a href="https://www.portaloswiatowy.pl/dokumentacja-nauczania/ocena-z-religii-zasady-wpisywania-na-swiadectwo-szkolne-15445.html">https://www.portaloswiatowy.pl/dokumentacja-nauczania/ocena-z-religii-zasady-wpisywania-na-swiadectwo-szkolne-15445.html</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[19]Obwieszczenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 listopada 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dz. U. 2023 poz. 2572.</p> <p class="text-align-justify">[20]Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 kwietnia 1993 r., sygn. U 12/92.</p> <p class="text-align-justify">[21]Tamże.</p> <p class="text-align-justify">[22] Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. U 10/07.</p> <p class="text-align-justify">[23]Tamże. </p> <p class="text-align-justify">[24]Wyrok w sprawie Grzelak przeciwko Polsce – opinia odrębna, skarga nr 7710/02, s. 31, <a href="https://trybunal.gov.pl/polskie-akcenty-w-orzecznictwie-miedzynarodowym/rada-europy-europejski-trybunal-praw-czlowieka/w-sprawach-polskich/art/8251-sprawa-grzelak-przeciwko-polsce-skarga-nr-7710-02-wyrok-z-15-czerwca-2010-r/">https://trybunal.gov.pl/polskie-akcenty-w-orzecznictwie-miedzynarodowym/rada-europy-europejski-trybunal-praw-czlowieka/w-sprawach-polskich/art/8251-sprawa-grzelak-przeciwko-polsce-skarga-nr-7710-02-wyrok-z-15-czerwca-2010-r/</a> (dostęp: 25.01.2024); szerzej na ten temat wraz z cytowaną literaturą: D. Szczepański, Wolność sumienia i wyznania a nauczanie religii w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w: Międzynarodowa ochrona praw człowieka – współczesne problemy na świecie, M. Jabłoński, T. Jurczyk, P. Gutierrez (red.), Wrocław 2015, s. 70-77.</p> <p class="text-align-justify">[25]K. Więcek, Nauczanie religii katolickiej w polskiej szkole publicznej w kontekście prawa rodziców do wychowania religijnego dzieci – aspekty historyczne i wybrane aktualne problemy, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 16 (2013), s. 204.</p> <p class="text-align-justify">[26]A. Mezglewski, Aspekty prawne nauczania religii w szkołach publicznych, „Premislia Christiana” 14(2010/2011), s. 38.</p> <p class="text-align-justify">[27]M. Pisarek, Obecność nauczania religii w publicznym systemie oświaty w świetle obowiązującego prawa, Rzeszów 2013, s. 68.</p> <p class="text-align-justify">[28] Por. Ł. Bernaciński, M. Olszówka, Konieczność nadania lekcjom etyki właściwego miejsca w programie nauczania oraz dowartościowania elementów wychowawczych w systemie edukacji, <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/koniecznosc-nadania-lekcjom-etyki-wlasciwego-miejsca-w-programie-nauczania">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/koniecznosc-nadania-lekcjom-etyki-wlasciwego-miejsca-w-programie-nauczania</a> (dostęp: 25.01.2024).</p> <p class="text-align-justify">[29]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach</a> (dostęp: 25.01.2024) </p> <p class="text-align-justify">[30]W szczególności odwołano się w jego treści do ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, rozporządzenia MEN z 1992 r. oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. 2007 Nr 83 poz. 562) [uchylone - obecnie obowiązuje rozporządzenie MEN z 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, (t. j. Dz. U. 2023 poz. 2572)].</p> <p class="text-align-justify">[31]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Dyrektorium Kościoła Katolickiego w Polsce, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/biuro-programowania-katechezy/dokumenty-dotyczace-dzialalnosci-bpk/24-dyrektorium-katechetyczne-kosciola-katolickiego-w-polsce">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/biuro-programowania-katechezy/dokumenty-dotyczace-dzialalnosci-bpk/24-dyrektorium-katechetyczne-kosciola-katolickiego-w-polsce</a>  (dostęp: 25.01.2024)</p> <p class="text-align-justify">[32]Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, Zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych z religii rzymskokatolickiej w szkołach publicznych, <a href="http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach">http://katecheza-old.episkopat.pl/index.php/menu/nauczanie-religii-w-szkole/dokumenty-koscielne/82-zasady-oceniania-osiagniec-edukacyjnych-z-religii-rzymsko-katolickiej-w-szkolach</a> (dostęp: 25.01.2024)</p> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 01 Feb 2024 13:30:26 +0000 filip.bator 5184 at https://ordoiuris.pl Czy chrześcijanie zostaną „opiłowani”? https://ordoiuris.pl/komentarze/czy-chrzescijanie-zostana-opilowani <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Czy chrześcijanie zostaną „opiłowani”? <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 01/23/2024 - 11:44</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Rząd Donalda Tuska zapowiada rewolucję prawną wymierzoną właśnie w prawa chrześcijan. W jej ramach katolicy mieliby zostać „opiłowani z przywilejów”. O tym, że zagrożenie jest poważne, świadczą kroki podejmowane obecnie na innych polach przez rząd, który nie waha się działać na pograniczu prawa, a nawet poza jego granicami, aby osiągnąć swoje polityczne zamierzenia. Mając to na uwadze, prawnicy Ordo Iuris z pełną determinacją występują w obronie praw osób wierzących. </span></span></b></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Mówimy „nie” przemocy wobec chrześcijan</span></span></b></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W ostatnim czasie sąd skazał agresywnego mężczyznę, który zaatakował uczestników publicznego różańca w centrum Elbląga. Napastnik wszedł pomiędzy grupę osób modlących się o zatrzymanie zabijania nienarodzonych dzieci, zdemolował sprzęt nagłaśniający i zażądał od organizatora przerwania modlitwy, grożąc pobiciem. Nasi prawnicy doprowadzili do wymierzenia oskarżonemu kary 5 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd wziął pod uwagę to, że mężczyzna przyznał się do winy i przeprosił ofiarę.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Ten wyrok pokazuje, że bardzo niedoskonałe prawo czasem jeszcze staje po stronie ofiar przemocy ze względu na wiarę, zapewniając chrześcijanom możliwość publicznej modlitwy i chroniąc ludzi przed ewentualnymi fizycznymi napaściami. Powyższe orzeczenie to jednak ciężko wypracowany przez naszych prawników wyjątek, reguła zaś wciąż jest zgoła odmienna. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Europa coraz mniej przyjazna chrześcijanom…</span></span></b></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Podczas gdy w Polsce starania Ordo Iuris nie po raz pierwszy przywracają prawu właściwą moc, w wielu krajach (także nam bliskich) chrześcijanie nie mogą się publicznie modlić. W państwach rządzonych przez radykalną lewicę, prawa chrześcijan są stopniowo ograniczane. Przykładem takiej polityki jest Hiszpania, gdzie lewicowy rząd premiera Pedro Sancheza zakazał w grudniu publicznej modlitwy, w tym także różańca w intencji ojczyzny. Pretekstem do przyjęcia przepisów były masowe protesty Hiszpanów przeciwko amnestii dla katalońskich separatystów, bez poparcia których Pedro Sanchez nie mógłby stworzyć rządu. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W opublikowanej przez nas </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/Analiza_Wielka_Brytania_0.pdf" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">analizie</span></span></span></a> <span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">przypomnieliśmy, że jeszcze dalej poszły w tej materii Australia i Wielka Brytania, które zakazały nawet modlitwy w myślach przed klinikami aborcyjnymi. Podkreślamy, że podobne przepisy naruszają wolność sumienia, stanowiącą jedno z podstawowych praw człowieka. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W osobnym tekście przeanalizowaliśmy orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który uznał, że wprowadzenie zakazu noszenia symboli religijnych przez pracowników administracji publicznej jest zgodne z prawem UE, o ile jest to stosowane w sposób ogólny i wobec każdego pracownika. Wskazaliśmy na niebezpieczeństwa związane z antychrześcijańskim kierunkiem, w którym zmierza Unia. Podkreśliliśmy, że Konstytucja RP gwarantuje Polakom wolność religijną, nakazując organom władzy publicznej zachowanie bezstronności w sprawach światopoglądowych oraz zapewnienie swobody wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych w życiu publicznym. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Rewolucyjne zapowiedzi rządu Donalda Tuska</span></span></b></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Rząd Donalda Tuska zapowiada rewolucję prawną wymierzoną właśnie w prawa chrześcijan. W jej ramach katolicy mieliby zostać „opiłowani z przywilejów”. O tym, że zagrożenie jest poważne, świadczą kroki podejmowane obecnie na innych polach przez rząd, który nie waha się działać na pograniczu prawa, a nawet poza jego granicami, aby osiągnąć swoje polityczne zamierzenia. Mając to na uwadze, prawnicy Ordo Iuris z pełną determinacją występują w obronie praw osób wierzących. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Od początku patrzymy nowej władzy na ręce i recenzujemy jej propozycje legislacyjne dotyczące wolności wyznania. </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/zapomnieli-ze-konstytucja-nakazuje-wspolprace-postanowienia-wyznaniowe-w-umowie" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">Przeanalizowaliśmy</span></span></span></a><u> </u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">umowę koalicyjną zawartą pomiędzy Koalicją Obywatelską, Trzecią Drogą i Lewicą, wskazując, że jej osiemnasty punkt nawołujący do wprowadzenia </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">„rozdziału Kościoła od Państwa” jest zapowiedzią złamania art. 25 Konstytucji RP, który gwarantuje </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">między innymi </span></span><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">prawo do wyrażania przekonań religijnych w życiu publicznym oraz przewiduje, że państwo i związki wyznaniowe będą szanować wzajemną autonomię i współpracować dla dobra obywateli. Jest to tym bardziej istotne, gdyż kościoły i związki wyznaniowe są jedynymi podmiotami wymienionymi wprost w polskiej ustawie zasadniczej jako partnerzy państwa we współdziałaniu dla dobra wspólnego. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Zareagowaliśmy na zapowiedź Minister Edukacji Barbary Nowackiej, która chce ograniczyć katechezę do jednej godziny w tygodniu oraz umieścić tę lekcję jako pierwszą lub ostatnią w planie zajęć. W </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/umieszczanie-lekcji-religii-przed-lub-po-lekcjach-z-innych-przedmiotow" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">analizie</span></span></span></a><u> </u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">prawnej zwróciliśmy uwagę, że polskie ustawodawstwo nie przewiduje możliwości obowiązkowego umieszczenia lekcji religii na początku lub na końcu zajęć danego dnia. Podkreśliliśmy, że jakiekolwiek próby ograniczenia lub utrudnienia uczestnictwa w zajęciach religii będą naruszać konstytucyjną zasadę bezstronności władz publicznych. Przygotowujemy opinię prawną poświęconą zapowiedziom niewliczania ocen z religii do średniej ocen w szkole. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W odpowiedzi na formułowane przez radykałów postulaty usunięcia lekcji religii ze szkół, opublikowaliśmy dwie analizy prawne. W </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/przeniesienie-nauczania-religii-ze-szkol-do-salek-katechetycznych-analiza" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">pierwszej</span></span></span></a><u> </u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">wskazaliśmy, że organizacja tych zajęć w szkołach stanowi wyraz poszanowania konstytucyjnego prawa rodziców do wychowania dzieci w zgodzie z własnymi przekonaniami. Zwróciliśmy uwagę na fakt, że nauczyciele religii mają taki sam status prawny, jak nauczyciele innych przedmiotów, a ich wynagrodzenie nie jest dotacją dla danej wspólnoty wyznaniowej, lecz wynagrodzeniem dla konkretnego nauczyciela. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Z kolei w<u> </u></span></span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-przez-panstwo-norma-w-wiekszosci-krajow-ue" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">drugiej</span></span></span></a> <span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">przypomnieliśmy, że w większości państw Unii Europejskiej finansowanie nauczania religii ze środków publicznych jest standardem. Lekcje różnią się zakresem tematycznym, jednak w większości krajów odbywają się w szkole. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Wychodząc naprzeciw zapowiedziom likwidacji Funduszu Kościelnego, przygotowaliśmy </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/poza-tym-uwazam-ze-fundusz-koscielny-powinien-zostac-zniszczony" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">komentarz</span></span></span></a><u> </u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">prawny, w którym omówiliśmy jego powstanie, funkcjonowanie oraz perspektywy reformy.  Wykazaliśmy, że likwidacja Funduszu nie musi być działaniem destrukcyjnym. Aby tak się stało, należy uczynić zadość historycznym zobowiązaniom państwa wobec Kościoła oraz szanować wolność sumienia i religii jednostek. Wskazaliśmy, że najprostszym rozwiązaniem byłoby pójście drogą Czech, gdzie uchwalono zwrot mienia zagrabionego w okresie komunistycznym w połączeniu z rekompensatą majątkową w zamian za wycofanie się państwa z finansowego wspomagania związków wyznaniowych. W komentarzu omówiliśmy także możliwość zastąpienia Funduszu Kościelnego odpisem podatkowym podobnym do tego na Organizacje Pożytku Publicznego. We współpracy z Katolicką Agencją Informacyjną przygotowaliśmy </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/kosciol-finansuja-jednostki-nie-panstwo-choc-nie-zawsze-tylko-wierni" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">tekst</span></span></span></a><u> </u><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">poświęcony tej tematyce. Jest to kontynuacja współpracy rozpoczętej w lutym ubiegłego roku, kiedy to na wspólnej konferencji prasowej w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski zaprezentowaliśmy zbiór propozycji legislacyjnych z obszaru wolności sumienia i religii. Jedną z nich była właśnie reforma Funduszu Kościelnego.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><b><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:107%">Chrześcijanie nie mogą być bierni!</span></span></b></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Szerzej o zagrożeniach związanych z urzeczywistnieniem radykalnie antykatolickich postulatów pisaliśmy w </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/komentarze/gdy-piluja-chrzescijan-cykl-esejow" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">cyklu</span></span></span></a> <span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">esejów „Gdy piłują chrześcijan...”, gdzie rozważyliśmy zgodność z prawem i ewentualne konsekwencje wprowadzenia w Polsce między innymi zakazu spowiedzi nieletnich, likwidacji klauzuli sumienia czy opieki kapelanów w szpitalach oraz wiele innych zapowiedzi politycznych, które teraz stają się faktem. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">W publikacji mocno podkreśliliśmy, że przyjmowanie przez wierzących biernej postawy, w nadziei, że radykałowie po realizacji swoich pomysłów dadzą im spokój, nie prowadzi do wyciszenia konfliktu, ale ośmiela antychrześcijańskich polityków do wysuwania nowych żądań. Tak było we Francji w trakcie rewolucji francuskiej, gdzie początkowo biskupi sami zaproponowali zniesienie dziesięciny i nacjonalizację majątków kościelnych. Niedługo potem ośmieleni radykałowie dokonali kasaty zakonów oraz podporządkowali francuski Kościół państwu, zmuszając duchownych do odcięcia się od papieża. Budowanie atmosfery nienawiści do katolików zaowocowało powstaniem zinstytucjonalizowanego terroru, w ramach którego wierni zachowujący łączność z Rzymem i praktykujący swoją religię byli prześladowani i okrutnie mordowani.</span></span></span></span></span></span></span></p> <p style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Aby zwrócić uwagę opinii publicznej na zagrożenia związane z tworzeniem atmosfery nienawiści wobec katolików, co roku przygotowujemy raport poświęcony przestępstwom motywowanym nienawiścią wobec chrześcijan w Polsce. Publikacja za rok 2022 została już uwzględniona w oficjalnym </span></span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/chrzescijanie-atakowani-w-calym-regionie-obwe" style="text-decoration:underline"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="color:#5b9bd5">raporcie</span></span></span></a> <span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Opisaliśmy w niej napaści fizyczne, morderstwa, akty wandalizmu na miejsca i obiekty kultu, bezczeszczenie cmentarzy czy podpalanie kościołów. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p class="Standard" style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Jeśli dziś skutecznie nie przeciwstawimy się uderzeniu w prawa chrześcijan, które zapowiada rząd Donalda Tuska, to już wkrótce pojawią się kolejne pomysły zmian prawnych uderzających w wierzących. W rezultacie bardzo szybko wyznawcy Chrystusa mogą w Polsce zostać sprowadzeni do roli prześladowanej większości, która będzie zmuszona ukrywać swoją religię w przestrzeni publicznej. Nadal możemy zatrzymać ten proces. </span></span></span></span></span></span></span></p> <p class="Standard" style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"> </p> <p class="Standard" style="border:none; text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="text-justify:inter-ideograph"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><span style="color:black"><span style="font-size:12.0pt"><span style="line-height:115%">Adw. Jerzy Kwaśniewski – prezes Ordo Iuris</span></span></span></span></span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-01/0F8A0633.JPG?itok=2ZA5a4ui" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia-w-szkole-0" hreflang="pl">religia w szkole</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katecheza" hreflang="pl">katecheza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pilowanie-chrzescijan" hreflang="pl">piłowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/fundusz-koscielny" hreflang="pl">fundusz kościelny</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/donald-tusk" hreflang="pl">donald tusk</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 23 Jan 2024 10:44:01 +0000 filip.bator 5165 at https://ordoiuris.pl Eskalacja prześladowań chrześcijan w Nikaragui – reakcje polityków i Kościoła nieskuteczne https://ordoiuris.pl/komentarze/eskalacja-przesladowan-chrzescijan-w-nikaragui-reakcje-politykow-i-kosciola-nieskuteczne <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Eskalacja prześladowań chrześcijan w Nikaragui – reakcje polityków i Kościoła nieskuteczne <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 01/04/2024 - 14:28</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· W Nikaragui gwałtownie wrasta skala represji wobec wiernych Kościoła rzymskokatolickiego, którego przedstawiciele krytykują bezprawne działania prezydenta Daniela Ortegi. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Reżim Ortegi dokonuje m.in. masowych aresztowań duchownych, konfiskuje mienie kościelne, cenzuruje modlitwy, zakazuje procesji i posługi duszpasterskiej w więzieniach.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Reakcje przedstawicieli ONZ, Stolicy Apostolskiej, organizacji katolickich, jak i kolejne sankcje nakładane przez rząd USA oraz UE na Nikaraguę, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Osoby publicznie deklarujące wiarę katolicką mogą zostać uznane za zdrajców ojczyzny – tak jak pochodząca z Nikaragui Miss Universe Sheynnis Palacios.</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Tło polityczne</strong></p> <p class="text-align-justify">Nikaragua pogrążona jest w kryzysie społecznym i politycznym, który rozpoczął się po stłumieniu przez rząd pokojowych protestów w kwietniu 2018 r. Administracja Daniela Ortegi zaczęła atakować Kościół katolicki po tym, jak duchowni udzielili pomocy demonstrantom. Choć początkowo Kościół próbował pośredniczyć w dialogu narodowym między protestującymi a rządem, jednak sytuacja zaczęła zmierzać w niebezpiecznym dla katolików kierunku. W rezultacie od 2018 r. podmioty rządowe i obywatele sympatyzujący z reżimem nękają duchownych, jak i wiernych świeckich<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" title="" id="_ftnref1">[1]</a>. Sytuacja uległa zaostrzeniu po kolejnych wyborach prezydenckich. W styczniu 2022 r. Daniel Ortega po raz kolejny został zaprzysiężony na prezydenta Nikaragui. Jego żona Rosario Murillo otrzymała funkcję wiceprezydenta. Ich partia polityczna - Sandinistyczny Front Wyzwolenia Narodowego (Sandinista National Liberation Front, FSLN), kontroluje organ ustawodawczy kraju. Wątpliwości co do legalności wyborów stały się przyczynkiem do masowych wystąpień ludności przeciwko rządom Ortegi. Spotkało się to ze stanowczą reakcją ze strony prezydenta, który sięga po różne narzędzia w celu tłumienia opozycji. Kościół katolicki otwarcie sprzeciwił się represjom i łamaniu praw człowieka<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" title="" id="_ftnref2">[2]</a>. W rezultacie przywódcy religijni, którzy wypowiadają się krytycznie o rządzie spotykają się z coraz częstszymi groźbami a policja dokonuje arbitralnych zatrzymań nawet za głoszenie kazań na temat jedności czy sprawiedliwości.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Eskalacja prześladowania duchownych</strong></p> <p class="text-align-justify">W marcu 2022 r. wydalono z kraju nuncjusza apostolskiego arcybiskupa Waldemara Sommertaga. Według organizacji Christian Solidarity Worldwide (CSW) – autorów raportu na temat prześladowań w Nikaragui - spowodowane to było apelem do władz o uwolnienie więźniów politycznych oraz poprawę warunków ich przetrzymywania<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" title="" id="_ftnref3">[3]</a>. Od sierpnia 2022 r. ograniczane jest prawo do wolności religijnej, np. zakazano procesji<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" title="" id="_ftnref4">[4]</a>. Ponadto wprowadzono oficjalny zakaz wieszania przed domami symboli wyznaniowych. Natomiast więźniowie polityczni nie mogą posiadać Biblii ani jakiejkolwiek literatury religijnej, pozbawiono ich również prawa do opieki duszpasterskiej<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" title="" id="_ftnref5">[5]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W 2022 r. rząd Nikaragui radykalnie zintensyfikował wysiłki na rzecz wyeliminowania wszelkich form niezależnego społeczeństwa obywatelskiego w kraju, unieważniając status prawny 1545 organizacji<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" title="" id="_ftnref6">[6]</a>. W 2022 r. pozbawiono statusu prawnego także kilka uniwersytetów i instytutów technicznych powiązanych zarówno z rzymskokatolickimi, jak i protestanckimi grupami religijnymi. Prawnicy związani z CSW uważają, że przyczyną był brak lojalności władz uczeln,i jak i studentów wobec rządu Ortegi<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" title="" id="_ftnref7">[7]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W sierpniu 2023 r. wydalono jezuitów z Universidad Centroamericana  (UCA), będącego centrum antyrządowych demonstracji w 2018 r. oraz przejęto majątek zgromadzenia, jak i kilku innych katolickich zakonów<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" title="" id="_ftnref8">[8]</a>. W tym samym czasie policja przy użyciu siły zamknęła siedem katolickich stacji radiowych i zatrzymała kilkunastu duchownych, którzy wypowiadali się przeciwko reżimowi Ortegi<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" title="" id="_ftnref9">[9]</a>.</p> <p class="text-align-justify">W grudniu 2023 r. zatrzymano biskupa Isidoro del Carmen Mora Ortegę, którego oskarżono o wspieranie poprzez modlitwę biskupa Rolando Jose Alvarez Lagos, skazanego w lutym 2023 r. na 26 lat pozbawienia wolności<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" title="" id="_ftnref10">[10]</a>. Ostatni ze wspomnianych duchownych miał, według rządzących, wspierać przeciwników prezydenta Daniela Ortegi poprzez „rozpowszechnianie fałszywych wiadomości za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych”<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" title="" id="_ftnref11">[11]</a>. Z raportu „Nicaragua: A Persecuted Church?”<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" title="" id="_ftnref12">[12]</a> wynika, że w latach 2018-2022 doszło do 529 ataków na Kościół katolicki w Nikaragui. Jak podaje autorka raportu, przedstawiciele duchowieństwa zmagają się z różnymi formami represji ze strony przedstawicieli administracji prezydenta Ortegi. Najczęściej są to prześladowania, profanacje, zniszczenia, rabunki, wydalenia z kraju jak i konfiskaty mienia<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" title="" id="_ftnref13">[13]</a>.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Reakcje społeczności międzynarodowej </strong></p> <p class="text-align-justify">Stany Zjednoczone, już po wygranych przez Ortegę wyborach w 2021 r., uznały je za niewiarygodne i, w miarę rozszerzenia represji przez rząd Ortegi, nakładają kolejne sankcje. Początkowo dotyczyły one samego prezydenta i jego małżonki, z czasem katalog podmiotów uległ rozszerzeniu. Również Unia Europejska wobec wrogich aktów dyplomatycznych zdecydowała się na nałożenie sankcji i ograniczeń wizowych na przedstawicieli nikaraguańskiej administracji. Eskalacja sytuacji w Nikaragui sprawiła, że w 2022 r. powołano przy Radzie Praw Człowieka ONZ Grupę Ekspertów ds. Praw Człowieka w Nikaragui<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" title="" id="_ftnref14">[14]</a>. Przeciwko łamaniu praw człowieka opowiedziała się zarówno Latynoamerykańska Rada Biskupów (CELAM), jak i biskupi Chile oraz Hiszpanii<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" title="" id="_ftnref15">[15]</a>. W sierpniu 2022 r. Stały Obserwator Stolicy Apostolskiej przy Organizacji Państw Amerykańskich wyraził zaniepokojenie sytuacją społeczną i polityczną w Nikaragui, wzywając do dialogu służącego dobru wspólnemu<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" title="" id="_ftnref16">[16]</a>. Do grona podmiotów sprzeciwiających się łamaniu praw do wolności religijnej dołączyła w lutym 2023 r. Komisja Konferencji Biskupów Unii Europejskiej (COMECE) wzywając do natychmiastowego uwolnienia biskupa Álvareza, jak i pozostałych fałszywie oskarżonych więźniów<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" title="" id="_ftnref17">[17]</a>. </p> <p class="text-align-justify">Mimo tych wszystkich działań, sytuacja w Nikaragui nie ulega poprawie, a światowa opinia publiczna coraz częściej otrzymuje informacje o kolejnych represyjnych działaniach reżimu. Obecnie za „zdrajcę ojczyzny” może zostać uznany każdy, czego przykładem jest zdobywczyni w 2023 r. tytułu Miss Universe. Pochodząca z Nikaragui Sheynnis Palacios, jawnie deklarując swoją przynależność do Kościoła, ściągnęła na siebie gniew Ortegi i od listopada 2023 r. nie może wrócić do ojczyzny<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" title="" id="_ftnref18">[18]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Dr Kinga Szymańska – analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2024-01/AdobeStock_502518781.jpeg?itok=tlpkOFaL" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <a href="/wolnosc-sumienia">Wolność Sumienia</a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/nikaragua" hreflang="pl">nikaragua</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/przesladowanie-chrzescijan" hreflang="pl">prześladowanie chrześcijan</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/daniel-ortega" hreflang="pl">daniel ortega</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--komentarze.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" title="" id="_ftn1">[1]</a>Z. Udnin, Religious Freedom in Nicaragua in 2022, Washington 2022, s. 1-2, <a href="https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2022-08/2022%20Nicaragua%20Country%20Update%20%5BUPDATED%5D.pdf">https://www.uscirf.gov/sites/default/files/2022-08/2022%20Nicaragua%20Country%20Update%20%5BUPDATED%5D.pdf</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn2"> <p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[2]</a>D. Argen, Nicaragua cracks down on Catholic Church, <a href="https://www.ft.com/content/0c4a1bbf-c5d2-4420-b707-a63d953be94e">https://www.ft.com/content/0c4a1bbf-c5d2-4420-b707-a63d953be94e</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn3"> <p><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" title="" id="_ftn3">[3]</a>CSW, Nicaragua: Civil society under siege, <a href="https://www.csw.org.uk/2022/12/13/report/5885/article.html;%20C">https://www.csw.org.uk/2022/12/13/report/5885/article.html;%20C</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn4"> <p><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" title="" id="_ftn4">[4]</a>Detailed conclusions of the Group of Human Rights Experts on Nicaragua, s. 67, <a href="https://www.ohchr.org/sites/default/files/documents/hrbodies/hrcouncil/sessions-regular/session52/A-HRC-52-CRP-5-EN.pdf">https://www.ohchr.org/sites/default/files/documents/hrbodies/hrcouncil/sessions-regular/session52/A-HRC-52-CRP-5-EN.pdf</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn5"> <p><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" title="" id="_ftn5">[5]</a>Pełny raport dostępny na stronie: Civil socjety under siege, <a href="https://www.csw.org.uk/2022/12/13/report/5885/article.html;%20C">https://www.csw.org.uk/2022/12/13/report/5885/article.html;%20C</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn6"> <p><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" title="" id="_ftn6">[6]</a>Tamże.</p> </div> <div id="ftn7"> <p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[7]</a>Tamże.</p> <p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[8]</a>Georgetown University, Georgetown Hosts Dialogue Responding to Persecution of Catholic Church, Jesuits in Nicaragua, <a href="https://www.georgetown.edu/news/georgetown-hosts-dialogue-responding-to-persecution-of-catholic-church-jesuits-in-nicaragua/">https://www.georgetown.edu/news/georgetown-hosts-dialogue-responding-to-persecution-of-catholic-church-jesuits-in-nicaragua/</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> <p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[9]</a>M.A. Montes, S. Sanka, In Nicaragua, Crackdown on Religious Actors Further Imperils Return to Democracy Regime’s assault on the Catholic Church is part of a campaign to consolidate power and chill dissent, <a href="https://www.usip.org/publications/2022/10/nicaragua-crackdown-religious-actors-further-imperils-return-democracy">https://www.usip.org/publications/2022/10/nicaragua-crackdown-religious-actors-further-imperils-return-democracy</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn10"> <p><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" title="" id="_ftn10">[10]</a><a href="https://x.com/NewsHour/status/1560871250976718848?s=20">https://x.com/NewsHour/status/1560871250976718848?s=20</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn11"> <p><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" title="" id="_ftn11">[11]</a>C. Hoyeau, Pope prays for Nicaraguan bishop sentenced to 26 years in prison, <a href="https://international.la-croix.com/news/politics/pope-prays-for-nicaraguan-bishop-sentenced-to-26-years-in-prison/17302">https://international.la-croix.com/news/politics/pope-prays-for-nicaraguan-bishop-sentenced-to-26-years-in-prison/17302</a> (dostęp: 2.01.2024).</p> </div> <div id="ftn12"> <p><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[12]</a>Raport dostępny w formie wywiadu: „CAFE CON VOZ / Luis Galeano con Martha Patricia Molina / 10 de Mayo 2023, <a href="https://www.youtube.com/watch?v=roU_A7zeAGA">https://www.youtube.com/watch?v=roU_A7zeAGA</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn13"> <p><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" title="" id="_ftn13">[13]</a>Nicaragua's repression of Catholic Church escalates, 90 attacks in 2023 alone, <a href="https://international.la-croix.com/news/world/nicaraguas-repression-of-catholic-church-escalates-90-attacks-in-2023-alone/17793">https://international.la-croix.com/news/world/nicaraguas-repression-of-catholic-church-escalates-90-attacks-in-2023-alone/17793</a>, <a href="https://international.la-croix.com/news/world/nicaraguas-repression-of-catholic-church-escalates-90-attacks-in-2023-alone/17793">https://international.la-croix.com/news/world/nicaraguas-repression-of-catholic-church-escalates-90-attacks-in-2023-alone/17793</a> (dostep: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn14"> <p><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" title="" id="_ftn14">[14]</a>Grupa Ekspertów ds. Praw Człowieka w Nikaragui, <a href="https://www.ohchr.org/en/hr-bodies/hrc/ghre-nicaragua/index">https://www.ohchr.org/en/hr-bodies/hrc/ghre-nicaragua/index</a> (dostep: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn15"> <p><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" title="" id="_ftn15">[15]</a>Nikaragua: Oburzenie świata z powodu prześladowania Kościoła, <a href="https://www.gosc.pl/doc/8084528.Nikaragua-Oburzenie-swiata-z-powodu-przesladowania-Kosciola">https://www.gosc.pl/doc/8084528.Nikaragua-Oburzenie-swiata-z-powodu-przesladowania-Kosciola</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn16"> <p><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" title="" id="_ftn16">[16]</a>Holy See expresses concern over Nicaragua, calls for dialogue, <a href="https://www.vaticannews.va/en/vatican-city/news/2022-08/holy-see-expresses-concern-over-nicaragua-calls-for-dialogue.html">https://www.vaticannews.va/en/vatican-city/news/2022-08/holy-see-expresses-concern-over-nicaragua-calls-for-dialogue.html</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn17"> <p><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" title="" id="_ftn17">[17]</a>COMECE, Cardinal Hollerich demands the release of Bishop Rolando and the other detainees in Nicaragua, <a href="https://www.comece.eu/cardinal-hollerich-demands-the-release-of-bishop-rolando-and-the-other-detainees-in-nicaragua/">https://www.comece.eu/cardinal-hollerich-demands-the-release-of-bishop-rolando-and-the-other-detainees-in-nicaragua/</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> <div id="ftn18"> <p><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" title="" id="_ftn18">[18]</a>Miss Universe podziękowała Bogu. Rząd Nikaragui uznał ją za „zdrajcę ojczyzny” – kobieta nie może wrócić do domu, <a href="https://pch24.pl/miss-universe-podziekowala-bogu-rzad-nikaragui-uznal-ja-za-zdrajce-ojczyzny-kobieta-nie-moze-wrocic-do-domu/">https://pch24.pl/miss-universe-podziekowala-bogu-rzad-nikaragui-uznal-ja-za-zdrajce-ojczyzny-kobieta-nie-moze-wrocic-do-domu/</a> (dostęp: 2.01.2024)</p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 04 Jan 2024 13:28:49 +0000 filip.bator 5122 at https://ordoiuris.pl Finansowanie edukacji religijnej w wybranych państwach Unii Europejskiej https://ordoiuris.pl/finansowanie-edukacji-religijnej-w-wybranych-panstwach-unii-europejskiej <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Finansowanie edukacji religijnej w wybranych państwach Unii Europejskiej <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 12/28/2023 - 15:07</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Finansowanie lekcji religii z budżetu danego państwa występuje w większości krajów Unii Europejskiej.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Edukacja religijna w państwach członkowskich Unii prowadzona jest w zdecydowanej większości formie konfesyjnej a tylko wyjątkowo jako religioznawstwo. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Lekcje religii w nielicznych przypadkach prowadzone są poza terenem szkoły.</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Wprowadzenie</strong></p> <p class="text-align-justify">W większości krajów Unii Europejskiej państwo zapewnia edukację religijną uznając ją za istotny element życia społecznego. Znajduje to odzwierciedlenie w rozwiązaniach prawnych dotyczących m.in. organizacji i finansowania nauczania religii. W prezentowaniu rozmaitych modeli nauczania religii w szkolnych systemach europejskich można posłużyć się podziałem ze względu na miejsce nauczania religii w systemie szkolnym na takie, gdzie: religia stanowi przedmiot obowiązkowy, religia jest przedmiotem fakultatywnym, nauczanie religii odbywa się poza szkołą.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <ol><li class="text-align-justify"><strong>Obowiązkowy udział w lekcjach religii prowadzonych w szkole publicznej</strong></li> </ol><p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Niemcy</strong></p> <p class="text-align-justify">W Niemczech nauczanie religii ma charakter konfesyjny w postaci modelu katechetyczno – ewangelizacyjnego. Zajęcia odbywają się w szkołach. Jako przedmiot standardowy religia została wpisana do programu nauczania, co ma unormowanie w ustawie zasadniczej (art. 7). Zajęcia finansowane są z budżetu państwa. W konsekwencji to państwo musi zatrudniać odpowiednią liczbę nauczycieli, opłacać ich pensje i pokrywać inne koszty prowadzenia nauczania religii, w tym dostarczania podręczników i innych materiałów dydaktycznych<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" title="" id="_ftnref1">[1]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Austria</strong></p> <p class="text-align-justify">W Austrii nauczanie religii ma charakter konfesyjny w postaci modelu katechetyczno – ewangelizacyjnego. Prawo do organizowania zajęć z religii w austriackiej szkole publicznej  przysługuje na mocy ustawy z 13 lipca 1949 r.<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" title="" id="_ftnref2">[2]</a> wszystkim uznanym przez państwo kościołom i związkom wyznaniowym<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" title="" id="_ftnref3">[3]</a>. Obowiązek finansowania działalności publicznych placówek oświatowych całkowicie spoczywa na państwie<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" title="" id="_ftnref4">[4]</a>. Koszty wynagrodzenia nauczycieli religii pokrywa państwo lub samorządy (§ 6 p. 1). Z wyjątkiem sytuacji, gdy lekcje religii w szkole są organizowane dla mniej niż trzech uczniów. Wówczas koszty wynagrodzenia pokrywa Kościół lub związek wyznaniowy (§ 6 p. 4)<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" title="" id="_ftnref5">[5]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Szwecja</strong></p> <p class="text-align-justify">W Szwecji edukacja religijna jest bezwyznaniowa i obowiązkowa dla wszystkich<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" title="" id="_ftnref6">[6]</a>. Rodzice mogą posyłać swoje dzieci do niezależnych szkół religijnych, które rząd wspiera poprzez system bonów i które muszą przestrzegać rządowych wytycznych w sprawie podstawowych programów nauczania, w tym nauczania religii. Szkoły takie mogą organizować dobrowolne zajęcia religijne poza salą lekcyjną, ale zajęcia te nie mogą kolidować z przestrzeganiem rządowych wytycznych dotyczących podstawowych programów nauczania. W Szwecji, oprócz szkół gminnych, istnieje system szkół prywatnych. Założyć i prowadzić szkołę, po spełnieniu kryteriów formalnych, może każda osoba, nie tylko fizyczna ale także wspólnota wyznaniowa. Każda szkoła prywatna otrzymuje w zasadzie takie samo wsparcie finansowe ze strony państwa i gminy, jak szkoły miejskie. Wiele wspólnot religijnych założyło szkoły prywatne na różnych poziomach<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" title="" id="_ftnref7">[7]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Dania</strong></p> <p class="text-align-justify">Wsparcie finansowe państwa dla Duńskiego Kościoła Narodowego wynika z art. 4 duńskiej konstytucji, która stanowi, że Duński Kościół Narodowy jest wspierany przez państwo<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" title="" id="_ftnref8">[8]</a>. W 1919 r. państwo uchwaliło ustawę o wynagrodzeniach, co oznaczało, że członkowie Kościoła Narodowego muszą płacić podatek kościelny do wspólnego funduszu, który opłaca część pensji księży. Państwo zobowiązało się płacić drugą część pensji. W konsekwencji wspólny fundusz finansuje 60% pensji księży, podczas gdy państwo pokrywa pozostałe 40%<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" title="" id="_ftnref9">[9]</a>. Wszystkie szkoły publiczne i prywatne, w tym szkoły religijne, otrzymują rządowe wsparcie finansowe<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" title="" id="_ftnref10">[10]</a>. Lekcje religii w szkołach publicznych mają wyłącznie chrześcijański charakter. Duńskie prawo państwowe dotyczące oświaty nakłada na każdą szkołę obowiązek nauczania przedmiotu „Studia chrześcijańskie” (Kristendomskundskab) w ramach ochrony „chrześcijańskiego dziedzictwa kulturowego”<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" title="" id="_ftnref11">[11]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Finlandia</strong></p> <p class="text-align-justify">Zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem wszyscy uczniowie w Finlandii mają prawo do edukacji wyznaniowej według własnej religii, pod warunkiem spełnienia minimalnych kryteriów dotyczących liczby uczniów<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" title="" id="_ftnref12">[12]</a>. Edukacja w Finlandii należy do zadań z zakresu administracji publicznej i finansowana jest ze środków publicznych. Nauczyciele religii muszą odbyć wymagane przez państwo szkolenie w zakresie nauczania religii. Mianuje ich państwo i nie mają obowiązku przynależności do żadnej wspólnoty wyznaniowej<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" title="" id="_ftnref13">[13]</a>. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Malta</strong></p> <p class="text-align-justify">Konstytucja  Malty  z  21  września  1964  r. przewiduje obowiązkową katechezę Rzymskokatolickiego Kościoła Apostolskiego w szkołach państwowych (art. 2 ust. 3). W art. 10 postanowiono, że podstawowa edukacja ma być darmowa i obowiązkowa<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" title="" id="_ftnref14">[14]</a>. Obowiązkiem państwa jest jej zapewnienie i finansowanie<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" title="" id="_ftnref15">[15]</a>.Nauczanie religii nie jest jednak przymusowe. Obowiązkiem państwa jest również wynagradzanie nauczycieli tego przedmiotu<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" title="" id="_ftnref16">[16]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Grecja</strong></p> <p class="text-align-justify">Pozycję Kościoła w Grecji określa Konstytucja z 1975 roku<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" title="" id="_ftnref17">[17]</a>, zgodnie z którą „dominującą religią w Grecji jest religia Wschodnioprawosławnego Kościoła Chrystusowego” (art. 3 ust. 1). Kościół jest finansowany przez państwo, które wypłaca pensje prezbiterom i diakonom, biskupom, urzędnikom i pracownikom kościelnym<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" title="" id="_ftnref18">[18]</a>. Zgodnie z art. 16 pkt 2 konstytucji kształcenie, w tym edukacja religijna, jest podstawowym zadaniem państwa. Obowiązek finansowania działalności publicznych placówek oświatowych całkowicie spoczywa na państwie. Dotyczy to także wynagrodzeń duchownych, którzy mają status pracowników administracji państwowej<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" title="" id="_ftnref19">[19]</a>. W Grecji wydatki na oświatę pokrywane są z budżetu kilku resortów: Ministerstwa Edukacji i Spraw Religijnych (wynagrodzenia pracowników), Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (koszty funkcjonowania placówek) i Ministerstwa Finansów (środki na funkcjonowanie regionów)<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" title="" id="_ftnref20">[20]</a>. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <ol start="2"><li class="text-align-justify"><strong>Fakultatywny udział w lekcjach religii prowadzonych w szkole publicznej</strong></li> </ol><p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Słowacja</strong></p> <p class="text-align-justify">Na Słowacji kwestię finansowania kościołów i związków wyznaniowych reguluje ustawa 370/2019 o finansowym wspieraniu działalności kościołów i związków wyznaniowych. Państwo wspiera kościół poprzez środki z budżetu państwa oraz dotacje celowe, a także zapewniając zwolnienia i ulgi w podatkach i opłatach. Środki z budżetu państwa przeznaczone są na finansowanie działalności kościoła, sprawowanie liturgii, nabożeństw, działalność oświatową, kulturalną i charytatywną kościoła, pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem jego działalności jako pracodawcy oraz kosztów funkcjonowania kościoła<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" title="" id="_ftnref21">[21]</a>. Nauczanie religii ma charakter konfesyjny w postaci modelu katechetyczno – ewangelizacyjnego.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Belgia</strong></p> <p class="text-align-justify">Na mocy art. 24 §1 konstytucji szkoły organizowane i prowadzone przez władze publiczne zapewniają młodzieży, aż do upływu obowiązku szkolnego, wybór między nauczaniem jednej z uznanych religii lub etyki (art.24 §2). Wszyscy uczniowie podlegający obowiązkowi szkolnemu mają prawo do edukacji religijnej lub etycznej na koszt wspólnoty (art. 24 §3)<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" title="" id="_ftnref22">[22]</a>. Nauczanie religii w Belgii ma charakter konfesyjny, każdy z uczniów ma możliwość wyboru jednego z kilku przedmiotów wyznaniowych, co oznacza m.in. że dotyczy ono jednego wyznania i ukierunkowane jest na pogłębienie wiary i religijności uczniów<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" title="" id="_ftnref23">[23]</a>. Poszczególne wyznania mogą zostać oficjalnie uznane przez państwo jako związki wyznaniowe, dzięki czemu uzyskują finansowe wsparcie z jego budżetu na m.in. pensje dla duchownych oraz opłacane przez państwo lekcje religii w szkołach publicznych<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" title="" id="_ftnref24">[24]</a>. Koszty wynagrodzenia nauczycieli religii w całości opłaca Ministerstwo Edukacji<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" title="" id="_ftnref25">[25]</a>. Obowiązek finansowania działalności publicznych placówek oświatowych całkowicie spoczywa na państwie, jednakże należy zwrócić uwagę, że środki przyznawane na oświatę pochodzą przede wszystkim z budżetów wspólnot i uzupełniane są dotacjami federalnymi<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" title="" id="_ftnref26">[26]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Estonia</strong></p> <p class="text-align-justify">Zgodnie z §40 konstytucji nie ma kościoła państwowego i istnieje rozdział religii od państwa<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" title="" id="_ftnref27">[27]</a>. Prawo do nauki zostało ujęte w art. 37 ustawy zasadniczej. Przepis ten przesądza, że „nauka dzieci w wieku szkolnym, w granicach określonych w ustawie, jest obowiązkowa i bezpłatna w państwowych i samorządowych szkołach ogólnokształcących”. Edukacja religijna na poziomie szkół podstawowych i gimnazjów łączy w sobie elementy religioznawstwa oraz etyki. Szkolnictwo państwowe jest opłacane ze środków publicznych. Nauczyciele edukacji religijnej, podobnie jak pozostali nauczyciele, są finansowani z budżetu państwa lub gminy<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" title="" id="_ftnref28">[28]</a>. Nauczanie religii o charakterze stricte wyznaniowym jest możliwe w szkółkach niedzielnych i szkołach kościelnych prowadzonych przez wspólnoty wyznaniowe<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" title="" id="_ftnref29">[29]</a>. Szkoły prywatne mogą być jedynie częściowo dotowane z funduszy publicznych. Należy zaznaczyć, że żadna z prywatnych placówek oświatowych o charakterze wyznaniowym nie jest w pełni finansowana przez państwo<a href="#_ftn30" name="_ftnref30" title="" id="_ftnref30">[30]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Litwa</strong></p> <p class="text-align-justify">Zgodnie z art. 40 Konstytucji Republiki Litwy<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" title="" id="_ftnref31">[31]</a> państwowe i samorządowe instytucje szkolne i wychowawcze są świeckie. Nauczanie religii ma charakter konfesyjny w postaci modelu katechetyczno – ewangelizacyjnego. Natomiast zgodnie z art. 14 ustawy o wspólnotach i stowarzyszeniach wyznaniowych wspólnoty i stowarzyszenia religijne mają prawo zakładać szkoły ogólnokształcące, które na swoją działalność otrzymują wsparcie finansowe z budżetów państwa i gmin<a href="#_ftn32" name="_ftnref32" title="" id="_ftnref32">[32]</a>. Religia jest przedmiotem fakultatywnym w szkołach publicznych w ramach zajęć z wychowania moralnego, gdzie można dokonać wyboru między religią a etyką. Przedmiot ten nauczany jest na poziomie szkoły podstawowej oraz średniej (art. 6 Konstytucji). Nauczanie religii tradycyjnych w szkołach państwowych jest opłacane przez państwo<a href="#_ftn33" name="_ftnref33" title="" id="_ftnref33">[33]</a>. Nauczyciele muszą być wybrani przez przywódców danych wyznań i zatwierdzeni przez Ministerstwo Edukacji i Nauki<a href="#_ftn34" name="_ftnref34" title="" id="_ftnref34">[34]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Rumunia</strong></p> <p class="text-align-justify">Zgodnie z konstytucją państwo zapewnia swobodę nauczania religii, stosownie do wymogów właściwych dla każdego wyznania. W szkołach państwowych nauczanie religii jest organizowane i gwarantowane ustawą (art. 32 ust. 7)<a href="#_ftn35" name="_ftnref35" title="" id="_ftnref35">[35]</a>. W Rumunii zajęcia z religii są oferowane na zasadzie konfesyjnej jako „część podstawy programowej”, co oznacza, że ​​szkoły są zobowiązane do prowadzenia takiego kursu. Od 2014 r. lekcje religii mają charakter fakultatywny<a href="#_ftn36" name="_ftnref36" title="" id="_ftnref36">[36]</a>. To rozwiązanie jest otwarte dla wszystkich osiemnastu oficjalnie uznanych wyznań<a href="#_ftn37" name="_ftnref37" title="" id="_ftnref37">[37]</a>. W konsekwencji religie te mają prawo do otrzymywania subsydiów od państwa na swoją działalność. Lekcje uznanych religii prowadzone są od 1995 r. na koszt państwa w szkołach publicznych<a href="#_ftn38" name="_ftnref38" title="" id="_ftnref38">[38]</a>. Nauczyciele mają status urzędników i są opłacani z budżetu państwa<a href="#_ftn39" name="_ftnref39" title="" id="_ftnref39">[39]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Hiszpania</strong></p> <p class="text-align-justify">Umowa konkordatowa z 3 stycznia 1979 r. regulująca kwestie związane z nauczaniem i kulturą zobowiązuje kościół do prowadzenia szkół podstawowych, średnich, niższych seminariów duchownych zgodnie z przepisami powszechnego prawa oświatowego. Postanowienia umowy zapewniają jednocześnie wymienionym podmiotom możliwość otrzymywania pomocy z budżetu państwa (art. 13)<a href="#_ftn40" name="_ftnref40" title="" id="_ftnref40">[40]</a>. Kościół katolicki to jedyna wspólnota wyznaniowa, która w Hiszpanii otrzymuje finansowanie za pośrednictwem państwa. We wszystkich placówkach oświatowych finansowanych ze środków publicznych jest oferowana nauka religii rzymskokatolickiej, której nauczyciele są wynagradzani przez państwo. Kwestię tę rozstrzyga porozumienie z 2 lutego 1999 r. między hiszpańskim rządem i Konferencją Episkopatu. Zgodnie z tym porozumieniem państwo zobowiązuje się wypłacać wynagrodzenie nauczycielom religii katolickiej w placówkach publicznych na poziomie edukacji przedszkolnej oraz szkoły podstawowej i średniej<a href="#_ftn41" name="_ftnref41" title="" id="_ftnref41">[41]</a>. Podobny system został stworzony dla nauczycieli islamu, choć są oni opłacani przez państwo tylko wtedy, gdy jest więcej niż dziewięciu uczniów muzułmańskich<a href="#_ftn42" name="_ftnref42" title="" id="_ftnref42">[42]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Włochy</strong></p> <p class="text-align-justify">Ani konstytucja włoska, ani ustawy zwykłe nie zawierają przepisu wprost poświęconego edukacji religijnej. Przepisy dotyczące tej kwestii można znaleźć jedynie w ustawie o „dopuszczonych religiach” (nr 1159 z 1929 r.), w jej dekrecie wykonawczym (nr 289 z 1930 r.) oraz w umowach zawartych przez państwo z niektórymi wyznaniami. Kwestie finansowania edukacji religijnej z Kościołem rzymskokatolickim dopiero uregulował Konkordat z Villa Madama, zawarty 18 lutego 1984 r. pomiędzy Stolicą Apostolską a Republiką Włoską, stanowiący swoistą rewizję Traktatów Laterańskich z 1929 r. Składa się on z szeregu postanowień mających na celu  uregulowanie warunków funkcjonowania kościoła we Włoszech. W myśl jego postanowień państwo ponosi ciężar finansowania nauczania religii katolickiej w szkołach i przedszkolach. Udział w katechizacji szkolnej ma charakter dobrowolny<a href="#_ftn43" name="_ftnref43" title="" id="_ftnref43">[43]</a>. Zgodnie z art. 8 ust. 3 konstytucji, podobne porozumienia zostały także zawarte między państwem a m.in. Stołem Waldensów, Włoską Unią Chrześcijańskich Adwentystów Dnia Siódmego, Chrześcijańska Unią Ewangelicko-Baptystyczną Włoch, Związkiem Włoskim Gmin Żydowskich. Na ich podstawie związki wyznaniowe zrezygnowały m.in. z pomocy finansowej państwa i nauczania religii w szkołach państwowych (nauczanie religii pozostawiono we własnym zakresie danego związku)<a href="#_ftn44" name="_ftnref44" title="" id="_ftnref44">[44]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Irlandia</p> <p class="text-align-justify">Państwo nie jest konstytucyjnie zobowiązane do finansowania edukacji ponadpodstawowej, ale jest do tego uprawnione. Prywatnym podmiotom edukacyjnym gwarantowane jest dofinansowanie ze środków publicznych<a href="#_ftn45" name="_ftnref45" title="" id="_ftnref45">[45]</a>. Zdecydowana większość irlandzkich szkół podstawowych znajduje się pod kontrolą wspólnot religijnych. Edukacja prywatna jest uznawana, ale szkoły wyznaniowe niekoniecznie są częścią tego sektora<a href="#_ftn46" name="_ftnref46" title="" id="_ftnref46">[46]</a>. Właścicielami finansowanych przez państwo szkół katolickich i szkół Kościoła irlandzkiego są zazwyczaj powiernicy diecezjalni. Szkoły inne niż wielowyznaniowe zazwyczaj mają zarząd nominowany przez organizacje patronackie niezwiązane z kościołem i są zazwyczaj własnością np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Szkoły są kontrolowane przez Departament Edukacji Rządu Centralnego (DOE)<a href="#_ftn47" name="_ftnref47" title="" id="_ftnref47">[47]</a>. Prowadzenie ponad 90% placówek szkolnictwa podstawowego i średniego w Irlandii przez związki religijne przesądza ich religijny charakter i konfesyjne nauczanie religii<a href="#_ftn48" name="_ftnref48" title="" id="_ftnref48">[48]</a>. W szkołach podstawowych 90% szkół ma charakter zarówno narodowy (państwowy), jak i wyznaniowy (chrześcijański), gdyż obie wyznają chrześcijańskie idee wychowawcze (zwykle katolickie) i podlegają nadzorowi lokalnych komitetów, w których Kościół – prawie zawsze na poziomie parafii – ma dominującą reprezentację. Szkoły te są w pełni finansowane przez państwo, co skutkuje znacznym stopniem kontroli państwa, aczkolwiek ze znacznym marginesem autonomii, nawet jeśli chodzi o zatrudnianie kadry nauczycielskiej. Religia jest przedmiotem obowiązkowym w szkołach średnich (obowiązkowy w wieku od 12 do 16 lat)<a href="#_ftn49" name="_ftnref49" title="" id="_ftnref49">[49]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <ol start="3"><li class="text-align-justify"><strong>Edukacja religijna prowadzona poza szkołą publiczną</strong></li> </ol><p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Francja</strong></p> <p class="text-align-justify">We Francji, reprezentującej model wrogiego rozdziału Kościoła i państwa, podstawą dla stosunków państwo-Kościół stała się ustawa z 9 grudnia 1905 r. o rozdziale kościołów i państwa<a href="#_ftn50" name="_ftnref50" title="" id="_ftnref50">[50]</a>. Francja została określona jako republika laicka, zapewniająca równość i wolność wyznania<a href="#_ftn51" name="_ftnref51" title="" id="_ftnref51">[51]</a>. Zasadę tę powtórzono w art. 1<a href="#_ftn52" name="_ftnref52" title="" id="_ftnref52">[52]</a> (dawniej był to art. 2 ust. 1) Konstytucji V Republiki Francuskiej z dnia 4 października 1958 r.<a href="#_ftn53" name="_ftnref53" title="" id="_ftnref53">[53]</a> Kościoły nie mają przyznanej podmiotowości publiczno-prawnej, a ich formalno-prawny status, jako prywatnych stowarzyszeń kultowych, zależy od jednostronnych decyzji władzy świeckiej<a href="#_ftn54" name="_ftnref54" title="" id="_ftnref54">[54]</a>. Nauczanie publiczne wszystkich szczebli, którego organizacja jest obowiązkiem państwa, ma charakter świecki i jest bezpłatne<a href="#_ftn55" name="_ftnref55" title="" id="_ftnref55">[55]</a>. Nie istnieje możliwość oficjalnego uznania religii przez państwo i wspierania jej finansowo z jego budżetu<a href="#_ftn56" name="_ftnref56" title="" id="_ftnref56">[56]</a>. Nauczanie religii odbywa się poza szkołą w ramach katechezy parafialnej<a href="#_ftn57" name="_ftnref57" title="" id="_ftnref57">[57]</a>. Finansowanie nauki religii we Francji spoczywa na związkach wyznaniowych<a href="#_ftn58" name="_ftnref58" title="" id="_ftnref58">[58]</a>. Wyjątek w tym zakresie stanowią trzy departamenty (Dolny Ren, Górny Ren, Mozela), w których do dziś istnieje system oparty na Konkordacie z 1801 r.<a href="#_ftn59" name="_ftnref59" title="" id="_ftnref59">[59]</a> W departamentach tych obowiązuje podział na „kulty uznane”, do których należą: Kościół katolicki, Kościół Wyznania Augsburskiego Alzacji i Lotaryngii, Kościół Reformowany Alzacji-Lotaryngii i wyznania judaistyczne, oraz wyznania „nieuznawane”, czyli pozostałe (np. islam). W szkołach istnieje obowiązkowe i konfesyjne nauczanie religijne dla katolików, dwóch wyznań protestanckich (luterańskiego i reformowanego) oraz wyznawców judaizmu<a href="#_ftn60" name="_ftnref60" title="" id="_ftnref60">[60]</a>. Duchowni „kultów uznanych” są wynagradzani i ubezpieczani przez państwo, wspólnoty terytorialne biorą udział w finansowaniu wyznań, a nauczanie religii w szkołach publicznych jest obowiązkowe<a href="#_ftn61" name="_ftnref61" title="" id="_ftnref61">[61]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Bułgaria</strong></p> <p class="text-align-justify">Bułgarska konstytucja uznaje prawosławie za „religię tradycyjną” (art. 13 ust. 3)<a href="#_ftn62" name="_ftnref62" title="" id="_ftnref62">[62]</a>. Zgodnie z konstytucją instytucje religijne są oddzielone od państwa (art. 13 ust. 2)<a href="#_ftn63" name="_ftnref63" title="" id="_ftnref63">[63]</a>. Edukacja w szkołach ma charakter „świecki”<a href="#_ftn64" name="_ftnref64" title="" id="_ftnref64">[64]</a>. Jednocześnie ustawa o oświacie przedszkolnej i szkolnej, „nie pozwala na narzucanie doktryn ideologicznych i religijnych w kształceniu uczniów” (art. 11 ust. 2)<a href="#_ftn65" name="_ftnref65" title="" id="_ftnref65">[65]</a>. Ustawa dodatkowo stanowi, że szkoły publiczne wszystkich szczebli mogą, ale nie muszą, w ramach podstawy programowej, uczyć historycznych, filozoficznych i kulturowych aspektów religii oraz zapoznawać uczniów z wartościami moralnymi różnych grup wyznaniowych. W latach 2018-2019 rozpoczął się radykalnie nowy etap koncepcji nauczania religii w bułgarskich szkołach rządowych. Zaproponowano nowe, nowoczesne programy nauczania dla przedmiotów wyznaniowych „Religia – Chrześcijaństwo” i „Religia – Islam” oraz po raz pierwszy dla przedmiotu niewyznaniowego dotyczącego „Religii”. Model ten przypomina bezwyznaniową formę nauczania religii przyjętą w niektórych krajach Europy Zachodniej jak np. w Danii czy w Szwecji<a href="#_ftn66" name="_ftnref66" title="" id="_ftnref66">[66]</a>. Katecheza jest finansowana przez związek wyznaniowy. Jeśli szkoła publiczna nie jest w stanie opłacić nauczyciela religii, może przyjąć dofinansowanie od prywatnego darczyńcy lub nauczyciela z zarejestrowanego wyznania<a href="#_ftn67" name="_ftnref67" title="" id="_ftnref67">[67]</a>.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Luksemburg</strong></p> <p class="text-align-justify">W styczniu 2015 r. państwo i kilka uznanych wspólnot religijnych (Kościół rzymskokatolicki, Kościół anglikański, Kościół reformowany protestancki w Luksemburgu, Kościół protestancki, Kościół prawosławny, kongregacje żydowskie i społeczność muzułmańska) podpisały konwencje. Doprowadziło to do zmian w przepisach, w wyniku których znacznie zmniejszono finansowanie publiczne wspólnot wyznaniowych, nauka religii nie odbywa się już w szkołach publicznych, a administracja budynkami sakralnymi i dobrami związanymi z Kościołem rzymskokatolickim zostały przeniesione do nowej kasy kościelnej i nie są już (obowiązkowo) finansowane przez lokalne gminy. W szkołach publicznych zakazano nauczania religii. Kursy „edukacja religijno-moralna” oraz „edukacja moralno-społeczna” zostały zastąpione nowym kursem „Życie i społeczeństwo”<a href="#_ftn68" name="_ftnref68" title="" id="_ftnref68">[68]</a>. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><strong>Podsumowanie</strong></p> <p class="text-align-justify">Mimo różnic w większości państw Unii Europejskiej nauka religii finansowania jest ze środków publicznych. Ponadto edukacja religijna prowadzona jest w postaci konfesyjnej lub jako religioznawstwo. Konfesyjny model edukacji religijnej w ujęciu katechetyczno –ewangelizacyjnym występuje w większości państw UE np. w Austrii, Niemczech, Belgii, Litwie, Finlandii, Słowacji, Malcie, Grecji, Rumunii, Irlandii<a href="#_ftn69" name="_ftnref69" title="" id="_ftnref69">[69]</a>. W ramach tego podejścia, główną rolę w nauczaniu religii pełni określona wspólnota wyznaniowa<a href="#_ftn70" name="_ftnref70" title="" id="_ftnref70">[70]</a>. Natomiast model konfesyjny w ujęciu informacyjno – wychowawczym występuje np. w Hiszpanii czy we Włoszech. W tym podejściu szczególne znaczenie przywiązuje się do omawiania historii chrześcijaństwa oraz jego wpływu na kulturę Europy i konkretnego kraju<a href="#_ftn71" name="_ftnref71" title="" id="_ftnref71">[71]</a>. Drugi rodzaj edukacji religijnej, a raczej quas-religijnej pod postacią religioznawstwa, występuje w zaledwie kilku państwach w tym np. w Bułgarii, Luksemburgu, Estonii, Danii czy Szwecji.</p> <p class="text-align-justify">Analizując regulacje prawne w wybranych państwach europejskich można zauważyć, że w większości z nich udział w lekcjach religii ma charakter dobrowolny i odbywa  się w szkole (np. w Belgii, Czechach, Estonii, Hiszpanii, Litwie, Rumunii, Słowacji, czy we Włoszech). W niektórych państwach edukacja religijna jest obowiązkowa (np. Austria, Dania, Finlandia, Grecja, Malta, Szwecja, a także w większość niemieckich landów). Natomiast nauczanie religii odbywa się poza szkołą tylko w nielicznych państwach jak np. we Francji, Bułgarii czy Luksemburgu.</p> <p class="text-align-justify">Konkludując, mimo pewnych różnic w zakresie modelu edukacji religijnej, niemal wszystkie państwa Unii Europejskiej uznają naukę religii jako konieczny element systemu edukacji co skutkuje jej finansowaniem z budżetów poszczególnych państw.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Dr Kinga Szymańska - analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</p> <div> <p class="text-align-justify"> </p> <div class="text-align-justify" id="ftn71"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2023-12/AdobeStock_411177253_0.jpeg?itok=JtIttWEn" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/aktecheza" hreflang="pl">aktecheza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/unia-europejska" hreflang="pl">Unia Europejska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn1"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[1]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">F. Wittmer, C. Waldhoff, <i>Religious Education in Germany in Light of Religious Diversity: Constitutional Requirements for Religious Education</i>, <span style="border:none windowtext 1.0pt; padding:0cm">German Law Journal 20</span>(2019), nr 7, s. 1054.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn2"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[2]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">Bundesgesetz vom 13. Juli 1949, betreffend den Religionsunterricht in der Schule (Religionsunterrichtsgesetz), BGBl. Nr. 190/1949, konsolidierte Fassung vom 27.04.2016, </span><a href="https://www.jusline.at/gesetz/rug/paragraf/zitierhinw" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">https://www.jusline.at/gesetz/rug/paragraf/zitierhinw</span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB"> (dostep: 30.11.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn3"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[3]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">R. Potz, <i>State and Church in Austria</i>, w: <i>State and Church in the European Union</i>, G. Robbers (red.), Baden-Baden 2019, s. 447-448.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn4"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[4]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">D. Dziewulak, <i>Austria</i>, w: <i>Ustroje szkolne państw członkowskich Unii Europejskiej</i>, D. Dziewulak, Warszawa 2020, s, 16.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn5"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn5"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[5]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Filipiak, <i>Edukacja religijna jako wsparcie w krytycznej konfrontacji ze światem – model edukacji religijnej w Austrii</i>, Studia Katechetyczne 12(2017), s. 57-58.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn6"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn6"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[6]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="background:white" xml:lang="EN-GB"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#2a2a2a">J. </span></span></span><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">Berglund, <i>Swedish Religion Education in Public Schools-Objective and Neutral or a Marination into Lutheran Protestantism?</i>, Oxford Journal of Law and Religion, 11(2022) nr 1, s. 109. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn7"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn7"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[7]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">L. Friedner, <i>Church and State in Sweden,</i> w: <i>State and Church in the European Union</i>, G. Robbers (red.), Baden-Baden 2019, s. 649-650.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn8"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[8]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Danii, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/07/Dania_pol_010811.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/07/Dania_pol_010811.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostep: 10.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn9"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[9]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Grafika dotycząca finansów Kościoła Narodowego, </span><a href="https://www.folkekirken.dk/om-folkekirken/oekonomi/grafik-over-kirkens-oekonomi" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.folkekirken.dk/om-folkekirken/oekonomi/grafik-over-kirkens-oekonomi</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostep: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn10"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[10]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A.S. Nalborczyk, <i>Finansowanie funkcjonowania islamu z budżetów państwowych a status prawny tej religii w wybranych państwach Unii Europejskiej</i>, Studia Religiologica 49(2016) nr 1, s. 71.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn11"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn11"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[11]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="background:white" xml:lang="EN-GB"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#222222">P.R. Böwadt, <i>Religious Education in Denmark: Towards a More Multifaceted Subject?</i> <em>Religions</em><i> </i>11(2020), nr 11, s. 561.</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn12"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn12"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[12]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">P. Metso, <i>Making minority faith (in)visible through religious education: parents’ experiences of the identifcation of their children’s Orthodox identity in Finnish public schools</i>, Journal of Religious Education 67(2019), s. 62-63.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn13"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn13"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[13]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 86.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn14"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[14]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Malty, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/02/Malta_pol_010711.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/02/Malta_pol_010711.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn15"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[15]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">U. Mifsud Bonnici, <i>State and Church in Malta</i>, w: <i>State and Church in the European Union</i>, G. Robbers (red.), Baden-Baden 2019, s. 398.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn16"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[16]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">S. Góra, D. Góra, <i>Relacje państwo-kościół katolicki oraz przemiany kulturowe na współczesnej Malcie – zasady a rzeczywistość</i>, Przegląd Prawa Wyznaniowego 13(2021), s. 87.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn17"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[17]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Grecji z 9 czerwca 1975 roku</span><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">, tłum. G. Ulicka, W. Ulicki, B. Zdaniuk, N. Ciesielczyk, w: <i>Konstytucje państw Unii Europejskiej</i>, W. Staśkiewicz (red.), Warszawa 2011, s. 299.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn18"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[18]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">M. Olszówka, <i>Współczesne stosunki państwo-Kościół w Republice Greckiej</i>, Rocznik Teologiczny, ChAT  (2009), z. 1-2, s. 151.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn19"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[19]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A. Macha-Asianidou, <i>Kryzys ekonomiczny w Grecji i jego wpływ na pozycję Kościoła</i>, Racjonalista </span><a href="http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,7921" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,7921</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 20.09.2021).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn20"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[20]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">D. Dziewulak, <i>Grecja</i>, w:<i>Ustroje szkolne państw członkowskich Unii Europejskiej</i>, D. Dziewulak, Warszawa 2020, s, 330.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn21"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[21]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Zákon č. 370/2019 o finančnej podpore činnosti cirkví a náboženských spoločností, </span><a href="https://www.zakonypreludi.sk/zz/2019-370" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.zakonypreludi.sk/zz/2019-370</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 25.11.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn22"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[22]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Belgii, </span><a href="http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/belgia.html" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/belgia.html</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 10.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn23"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[23]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Cecha, <i>Rola laikatu w życiu Kościoła prawosławnego w Belgii, ze szczególnym uwzględnieniem parafii o charakterze polskim w Brukseli</i>, Latopisy Akademii Supraskiej 9(2018), s. 116.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn24"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[24]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A.S. Nalborczyk, <i>Finansowanie funkcjonowania…</i>, s. 69.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn25"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[25]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Cecha, <i>Rola laikatu w życiu Kościoła prawosławnego w Belgii…</i>, s. 116.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn26"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[26]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">D. Dziewulak, <i>Belgia</i>, w: <i>Ustroje szkolne państw członkowskich Unii Europejskiej</i>, D. Dziewulak, Warszawa 2020, s. 42.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn27"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[27]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Estonii, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/10/Estonia_pol_010811.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/10/Estonia_pol_010811.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">  (dostęp: 10.12.2023) </span></span></span></p> </div> <div id="ftn28"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[28]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Ciechanowska, K. Szwed, <i>Model edukacji religijnej w Republice Estonii</i>, Zeszyty Prawnicze 19.2(2019), s. 176.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn29"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn29"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[29]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 181.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn30"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn30"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[30]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 176.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn31"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[31]</span></span></span></span></span></span></a><em><span style="background:white"><span style="color:#333333">Konstytucja Republiki Litewskiej,</span></span></em><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/01/Litwa_pol_010711.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/01/Litwa_pol_010711.pdf</span></a><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#333333">(dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn32"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[32]</span></span></span></span></span></span></a><strong><span style="background:white"><span style="color:black">Ustawa o wspólnotach i stowarzyszeniach wyznaniowych z 22.12.2009, </span></span></strong><a href="https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.385299?jfwid" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="background:white"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.385299?jfwid</span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">(dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn33"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[33]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A.S. Nalborczyk, <i>Finansowanie funkcjonowania</i>…, s. 73-74.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn34"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[34]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">R. Balodis, <i>State and Church in Latvia</i>, w: <i>State and Church in the European Union</i>, G. Robbers (red.), Baden-Baden 2019, s. 323.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn35"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[35]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Rumunii, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/03/Rumunia_pol_010711.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/03/Rumunia_pol_010711.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn36"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[36]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Streszczenia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego za semestr I/2015 (Sinteze din jurisprudenţa Curţii Constituționale pe semestrul I/2015), </span><a href="https://www.ccr.ro/wp-content/uploads/2020/05/sinteze2015_1.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.ccr.ro/wp-content/uploads/2020/05/sinteze2015_1.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn37"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[37]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB"><span style="color:#181817">M. Popa, L. Andreescu, <i>Religion and Education in Romania: Social Mobilization and the “Shadow” of the European Court of Human Rights</i>, Politics and Religion 12(2019), supplement 1, s. 79-102.</span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn38"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[38]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A.S. Nalborczyk, <i>Finansowanie funkcjonowania</i>…, s. 78.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn39"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[39]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Tomasik, <i>Nauczanie religii w szkołach publicznych w Europie</i>, Studia Katechetyczne 7(2010), s. 51.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn40"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[40]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Ryguła, <i>Wolność religijna w Hiszpanii na tle przemian społeczno- politycznych w latach 1931-1992</i>, Katowice 2009, s. 411.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn41"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[41]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">Tamże, s. 378.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn42"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[42]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">I.C. Iban, <i>State and Church in Spain,</i> w: <i>State and Church in the European Union</i>, G. Robbers (red.), Baden-Baden 2019, s. 205.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn43"> <h2 style="margin-top:0cm; text-align:justify; margin:2pt 0cm 0cm"><span style="font-size:13pt"><span style="background:white"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:&quot;Calibri Light&quot;,sans-serif"><span style="color:#2f5496"><span style="font-weight:normal"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn43"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:13.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[43]</span></span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">Ustawa </span></span></span><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#19191a">25 marca 1985, n. 121, Ratyfikacja i wykonanie porozumienia wraz z protokołem dodatkowym, podpisanego w Rzymie dnia 18 lutego 1984 r., wprowadzającego modyfikacje do Konkordatu laterańskiego z dnia 11 lutego 1929 r. zawartego pomiędzy Republiką Włoską a Stolicą Apostolską, </span></span></span><a href="https://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:1985-03-25;121!vig=" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.normattiva.it/uri-res/N2Ls?urn:nir:stato:legge:1985-03-25;121!vig=</span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:#19191a"> (dostęp: 10.12.2023).</span></span></span></span></span></span></span></span></span></h2> </div> <div id="ftn44"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref44" name="_ftn44" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn44"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[44]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Stanisz, <i>Porozumienia w sprawie regulacji stosunków między państwem i niekatolickimi związkami wyznaniowymi we włoskim porządku prawnym</i>, Lublin 2007, s.131-266.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn45"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref45" name="_ftn45" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn45"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[45]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">T. Zieliński, <i>Ekspresja religijna w systemie edukacyjnym Republiki Irlandii</i>, Rocznik Teologiczny (2021), z. 1, s. 330. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn46"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref46" name="_ftn46" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn46"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[46]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">M. Llorent-Vaquero, <i>Religious Education in Public Schools in Western Europe</i>, International Education Studies 11(2018), nr 1, s. 160.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn47"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref47" name="_ftn47" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn47"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[47]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">M. Connolly, C. James, L. Murtagh, <i>Reflections on recent developments in the governance of schools in Ireland and the role of the church</i>, Management in Education (2023) </span><a href="https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/08920206231177535" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/08920206231177535</span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB"> (dostęp: 11.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn48"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref48" name="_ftn48" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn48"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[48]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">T. Zieliński, <i>Ekspresja religijna…</i>, s. 338.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn49"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref49" name="_ftn49" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn49"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[49]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">M. Llorent-Vaquero, <i>Religious Education</i>…, s. 160.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn50"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref50" name="_ftn50" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn50"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[50]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa z 9 grudnia 1905 roku o rozdziale Kościołów od Państwa (ogłoszona w Dzienniku Urzędowym z dnia 11 grudnia 1905) (Loi du 9 décembre 1905 concernant la séparation des Eglises et de l’Etat; Journal Officiel du 11 décembre 1905), </span><a href="https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=LEGITEXT000006070169&amp;dateTexte=20200207" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=LEGITEXT000006070169&amp;dateTexte=20200207</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 06.01.2020). Polskie tłumaczenie tekstu pierwotnego: Ustawa z 9 grudnia 1905 roku o rozdziale Kościołów od Państwa (ogłoszona w Dzienniku Urzędowym z dnia 11 grudnia 1905),w: <i>Francuska ustawa z 9 grudnia 1905 roku o rozdziale kościołów i państwa z perspektywy stu lat</i>, M. Pietrzak (red.), Warszawa 2007, s. 229-240. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn51"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref51" name="_ftn51" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn51"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[51]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn52"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref52" name="_ftn52" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn52"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[52]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konstytucja Republiki Francuskiej, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/10/Francja_pol_010711" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/10/Francja_pol_010711</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 30.11.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn53"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref53" name="_ftn53" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn53"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[53]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn54"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref54" name="_ftn54" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn54"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[54]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">K. Białas-Zielińska, <i>Religie, Kościoły i związki wyznaniowe w prawie Unii Europejskiej</i>, Wrocławskie Studia Erazmiańskie5(2011), s. 339. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn55"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref55" name="_ftn55" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn55"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[55]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Falski, <i>Współczesny obraz konstytucyjnej zasady laickości we Francji. Próba syntezy</i>, Przegląd Sejmowy 24(2016), nr 5, s. 11. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn56"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref56" name="_ftn56" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn56"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[56]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">A.S. Nalborczyk, <i>Finansowanie funkcjonowania</i>…, s. 72-73.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn57"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref57" name="_ftn57" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn57"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[57]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Falski, <i>Współczesny obraz…</i>, s. 11. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn58"> <h1 style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:24pt"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-weight:bold"><a href="#_ftnref58" name="_ftn58" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn58"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-weight:normal"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:24.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[58]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-weight:normal">T. Rakoczy, <i><span style="color:black">Katecheza w szkołach publicznych w wybranych państwach Rady Europy. Próba wypracowania zasad</span></i><span style="color:black">, Kultura Prawna, 4(2021), nr 1-2, </span></span></span><a href="https://thelegalculture.com/legal/article/view/84/118" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-size:10.0pt"><span style="font-weight:normal">https://thelegalculture.com/legal/article/view/84/118</span></span></a></span></span></span></h1> </div> <div id="ftn59"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref59" name="_ftn59" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn59"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[59]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Krukowski, <i>Polskie prawo wyznaniowe</i>, Warszawa 2008, s. 31-32.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn60"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref60" name="_ftn60" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn60"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[60]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">B. Skłodowski, <i>Kształt edukacji religijnej we Francji</i>, Studia Katechetyczne 12(2016), s. 85. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn61"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref61" name="_ftn61" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn61"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[61]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">J. Falski, <i>Współczesny obraz…</i>, s. 24-25. </span></span></span></p> </div> <div id="ftn62"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref62" name="_ftn62" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn62"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[62]</span></span></span></span></span></span></a><em>Konstytucja Republiki Bułgarii</em><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> z 12.07.1992, Warszawa 2012, </span><a href="https://biblioteka.sejm.gov.pl/konstytucje-swiata-bulgaria/" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://biblioteka.sejm.gov.pl/konstytucje-swiata-bulgaria/</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 30.11.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn63"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref63" name="_ftn63" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn63"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[63]</span></span></span></span></span></span></a><em>Tamże.</em></span></span></p> </div> <div id="ftn64"> <h1 style="margin:0cm; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:24pt"><span style="background:#fcfcfc"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-weight:bold"><a href="#_ftnref64" name="_ftn64" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn64"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="color:black"><span style="font-weight:normal"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:24.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="color:black">[64]</span></span></span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-GB"><span style="color:#333333"><span style="font-weight:normal">R. Atasonova, <i>Teaching Religion in Bulgarian Public Schools, </i><span style="background:#fcfcfc">w: <i>Religious Diversity at School</i>, E. Aslan, M. Hermansen (red.), Wiesbaden 2021, 305-306</span></span></span></span><span lang="EN-GB" style="font-size:10.0pt" xml:lang="EN-GB"><span style="background:#fcfcfc"><span style="color:#333333">. </span></span></span></span></span></span></span></h1> </div> <div id="ftn65"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref65" name="_ftn65" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn65"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[65]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Ustawa o oświacie przedszkolnej i szkolnej, </span><a href="https://www.mon.bg/bg/57" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://www.mon.bg/bg/57</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 30.11.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn66"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref66" name="_ftn66" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn66"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[66]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB"><span style="color:#333333">R. Atasonova, <i>Teaching Religion in Bulgarian Public Schools, </i><span style="background:#fcfcfc">w: <i>Religious Diversity at School</i>, E. Aslan, M. Hermansen (red.), Wiesbaden 2021, 305-306; N. Bogomilova, <i>Teaching Religion-Islam in bulgarian public schools</i>, w: <i>Islamic religious education in Europe: a comparative study</i>, L. Franken, B. Gent (red.), New York 2021, s. 55-56, publikacja w wersji online dostępna pod linkiem: <a href="https://ebrary.net/174144/religion/teaching_religion_islam_bulgarian_public_schools" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">https://ebrary.net/174144/religion/teaching_religion_islam_bulgarian_public_schools</a> (dostęp: 27.12.2023)</span></span></span></span></span></p> </div> <div id="ftn67"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref67" name="_ftn67" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn67"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[67]</span></span></span></span></span></span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">US Department of State, <i>2022 Report on International Religious Freedom: Bulgaria</i>, </span><a href="https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious-freedom/bulgaria/" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB">https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious-freedom/bulgaria/</span></a><span lang="EN-GB" style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif" xml:lang="EN-GB"> (dostęp: 10.12.2023)</span></span></span></p> </div> <div id="ftn68"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref68" name="_ftn68" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn68"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[68]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Konwencja między Państwem Wielkiego Księstwa Luksemburga a wspólnotami religijnymi mającymi siedzibę w Luksemburgu, </span><a href="https://gouvernement.lu/dam-assets/fr/actualites/articles/2015/01-janvier/20-cdp-accord/Convention.pdf" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://gouvernement.lu/dam-assets/fr/actualites/articles/2015/01-janvier/20-cdp-accord/Convention.pdf</span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> (dostęp: 10.12.2023).</span></span></span></p> </div> <div id="ftn69"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref69" name="_ftn69" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn69"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[69]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Model ten występuje również w polskim systemie edukacji religijnej, której analiza była przedmiotem osobnej rozprawy: </span><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce" style="color:#0563c1; text-decoration:underline"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">https://ordoiuris.pl/wolnosc-religii-w-szkole/finansowanie-lekcji-religii-w-polsce</span></a></span></span></p> </div> <div id="ftn70"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref70" name="_ftn70" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn70"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[70]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">P. Mąkosa, <i>Współczesne ujęcie nauczania religii w europejskim szkolnictwie publicznym</i>, Roczniki Pastoralno-Katechetyczne 3(2011), s. 125-126.</span></span></span></p> </div> <div id="ftn71"> <p class="MsoFootnoteText" style="text-align:justify; margin:0cm; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:10pt"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><a href="#_ftnref71" name="_ftn71" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftn71"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:10.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">[71]</span></span></span></span></span></span></a><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif">Tamże, s. 127-128.</span></span></span></p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 28 Dec 2023 14:07:36 +0000 filip.bator 5106 at https://ordoiuris.pl Z innej perspektywy o czynie posła Brauna https://ordoiuris.pl/komentarze/z-innej-perspektywy-o-czynie-posla-brauna <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Z innej perspektywy o czynie posła Brauna <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 12/21/2023 - 12:57</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Jednym z najgłośniejszych wydarzeń ostatnich tygodni było zgaszenie przez posła Grzegorza Brauna zapalonych podczas uroczystości w Sejmie RP świec chanukowcyh (Chanukiji). W wyniku tego wydarzenia, Marszałek Sejmu wykluczył posła z obrad i zapowiedział skierowanie przeciwko niemu wniosku do prokuratury m.in. o zakłócanie aktu religijnego. Ponadto Prezydium Sejmu ukarało posła odebraniem połowy uposażenia na 3 miesiące i całości diety na pół roku.</strong></p> <p class="text-align-justify">Kilka dni po opisywanym incydencie poseł Braun zorganizował konferencję prasową przed swoim biurem poselskim w Rzeszowie. Polityk w przygotowanym medialnie przekazie argumentował, że swój czyn popełnił kierując się motywacjami patriotycznymi a spowodowany przez niego incydent był „aktem upomnienia się o to, żeby to polskie tradycje i polskie prawa i zasady były respektowane przede wszystkim na naszym terytorium” [cyt. za pap.pl].</p> <p class="text-align-justify"><strong>Uderzenie w hipokryzję polityków czy w wolność religijną?</strong></p> <p class="text-align-justify">Z powyższego tłumaczenia wywnioskować można, że przyczyną działania posła miał być pewien rodzaj poczucia niesprawiedliwości związanego z akcentowaniem w Sejmie wybranych tylko uroczystości religijnych i to niekoniecznie wyznania dominującego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Sprzeciw zatem miałby odnosić się do hipokryzji polityków, którzy przychylniej patrzyliby na obrzędy religijne mniejszościowych wspólnot niż kościoła dominującego pod względem liczby członków i zakorzenienia w polskiej tradycji.</p> <p class="text-align-justify">W tym kontekście warto przypomnieć, że Konstytucja RP w art. 25 ust. 2 wprowadza zasadę bezstronności światopoglądowej władz publicznych, którą (w największym możliwym skrócie) należy wykładać jako obowiązek zachowania równego dystansu władz publicznych względem kościołów i innych związków wyznaniowych. Jednocześnie, w ostatnich słowach przywołanego artykułu, ustawa zasadnicza zapewnia swobodę wyrażania poglądów, w tym religijnych, w życiu publicznym. Oznacza to, że władza publiczna nie może faworyzować żadnej religii, ale też nie powinna zakazywać ekspresji religijnej. Sąd Apelacyjny w Szczecinie (I ACa 363/10) określił to jako postawę „życzliwego zainteresowania” religią.  Artykuł 25 ust. 2 Konstytucji RP wskazuje, że „władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym”.</p> <p class="text-align-justify">Rzadziej w przestrzeni medialnej podnosi się fakt, że Konstytucja zawiera również art. 53, który w ust. 1 gwarantuje każdemu wolność sumienia i religii, w ust. 2 zaś podaje przykłady niektórych form realizacji tej wolności w przestrzeni publicznej: „wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują”.</p> <p class="text-align-justify">W kontekście dotychczasowych skrótowych rozważań, zastanowić się należy, czy forma protestu wybrana przez posła była adekwatna to intencji. Wybrana metoda działania została bowiem wykorzystana do uderzenia w wolność religii w Polsce. Trzeba zatem podkreślić i przypomnieć, że wolnością religijną na terenie Rzeczypospolitej cieszą się wszystkie wyznania – w aspekcie indywidualnym nawet te niezarejestrowane. Osobiste przekonania, poglądy i wierzenia są bowiem objęte indywidualną wolnością (myśli, sumienia, religii), która ma swe źródło w godności osoby ludzkiej. Jeśli zatem poseł Braun nie kwestionuje wolności każdego do wyboru przedmiotu wiary, wydaje się, że powinien poszukiwać precyzyjniejszych metod wyrażania sprzeciwu dotyczącego polskiej klasy politycznej.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Równouprawnienie kościołów – tak. Równa ochrona praw - nie</strong></p> <p class="text-align-justify">Powyższa konstatacja jest o tyle istotna, że problem podwójnych standardów w działaniach polityków jest znany nie od dziś i, niestety, dotyka także praw osób wierzących. Posła Brauna ukarano natychmiastowo i to bardzo surowo (najwyższą możliwą karą finansową), podczas gdy zakłócającej Mszę św. poseł Joannie Scheuring-Wielgus gratulowano aktywizmu zamiast karać - tylko dlatego, że poszkodowanymi byli katolicy, a nie wyznawcy innych religii.</p> <p class="text-align-justify">Wielokrotnie mieliśmy w historii najnowszej przykłady wydarzeń, w których prawa chrześcijan były naruszane, podczas gdy media milczały, a sądy nie dopatrywały się podstaw do skazania winowajców. Należą do nich m.in. postępowania przeciwko Adamowi D. „Nergalowi” – za podarcie Pisma Świętego i znieważenie wizerunków Chrystusa czy Maryi. Sądy umorzyły także sprawy osób oskarżonych o parodię procesji Bożego Ciała podczas parady LGBT czy o profanację obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.  Jednocześnie nie tylko realne czyny, ale nawet prowokacje wymierzone w członków niekatolickich wspólnot religijnych były nagłaśniane natychmiastowo, a podejrzanych medialnie skazywano nie tylko bez procesu, ale czasami nawet bez elementarnej rzetelności dziennikarskiej.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Przeciwdziałać precyzyjnie i skutecznie</strong></p> <p class="text-align-justify">Jednym z postulowanych remediów opisywanych problemów jest uchwalenie obywatelskiego projektu ustawy „W obronie chrześcijan”, który, nowelizując kluczowe przepisy dotyczące wolności religijnej, zagwarantuje wyższy poziom ochrony praw osób wierzących.</p> <p class="text-align-justify">W poprzedniej kadencji Sejmu kluczowe głosowanie nad projektem odwołano tuż przed terminem jego przeprowadzenia. Projekty obywatelskie nie podlegają jednak zasadzie dyskontynuacji prac parlamentarnych, a marszałek Szymon Hołownia zapowiedział zakończenie praktyki przetrzymywania zgłoszonych projektów ustaw w „zamrażarce sejmowej”. Wypada zatem mieć nadzieję, że ochrona praw chrześcijan doczeka się równie zaangażowanej i skutecznej reakcji Marszałka Sejmu jak miało to miejsce w wypadku incydentu autorstwa posła Brauna.</p> <p class="text-align-justify">Jeśli poszukiwać i oczekiwać pozytywnych skutków całego zamieszania, to niech będą nimi jednolite standardy ochrony praw osób wierzących ustanowione na nowym, wyższym poziomie.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Łukasz Bernaciński – członek Zarządu Ordo Iuris</p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2023-12/Bernacin%CC%81ski.jpeg?itok=3zQVNKpY" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/grzegorz-brau" hreflang="pl">grzegorz brau</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/sejm" hreflang="pl">sejm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/swiecznik" hreflang="pl">świecznik</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chanuka" hreflang="pl">chanuka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/judaizm" hreflang="pl">judaizm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religii" hreflang="pl">wolność religii</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 21 Dec 2023 11:57:50 +0000 filip.bator 5079 at https://ordoiuris.pl Ekowandalizm - walka o ochronę klimatu czy walka z chrześcijaństwem?  https://ordoiuris.pl/komentarze/ekowandalizm-walka-o-ochrone-klimatu-czy-walka-z-chrzescijanstwem <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--komentarze.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> Ekowandalizm - walka o ochronę klimatu czy walka z chrześcijaństwem?  <div class="xde2"> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--title--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--komentarze.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--komentarze.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 12/19/2023 - 10:59</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--komentarze.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>· Celem radykalnych działań aktywistów klimatycznych w Europie stają się nie tylko zabytki kultury świeckiej, ale także kościoły i odprawiane w nich Msze święte. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Ataki na wartości chrześcijańskie to domena nie tylko ekowandali, lecz i przedstawicieli świata polskiej polityki, którzy swoim zachowaniem oraz wypowiedziami podsycają obawy części społeczeństwa przed wpływem religii na życie prywatne. </strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>· Wyrażanie sprzeciwu stanowi element demokratycznego państwa prawa, natomiast zawsze powinno odbywać się z poszanowaniem prawa oraz dziedzictwa kulturowego i religijnego.</strong></p> <p class="text-align-justify">Szóstego grudnia 2023 r. aktywiści klimatyczni z ruchu „Last Generation” oblali błotem fasadę bazyliki św. Marka w Wenecji. Czyn ten wywołał oburzenie nie tylko władz miasta, ale i turystów oraz społeczności międzynarodowej. Kilka dni później w Rzymie, Mediolanie, Wenecji, Turynie i Bolonii doszło do kolejnych incydentów. Ekowandale z międzynarodowego ruchu „Extinction Rebellion” tym razem wlali do rzek i kanałów substancję, barwiąc wodę na zielono. Jak ogłosili czyn ten stanowi wyraz protestu „wobec braku konkretnych rezultatów konferencji klimatycznej COP28 w Dubaju”.</p> <p class="text-align-justify">Sytuacja z bazyliką św. Marka nie była pierwszym przypadkiem niszczenia kościoła. Działalność ekowandali przybiera na sile. Celami ich ataków stają się coraz częściej kościoły. W październiku członkowie organizacji klimatycznych próbowali uszkodzić maszyny na placu budowy nowego kościoła w Saint-Pierre-de-Colombier. Do sieci wyciekł film, na którym jeden z ekowandali niszczący sprzęt budowlany został obezwładniony przez zakonnicę, która z siostrami ze zgromadzenia przybyła na plac budowy, aby bronić budowy kościoła.  Spory rozgłos przyniósł również czyn aktywistek z „Extinction Rebellion”, które w grudniu zakłóciły Mszę świętą w katedrze w Turynie.</p> <p class="text-align-justify"><strong>2023 rokiem ekowandali we Włoszech</strong></p> <p class="text-align-justify">Grudniowe wydarzenia to kolejne z serii aktów wandalizmów z jakimi zmagają się włoskie władze. Wiosną 2023 r. ekowandale wlali czarny płyn do barokowej fontanny della Barcaccia na Placu Hiszpańskim w Rzymie. Następnie <strong>zdewastowano fasadę Palazzo Madama</strong> w Rzymie, w którym mieści się włoski Senat. Na liście zniszczonych przez aktywistów zabytków znalazł się również gmach Palazzo Vecchio we Florencji, pomnik Vittoria Emanuele na Piazza del Duomo w Mediolanie, a także gmach historycznego Palazzo Vecchio we Florencji. Wszystkie zabytki zostały oblane farbą. W maju grupa aktywistów klimatycznych weszła w do fontanny di Trevi w Rzymie i wrzuciła do niej czarny płyn z węglem drzewnym domagając się zmniejszenia wydobycia paliw kopalnianych.</p> <p class="text-align-justify">Za większość działań w Europie odpowiada sieć A22, do której należą m.in. Last Generation, Declare Emergency, Just Stop Oil, Renovate Switzerland czy Dernière Rénovation. Podmioty te są finansowane z Funduszu Kryzysu Klimatycznego (Climate Emergency Fund). Swoje działania usprawiedliwiają troską o klimat domagając się, aby w tym celu został np. utworzony we Włoszech „stały fundusz prewencyjny w wysokości 20 mld euro, który byłby w pogotowiu w przypadku wystąpienia szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi i ekstremalnymi zjawiskami klimatycznymi”. Ponadto aktywiści domagają się „wyeliminowania paliw kopalnych”. W obronie działalności aktywistów, którzy <strong>blokują ulice, zakłócają pracę rurociągów, a także dewastują dzieła sztuki oraz obiekty sakralne</strong> stanęli eksperci <strong>ONZ, Rady Europy i innych organizacji pozarządowych jak np. Amnesty International.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Reakcja władz włoskich</strong></p> <p class="text-align-justify">We Włoszech senat zatwierdził projekt aktu prawnego, na mocy którego ekowandale będą zobowiązani do uiszczenia kosztów renowacji zniszczonych zabytków. Procedowany projekt przewiduje kary w wysokości od 20 tys. do 60 tys. euro za „wszelkie działania niszczycielskie” oraz za wykorzystanie zabytków „niezgodne z ich charakterem historycznym bądź artystycznym”. Będzie to nowa sankcja, dodawana do już przewidzianej we włoskim Kodeksie karnym, czyli pozbawienia wolności od pół roku do trzech lat. Pieniądze ze środków uzyskanych z kar będą przeznaczane na remont zabytków.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Reakcja Trybunału w Watykanie i Stolicy Apostolskiej</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong>Na karę dziewięciu miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na pięć lat wymierzył Trybunał w Watykanie dwojgu aktywistom klimatycznym z ruchu „Last Generation” za przyklejenie dłoni do cokołu rzeźby Grupa Laokoona w Muzeach Watykańskich. </strong>Na aktywistów nałożono też karę grzywny w wysokości po 1500 euro za spowodowanie szkód. Ponadto grzywnę w wysokości 120 euro wymierzono też trzeciej kobiecie uczestniczącej w proteście, która filmowała akcję aktywistów.</p> <p class="text-align-justify">Stolica Apostolska potępiła wszelkie akty przemocy ruchu Last Generation. Dykasteria ds. Ewangelizacji w przesłaniu na Światowy Dzień Turystyki obchodzony 27 września stwierdziła: „mając na uwadze dzieła sztuki, które od stuleci są dziedzictwem ludzkości i stają się powodem napływu turystów z całego świata, należy powtórzyć, że ich ochrona jest obowiązkiem wszystkich i dlatego trzeba potępić z przekonaniem wszelką formę przemocy wymierzoną w ich konserwację”. W dokumencie zaznaczono również, że „Kościół zawsze uznawał i wspierał wartość oraz znaczenie sztuki, kultury oraz stania na ich straży, bo pozwalają poznać Boga i zachować żywe korzenie chrześcijańskie”.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Odpowiedź państw na radykalizację ruchów klimatycznych</strong></p> <p class="text-align-justify">Z radykalnym postępowaniem ekologów zmagają się nie tylko władze Włoch, ale i innych państw. Przykładowo, działalność niemieckich aktywistów nie ogranicza się bowiem tylko do dewastacji zbytków, ale obejmuje również blokady dróg, manifestacje i niszczenie mienia. W samych tylko Niemczech od stycznia do czerwca 2023 r. wszczęto ponad 2200 dochodzeń w sprawie działań członków organizacji Last Generation i Extinction Rebellion. W konsekwencji, w sierpniu 2023 r. Sąd Okręgowy w Monachium uznał Last Generation za „związek przestępczy” w rozumieniu art. 129 Kodeksu karnego („Das Strafgesetzbuch”). Ponadto w Niemczech władze prowadzą podsłuchy i monitoring członków tej organizacji, a także stosowany jest areszt prewencyjny.</p> <p class="text-align-justify">W Wielkiej Brytanii, która od głośnego oblania sosem pomidorowym obrazu Vincenta Van Gogha w National Gallery w Londynie w październiku 2022 r., przede wszystkim zmaga się z blokowaniem dróg, przyjęto ustawę o porządku publicznym penalizującą działania ekoaktywistów. Za ingerencję w działanie kluczowej dla kraju infrastruktury grozi kara do 12 miesięcy pozbawienia wolności.</p> <p class="text-align-justify">Podobne stanowcze reakcje władz np. w Belgii, czy w Holandii stosowane są wobec aktywistów z „Extinction Rebellion”. W Austrii natomiast porównano działalność aktywistów klimatycznych do działań „ekstremistów”, gdyż działacze omawianych organizacji mają na swoim koncie nie tylko niszczenie zabytków czy blokady autostrad, ale i podburzanie do zamieszek. Natomiast w Hiszpanii <strong>Prokuratura Generalna w opublikowanym za 2023 r. raporcie w sprawie zagrożeń dla bezpieczeństwa publicznego uznała działania aktywistów klimatycznych z Futuro Vegetal oraz Extinction Rebellion za akty terroru.</strong></p> <p class="text-align-justify">Jak informuje „Politico”, Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. ochrony obrońców środowiska Michael Forst twierdzi, że Niemcy i Wielka Brytania „wyróżniają się” karaniem protestów klimatycznych ogromnymi karami np. w wysokości 10 tys. euro. Urzędnik ten sugeruje, że sytuacja europejskich aktywistów klimatycznych staje się „coraz trudniejsza” a działacze, na skutek działań poszczególnych państw, „czują się coraz bardziej zastraszeni”.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Niszczenie kościołów w Polsce… każdy pretekst jest dobry</strong></p> <p class="text-align-justify">Analizując ostatnie wydarzenia trudno nie odnieść wrażenia, że każdy pretekst jest dobry, aby uderzyć w wartości chrześcijańskie. W tym roku takim argumentem w niektórych państwach europejskich stała się ochrona klimatu. Natomiast w Polsce latach 2020-2021 niszczono kościoły w odpowiedzi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. w sprawie dopuszczalności przerywania ciąży z powodu ciężkich i nieodwracalnych wad płodu. Z danych policji wynikało, że w okresie od 25 października 2020 r. do 2 marca 2021 r. odnotowano 152 ataki na kościoły. Jak podano, „z tej liczby 58 zdarzeń to były uszkodzenia mienia, 29 – niszczenie zabytków, a 13 spraw dotyczyło zakłóceń nabożeństw. 13 zdarzeń to były przypadki znieważenia pomnika lub obiektu (miejsca kultu), a aż 39 przypadków kwalifikowano jako obrazę uczuć religijnych”.</p> <p class="text-align-justify">Za niechlubny przykład ataków polskich polityków na kościoły i wartości chrześcijańskie może posłużyć Joanna Scheuring-Wielgus, która zakłóciła w 2020 r. Mszę świętą czy Sławomir Nitras, który komentując tematy związane z Kościołem katolickim stwierdził: „jeśli nie da się normalnie, to trzeba opiłować. Trzeba to po prostu zrobić w sposób gwałtowny i zdecydowany”. Natomiast aktywistów pro-life szturchał i używał wobec nich wulgaryzmów. W ostatnich dniach głośno zrobiło się również o koszulce jaką miała na sobie minister r<strong>odziny i polityki społecznej </strong>Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podczas sesji zdjęciowej sprzed trzech lat dla „Wysokich Obcasów”. Na koszulce znajdował się obrazek kobiety (dziewczynki) chroniącej się pod czarną parasolką przed deszczem krzyży. Niechęć wobec obecności krzyża w Sejmie wyraził w ostatniej wypowiedzi dla Radia Zet także nowy minister nauki Dariusz Wieczorek.</p> <p class="text-align-justify"><strong>Podsumowanie</strong></p> <p class="text-align-justify">Ataki na świątynie, przeszkadzanie w Mszy świętej, obrażanie katolików i wartości chrześcijańskich zdaje się wpisywać nie tylko w działalność aktywistów klimatycznych, ale i przedstawicieli świata polskiej polityki. Dochodzi bowiem do naruszania art. 25 ust. 2 Konstytucji poprzez faworyzowanie jednych religii kosztem innych (np. odrzucenie w dniu 12 grudnia 2023 r. przez Sejm uchwały o potępieniu zachowań antysemickich i antychrześcijańskich tylko z powodu dodania postulatu o obronie chrześcijaństwa). Obserwujemy też orzekanie kar rażąco niskich za czyny wymierzone w chrześcijan (przykład „<a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/brutalny-atak-na-dzialaczy-pro-life-nie-jest-czynem-chuliganskim-sad">Margot</a>” czy <a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/zaklocili-msze-swieta-sad-uchylil-wyrok-uniewinniajacy-proaborcyjnych">wyrok</a> uniewinniający ponad 30 oskarżonych od zarzutu złośliwego zakłócenia mszy świętej w katedrze w Poznaniu) przy jednoczesnym, wręcz radykalnym zawyżaniu odpowiedzialności karnej w innych sytuacjach, jak w przypadku sprawy Mariki, która została skazana na 3 lata więzienia za szarpanie torby w barwach logotyou tuchu LGBT. Do tego nasilają się ataki na symbole chrześcijańskie (np. patomarketing i przykład lokalu „<a href="https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/chronmy-swietosci-apel-w-sprawie-madonny-i-innych-inicjatyw-uderzajacych-w">Madonna</a>”).</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">dr Kinga Szymańska – analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--body--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--komentarze--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul/public/2023-12/AdobeStock_279343499.jpeg?itok=UV_G73qA" width="350" height="175" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-zdjecie2--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/comments_block/field--node--field-kategoria--komentarze.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--komentarze.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--komentarze.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/ekologia" hreflang="pl">ekologia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wandalizm" hreflang="pl">wandalizm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ekolodzy" hreflang="pl">ekolodzy</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wenecja" hreflang="pl">wenecja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/chrzescijanstwo" hreflang="pl">chrześcijaństwo</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wlochy" hreflang="pl">włochy</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/klimat" hreflang="pl">klimat</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lewica" hreflang="pl">lewica</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 19 Dec 2023 09:59:44 +0000 filip.bator 5072 at https://ordoiuris.pl