wolność religijna https://ordoiuris.pl/wolnosc-religijna pl Konieczność ochrony zdrowia nie znosi wolności religii – analiza obostrzeń w różnych krajach Europy https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/koniecznosc-ochrony-zdrowia-nie-znosi-wolnosci-religii-analiza-obostrzen-w-roznych <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Konieczność ochrony zdrowia nie znosi wolności religii – analiza obostrzeń w różnych krajach Europy <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 01/08/2021 - 12:05</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>W związku z pandemią koronawirusa, na całym świecie dochodzi do ograniczania licznych swobód obywatelskich, w tym również wolności religijnej. Obostrzenia te dotyczą przede wszystkim sprawowania kultu religijnego – wprowadza się limity co do liczby osób w świątyniach oraz nakłada na kościoły i związki wyznaniowe określone obowiązki sanitarne. Instytut Ordo Iuris przeanalizował restrykcje dotyczące sprawowania kultu religijnego w wybranych krajach europejskich. Pokazuje ona dużą dysproporcję między wdrażanymi obostrzeniami – od arbitralnego zamykania świątyń we Francji do swobody w ustalaniu liczby osób w miejscach kultu przez związki wyznaniowe na Węgrzech. Instytut zwraca też uwagę na niekonstytucyjność trybu wprowadzania tego typu restrykcji w Polsce.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><a href="https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/wolnosc-kultu-religijnego-w-wybranych-krajach-europy-ograniczenia-zwiazane-ze"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK</b></span></span></span></a></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W analizie wskazano, że wolność kultu religijnego mieści się w pojęciu wolności religijnej. Oznacza to, że kwestia ta powinna być rozpatrywana zarówno z punktu widzenia ochrony praw człowieka, jak i instytucjonalnych relacji między państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi. Rozwiązania przyjęte w konstytucjach poszczególnych państw europejskich różnią się w tym względzie między sobą, niemniej jednak, pewne generalne ramy ochrony indywidualnej normowane są przez akty prawa międzynarodowego. Zarówno Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych i Obywatelskich, jak i Europejska Konwencja Praw Człowieka wyznaczają określony standard ochrony wolności wyznania. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Autorzy analizy zbadali regulacje mające na celu ograniczenie swobody sprawowania kultu religijnego i uczestnictwa w nabożeństwach we Francji, Hiszpanii, Niemczech, Włoszech, na Słowacji oraz Węgrzech. Jak wskazują, najgłębsza ingerencja nastąpiła we Francji, gdzie władze w sposób arbitralny wpierw w ogóle zabroniły odprawiania nabożeństw w budynkach, a następnie dopuściły, by uczestniczyło w nich nie więcej niż 30 osób, bez względu na powierzchnię świątyń. W tym samym czasie dużo mniej restrykcyjne przepisy dotyczyły innych sfer życia społecznego. Zarówno całkowity zakaz nabożeństw, jak i wprowadzenie limitu 30 osób zostały uchylone przez Radę Stanu (<i>Conseil d'Etat</i>), która wskazała, że doszło do „poważnej i wyraźnie bezprawnej ingerencji w wolność praktykowania religii”.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">W zupełnie inną stronę poszły rozwiązania przyjęte na Węgrzech. W państwie tym pozostawiono kościołom i związkom wyznaniowym całkowitą swobodę odnośnie do kwestii sprawowania nabożeństw – konieczne było jedynie podporządkowanie się wiernych ogólnym zasadom sanitarnym oraz porządkowym, jak wprowadzonej w związku ze stanem wyjątkowym godzinie policyjnej. W związku z tym, nabożeństwa katolickie są dostępne dla wiernych, zaś protestanckie odbywają się bez ich udziału, a są jedynie transmitowane. Jak wskazuje w analizie Ordo Iuris, rozwiązanie przyjęte na Węgrzech w sposób optymalny realizuje zasadę poszanowania wzajemnej autonomii państwa oraz wspólnot wyznaniowych.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">„W naszej analizie nie poddawaliśmy ocenie kwestii wykraczających poza kompetencje prawnika. Nie oceniamy zatem, czy wprowadzenie określonych limitów jest niezbędne dla zapewnienia ochrony zdrowia publicznego. Dokonując oceny czysto prawnej należy zauważyć, że w niektórych krajach – zwłaszcza we Francji – doszło do naruszeń praw człowieka w związku z ingerencją w wolność uzewnętrzniania religii. Potwierdziła to dwukrotnie francuska Rada Stanu. Na tym tle należy zauważyć daleko posuniętą ewolucję rozwiązań przyjętych w Polsce – od skrajnie nieproporcjonalnego ograniczenia uczestników nabożeństw do 5 osób bez względu na powierzchnię świątyni, do określonych przeliczników, podobnych jak w większości przebadanych krajów europejskich. Wciąż jednak ograniczenia wprowadzone są w drodze rozporządzenia, co czyni je sprzecznymi z postanowieniami Konstytucji RP” – komentuje dr Bartosz Zalewski z Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.</span></span></span></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2021-01/AdobeStock_37422169_0.jpeg?itok=Q4TuAwlW" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/pandemia" hreflang="pl">pandemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 08 Jan 2021 11:05:07 +0000 filip.bator 3316 at https://ordoiuris.pl Prezes Ordo Iuris na temat akcji "My chcemy Boga" https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/prezes-ordo-iuris-na-temat-akcji-my-chcemy-boga <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Prezes Ordo Iuris na temat akcji &quot;My chcemy Boga&quot; <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>śr., 05/06/2020 - 10:29</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Kwestia ograniczenia dopuszczalnej liczby osób obecnych w obiektach kultu wywołuje wiele komentarzy. W internecie pojawiła się petycja pod hasłem "My chcemy Boga", z apelem o umożliwienie uczestnictwa w nabożeństwach większej ilości wiernych. Głos w tej sprawie zabrał mec. Jerzy Kwaśniewski, Prezes Ordo Iuris.</strong></p> <blockquote class="twitter-tweet"> <p dir="ltr" lang="pl" xml:lang="pl">- Wszelkie ograniczenia w dostępie do sakramentów muszą być także adekwatne do zagrożenia i proporcjonalne do ograniczeń zalecanych w innych obszarach życia gospodarczego i kulturowego - komentuje adw. <a href="https://twitter.com/jerzKwasniewski?ref_src=twsrc%5Etfw">@jerzKwasniewski</a>, Prezes <a href="https://twitter.com/OrdoIuris?ref_src=twsrc%5Etfw">@OrdoIuris</a>. <a href="https://t.co/S1UOjLrzPP">https://t.co/S1UOjLrzPP</a></p> — Instytut Ordo Iuris (@OrdoIuris) <a href="https://twitter.com/OrdoIuris/status/1257949101980819459?ref_src=twsrc%5Etfw">May 6, 2020</a></blockquote> <script async="" src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script><p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-05/OR-0689.jpg?itok=kvZsjlTK" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/jerzy-kwasniewski" hreflang="pl">Jerzy Kwaśniewski</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/my-chcemy-boga" hreflang="pl">My chcemy Boga</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/petycja" hreflang="pl">petycja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/kosciol" hreflang="pl">kościół</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Wed, 06 May 2020 08:29:00 +0000 filip.bator 1740 at https://ordoiuris.pl Analiza wprowadzonych w związku z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa ograniczeń wolności religii i swobody przemieszczania się w świetle standardów Konstytucji RP i prawa międzynarodowego https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/analiza-wprowadzonych-w-zwiazku-z-przeciwdzialaniem-epidemii-koronawirusa <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--analiza-prawna.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> Analiza wprowadzonych w związku z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa ograniczeń wolności religii i swobody przemieszczania się w świetle standardów Konstytucji RP i prawa międzynarodowego <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--title--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--analiza-prawna.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--analiza-prawna.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 04/16/2020 - 12:24</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--analiza-prawna.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <p class="text-align-justify" style="margin: 0cm 0cm 8pt;"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Główne tezy: </span></span></span></b></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W demokratycznym państwie prawnym każda ingerencja w prawa i wolności człowieka musi być odpowiednio umotywowana racjami wynikającymi z przepisów prawa – np. koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia – a jednocześnie pozostawać w odpowiedniej proporcji do zakładanego celu wprowadzanych restrykcji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Polski ustrojodawca postanowił, że tego rodzaju ograniczenia mogą być wprowadzane jedynie w ściśle określonych celach oraz na mocy ustawy – co właściwie wyklucza możliwość ingerencji w prawa i wolności człowieka na podstawie aktów o charakterze podustawowym – pod warunkiem że są konieczne w państwie demokratycznym i nie naruszają istoty ograniczanej wolności lub prawa. Ponadto przepis ustawy, na podstawie którego dochodzi do ograniczenia, musi być sformułowany precyzyjnie i jednoznacznie, nie pozostawiając tym samym organowi stosującemu prawo możliwości jego dowolnej interpretacji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Każde ograniczenie musi być zatem – zgodnie z zasadą proporcjonalności – przewidziane w ustawie („pierwszy test”), wprowadzone w celu poszanowania jednej z wartości wymienionych w Konstytucji („drugi test”) oraz przydatne, konieczne i adekwatne, czyli proporcjonalne <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z Konstytucją RP, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wolność religii zajmuje wysokie miejsce w hierarchii wartości konstytucyjnych, a ograniczenie wolności uzewnętrzniani religii jest dopuszczalne dopiero po spełnieniu podwyższonych kryteriów w ramach zasady proporcjonalności. W konsekwencji ograniczenia w korzystaniu z wolności religii powinny być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Trwająca pandemia koronawirusa wymaga wprowadzenia szeregu restrykcji i ograniczeń w korzystaniu z gwarantowanych konstytucyjnie wolności i praw człowieka. Jednak w każdym przypadku muszą być one rzeczywiście niezbędne do osiągnięcia celów zakładanych przez ustawodawcę, a jednocześnie – o ile to możliwe – jak najmniej ingerować w te prawa. </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie ulega wątpliwości, że cała działalność legislacyjna organów władzy wykonawczej podejmowana w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii ma na celu zapobieganie i zwalczanie epidemii COVID-19, czyli ochronę zdrowia (co zapewnia pozytywny wynik „testu drugiego”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wątpliwości budzi spełnienie przez niektóre spośród wprowadzonych ograniczeń pozostałych wymogów zasady proporcjonalności („test pierwszy” i „trzeci”). Dotyczy to w szczególności wprowadzonych w drodze rozporządzeń ograniczeń wolności religii oraz swobody przemieszczania się. Ocena proporcjonalności tych środków powinna być każdorazowo dokonywana z uwzględnieniem aktualnego stanu rozwoju epidemii i ograniczeń stosowanych w innych obszarach życia społecznego.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obowiązujące w dniu sporządzenia opinii ograniczenia w dopuszczalnej liczbie uczestników kultu religijnego<a href="#_ftn1" name="_ftnref1" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref1"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[1]</span></span></span></sup></sup></a> budzą zasadnicze wątpliwości w świetle wymogów „pierwszego” i „trzeciego” testu zasady proporcjonalności, ponieważ są dalej idące niż te, które weszły w życie w innych obszarach życia społecznego, w tym w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej czy handlu. Brak medycznego uzasadnienia dla utrzymywania zwiększonych obostrzeń w zakresie sprawowania kultu religijnego. Konstytucyjna ranga wolności religijnej nie tylko nie ustępuje bowiem znaczeniu innych wolności będących przedmiotem mniej dotkliwych ograniczeń, ale jest – zgodnie z konsekwentnym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – bardzo wysoka. Dodatkowo podkreślić należy, że właściwą dla ograniczeń w sprawowaniu kultu religijnego formą prawną powinna być ustawa.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W związku z toczącą się dyskusją na temat stopniowej likwidacji obostrzeń wprowadzonych w związku z epidemią koronawirusa rekomendować należy uzależnienie dopuszczalnej liczby uczestników sprawowanych publicznie ceremonii religijnych od powierzchni świątyni. Biorąc pod uwagę powierzchnię większości polskich świątyń, przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności, bezpiecznie w dobie pandemii może w nich przebywać nawet kilkadziesiąt osób. Przykładowe rozwiązanie gwarantujące standardy nieróżniące się w istotny sposób od tych przyjętych w obszarze handlu lub usług może zakładać obecność 1 osoby na powierzchni 9 m<sup>2 </sup>kościoła.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zastrzeżenia w świetle standardów konstytucyjnych budzą wprowadzone w rozporządzeniu nakazy przemieszczania się osoby poniżej 18 lat wyłącznie pod opieką osoby dorosłej i poruszania się pieszych będących współdomownikami, w tym małżonków, z zachowaniem co najmniej dwumetrowej odległości. Aktualna konstrukcja tych wymogów powinna zostać poddana gruntownej ocenie w zakresie niezbędności medycznej, z uwzględnieniem rangi ograniczanych wolności. W szczególności zasadne wydaje się umożliwienie osobom małoletnim wykonywania określonych zajęć odpowiednich do ich wieku, w tym umożliwienie angażowania się w wolontariat na rzecz walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Uchylanie obowiązujących w związku ze stanem epidemii ograniczeń powinno następować równomiernie, z poszanowaniem wszystkich ograniczonych wolności i praw człowieka, przy zachowaniu ich hierarchii. Wszystkie decyzje o likwidacji ograniczeń chroniących przed rozprzestrzenianiem się wirusa powinny być podejmowane z uwzględnieniem wiedzy medycznej na temat aktualnego stanu epidemii i uwzględniać konstytucyjną hierarchię wolności obywatelskich. Stąd za niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której prawodawca np. zezwoliłby na korzystanie z galerii handlowych czy też złagodziłby ogólne obostrzenia dotyczące handlu lub usług, a jednocześnie pozostawiłby limity dotyczące uczestnictwa w publicznym sprawowaniu kultu religijnego. </span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol><li style="margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 determinuje zarówno w Polsce, jak i w wielu innych krajach świata zupełnie nadzwyczajne działania władz państwowych. Doświadczenia wielu państw – w tym zwłaszcza Włoch czy Hiszpanii – dowodzą, że zaniedbania w przeciwdziałaniu rozwoju epidemii prowadzą do jej niekontrolowanej ekspansji, a tym samym do przekroczenia potencjału jednoczesnego udzielania świadczeń zdrowotnych i załamania systemu ochrony zdrowia. Jednak w demokratycznym państwie prawnym – a takim jest Rzeczpospolita Polska (art. 2 Konstytucji RP) – wszelkie obostrzenia ingerujące w prawa i wolności człowieka muszą spełniać materialne i formalne kryteria oraz zachowywać proporcjonalność. Mówiąc inaczej, w państwie prawa nie wystarczy obiektywnie uzasadniona potrzeba ograniczania praw i wolności człowieka, lecz niezbędne jest również dochowanie odpowiednich standardów ich wprowadzania oraz egzekwowania, w tym przestrzeganie wymogu adekwatnej formy prawnej, czyli wprowadzania regulacji prawnych w drodze tego, a nie innego rodzaju aktu i zawsze przez uprawniony podmiot (co ma także za zadanie przypominać organom władzy publicznej, że w każdej sytuacji są zobowiązane przestrzegać prawa, nawet jeżeli bez większego kłopotu byłyby w stanie je zmienić) i z zachowaniem odpowiednich proporcji co do treści ustanawianych restrykcji. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Celem niniejszej analizy jest odpowiedź na pytanie, czy w świetle Konstytucji RP oraz wiążących Polskę umów międzynarodowych wprowadzenie, w związku z ogłoszeniem stanu epidemii, a wcześniej stanu zagrożenia epidemicznego, ograniczeń w korzystaniu z fundamentalnych praw człowieka – wolności religii, swobody przemieszczania się, pierwszeństwa wychowawczego rodziców – zostało dokonane zgodnie z prawem. </span></span></span></span></span></span></p> <ol start="2"><li style="margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Forma, przesłanki i reguły ograniczania wolności i praw człowieka („test proporcjonalności”)</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zasady ograniczania wolności i praw poręczonych w Konstytucji RP zostały ustanowione w art. 31 ust. 3, który wyznacza przede wszystkim granice ingerencji w wolności i prawa człowieka przez organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej<a href="#_ftn2" name="_ftnref2" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref2"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[2]</span></span></span></span></span></a>. Przepis ten stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP – określanym mianem ogólnej klauzuli limitacyjnej – ograniczenie wolności i praw jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy spełnia jasno oznaczone przez ustrojodawcę przesłanki formalne i materialne. Ustrojodawca jednoznacznie zdecydował, że wprowadzane ograniczenia mogą zostać dokonane jedynie w drodze ustawy, co wyklucza możliwość regulowania tego rodzaju materii w drodze podustawowej, a więc np. w rozporządzeniu<a href="#_ftn3" name="_ftnref3" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref3"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[3]</span></span></span></span></span></a> („pierwszy test”). Bezdyskusyjne jest zatem, iż w obecnych realiach konstytucyjnych niedopuszczalne jest ograniczanie kogokolwiek w przysługujących mu wolnościach i prawach bez jednoznacznego przepisu ustawy. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Przesłanki materialne zostały skatalogowane w sposób zamknięty, co oznacza, że każde ograniczenie gwarantowanego konstytucyjnie prawa lub wolności musi dokonać się w celu realizacji przynajmniej jednej z wymienionych powyżej wartości (o stosunkowo szerokiej treści), np. ze względu na ochronę zdrowia lub moralności publicznej („drugi test”). Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę – jak np. w wyroku dotyczącym ograniczeń konstytucyjnego prawa lekarzy do sprzeciwu sumienia – że „ocena przepisu ograniczającego konstytucyjną wolność nie polega na analizie poszczególnych przypadków (stanów faktycznych), w których dochodzi lub może dojść do kolizji wartości, lecz przebiega na poziomie tekstu prawnego, który powinien umożliwić jednoznaczne wskazanie konkurujących ze sobą wartości”<a href="#_ftn4" name="_ftnref4" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref4"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[4]</span></span></span></span></span></a> oraz iż niedopuszczalne jest ograniczanie wolności konstytucyjnych, zwłaszcza takich jak wolność sumienia i religii, na podstawie sformułowań ogólnych, uniemożliwiających identyfikację wartości, ze względu którą wprowadza się restrykcje. Tym samym wysoka ranga wolności sumienia i religii w konstytucyjnej hierarchii wolności i praw człowieka oznacza, że ograniczenie jej uzewnętrzniania musi być uzasadnione szczególnie ważnymi i odpowiednio udowodnionymi racjami<a href="#_ftn5" name="_ftnref5" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref5"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[5]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Już z literalnego brzmienia obowiązującej ustawy zasadniczej wynika, iż w celu ustanowienia ograniczeń w korzystaniu z wolności i praw człowieka nie jest wystarczające samo przekonanie władzy ustawodawczej o konieczności wprowadzenia obostrzeń – np. w zakresie wolności przemieszczania się – ze względu na potrzebę zapewnienia ochrony zdrowia innych osób lub nawet całego społeczeństwa. Każde ograniczenie musi być konieczne w demokratycznym państwie, a jednocześnie nie może naruszać istotny żadnej z wolności ani żadnego z praw. Ograniczenie to musi być zatem nie tylko przydatne, lecz również niezbędne do osiągnięcia tego celu (np. zapewnienia ochrony zdrowia, moralności publicznej), a równocześnie nie może prowadzić do zupełnego pozbawienia możliwości korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, np. prawa do przemieszczania się. Ten ostatni wymóg można określić jako „trzeci test”, który musi spełnić każde ustanowione przez władzę publiczną ograniczenie, podobnie jak pozytywny być musi wynik badania, czy zostały spełnione przesłanki formalne („pierwszy test”) oraz przesłanki materialne („drugi test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Na podstawie przepisów ustawy zasadniczej, zwłaszcza odwołując się do wzorca demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) i ogólnej klauzuli limitacyjnej (art. 31 ust. 3 Konstytucji), orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego konsekwentnie warunkuje dopuszczalność wprowadzenia ograniczeń praw i wolności konstytucyjnych pozytywną odpowiedzią na trzy pytania: </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">1) czy wprowadzona regulacja ustawodawcza jest w stanie doprowadzić do zamierzonych przez nią skutków (tzw. przydatność); </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">2) czy regulacja ta jest niezbędna dla ochrony interesu publicznego (wspomniane wyżej przesłanki materialne), z którym jest powiązana (tzw. konieczność); </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">3) czy efekty wprowadzanej regulacji pozostają w proporcji do ciężarów nakładanych przez nią na obywatela (tzw. proporcjonalność <i>sensu stricto</i>)<a href="#_ftn6" name="_ftnref6" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref6"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[6]</span></span></span></sup></sup></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obostrzenia w korzystaniu z wolności konstytucyjnych tylko wtedy są konieczne w państwie demokratycznym – jak stanowi art. 31 ust. 3 Konstytucji – kiedy są przydatne i konieczne do realizacji jednej z wymienionych w tym przepisie wartości oraz adekwatne w stosunku do wprowadzanych restrykcji. Jeżeli przynajmniej jeden z elementów testu proporcjonalności („trzeciego testu”) nie zostaje zachowany, oznacza to wadliwość regulacji, która w konsekwencji oznacza niezgodność z ustawą zasadniczą. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Dalej ustrojodawca ustanawia jeszcze jeden warunek – obostrzenia nie mogą naruszać istoty danej wolności. Z tego względu badając konstytucyjną dopuszczalność konkretnego ograniczenia należy określić istotę prawa (wolności), czyli nieprzekraczalny rdzeń, który nigdy nie może zostać naruszony. W przypadku, w którym ograniczenia budzą wątpliwości pod kątem zachowania zasady proporcjonalności („trzeciego testu”) – ale nie na tyle poważne, żeby stwierdzić niedopuszczalność regulacji – należy ustalić, czy nie godzą właśnie w istotę prawa (wolności), co jest zawsze niedopuszczalne<a href="#_ftn7" name="_ftnref7" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref7"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[7]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ogólna klauzula limitacyjna znajduje zastosowanie do wszystkich praw i wolności określonych w Konstytucji RP. Jednak w ustawie zasadniczej ustrojodawca zamieścił także szczególne regulacje dotyczące ochrony określonych praw i wolności, których celem może być podniesienie standardów ochrony danej wolności (prawa), tzn. zaostrzenie warunków – w stosunku do tych wynikających z art. 31 ust. 3 Konstytucji – jakie muszą zostać spełnione, aby prawodawca (właściwy organ państwa) mógł ustanowić ograniczenie w korzystaniu z danej wolności (prawa)<a href="#_ftn8" name="_ftnref8" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref8"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[8]</span></span></span></span></span></a>. Przykładem zastosowania takiego rodzaju rozwiązania jest art. 53 ust. 5 Konstytucji RP, który stanowi, że wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób (art. 53 ust. 5)<a href="#_ftn9" name="_ftnref9" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref9"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[9]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Podstawową różnicą pomiędzy materialnymi przesłankami ograniczenia wolności i praw z art. 31 ust. 3 a art. 53 ust. 5 Konstytucji RP jest zakres przesłanek, ze względu na które dopuszczalne jest dokonanie ograniczenia (wprowadzenie obostrzeń). W przypadku wolności uzewnętrzniania religii jej limitacja (ustanowienie restrykcji) nie może nastąpić ze względu na ochronę środowiska. Zróżnicowanie przez ustawodawcę ogólnych przesłanek ograniczania praw i wolności oraz szczególnych, dotyczących wolności uzewnętrzniania religii, dowodzi – co zostanie szczegółowiej wyłożone w dalszej części analizy – że wolność ta ma charakter fundamentalnego prawa człowieka, któremu ustrojodawca, w ślad za standardami międzynarodowymi, przyznał wyjątkowy status. Raz jeszcze trzeba tu także podkreślić, iż pozostałe wymogi wynikające z art. 31 ust. 3 Konstytucji (forma ustawy, test proporcjonalności i zakaz naruszania istoty) w pełni muszą być zachowane przy wprowadzaniu obostrzeń w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii<a href="#_ftn10" name="_ftnref10" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref10"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[10]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="3"><li style="margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Międzynarodowe i konstytucyjne standardy ochrony wolności sumienia i religii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W świetle współczesnych standardów prawa międzynarodowego i unijnego nie ma wątpliwości, że wolność sumienia i religii należy do fundamentalnych praw człowieka, którego ochrona jest warunkiem <i>sine qua non </i>demokratycznego państwa prawa. Wolność religii została zagwarantowana m.in. w art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej<a href="#_ftn11" name="_ftnref11" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref11"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[11]</span></span></span></sup></sup></a>. Zgodnie z poglądami wyrażonymi w literaturze przedmiotu zakres normatywny wolności religii jest tożsamy z analogicznymi gwarancjami Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności<a href="#_ftn12" name="_ftnref12" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref12"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[12]</span></span></span></sup></sup></a>. Zgodnie z art. 9 Konwencji każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wybór określonej religii czy innego systemu wartości jest jednym z najważniejszych elementów nadających kształt tożsamości człowieka. Wolność religii obejmuje m.in. prawo do uzewnętrzniania swych przekonań, indywidualnie i prywatnie, a także wspólnie z innymi oraz publicznie. Uzewnętrznianie przekonań religijnych może przybrać formę uprawniania kultu, nauczania, praktykowania i czynności rytualnych<a href="#_ftn13" name="_ftnref13" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref13"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[13]</span></span></span></sup></sup></a>. Jednocześnie wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób (art. 9 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Również w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych<a href="#_ftn14" name="_ftnref14" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref14"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[14]</span></span></span></span></span></a> gwarantuje, że każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, które obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie (art. 18 ust. 1). Zgodnie z Paktem wolność ta podlega ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób (art. 18 ust. 3).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Analogiczne założenia aksjologiczne legły u podstaw obowiązującej Konstytucji RP, zgodnie z którą każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii (art. 53 ust. 1), w tym jej praktykowanie m.in. przez praktykowanie kultu i uczestniczenie w obrzędach (art. 53 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W tym miejscu trzeba zasygnalizować, że na fundamentalny charakter wolności religii w ustroju Polski zwraca uwagę nie tylko podniesienie wymogów dopuszczalności ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii, lecz także systematyka obowiązującej Konstytucji. Zgodnie z przepisami rozdziału XI ustawy zasadniczej nawet w czasie trwania któregokolwiek ze stanów nadzwyczajnych nie jest dopuszczalne ograniczenie wolności religii (art. 233 Konstytucji) na innych niż ogólne zasadach, tj. z poszanowaniem art. 31 ust. 3 i art. 53 ust. 5 Konstytucji, czyli dalej idące. Dlatego w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej<a href="#_ftn15" name="_ftnref15" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref15"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[15]</span></span></span></span></span></a> (art. 20-26) nie przewidziano żadnych dodatkowych obostrzeń w korzystaniu z wolności religii. Również w stanach wyjątkowym i wojennym dopuszczalność restrykcji w tym zakresie jest daleko mniejsza niż w przypadku pozostałych wolności oraz praw i możliwa w zasadzie jedynie w postaci ograniczenia uroczystości religijnych mających miejsce poza budynkiem świątyni (np. procesji Bożego Ciała)<a href="#_ftn16" name="_ftnref16" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref16"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[16]</span></span></span></span></span></a>. Co więcej, w obu tych stanach nadzwyczajnych wolno wprowadzić cenzurę prewencyjną, ale nie może ona dotyczyć należących do kościołów i innych związków wyznaniowych środków społecznego przekazu, stanowiących źródła informacji na temat religii i służących wypełnianiu funkcji religijnych<a href="#_ftn17" name="_ftnref17" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref17"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[17]</span></span></span></span></span></a>. Jak podkreśla Trybunał Konstytucyjny, wolność sumienia – tradycyjnie wymieniana łącznie ze swobodą wyznania, a w art. 53 ust. 1 Konstytucji wraz z wolnością religii – zajmuje szczególne miejsce wśród praw i wolności człowieka<a href="#_ftn18" name="_ftnref18" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref18"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[18]</span></span></span></span></span></a>. jest nie tylko wolnością jednostki o charakterze osobistym, lecz także zasadą ustrojową, co odpowiednio zwiększa rangę tej wolności<a href="#_ftn19" name="_ftnref19" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref19"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[19]</span></span></span></span></span></a>. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie sposób zatem pominąć tego fundamentalnego charakteru wolności sumienia i religii (wyznania) analizując to, czy wprowadzane w obecnej sytuacji epidemicznej restrykcje dotyczące sprawowania kultu religijnego spełniają konstytucyjny test przydatności, konieczności i proporcjonalności <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="4"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie ograniczeń wolności religii w związku z przeciwdziałaniem pandemii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin-left:18.0pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn20" name="_ftnref20" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref20"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[20]</span></span></span></span></span></a> stan zagrożenia epidemicznego oznacza sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych (art. 2 pkt 23), natomiast stan epidemii to sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii (art. 2 pkt 22). W przypadku gdy zagrożenie epidemiczne lub epidemia występuje na obszarze więcej niż jednego województwa, stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłasza i odwołuje, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego (art. 46 ust. 2). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Na podstawie tych przepisów ustawowych Minister Zdrowia 13 marca 2020 r. wydał rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego<a href="#_ftn21" name="_ftnref21" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref21"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[21]</span></span></span></span></span></a>, zgodnie z którym ograniczono sprawowanie kultu religijnego w miejscach publicznych, w tym w budynkach i innych obiektach kultu religijnego (§ 5 ust. 1 pkt 4), poprzez wprowadzenie limitu 50 uczestników – wliczając w to osoby sprawujące kult religijny (§ 6 ust. 1 pkt 3). Ograniczenie to zostało podtrzymane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (§ 7 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 6 ust. 1 pkt 4)<a href="#_ftn22" name="_ftnref22" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref22"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[22]</span></span></span></span></span></a>. Sytuacja uległa fundamentalnej zmianie w wyniku nowelizacji tego rozporządzenia dokonanej 24 marca 2020 r.<a href="#_ftn23" name="_ftnref23" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref23"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[23]</span></span></span></span></span></a> Na jego mocy wprowadzono – w okresie od 24 marca do 11 kwietnia 2020 r. – ograniczenie w możliwości uczestnictwa w kulcie religijnym do maksymalnie 5 uczestników, nie licząc osób sprawujących kult religijny lub osób zatrudnionych przez zakład pogrzebowy w przypadku pogrzebu (§ 1 ust. 4). W praktyce oznacza to uniemożliwienie wiernym świeckim uczestnictwo w sprawowaniu liturgii i to w okresie celebracji Wielkiego Tygodnia (do Wielkiej Soboty), stanowiącego najważniejszy czas dla wszystkich kościołów i wspólnot chrześcijańskich wywodzących się z tradycji łacińskiej. Te same obostrzenia zostały podtrzymane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii<a href="#_ftn24" name="_ftnref24" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref24"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[24]</span></span></span></span></span></a>, a następnie przedłużone do 20 kwietnia 2020 r<a href="#_ftn25" name="_ftnref25" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[25]</span></span></span></span></span></a></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"> </span></span></span></p> <ol start="5"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocena konstytucyjności wprowadzonych ograniczeń w korzystaniu z wolności religii</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W celu przeprowadzenia analizy zgodności z Konstytucją opisanych w pkt 4 obostrzeń trzeba zbadać, czy wprowadzone restrykcje spełniają wszystkie ustrojowo przewidziane warunki, czyli czy zostały wprowadzone w odpowiedniej formie („test pierwszy”) ze względu na co najmniej jedną z wartości wymienionych w art. 53 ust. 5 Konstytucji („test drugi”), są przydatne i konieczne dla ochrony wartości, ze względu na które je ustanowiono oraz pozostają adekwatne w danej sytuacji („trzeci test”), w tym nie przekreślają istoty ograniczanej wolności.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ponieważ wymienione wyżej warunki muszą zostać spełnione kumulatywnie, nie ma w zasadzie znaczenia, w jakiej kolejności będzie badane ich zachowanie, aczkolwiek zazwyczaj owo badanie przeprowadzane jest w kolejności wynikającej z numeracji „testów”, oddającej pewien ich logiczny porządek. Najczęściej, co jest szczególnie widoczne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego<a href="#_ftn26" name="_ftnref26" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[26]</span></span></span></span></span></a>, stwierdzenie niewypełnienia jednego z kryteriów powoduje, że nie przeprowadza się kolejnych „testów”, ponieważ jest już wiadome, że przepis prawa został wadliwie ustanowiony i powinien być uchylony ze wszystkimi tego skutkami prawnymi. Niemniej w niniejszej analizie – dla wykazania pełnego obrazu – ocena konstytucyjności zostanie przeprowadzona kompleksowo, tzn. obejmie wszystkie „trzy testy”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ze względu na oczywistość przyczyny wprowadzenia rozważanych tu obostrzeń, w niniejszej analizie ocenę konstytucyjności rozpocznie badanie z perspektywy „testu drugiego”. Nie ulega wątpliwości, że wprowadzone ograniczenia w sprawowaniu kultu religijnego mają na celu ochronę zdrowia. Dodatkowo można by również wskazać na konieczność ochrony wolności i praw innych osób w postaci prawnej ochrony życia (art. 38 Konstytucji) oraz prawa do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji) oraz porządku publicznego, który mógłby być zagrożony w przypadku wzrostu niepokojów społecznych związanych z bardzo dużą liczbą zachorowań lub rosnącą liczbą przypadków śmiertelnych. Nie ulega zatem najmniejszym wątpliwościom, iż w rozważanym przypadku przesłanka materialna ograniczenia korzystania z wolności uzewnętrzniania religii spełnia standard określony w art. 53 ust. 5 Konstytucji.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Inaczej jednak sytuacja wygląda odnośnie do przesłanki formalnej („pierwszy test”). Trzeba bowiem zdecydowanie podkreślić, iż żaden przepis tej ustawy nie upoważnia Ministra Zdrowia, żadnego innego ministra czy Rady Ministrów do wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z wolności religii w związku z ogłoszeniem stanów zagrożenia epidemicznego lub epidemii, a tym bardziej faktycznie zupełnego pozbawienia osób wierzących możliwości uczestnictwa w fundamentalnych dla nich praktykach religijnych (np. fizycznego wzięcia udziału w niedzielnej mszy św. w przypadku katolików), bo tak należy traktować wprowadzone 24 marca 2020 r. obostrzenie. Co więcej, jakikolwiek inny przepis polskiego ustawodawstwa nie zawiera takiego upoważnienia. Właściwie jedynie przepisy, które mogłyby być rozważane przy uzasadnianiu wprowadzonych ilościowych ograniczeń w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii, to uprawnienie Ministra Zdrowia do czasowego ograniczenia – w ramach stanu zagrożenia epidemicznego bądź stanu epidemii – określonego sposobu przemieszczania się, czasowego ograniczenia funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy lub wprowadzenia zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności (art. 46 ust. 4 pkt 1, 3, 4 ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Przepisy te trudno uznać jednak za upoważaniające do ograniczenia wolności religii, ponieważ dotyczą zupełnie innych materii, niepowiązanych z wolnością religii, która na gruncie konstytucyjnym i polskiego ustawodawstwa jest wyraźnie odróżniania od innych wolności, w tym wolności zgromadzeń. Konstatacji tej nie zmienia przyjęcie w systematyce rozporządzenia Ministra Zdrowia, że związki religijne to „instytucje lub zakłady pracy”, gdyż są to odrębne kategorialnie podmioty prawa, którym Konstytucja w rozdziale I poświęca osobny, stosunkowo obszerny przepis (art. 25), gwarantujący im autonomię oraz wzajemną niezależność względem państwa. Takiego statusu, co trzeba podkreślić, nie posiadają żadne inne instytucje społeczeństwa obywatelskiego, o którym wspomina polski ustrojodawca. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Upoważnienia do ingerencji w funkcjonowanie kościołów i innych związków wyznaniowych oraz w wolność religii nie przewiduje także art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – odsyłający w tym zakresie wprost do art. 46 – na podstawie którego wydano wspomniane wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca i 10 kwietnia 2020 r. Nie sposób zatem uznać, że w art. 46 ust. 4 pkt 1, 3, 4 lub art. 46b ustawy o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ustawodawca przewidział (do tego nie wprost) upoważnienie do uznaniowego ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia czy Rady Ministrów. Z art. 53 ust. 5 – jak i art. 31 ust. 3 – Konstytucji wynika bowiem konieczność ustawowej podstawy (jeśli nie wyłączności ustawy)<a href="#_ftn27" name="_ftnref27" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[27]</span></span></span></span></span></a> dla ustanowienia restrykcji ograniczających wolność uzewnętrzniania religii.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Tym samym doszło również do naruszenia art. 92 Konstytucji, ponieważ organy wydające rozporządzenie przekroczyły zakresy upoważnień ustawowych zawartych w ustawie o zapobieganiu oraz o zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn28" name="_ftnref28" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref28"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[28]</span></span></span></span></span></a>. Nie zmienia tego fakt, że wskazane wyżej rozporządzenia powołują się na ustawę, ponieważ ustawa ta nie upoważnia nikogo do wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z wolności religii. Zgodnie z Konstytucją i utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego brak wyraźnego stanowiska ustawodawcy co do zakresu spraw przekazanych do uregulowania musi być interpretowany jako nieudzielenie w danym zakresie kompetencji normodawczej<a href="#_ftn29" name="_ftnref29" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref29"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[29]</span></span></span></sup></sup></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jak wskazano w pkt 2 niniejszej analizy, ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw – w tym zwłaszcza wolności sumienia i religii – powinny „pozostawać w bezpośrednim związku z założonymi celami i w odpowiedniej do nich proporcji, z zachowaniem odpowiedniej wewnętrznej hierarchii wartości konstytucyjnych”<a href="#_ftn30" name="_ftnref30" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref30"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[30]</span></span></span></sup></sup></a>. Rozważając przeto restrykcje dotyczące wolności religii z punktu widzenia „trzeciego testu”. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Właściwie nie ma wątpliwości – zwłaszcza w świetle jednolitych rekomendacji zarówno polskich, jak i międzynarodowych ekspertów z zakresu epidemiologii (w tym Światowej Organizacji Zdrowia) – że rozprzestrzenianie się koronawirusa SARS-CoV-2 może zostać ograniczone jedynie poprzez wprowadzenie daleko idących ograniczeń w bezpośrednim kontaktowaniu się między ludźmi, ponieważ patogen przenosi się drogą kropelkową. Przykłady krajów najbardziej dotkniętych przez epidemię COVID-19 pokazują, że zaniechania i błędy we wprowadzeniu tego rodzaju ograniczeń doprowadziły wręcz do dramatycznego rozwoju choroby. W konsekwencji uznać należy, że wprowadzenie limitów ilościowych wiernych równocześnie uczestniczących w sprawowaniu kultu religijnego jest przydatne dla osiągnięcia zamierzonego przez prawodawcę celu. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W omawianej tu sytuacji zabrakło jednak innego elementu zasady proporcjonalności – konieczności. Prawodawca w żaden sposób nie uzasadnił, dlaczego niezbędne było ustanowienie ograniczenia w liczbie uczestników kultu religijnego najpierw do 50, a następnie do 5 osób Dla specjalistów liczby te zostały określone w sposób arbitralny. Warto w tym miejscu <i>in extenso </i>przytoczyć wypowiedź dr hab. Tomasza Dzieciątkowskiego, wirusologa z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który w wywiadzie radiowym na pytanie o uzasadnienie tego rodzaju ograniczeń stwierdził: „Przyznam szczerze, nie wiem. Ograniczenie w takiej sytuacji zgromadzeń jest celowe i rozsądne. Natomiast skąd się wzięły limity, że ulicą mogą iść grupy dwuosobowe, a w posługach religijnych może uczestniczyć 5 osób, a nie 7 czy 10? Przepraszam, ale nie wiem. Zostało to jakoś, prawdopodobnie arbitralnie, wyznaczone przez rząd”<a href="#_ftn31" name="_ftnref31" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[31]</span></span></span></span></span></a>.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto przy tym zaznaczyć, że zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego poleca się utrzymywanie 1,5-metrowej odległości pomiędzy osobami<a href="#_ftn32" name="_ftnref32" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref32"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[32]</span></span></span></span></span></a>. To zaś w wielu polskich świątyniach pozwala na zgromadzenie nawet kilkuset osób. Nawet przy zachowaniu odległości 2 m w niemal każdym kościele będzie mogło zmieścić się zdecydowanie więcej niż 5 wiernych. Dzięki temu kościoły – w dużo większym stopniu niż np. niewielkie sklepy czy środki komunikacji miejskiej – pozwalają na bezpieczne przebywanie w nich osób przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka transmisji koronawirusa SARS-CoV-2. Oczywiście można by wprowadzić obostrzenia w zakresie odstępu pomiędzy poszczególnymi osobami, np. poprzez odpowiednie zajmowanie miejsc siedzących, czy też określenie zasad w zakresie wchodzenia i wychodzenia z kościoła tak, aby uniknąć tłoku przy drzwiach. Zupełnie realny jest także nakaz dezynfekcji rąk czy klamek drzwi. Nie ma także przeszkód – o ile takie ograniczenia zostałyby wprowadzone ogólnie – aby wierni przez większą część liturgii (z wyjątkiem przyjmowania komunii św.) uczestniczyli w maseczkach ochronnych na twarzy. Powyższe przykładowe wyliczenie rozwiązań mniej dolegliwych i w konsekwencji nieingerujących tak dalece w wolność religii pozwala stwierdzić, iż ustanowione w rozporządzeniu środki nie są konieczne i z powodzeniem mogłyby zostać zastąpione innymi, niezaprzeczalnie mniej dolegliwymi, a czasem nawet lepiej realizującymi cel walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W odniesieniu do innych wolności konstytucyjnych restrykcje zbliżone w swej skali do tych, które dotyczą osób praktykujących religię, zostały wprowadzone dopiero wspomnianym wyżej rozporządzeniem Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (i utrzymane w mocy rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r.), choć nadal nie są one tak drastyczne jak podjęte w stosunku do wolności religii. Tymczasem w świetle Konstytucji i jej aksjologii to ograniczenia w korzystaniu z wolności religii – jeżeli już – muszą być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Biorąc pod uwagę również powyższe względy trzeba zaznaczyć, iż wprowadzone rozporządzeniami egzekutywy restrykcje w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii nie mogą być także uznane za adekwatne w stosunku do zamierzonego przez prawodawcę celu, ponieważ ten sam efekt można uzyskać stosując inne środki, zdecydowanie mniej ograniczające możliwość korzystania z wolności religii. W tym kontekście analizowana s</span></span></span><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">ytuacja – ograniczenie udziału w kulcie religijnym do 5 wiernych – mogłaby zostać nawet potraktowana nie tyle jako ograniczenie wolności uzewnętrzniania religii, co uniemożliwienie jej praktykowania w sposób fundamentalny dla niektórych wyznań. Świadczy o tym chociażby konieczność udzielania dyspens przez właściwych biskupów diecezjalnych Kościoła Katolickiego od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej mszy św. W istocie nie chodzi tu bowiem o praktyki pobożności „ludowej’, ale o zasadniczy obowiązek religijny wiernych Kościoła Katolickiego. Już z tego powodu należy uznać, że przedmiotowy zakaz jest nieproporcjonalny, gdyż nie tyle ogranicza wolność religijną, co zasadniczo ją niweczy. Z tego względu hipotezę o niezgodności dyskutowanej tu regulacji z art. 31 ust. 3 zd. drugie Konstytucji, zakazującym naruszania istoty konstytucyjnie gwarantowanych wolności i praw, trudno uznać za bezpodstawną.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie zachodzi jednak potrzeba rozstrzygania tej kwestii, ponieważ – jak wykazano powyżej – restrykcje w sprawowaniu kultu religijnego zostały wprowadzone niezgodnie z Konstytucją, która </span></span></span></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wymaga formy ustawy, a nie rozporządzenia (w dodatku wydanego w dyskutowanym zakresie bez upoważnienia ustawowego),</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">by były one konieczne (niezbędne) dla ochrony zdrowia (lub innej wartości wymienionych w ustawie zasadniczej)</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">oraz adekwatne do zamierzonego celu (proporcjonalne <i>sensu stricto</i>),</span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">a więc w sposób niezgodny z art. 53 ust. 5 oraz 31 ust. 3 Konstytucji. Konstatacji tej nie zmienia ani okoliczność, że analizowane ograniczenia w korzystaniu z wolności uzewnętrzniania religii wprowadzone zostały ze względu na co najmniej jedną z wartości wymienionych w art. 53 ust. 5 Konstytucji (ochronę zdrowia) ani fakt, iż są przydatne do osiągnięcia zamierzonego przez prawodawcę celu, ponieważ każde ograniczenie konstytucyjnej wolności lub prawa musi w pełni spełnić wszystkie z „trzech testów” zasady proporcjonalności. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto także zauważyć, że omawiany zakaz jest praktycznie niemożliwy do wyegzekwowania przez organy państwowe. Co prawda art. 48a ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych stwarza możliwości nakładania kar administracyjnych za nieprzestrzeganie ograniczeń przewidzianych w tej ustawie, a sprecyzowanych w rozporządzeniach kolejno wydawanych w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii. Jednak w tej ustawie – jak była mowa o tym wyżej – nie są przewidziane żadne ograniczenia w wolności uzewnętrzniania religii, stąd ewentualnie nałożenie kary administracyjnej za nieprzestrzeganie limitu wiernych odbędzie się bez podstawy prawnej. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Za podstawę prawną do wymierzenia duchownym lub wiernym sankcji nie można uznać także art. 54 Kodeksu wykroczeń<a href="#_ftn33" name="_ftnref33" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref33"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[33]</span></span></span></span></span></a>. Przepis ten ustanawia sankcję – w postaci grzywny do 500 złotych lub nagany – dla tego, kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia <a href="https://sip.legalis.pl/urlSearch.seam?HitlistCaption=Odesłania&amp;pap_group=25010473&amp;sortField=document-date&amp;filterByUniqueVersionBaseId=true" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">ustawy</a> <a href="https://sip.legalis.pl/urlSearch.seam?HitlistCaption=Odesłania&amp;pap_group=25010474&amp;sortField=document-date&amp;filterByUniqueVersionBaseId=true" style="color:#0563c1; text-decoration:underline">przepisom porządkowym</a> o zachowaniu się w miejscach publicznych. Jednak przepis ten nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy przepisy porządkowe zostały wydane z naruszeniem upoważnienia ustawowego<a href="#_ftn34" name="_ftnref34" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref34"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[34]</span></span></span></span></span></a>. Poprawność wydania tego rodzaju aktów podustawowych zawsze powinna być oceniania przez sąd. W przypadku stwierdzenia niezgodności z ustawami, nie mogą one znaleźć zastosowania w danej sprawie<a href="#_ftn35" name="_ftnref35" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref35"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[35]</span></span></span></span></span></a>. Biorąc pod uwagę przytoczone już argumenty, właściwie nie ma wątpliwości, że przepisy porządkowe dotychczas wydawane w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu epidemii, a wcześniej stanu zagrożenia epidemicznego nie znajdują zastosowania w sprawach wykroczeniowych. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Pomijając opisane wyżej zastrzeżenia co do legalności wprowadzenia restrykcji, kwestie proceduralne i brak właściwie określonych podstaw prawnych, na mocy których mogłoby dochodzić do nakładania sankcji za złamanie rygorów związanych z uczestnictwem w sprawowanym publicznie kulcie religijnym, zgodnie z art. 8 ust. 3 Konkordatu<a href="#_ftn36" name="_ftnref36" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref36"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[36]</span></span></span></span></span></a> Polska zagwarantowała nienaruszalność miejscom przeznaczonym przez właściwą władzę kościelną do sprawowania kultu i grzebania zmarłych. W świetle należnej także Kościołowi Katolickiemu autonomii oraz wzajemnej niezależności wobec państwa (art. 25 ust. 3 Konstytucji RP – która <i>notabene </i>wzmacnia konstytucyjną ochronę wolności religii, szczególnie sprawowanej w samej świątyni) oznaczać to musi, że organy państwa nie mają ani uprawnień, ani stosownych instrumentów, aby badać, ile osób znajduje się wewnątrz świątyni w czasie sprawowania kultu. Trzeba tu także podkreślić, iż zgodnie z art. 91 ust. 2 Konstytucji umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – a taką jest Konkordat – ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <ol start="6"><li style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify; margin-right:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Ocena konstytucyjności zakazu przemieszczania się</span></span></span></b></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obok ingerencji w wolność religii, organy władzy wykonawczej w ramach trwającego stanu epidemii wprowadziły restrykcje niezwykle głęboko ingerujące w poręczoną w art. 52 ust. 1 Konstytucji RP swobodę przemieszczania się. Zgodnie z tym przepisem każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny, wolność ta „jest szczególnym przejawem zarówno wolności osobistej, jak i prawa decydowania o swym życiu osobistym”<a href="#_ftn37" name="_ftnref37" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref37"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[37]</span></span></span></span></span></a> i oznacza przede wszystkim możliwość zmiany miejsca pobytu i jego dowolnego określenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oczywiście prawo to nie ma charakteru nieograniczonego, a jego limitacja może nastąpić na podstawie przesłanek określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Podobnie jak w odniesieniu do restrykcji w korzystaniu z wolności religii nie może ulegać wątpliwości, że wszelkie obostrzenia w zakresie wolności przemieszczania się zostały wprowadzone ze względu na ochronę zdrowia publicznego, a więc jedną z wartości wymienionych w tym przepisie, co pozwala stwierdzić, że w tym zakresie poniżej omówione regulacje spełniają przesłankę materialną wprowadzenia ograniczeń („drugi test”).</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto zasygnalizować, że w kwestii wolności przemieszczania się ustrojodawca podkreślił, iż ograniczenia te mogą wynikać jedynie z ustawy (art. 52 ust. 3 Konstytucji). Mogłoby się wydawać, że tego rodzaju powtórzenia są zbędnym <i>superfluum</i>. Jednak – trochę podobnie jak w przypadku wolności religijnej – można uznać, że wprowadzając tego rodzaju przepis szczególny wobec art. 31 ust. 3 ustrojodawca chciał wzmocnić ochronę wolności przemieszczania się, nakazując bezwzględne przestrzeganie zasady wyłączności ustawy w przypadku limitacji swobody przemieszczania się (może poza jakimiś szczegółami technicznymi dotyczącymi sposobów poruszania się, które można by przekazać do uregulowania w rozporządzeniu). </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif"> Tymczasem Minister Zdrowia w rozporządzeniu z 24 marca 2020 r. dodał do rozporządzenia o ogłoszeniu stanu epidemii § 3a ust. 1, zgodnie z którym na terytorium Polski formalnie obowiązuje zakaz przemieszczania się. Jednocześnie Minister Zdrowia wskazał na cztery cele, których konieczność realizacji uchyla obowiązywanie tegoż zakazu (innymi słowy, wprowadził cztery wyjątki od generalnego zakazu), tj. </span></span></span></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wykonywanie czynności zawodowych lub zadań służbowych, lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzenie działalności rolniczej, lub prac w gospodarstwie rolnym; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">zaspokajanie niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej lub psychologicznej oraz zakupu towarów i usług z tym związanych; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 0.0001pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">wykonywanie ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu; </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt 36pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">sprawowanie lub uczestniczenie w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych. </span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Warto zaznaczyć, że rozporządzenie Ministra Zdrowia zostało wprowadzone na mocy art. 46 ust. 2 i 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jednak żaden z tych przepisów nie uprawnia ministra właściwego do spraw zdrowia (ani jakiegokolwiek innego organu władzy wykonawczej) do wprowadzenia zakazu przemieszczania się. Pierwszy z powołanych przepisów stanowi generalne upoważnienie tegoż ministra do wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Natomiast art. 46 ust. 4 pkt 1 upoważnia ministra do spraw zdrowia jedynie do czasowego ograniczenia określonego sposobu przemieszczania się. Analogicznie przedstawia się art. 46b ustawy stanowiący upoważnienie dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Stąd wątpliwe jest, czy Minister Zdrowia i Rada Ministrów są uprawnieni do wprowadzenia zakazu przemieszczenia, gdyż przepis upoważnia jedynie do limitacji korzystania z tego prawa poprzez zdefiniowanie dopuszczalnych sposobów przemieszczania się w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Można wprawdzie próbować interpretować, że sposób przemieszczania należy definiować przez cel, ale stanowiłoby to w gruncie rzeczy wykładnię rozszerzającą, która w tym przypadku budzi zastrzeżenia, zwłaszcza w kontekście brzmienia art. 52 ust. 3 Konstytucji. Można by również przyjąć, że uprawniony organ wprowadził zakaz wszelkich sposobów przemieszczania z czteroma (pięcioma) wyjątkami, lecz to również jawi się jako przekroczenie granic upoważnienia ustawowego. Zresztą – co wynika z poczynionych powyżej uwag – ewentualne wprowadzenie do ustawy upoważnienia do wprowadzenia całkowitego zakazu przemieszczania się dla organów władzy wykonawczej, byłoby niezgodne z Konstytucją, czego ustawodawca i tak nie uczynił ani w inny sposób nie zmodyfikował upoważnienia ustawowego, choć w okresie poprzedzającym ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego oraz w stanie epidemii dwukrotnie nowelizował ustawę o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi<a href="#_ftn38" name="_ftnref38" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref38"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[38]</span></span></span></span></span></a>. W związku z tym należy stwierdzić, że zakaz ten został ustanowiony z naruszeniem prawa, ponieważ nie została spełniona przesłanka formalna ograniczenia, a zatem ministerialno-rządowy zakaz przemieszczania się nie przeszedł pomyślnie „testu pierwszego”.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Niezależnie od problemu prawidłowości podstawy prawnej restrykcji w przemieszczaniu się, obostrzenia dotknęły też sposobu korzystania z wyjątków od zakazu przemieszczania się, gdy w świetle wspomnianych rozporządzeń przemieszczanie się jest dozwolone. Przynajmniej część z nich budzi zastrzeżenia w świetle ich konieczności i niezbędności, a czasem nawet przydatności („trzeci test”). Tego rodzaju postanowienia zawiera § 17 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, który w ust. 1 pkt 1 wprowadza – w okresie trwania stanu epidemii – regułę, zgodnie z którą pieszo mogą się poruszać jednocześnie osoby w odległości nie mniejszej niż 2 m od siebie. Wyjątkiem są sytuacje, w których zachowanie tej odległości jest niemożliwe ze względu na opiekę nad dzieckiem do ukończenia 13 lat lub osobą z orzeczeniem o niepełnosprawności albo o potrzebie kształcenia specjalnego bądź osobą, która ze względu na stan zdrowia nie może poruszać się samodzielnie. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wprowadzenie tego rodzaju ograniczeń trudno uznać za przydatne, konieczne ani adekwatne. Właściwie nie sposób w ogóle racjonalnie wyjaśnić, w jaki sposób małżonkowie, członkowie rodziny mieszkający pod jednym dachem lub inne osoby przebywające wspólnie na co dzień w tym samym gospodarstwie domowym mogłyby stwarzać ryzyko rozszerzenia się epidemii poprzez wspólne przemieszczanie się w odległości mniejszej niż dwa metry. Również eksperci w dziedzinie chorób zakaźnych wskazywali, że takie ograniczenia, jak zakaz wstępu do lasów, nie mają medycznego uzasadnienia<a href="#_ftn39" name="_ftnref39" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref39"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[39]</span></span></span></span></span></a>. W końcu – zwłaszcza w dobie „społecznej kwarantanny” – osoby te i tak większość czasu spędzają ze sobą, czasem na stosunkowo niewielkiej powierzchni. Niestety poprzez wadliwe sformułowanie omawianego przepisu zostały one pozbawione możliwości wspólnego opuszczenia miejsca zamieszkania, chociażby w celu udania się na mszę św. albo zrobienia zakupów. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Poza tym nałożony obowiązek oddalenia się na nie mniej niż 2 m od innych osób w wielu sytuacjach związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego może być trudny do spełnienia przez jego adresatów. Dla przykładu, przechodnie mogą znaleźć się w bliskiej wobec siebie odległości zupełnie przypadkowo, chociażby mijając się na chodniku, idąc poboczem drogi lub czekając na przystanku autobusowym (limit odległości nie obowiązuje jednak w środkach transportu publicznego). Z brzmienia przepisów wynika bowiem, że nawet tego rodzaju sytuacje stanowią naruszenie rozporządzenia Rady Ministrów. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie mniej krytycznie należy ocenić – wprowadzony w rozporządzeniach Rady Ministrów na okres od 1 do 19 kwietnia 2020 r. – zakaz korzystania <a name="_Hlk37276218" id="_Hlk37276218">z pełniących funkcje publiczne i pokrytych roślinnością terenów zieleni</a>, w szczególności: parków, zieleńców, promenad, bulwarów, ogrodów botanicznych, zoologicznych, jordanowskich i zabytkowych, a także plaż. Wprowadzenie tego rodzaju zakazu jest nieproporcjonalne względem celu regulacji, jakim jest ochrona zdrowia. Miejsca objęte przedmiotowym zakazem – właściwie jedynie poza terenami „zielonymi” zlokalizowanymi w dużych miastach czy ich bliskim sąsiedztwie – nie są masowo uczęszczane, a tym samym w pełni możliwe jest zachowanie w nich wszelkich środków bezpieczeństwa związanych z przeciwdziałaniem epidemii. W związku z tym za zupełnie wystarczający (konieczny) dla osiągnięcia celów regulacji należy uznać zakaz organizowania zgromadzeń (§ 14 rozporządzenia Rady Ministrów z 31 marca 2020 r. utrzymany w § 14 rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r.), co do którego legalności nie można mieć najmniejszych wątpliwości, ponieważ spełnia wszystkie „trzy testy” składające się na zasadę proporcjonalności. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Z punktu widzenia standardów konstytucyjnych negatywnie należy ocenić także – wprowadzony na okres od 1 do 19 kwietnia br. – nakaz <a name="_Hlk37284953" id="_Hlk37284953">przemieszczanie się osoby do ukończenia 18 lat wyłącznie pod opieką osoby sprawującej władzę rodzicielską</a>, opiekuna prawnego albo innej osoby dorosłej (§ 18 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów). Przede wszystkim należy tu zasygnalizować, że Rada Ministrów błędnie odwołała się do potocznego sformułowania „ukończenia 18. roku życia”, a nie do – wynikającej z Kodeksu cywilnego<a href="#_ftn40" name="_ftnref40" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref40"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[40]</span></span></span></span></span></a> – kategorii pełnoletności, które nie są tożsame znaczeniowo. Zgodnie z art. 10 § 1 k.c. pełnoletnim jest ten, kto ukończył lat osiemnaście, lecz jednocześnie małoletni uzyskuje pełnoletność przez zawarcie małżeństwa (art. 10 § 2 k.c.). Podstawowym skutkiem osiągnięcia pełnoletności jest uzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 11 k.c.). Należy także pamiętać, że ograniczoną zdolność do czynności prawnych osoba fizyczna zyskuje już po ukończeniu 13 lat (art. 12 k.c.), mogąc dzięki temu np. zawierać drobne umowy w bieżących sprawach życia codziennego (art. 14 § 2 k.c.). Warto nadmienić, że w rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 kwietnia 2020 r. utrzymano to ograniczenia, jednak ustawodawca zmienił w nim terminologię, stanowiąc, że przedmiotowy zakaz dotyczy osób małoletnich (§ 17 ust. 2). W każdym razie ograniczenie wynikające z przedmiotowego rozporządzenia właściwie uniemożliwia małoletnim korzystanie z ich ustawowych praw, co samo w sobie oznacza naruszenie art. 92 Konstytucji ze względu na niezgodność z ustawą. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Jednocześnie przepis ten godzi zarówno w prawo rodziców do wychowania dzieci (art. 48 ust. 1 Konstytucji), jak i w unormowania Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego<a href="#_ftn41" name="_ftnref41" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref41"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[41]</span></span></span></span></span></a> dotyczące władzy rodzicielskiej. Z konstytucyjnego punktu widzenia uprawnienia składające się na władzę rodzicielską mają charakter „prawa podmiotowego o charakterze przyrodzonym i naturalnym, niepochodzącego z nadania państwowego”<a href="#_ftn42" name="_ftnref42" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref42"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span class="MsoFootnoteReference" style="vertical-align:super"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[42]</span></span></span></span></span></a>. Natomiast zgodnie z k.r.i.o. władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom (art. 93 § 1) oraz powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny (art. 95 § 3). Nie ma przy tym wątpliwości, że w jej zakres wchodzą chociażby kwestie związane ze sposobem spędzania wolnego czasu przez dziecko czy jego angażowania się w życie społeczne i rodzinne. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wydaje się, że to właśnie „interes społeczny” przemawia za tym, aby w okresie stanu epidemii w pełni umożliwić rodzicom korzystanie z pomocy młodzieży, chociażby w kwestii załatwiania bieżących spraw, w tym także związanych z potrzebami dziadków czy pradziadków (np. zrobienia zakupów). Tymczasem organy władzy wykonawczej – głęboko ingerując w wykonywanie władzy rodzicielskiej oraz uniemożliwiając nieletnim samodzielne korzystanie z uprawnień o charakterze cywilnoprawnym, a nawet konstytucyjnym (np. w zakresie wolności religii) – wydatnie utrudniły rodzicom możliwość skorzystania z pomocy swoich dzieci. Znowuż w zupełności wystarczającym środkiem dla ochrony zdrowia publicznego, zapobiegania i zwalczania epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 byłoby ustanowienie zakazu gromadzenia się nieletnich w określonych miejscach, jeśli w ocenie właściwych organów władzy publicznej część młodzieży ignorowała wcześniejsze obostrzenia lub zachowywała się w sposób mogący zwiększyć transmisję patogenu. Reasumując, zakaz przemieszczania się osób poniżej 18 lat bez opieki osoby pełnoletniej, choć niewątpliwie przydatny w zwalczaniu epidemii, na pewno nie jest niezbędny i z powodzeniem mógłby zostać zastąpiony innymi środkami, w zdecydowaniu lżejszym stopniu ingerującymi w wolność przemieszczania się małoletnich.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W tym miejscu warto jeszcze zasygnalizować, że ingerowanie w konstytucyjne prawa i wolności człowieka z naruszeniem zasady proporcjonalności – niespełnieniem co najmniej jednego z „trzech testów” – jest nie tylko wadliwą praktyką legislacyjną, ale jednocześnie czyni sankcje (zarówno karne, jak i administracyjne) wymierzane za przekroczenie norm podustawowych łatwymi do obalenia na drodze sądowej. Stosownie do art. 178 ust. 1 Konstytucji RP sądy przy orzekaniu nie są związane rozporządzeniami, tylko Konstytucją i ustawami. Stąd rozpatrując odwołania od nałożonych – w związku z obowiązywaniem omawianych rozporządzeń – mandatów czy kar administracyjnych mogą po prostu pominąć obostrzenia wynikające z tego rodzaju aktów, a tym samym stwierdzić brak podstawy prawnej do wyciągania jakichkolwiek konsekwencji wobec obywateli. Co więcej, w sytuacji niezgodności konkretnego przepisu z ustawą czy Konstytucją sądy – stojąc na straży zasady legalizmu (art. 7 Konstytucji) mają wręcz obowiązek anulowania nałożonej niezgodnie z prawem sankcji.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"> </p> <p style="margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><b><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Podsumowanie: </span></span></span></b></span></span></span></p> <ol><li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W demokratycznym państwie prawnym każda ingerencja w prawa i wolności człowieka musi być odpowiednio umotywowana racjami wynikającymi z przepisów prawa – np. koniecznością zapewnienia ochrony zdrowia – a jednocześnie pozostawać w odpowiedniej proporcji do zakładanego celu wprowadzanych restrykcji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Polski ustrojodawca postanowił, że tego rodzaju ograniczenia mogą być wprowadzane jedynie w ściśle określonych celach oraz na mocy ustawy – co właściwie wyklucza możliwość ingerencji w prawa i wolności człowieka na podstawie aktów o charakterze podustawowym – pod warunkiem że są konieczne w państwie demokratycznym i nie naruszają istoty ograniczanej wolności lub prawa. Ponadto przepis ustawy, na podstawie którego dochodzi do ograniczenia, musi być sformułowany precyzyjnie i jednoznacznie, nie pozostawiając tym samym organowi stosującemu prawo możliwości jego dowolnej interpretacji.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Każde ograniczenie musi być zatem – zgodnie z zasadą proporcjonalności – przewidziane w ustawie („pierwszy test”), wprowadzone w celu poszanowania jednej z wartości wymienionych w Konstytucji („drugi test”) oraz przydatne, konieczne i adekwatne, czyli proporcjonalne <i>sensu stricto</i> („trzeci test”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zgodnie z Konstytucją RP, co potwierdza orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, wolność religii zajmuje wysokie miejsce w hierarchii wartości konstytucyjnych, a ograniczenie wolności uzewnętrzniani religii jest dopuszczalne dopiero po spełnieniu podwyższonych kryteriów w ramach zasady proporcjonalności. W konsekwencji ograniczenia w korzystaniu z wolności religii powinny być wprowadzane w ostatniej kolejności, a nie w pierwszej czy drugiej.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Trwająca pandemia koronawirusa wymaga wprowadzenia szeregu restrykcji i ograniczeń w korzystaniu z gwarantowanych konstytucyjnie wolności i praw człowieka. Jednak w każdym przypadku muszą być one rzeczywiście niezbędne do osiągnięcia celów zakładanych przez ustawodawcę, a jednocześnie – o ile to możliwe – jak najmniej ingerować w te prawa. </span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Nie ulega wątpliwości, że cała działalność legislacyjna organów władzy wykonawczej podejmowana w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii ma na celu zapobieganie i zwalczanie epidemii COVID-19, czyli ochronę zdrowia (co zapewnia pozytywny wynik „testu drugiego”).</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Wątpliwości budzi spełnienie przez niektóre spośród wprowadzonych ograniczeń pozostałych wymogów zasady proporcjonalności („test pierwszy” i „trzeci”). Dotyczy to w szczególności wprowadzonych w drodze rozporządzeń ograniczeń wolności religii oraz swobody przemieszczania się. Ocena proporcjonalności tych środków powinna być każdorazowo dokonywana z uwzględnieniem aktualnego stanu rozwoju epidemii i ograniczeń stosowanych w innych obszarach życia społecznego.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Obowiązujące w dniu sporządzenia opinii ograniczenia w dopuszczalnej liczbie uczestników kultu religijnego<a href="#_ftn43" name="_ftnref43" style="color:#0563c1; text-decoration:underline" title="" id="_ftnref43"><sup><sup><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">[43]</span></span></span></sup></sup></a> budzą zasadnicze wątpliwości w świetle wymogów „pierwszego” i „trzeciego” testu zasady proporcjonalności, ponieważ są dalej idące niż te, które weszły w życie w innych obszarach życia społecznego, w tym w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej czy handlu. Brak medycznego uzasadnienia dla utrzymywania zwiększonych obostrzeń w zakresie sprawowania kultu religijnego. Konstytucyjna ranga wolności religijnej nie tylko nie ustępuje bowiem znaczeniu innych wolności będących przedmiotem mniej dotkliwych ograniczeń, ale jest – zgodnie z konsekwentnym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – bardzo wysoka. Dodatkowo podkreślić należy, że właściwą dla ograniczeń w sprawowaniu kultu religijnego formą prawną powinna być ustawa.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">W związku z toczącą się dyskusją na temat stopniowej likwidacji obostrzeń wprowadzonych w związku z epidemią koronawirusa rekomendować należy uzależnienie dopuszczalnej liczby uczestników sprawowanych publicznie ceremonii religijnych od powierzchni świątyni. Biorąc pod uwagę powierzchnię większości polskich świątyń, przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności, bezpiecznie w dobie pandemii może w nich przebywać nawet kilkadziesiąt osób. Przykładowe rozwiązanie gwarantujące standardy nieróżniące się w istotny sposób od tych przyjętych w obszarze handlu lub usług może zakładać obecność 1 osoby na powierzchni 9 m<sup>2 </sup>kościoła.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Zastrzeżenia w świetle standardów konstytucyjnych budzą wprowadzone w rozporządzeniu nakazy przemieszczania się osoby poniżej 18 lat wyłącznie pod opieką osoby dorosłej i poruszania się pieszych będących współdomownikami, w tym małżonków, z zachowaniem co najmniej dwumetrowej odległości. Aktualna konstrukcja tych wymogów powinna zostać poddana gruntownej ocenie w zakresie niezbędności medycznej, z uwzględnieniem rangi ograniczanych wolności. W szczególności zasadne wydaje się umożliwienie osobom małoletnim wykonywania określonych zajęć odpowiednich do ich wieku, w tym umożliwienie angażowania się w wolontariat na rzecz walki z pandemią.</span></span></span></span></span></span></li> <li style="margin-top:0cm; margin-right:0cm; margin-bottom:.0001pt; margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify"><span style="font-size:12pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Times New Roman&quot;,serif"><span style="font-size:11.0pt"><span style="line-height:115%"><span style="font-family:&quot;Calibri&quot;,sans-serif">Uchylanie obowiązujących w związku ze stanem epidemii ograniczeń powinno następować równomiernie, z poszanowaniem wszystkich ograniczonych wolności i praw człowieka, przy zachowaniu ich hierarchii. Wszystkie decyzje o likwidacji ograniczeń chroniących przed rozprzestrzenianiem się wirusa powinny być podejmowane z uwzględnieniem wiedzy medycznej na temat aktualnego stanu epidemii i uwzględniać konstytucyjną hierarchię wolności obywatelskich. Stąd za niedopuszczalną należy uznać sytuację, w której prawodawca np. zezwoliłby na korzystanie z galerii handlowych czy też złagodziłby ogólne obostrzenia dotyczące handlu lub usług, a jednocześnie pozostawiłby limity dotyczące uczestnictwa w publicznym sprawowaniu kultu religijnego.</span></span></span></span></span></span></li> </ol><p style="margin:0cm 0cm 8pt; text-align:justify; margin-right:0cm; margin-left:0cm">Autorzy: Jerzy Kwaśniewski, dr Tymoteusz Zych, dr Marcin Olszówka, Konrad Dyda</p> <div>  <div id="ftn43"> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--body--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-zdjecie2.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-zdjecie2.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--analiza-prawna--field-zdjecie2.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-04/AdobeStock_338351464.jpeg?itok=Hb_ric38" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-zdjecie2--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> Wolności obywatelskie <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/analyses_block/field--node--field-kategoria--analiza-prawna.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--analiza-prawna.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/epidemia" hreflang="pl">epidemia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/koronawirus" hreflang="pl">koronawirus</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosci-obywatelskie-0" hreflang="pl">wolności obywatelskie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/analiza" hreflang="pl">analiza</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-przypisy--analiza-prawna.html.twig * field--node--field-przypisy.html.twig * field--node--analiza-prawna.html.twig * field--field-przypisy.html.twig * field--text-long.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div><div id="ftn1"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref1" name="_ftn1" title="" id="_ftn1">[1]</a> 16 kwietnia 2020 r.</p> </div> <div id="ftn2"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref2" name="_ftn2" title="" id="_ftn2">[2]</a> Por. L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31, w: Konstytucja RP. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. II, Lex 2016, uwaga 20.</p> </div> <div id="ftn3"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref3" name="_ftn3" title="" id="_ftn3">[3]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25 lipca 2006 r., sygn. akt P 24/05, OTK ZU 7A/2006, poz. 87, pkt III.2.</p> </div> <div id="ftn4"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref4" name="_ftn4" title="" id="_ftn4">[4]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r., sygn. akt K 12/14, OTK ZU 9A/2015, Nr 9, poz. 143, pkt III.5.3.3.</p> </div> <div id="ftn5"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref5" name="_ftn5" title="" id="_ftn5">[5]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, OTK-A 2014, Nr 11, poz. 118, pkt.III.8.3.</p> </div> <div id="ftn6"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref6" name="_ftn6" title="" id="_ftn6">[6]</a> Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 26 kwietnia 1995 r., sygn. akt K 11/94, OTK ZU 1995, poz. 12, pkt.III.2; cytowany m.in. w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego z: 28 czerwca 2017 r., sygn. akt P 63/14, OTK ZU A/2017, poz. 55, pkt III.5.2; 17 stycznia 2019 r., sygn. akt K 1/18, OTK ZU A/2019, poz. 6, pkt III 2.4.1.3; 26 czerwca 2019 r., sygn. akt K 16/17, OTK ZU A/2019, poz. 49, pkt III.3.2.</p> </div> <div id="ftn7"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref7" name="_ftn7" title="" id="_ftn7">[7]</a> P. Tuleja, komentarz do art. 31 Konstytucji RP, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P Tuleja, Lex 2019, pkt 2. Z tego powodu w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ten warunek bywa wskazywany jako odrębny, czwarty element zasady proporcjonalności – tak np. wyrok z 19 grudnia 2002 r, sygn. akt, K 33/02, OTK ZU 7A/2002, poz. 9, pkt III.12.</p> </div> <div id="ftn8"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref8" name="_ftn8" title="" id="_ftn8">[8]</a> W odniesieniu do art. 53 ust. 5 Konstytucji (wolność uzewnętrzniania religii) podkreślił to Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, pkt III.7.2.</p> </div> <div id="ftn9"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref9" name="_ftn9" title="" id="_ftn9">[9]</a> Ustrojodawca formułując szczególne klauzule limitacyjne nie zawsze ma na celu podkreślenie fundamentalnego charakteru danej wolności – jak to ma miejsce w przypadku wolności religii – i jej wysokiego miejsca w hierarchii wartości konstytucyjnych. Pod względem ilościowym szczególne klauzule limitacyjne częściej poszerzają wskazania materialnych przesłanek ograniczeń danej wolności, np. w odniesieniu do prawa dostępu do informacji publicznej (art. 61 ust. 3 Konstytucji), czyli pozwalają na dalej idące ograniczenia, co znajduje odzwierciedlenie w judykaturze Trybunału Konstytucyjnego (np. wyroki z: 18 lutego 2014 r., sygn. akt K 29/12, OTK-A 2014, Nr 2, poz.11, pkt III.2; 9 kwietnia 2015 r., sygn. akt K 14/13, OTK-A 2015, Nr 4, poz. 45, pkt III.3.2). Jak trafnie wskazuje się w literaturze przedmiotu: „uznawać więc należy, że art. 31 ust. 3 pełni rolę uzupełniającą, a więc że znajdują zastosowanie te wszystkie jego elementy, które nie pokrywają się z uregulowaniem szczegółowym bądź których uregulowania te nie wyłączyły w sposób wyraźny (…). W każdym więc wypadku, gdy między pewnymi fragmentami art. 31 ust. 3 a unormowaniem zawartym w przepisie szczegółowym zachodzi stosunek pokrywania się, »klauzule szczegółowe stanowią lex specialis i wyłączają zastosowanie art. 31 ust. 3« (K. Wojtyczek, Granice ingerencji..., s. 81). Zawsze jednak pozostaną inne elementy art. 31 ust. 3 (zwłaszcza »granice ograniczeń«), których nie uwzględniono w przepisie szczegółowym i które nadal znajdować będą zastosowanie” (L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31…, uwaga 25).</p> </div> <div id="ftn10"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref10" name="_ftn10" title="" id="_ftn10">[10]</a> M. Olszówka, objaśnienia do art. 53 Konstytucji RP, w: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek ,Warszawa 2016, nb. 77-78.</p> </div> <div id="ftn11"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref11" name="_ftn11" title="" id="_ftn11">[11]</a> Dz.Urz. UE C 202/2 z 7 czerwca 2016 r., s. 389.</p> </div> <div id="ftn12"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref12" name="_ftn12" title="" id="_ftn12">[12]</a> T. Jurczyk, Prawa jednostki w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2007, s. 85, LEX.</p> </div> <div id="ftn13"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref13" name="_ftn13" title="" id="_ftn13">[13]</a> Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z: 5 stycznia 2016 r., 50255/12 w sprawie Süveges przeciwko Węgrom, LEX nr 1947295; 2 grudnia 2014 r., 31706/10 w sprawie Güler i Ugur przeciwko Turcji, LEX nr 1780974; 7 października 2014 r., 28490/02 w sprawie Begheluri i inni przeciwko Gruzji LEX nr 1511096;12 czerwca 2012 r., 42730/05, w sprawie Savda przeciwko Turcji, LEX nr 1164945; 3 kwietnia 2012 r., 28790/08, w sprawie Sessa przeciwko Włochom, LEX nr 1130793.</p> </div> <div id="ftn14"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref14" name="_ftn14" title="" id="_ftn14">[14]</a> Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 38, poz. 167.</p> </div> <div id="ftn15"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref15" name="_ftn15" title="" id="_ftn15">[15]</a> Dz.U. z 2017 r. poz. 1897.</p> </div> <div id="ftn16"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref16" name="_ftn16" title="" id="_ftn16">[16]</a> Art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym, Dz.U. z 2017 r. poz. 1928; art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U z 2017 r. poz. 1932.</p> </div> <div id="ftn17"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref17" name="_ftn17" title="" id="_ftn17">[17]</a> Art. 20 ustawy o stanie wyjątkowym i art. 21 ustawy o stanie wojennym. Mówiąc bardzo obrazowo i w dużym uproszczeniu, w stanach wyjątkowym lub wojennym rząd może zamknąć TVN, ale nie może ograniczyć liczby wiernych przychodzących do kościoła (cerkwi, synagogi).</p> </div> <div id="ftn18"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref18" name="_ftn18" title="" id="_ftn18">[18]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015, sygn. akt K 12/14, pkt III.4.1.1.</p> </div> <div id="ftn19"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref19" name="_ftn19" title="" id="_ftn19">[19]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, pkt III.5.2.</p> </div> <div id="ftn20"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref20" name="_ftn20" title="" id="_ftn20">[20]</a> Dz.U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm., dalej” ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych.</p> </div> <div id="ftn21"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref21" name="_ftn21" title="" id="_ftn21">[21]</a> Dz.U. poz. 433 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn22"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref22" name="_ftn22" title="" id="_ftn22">[22]</a> Dz.U. poz. 491 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn23"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref23" name="_ftn23" title="" id="_ftn23">[23]</a> Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U. poz. 522.</p> </div> <div id="ftn24"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref24" name="_ftn24" title="" id="_ftn24">[24]</a> Dz.U. poz. 566 z późn. zm.</p> </div> <div id="ftn25"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref25" name="_ftn25" title="" id="_ftn25">[25]</a> § 9 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, Dz.U. poz. 658, dalej: rozporządzenie Rady Ministrów z 10 kwietnia r.</p> <p class="text-align-justify"> </p> </div> <div id="ftn26"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref26" name="_ftn26" title="" id="_ftn26">[26]</a> Zob. np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015, sygn. akt K 12/14, pkt III.5.3 oraz III.6.2.</p> </div> <div id="ftn27"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref27" name="_ftn27" title="" id="_ftn27">[27]</a> W judykaturze Trybunału Konstytucyjnego zasadniczo dominuje stanowisko, że co do zasady wprost w ustawie muszą być zawarte „wszystkie podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności, tak aby już na podstawie lektury przepisów ustawy można było wyznaczyć kompletny zarys (kontur) tego ograniczenia” (wyroki Trybunału Konstytucyjnego z: 12 stycznia 2000 r., sygn. akt P 11/98, OTK ZU 1/2000, poz. 3, pkt III.6B; 5 lutego 2008 r., sygn. akt K 34/06, OTK ZU 1A/2008, poz. 2, pkt III.; powtórzone innymi słowami w wyrokach z: 8 lipca 2003 r., sygn. akt P 10/02, OTK ZU 6A/2003, poz. 62, pkt III.1; 5 grudnia 2007 r., sygn. akt K 36/06, OTK ZU 11A/2007, poz. 154 pkt III.4; 19 czerwca 2008 r., sygn. akt P 23/07, OTK ZU 5A/2008, poz. 82, pkt III.3; 19 maja 2009 r., sygn. akt K 47/07, OTK ZU 5A/2009, poz. 68, pkt III.3). Do tego rygoru w sposób mniej kategoryczny można podejść w odniesieniu do tych konstytucyjnych praw i wolności, które mają mniejsze znaczenie, np. praw socjalnych (L. Garlicki, K. Wojtyczek, komentarz do art. 31…, uwaga 31; P. Tuleja, komentarz do art. 31…, pkt 2). Natomiast w stosunku do wolności religii – ze względu na jej wysoką rangę w hierarchii dóbr konstytucyjnych – opisywany tu wymóg wyłączności ustawy powinien być przestrzegany w sposób bardziej rygorystyczny. Ze względu jednak na brak ustawowego upoważnienia do ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii w stanie epidemii (zagrożenia epidemicznego) kwestia nieprzekraczalnych granic cedowania przez ustawodawcę materii do uregulowania w drodze rozporządzenia pozostaje zagadnieniem pozbawionym praktycznych konsekwencji dla przedmiotu analizy.</p> </div> <div id="ftn28"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref28" name="_ftn28" title="" id="_ftn28">[28]</a> Podkreśla to Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie z 27 marca 2020 r. do Prezesa Rady Ministrów, pkt 4 (https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Rozporz%C4%85dzenia%20MZ%20COVID-19%2027.03.2020.pdf).</p> </div> <div id="ftn29"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref29" name="_ftn29" title="" id="_ftn29">[29]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 16 stycznia 2007 r., sygn. akt U 5/06, OTK ZU 1A/2007, poz. 3, pkt III.2.2.</p> </div> <div id="ftn30"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref30" name="_ftn30" title="" id="_ftn30">[30]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29 lipca 2013 r., sygn. akt SK 12/12, OTK ZU 6A/2013, poz. 87, pkt III.7.7.</p> </div> <div id="ftn31"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref31" name="_ftn31" title="" id="_ftn31">[31]</a> Wirusolog: Z punktu widzenia zdrowia publicznego, nie ma czegoś takiego, jak demokracja, <a href="https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,25817188,wirusolog-z-punktu-widzenia-zdrowia-publicznego-nie-ma-czegos.html">https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,25817188,wirusolog-z-punktu-widzenia-zdrowia-publicznego-nie-ma-czegos.html</a> (dostęp 14.04.2020 r.).</p> </div> <div id="ftn32"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref32" name="_ftn32" title="" id="_ftn32">[32]</a> Targowiska, bazary, na których sprzedawana jest żywność – zalecane działania zapobiegające zagrożeniu epidemiologicznemu COVID-19 (koronawirus), https://gis.gov.pl/aktualnosci/targowiska-bazary-na-ktorych-sprzedawana-jest-zywnosc-zalecane-dzialania-zapobiegajace-zagrozeniu-epidemiologicznemu-covid-19-koronawirus/ [dostęp 30.03.2020 r.].</p> </div> <div id="ftn33"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref33" name="_ftn33" title="" id="_ftn33">[33]</a> Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń Dz.U. z 2019 r. poz. 821.</p> </div> <div id="ftn34"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref34" name="_ftn34" title="" id="_ftn34">[34]</a> M. Budyn-Kulik, Objaśnienia do art. 54 Kodeksu wykroczeń, w: Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Legalis 2019, pkt 1.</p> </div> <div id="ftn35"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref35" name="_ftn35" title="" id="_ftn35">[35]</a> Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 r., sygn. akt V KK 41/05.</p> </div> <div id="ftn36"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref36" name="_ftn36" title="" id="_ftn36">[36]</a> Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318.</p> </div> <div id="ftn37"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref37" name="_ftn37" title="" id="_ftn37">[37]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 stycznia 2006 r., sygn. akt K 21/05, OTK ZU 1A/2006, poz. 4, pkt III.8.</p> </div> <div id="ftn38"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref38" name="_ftn38" title="" id="_ftn38">[38]</a> Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. poz. 374 oraz ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz.U. poz. 567.</p> </div> <div id="ftn39"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref39" name="_ftn39" title="" id="_ftn39">[39]</a> Co by pan powiedział osobom, które mówią, że koronawirus wcale nie jest groźny? "To durnie". Prof. Simon odpowiada na pytania ws. koronawirusa, <a href="https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,171710,25849830,co-by-pan-powiedzial-osobom-ktore-mowia-ze-koronawirus-wcale.html">https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,171710,25849830,co-by-pan-powiedzial-osobom-ktore-mowia-ze-koronawirus-wcale.html</a> (dostęp: 14.04.2020 r.).</p> </div> <div id="ftn40"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref40" name="_ftn40" title="" id="_ftn40">[40]</a> Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm., dalej: k.c.</p> </div> <div id="ftn41"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref41" name="_ftn41" title="" id="_ftn41">[41]</a> Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. z 2019 r. poz. 2086, dalej: k.r.i.o.</p> </div> <div id="ftn42"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref42" name="_ftn42" title="" id="_ftn42">[42]</a> Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 11 października 2011 r., sygn. akt K 16/10, OTK ZU 8A/2011, poz. 80, pkt III.5.2.</p> </div> <div id="ftn43"> <p class="text-align-justify"><a href="#_ftnref43" name="_ftn43" title="" id="_ftn43">[43]</a> 16 kwietnia 2020 r.</p> </div> </div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> Thu, 16 Apr 2020 10:24:21 +0000 filip.bator 1723 at https://ordoiuris.pl Akt oskarżenia za znieważenie wizerunku Matki Boskiej. Skuteczna interwencja Ordo Iuris https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/akt-oskarzenia-za-zniewazenie-wizerunku-matki-boskiej-skuteczna-interwencja-ordo <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Akt oskarżenia za znieważenie wizerunku Matki Boskiej. Skuteczna interwencja Ordo Iuris <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 02/04/2020 - 12:45</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif"><b>Po interwencji Instytutu Ordo Iuris Prokuratura Rejonowa Warszawa Śródmieście-Północ skierowała akt oskarżenia przeciwko Dominice K. Kobieta w lipcu 2019 r. zaprezentowała w Internecie figurkę Matki Boskiej wykonaną w sposób przypominający żeński narząd płciowy. Wizerunek Maryi został także znieważony poprzez określenie przedmiotu wulgarną nazwą. Instytut złożył w tej sprawie zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa obrazy uczuć religijnych.</b></span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Dochód ze sprzedaży figurki miał być przeznaczony na jedną z organizacji ruchu LGBT. Do jego symboliki nawiązywała także kolorystyka przedmiotu. W zaprezentowanym nagraniu autorka sama łączy ideologiczny element z przedmiotem kultu religijnego. Zdaniem Instytutu Ordo Iuris wypełnia to znamiona przestępstwa z art. 196 Kodeksu karnego.</span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Ordo Iuris podjął także interwencje w innych przypadkach obrazy uczuć religijnych. Instytut złożył zawiadomienia w sprawach m.in. parodii precesji Bożego Ciała, profanacji wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej, czy znieważenia obrazu Maryi przez muzyka Adama Darskiego „Nergala”. </span></span></span></p> <p style="text-align:justify; margin:0cm 0cm 8pt"><span style="font-size:11pt"><span style="line-height:107%"><span style="font-family:Calibri,sans-serif">Przestępstwa obrazy uczuć religijnych czy też motywowane nienawiścią do chrześcijan można zgłaszać do <a href="http://cwr.ordoiuris.pl/">Centrum Wolności Religijnej Ordo Iuris</a> – cwr@ordoiuris.pl.</span></span></span></p> <blockquote class="twitter-tweet"> <p dir="ltr" lang="pl" xml:lang="pl">Prokuratura Rejonowa Wa-wa Śródmieście-Północ skierowała przeciwko Dominice K. akt oskarżenia za czyn z art. 196 KK (obraza uczuć religijnych). Kobieta sprofanowała wizerunek NMP tworząc z niego żeński narząd płciowy w barwach tęczy. To efekt zawiadomienia <a href="https://twitter.com/OrdoIuris?ref_src=twsrc%5Etfw">@OrdoIuris</a> <a href="https://t.co/wvExvrUC6M">https://t.co/wvExvrUC6M</a></p> — Bartosz Lewandowski (@BartoszLewand20) <a href="https://twitter.com/BartoszLewand20/status/1224584053183131648?ref_src=twsrc%5Etfw">February 4, 2020</a></blockquote> <script async="" src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2020-02/AdobeStock_288827962.jpeg?itok=G_Fph6Ft" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Adobe Stock</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/interwencja-procesowa" hreflang="pl">interwencja procesowa</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/obraza-uczuc-religijnych" hreflang="pl">obraza uczuć religijnych</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/matka-boska" hreflang="pl">Matka Boska</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/maryja" hreflang="pl">Maryja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/katolicyzm" hreflang="pl">katolicyzm</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/prokuratura" hreflang="pl">prokuratura</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/akt-oskarzenia" hreflang="pl">akt oskarżenia</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 04 Feb 2020 11:45:01 +0000 filip.bator 1647 at https://ordoiuris.pl Akademia Ordo Iuris - szkolenie "Prawo a religia – zagadnienia wyznaniowe w praktyce prawnej", 7 grudnia - Łódź https://ordoiuris.pl/dzialalnosc-instytutu/akademia-ordo-iuris-szkolenie-prawo-religia-zagadnienia-wyznaniowe-w-praktyce <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Akademia Ordo Iuris - szkolenie &quot;Prawo a religia – zagadnienia wyznaniowe w praktyce prawnej&quot;, 7 grudnia - Łódź <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 12/02/2019 - 10:48</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>"Prawo a religia – zagadnienia wyznaniowe w praktyce prawnej" - to temat czwartego szkolenia z cyklu Akademii Ordo Iuris. Wydarzenie odbędzie się 7 grudnia w Łodzi. Rekrutacja trwa do 6 grudnia.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://akademia.ordoiuris.pl/">STRONA AKADEMII ORDO IURIS</a></strong></p> <p class="text-align-justify">Akademia Ordo Iuris zapewnia poszerzenie wiedzy zdobywanej w trakcie studiów o merytoryczne treści z zakresu m.in. prawa cywilnego, rodzinnego, karnego, administracyjnego, gospodarczego czy międzynarodowego – zawsze w kontekście aksjologii Konstytucji RP, która jest fundamentem dla całego ładu prawnego. Część merytoryczna zostanie uzupełniona o warsztaty z kompetencji miękkich. Połączenie wiedzy i umiejętności oraz kompleksowe spojrzenie na kulturę prawną w Polsce i Europie, gwarantuje uczestnikom poszerzenie horyzontów i zdobycie umiejętności przydatnych w rozwoju kariery prawniczej i działaniach podejmowanych w przestrzeni społecznej.</p> <p class="text-align-justify">7 grudnia, godz. 9:00</p> <p class="text-align-justify">WPiA UŁ </p> <p class="text-align-justify">ul. Dr. S. Kopcińskiego 8/12</p> <p class="text-align-justify">90-033 Łódź</p> <p class="text-align-justify">Partner: Studenckie Koło Naukowe Myśli Polityczno-Prawnej UŁ</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2019-12/AOI_post_0.png?itok=Gzn_SN8Y" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-galeria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-galeria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig x field--field-galeria.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2019-12/AOI_event_FB_%C5%81%C3%B3d%C5%BA.png" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2019-12/AOI_event_FB_%C5%81%C3%B3d%C5%BA.png?itok=KseXi9Rm" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/akademia-ordo-iuris" hreflang="pl">akademia ordo iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/ordo-iuris" hreflang="pl">Ordo Iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/lodz" hreflang="pl">łódź</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkolenie" hreflang="pl">szkolenie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wyznanie" hreflang="pl">wyznanie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 02 Dec 2019 09:48:45 +0000 filip.bator 1558 at https://ordoiuris.pl Akademia Ordo Iuris - szkolenie "Wolność religijna w Polsce i na świecie", 23 listopada - Opole https://ordoiuris.pl/dzialalnosc-instytutu/akademia-ordo-iuris-szkolenie-wolnosc-religijna-w-polsce-i-na-swiecie-23 <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Akademia Ordo Iuris - szkolenie &quot;Wolność religijna w Polsce i na świecie&quot;, 23 listopada - Opole <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/127" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">filip.bator</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 11/19/2019 - 13:26</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>23 listopada w Opolu odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu Akademii Ordo Iuris. Jego tematem będzie wolność religijna w Polsce i na świecie.</strong> <strong>Wydarzenie jest skierowane do do młodych prawników – studentów i doktorantów oraz pracowników naukowych i praktyków. Rekrutacja trwa do 20 listopada.</strong></p> <p class="text-align-justify"><strong><a href="https://akademia.ordoiuris.pl/">STRONA AKADEMII ORDO IURIS</a></strong></p> <p class="text-align-justify">Akademia Ordo Iuris zapewnia poszerzenie wiedzy zdobywanej w trakcie studiów o merytoryczne treści z zakresu m.in. prawa cywilnego, rodzinnego, karnego, administracyjnego, gospodarczego czy międzynarodowego – zawsze w kontekście aksjologii Konstytucji RP, która jest fundamentem dla całego ładu prawnego. Część merytoryczna zostanie uzupełniona o warsztaty z kompetencji miękkich. Połączenie wiedzy i umiejętności oraz kompleksowe spojrzenie na kulturę prawną w Polsce i Europie, gwarantuje uczestnikom poszerzenie horyzontów i zdobycie umiejętności przydatnych w rozwoju kariery prawniczej i działaniach podejmowanych w przestrzeni społecznej.</p> <p class="text-align-justify">23 listopada, godz. 9:00</p> <p class="text-align-justify">Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego</p> <p class="text-align-justify">Katowicka 87a Opole</p> <p class="text-align-justify">Rekrutacja trwa do 20 listopada. Aby aplikować, należy wysłać CV wraz ze zdjęciem na adres: aoi@ordoiuris.pl.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2019-11/AOI_post_0.png?itok=gfeGkWJw" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Ordo Iuris</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-galeria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-galeria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig x field--field-galeria.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig * image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <a href="https://ordoiuris.pl/sites/default/files/2019-11/AOI_event_FB_Opole.png" data-lightbox="news-gallery"> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/thumbnail/public/2019-11/AOI_event_FB_Opole.png?itok=g4WDhwR8" width="100" height="100" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> </a> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/image-formatter--node--aktualnosc--field-galeria.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--field-galeria.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/akademia-ordo-iuris" hreflang="pl">akademia ordo iuris</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/opole" hreflang="pl">opole</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkolenie" hreflang="pl">szkolenie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/uniwersytet-opolski" hreflang="pl">uniwersytet opolski</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 19 Nov 2019 12:26:16 +0000 filip.bator 1530 at https://ordoiuris.pl Wbrew twierdzeniom „Gazety Wyborczej” Sąd Najwyższy w Argentynie nie usuwa religii ze szkół publicznych https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/wbrew-twierdzeniom-gazety-wyborczej-sad-najwyzszy-w-argentynie-nie-usuwa <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Wbrew twierdzeniom „Gazety Wyborczej” Sąd Najwyższy w Argentynie nie usuwa religii ze szkół publicznych <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/109" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">pawel.grabowski</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pt., 01/26/2018 - 13:15</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong><a href="http://wyborcza.pl/7,75399,22778195,sad-najwyzszy-argentyny-usuwa-religie-ze-szkol-publicznych.html#a=190&amp;c=8000">Gazeta Wyborcza alarmuje</a>, że </strong><strong>Sąd najwyższy Argentyny usuwa religię ze szkół publicznych. Nie jest to prawda - </strong><strong>Sąd Najwyższy w Argentynie uznał jedynie , że system edukacji publicznej w prowincji Salta zakłada nierówne traktowanie mniejszościowych grup religijnych oraz niewierzących. Podkreślił także prawo do otrzymania w szkole publicznej edukacji religijnej zgodnie z przekonaniami rodziców ucznia jest ogólnie przyjętym standardem praw człowieka – o czym Gazeta Wyborcza już nie wspomina. </strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W jednym z najnowszych orzeczeń argentyńskiego Sądu Najwyższego zakwestionowano sposób organizowania lekcji religii w taki sposób, iż katecheza nauczana była w czasie godzin lekcyjnych, pomiędzy innymi przedmiotami, a treść i kwalifikacje nauczyciela nie wymagały akceptacji organu państwowego. W ocenie Sądu to właśnie władze oświatowe powinny ostatecznie dysponować pełnym prawem dobierania nauczycieli religii, co stawia pod znakiem zapytania autonomię związków religijnych w zakresie edukacji religijnej i tym samym w procesie edukacyjnym oraz nadmiernie ingeruje w wolność wyznania. Orzeczenie to poddaje w wątpliwość praktykowanie w prowincji Salta wyłącznie katechezy jednej religii, co – zdaniem Sądu – miało dyskryminować przedstawicieli innych religii oraz osoby niewierzące.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Rzeczywiście w wielu szkołach publicznych prowincji Salta naucza się i praktykuje katechezę wyłącznie wyznania rzymskokatolickiego. W ocenie Sądu miało to sprzyjać dyskryminującym zachowaniom wobec dzieci, które nie należą do dominującej grupy religijnej oraz generować nierówności i wpływać na prawo do prywatności uczniów. W tym sensie jest to stanowisko zbieżne z argentyńską ustawą o publicznym wychowaniu z 1884 r., zgodnie z którą edukacja religijna ma prawo funkcjonowania w szkołach publicznych, pod warunkiem zachowania różnorodności religijnej oraz że będzie się odbywała przed lub po zajęciach szkolnych.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W ocenie Sądu Najwyższego zadaniem państwa jest harmonizowanie wspólnej egzystencji i dialogu między różnymi religiami oraz filozofiami życia. Prowincje mają natomiast pewną swobodę w zakresie spraw edukacyjnych, uwzględniającą ich lokalne tradycje, symbole i tożsamości.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Sąd Najwyższy potwierdził również, że art. 49 prowincjonalnej Konstytucji zapewnia prawo do otrzymania w szkole publicznej edukacji religijnej zgodnie z przekonaniami rodziców ucznia. Co więcej, zasadę tę uznano jako ogólnie przyjęty standard praw człowieka.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Warto dodać, że Konstytucja Argentyny w art. 2 aprobuje wsparcie dla religii katolickiej – „Rząd federalny popiera rzymskokatolicki apostolski kult.” Zdaniem Sądu ogranicza się jednak ono wyłącznie do wsparcia ekonomicznego.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Nie są w związku z tym prawdziwe twierdzenia, znajdujące się w artykule Gazety Wyborczej, iż zgodnie z tym orzeczeniem „szkoła jest świecka”, a „nauczanie religii w szkołach publicznych jest sprzeczne z konstytucją”.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2018-01/Fotolia_107138705_Subscription_Monthly_M.jpg?itok=uX4qgogr" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>Fotolia</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia" hreflang="pl">religia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/edukacja-0" hreflang="pl">Edukacja</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/argentyna" hreflang="pl">Argentyna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Fri, 26 Jan 2018 12:15:41 +0000 pawel.grabowski 899 at https://ordoiuris.pl Ordo Iuris apeluje do MEN o ochronę tożsamości kulturowej w polskich szkołach https://ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/ordo-iuris-apeluje-do-men-o-ochrone-tozsamosci-kulturowej-w-polskich-szkolach <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Ordo Iuris apeluje do MEN o ochronę tożsamości kulturowej w polskich szkołach <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/109" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">pawel.grabowski</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>czw., 12/21/2017 - 13:09</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Walka z jasełkami to kolejny etap walki z chrześcijaństwem i polską kulturą. Ordo Iuris apeluje do Ministerstwa Edukacji o wprowadzenie rozwiązań, które systemowo zagwarantują rodzicom i nauczycielom realizację ich konstytucyjnych praw w zakresie ochrony tożsamości kulturowej i wartości chrześcijańskich. </strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Małopolska, Lubelszczyzna i Wielkopolska - kolejne zgłoszenia rodziców, często z małych miejscowości i ten sam problem - próby zakazania wystawienia jasełek w szkołach. Analiza dostępnych przypadków, obejmująca także poprzednie lata, wskazuje jasno – walka z jasełkami to nie jednorazowe działanie, lecz wieloletni, starannie zaplanowany i przemyślany proces, która posiada swoich zwolenników w kraju i zagranicą. Mało kto wie, że już w 2013 r. jedna z polskich organizacji walczących o „szkołę wolną od religii” przygotowała broszurę informującą o tym jak skutecznie walczyć z jasełkami i Bożym Narodzeniem w szkołach.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W celu zapewnienia długofalowej ochrony konstytucyjnie gwarantowanych wartości w polskich szkołach, w petycji skierowanej do Ministerstwa Edukacji Narodowej Ordo Iuris apeluje o wprowadzenie systemowych rozwiązań. W petycji podkreślono, że system oświaty musi respektować chrześcijański system wartości, prawo rodziców do wychowywania dzieci w zgodzie z ich przekonaniami oraz służyć rozwijaniu poczucia poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, co znajduje wyraz w Konstytucji RP oraz ustawie z 2016 r. – Prawo oświatowe (podobnie zresztą ustawa z 1991 r. o systemie oświaty).</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W petycji Ordo Iuris przypomina, że system oświaty musi respektować prawo rodziców do wychowywania dzieci w zgodzie z ich przekonaniami. Zasada ta znajduje wyraz w Konstytucji RP.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">W tym roku prawnicy Ordo Iuris zaangażowali się w bieżące udzielanie informacji rodzicom, którzy spotkali się z takim problemem. Instytut w odpowiedzi na pytania przygotował także specjalną ulotkę, w której zawarto porady oraz uzasadnienie prawne dla wystawiania jasełek czy wspólnego kolędowania w placówkach edukacyjnych.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify"><em>Mało kto zdaje sobie sprawę, że walka z jasełkami w Polsce trwa od kilku lat i z roku na rok przybiera na sile, czego nie zmieniły nawet ostatnie wybory parlamentarne. Niestety coraz częściej dochodzi do sytuacji, kiedy rodzice i nauczyciele napotykają na poważne przeszkody w realizacji obowiązującego prawa. Aby uniknąć sytuacji, w której elementy tożsamości kulturowej wypierane są ze szkół pod dyktando mniejszości, uruchomiliśmy szereg działań, m.in. apel do MEN oraz bieżące wsparcie rodziców. </em>– powiedział dr Marcin Olszówka, analityk Ordo Iuris.</p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Zachęcamy do pobrania ulotki oraz <a href="http://www.maszwplyw.pl/jaselka-na-cenzurowanym-,78,k.html">do podpisania petycji na stronie www.maszwplyw.pl.</a></p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2017-12/jase%C5%82ka_baner_www_duzy_strona_www_OI.png?itok=I-xvKKf6" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/jaselka" hreflang="pl">jasełka</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/boze-narodzenie" hreflang="pl">boże narodzenie</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/religia-w-szkole-0" hreflang="pl">religia w szkole</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/konstytucja" hreflang="pl">konstytucja</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Thu, 21 Dec 2017 12:09:50 +0000 pawel.grabowski 881 at https://ordoiuris.pl W obronie jasełek i kolędowania https://ordoiuris.pl/rodzina-i-malzenstwo/w-obronie-jaselek-i-koledowania <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> W obronie jasełek i kolędowania <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/109" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">pawel.grabowski</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>wt., 12/12/2017 - 14:36</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify"><strong>Tuż przed Świętami Bożego Narodzenia do Instytutu Ordo Iuris wpływają zapytania od zaniepokojonych rodziców, których dzieciom odmawia się prawa do wystawiania jasełek czy wspólnego śpiewania kolęd. W opinii Instytutu to naruszenie Konstytucji oraz dyskryminacja chrześcijan i ich wartości.</strong></p> <p class="text-align-justify"> </p> <p class="text-align-justify">Grudzień to czas przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia. To już tradycja, że w tym czasie w wielu polskich szkołach i przedszkolach wystawiane są jasełka, organizowane jest wspólne kolędowanie. Niestety coraz częstsze są sytuacje, w których rodzice dzieci nieuczestniczących w tych świątecznych wydarzeniach, żądają ich całkowitego zaprzestania powołując się na tzw. „świeckość szkoły".</p> <p class="text-align-justify">Instytut Ordo Iuris, do którego w ostatnich tygodniach dotarło kilka takich zgłoszeń, udziela wsparcia rodzicom broniącym polskiej tożsamości kulturowej i wartości chrześcijańskich w placówkach edukacyjnych.</p> <p class="text-align-justify"><em>Po udzieleniu wskazówek jak reagować, jakich argumentów używać w dyskusji, udało nam się skutecznie udaremnić kilka prób zablokowania jasełek w szkołach i przedszkolach. Rodzice muszą być świadomi, że prawo stoi po ich stronie i powinni sprzeciwiać się praktykom, których celem jest dyskryminacja katolików i ich wartości.</em> – powiedział dr Marcin Olszówka, analityk Ordo Iuris.</p> <p class="text-align-justify">System oświaty musi respektować prawo rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z wiarą katolicką i w duchu tradycji narodowych, które zakorzenione są w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu. W szczególności nie jest dopuszczalne, aby zabraniać dzieciom, których rodzice sobie tego życzą, organizowania jasełek czy śpiewania kolęd. Zabronić im tego nie mogą ani władze placówki, ani inni rodzice. To uderzenie w tożsamość kulturową polskich rodzin. Prawo do wystawiania jasełek oraz śpiewania kolęd w szkołach i przedszkolach, ma przede wszystkich charakter kulturowy i stanowi fragment tożsamości konstytucyjnej państwa polskiego. Oczywiście, jasełka i kolędy zawsze w mniejszym lub większym stopniu zachowują charakter religijny, niemniej w przypadku organizowania w placówkach edukacyjnych walor kulturowy zdecydowanie przeważa.</p> <p class="text-align-justify">Należy wspomnieć, iż zgodnie z preambułą ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe nauczanie i wychowanie ma respektować chrześcijański system wartości i służyć rozwijaniu poczucia poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, którego elementem są jasełka i kolędy oraz uroczyste obchodzenie m.in. Świąt Bożego Narodzenia. Poza tym, zgodnie z art. 13 ustawy o systemie oświaty na szkole i placówkach publicznych, jako instytucjach publicznych, ciąży obowiązek umożliwienia uczniom podtrzymywania ich tożsamości narodowej i religijnej, czego sposobem z pewnością jest wystawianie jasełek, śpiewanie kolęd oraz obchodzenie Świąt Bożego Narodzenia.</p> <p class="text-align-justify">Jasełek i kolędowania w placówkach edukacyjnych broni Konstytucja RP. Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 20 kwietnia 1993 r. stwierdził, że odmawianie modlitwy w szkole publicznej przez tych, którzy sobie tego życzą jest wypełnieniem konstytucyjnego prawa do swobody praktykowania religii, a uniemożliwienie tego typu praktyk stanowi naruszenie Konstytucji. Analogicznie należy ocenić uniemożliwienie wystawienia jasełek i śpiewania kolęd ze względu na ich religijny charakter. Art. 53 ust. 6 Konstytucji wyraźnie zabrania zmuszania do <u>nieuczestniczenia</u> w praktykach religijnych, co obejmuje również przedstawienia o charakterze kulturowo-religijnym.</p> <p class="text-align-justify">Trzeba też zwrócić uwagę, że art. 25 ust. 2 <em>in fine </em>Konstytucji gwarantuje każdemu – a więc także katolikom – swobodę wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych w życiu publicznym.</p> <p class="text-align-justify"><em>Oczywiście, jeżeli dany rodzic kategorycznie nie życzy sobie udziału jego dziecka w jasełkach i śpiewania kolęd, to jego wola powinna zostać uszanowana, niemniej w żadnym razie nie jest dopuszczalne, aby zabraniał tego innym.</em> – dodaje dr Olszówka.</p> <p class="text-align-justify">Ordo Iuris udziela pomocy prawnej rodzinom, które spotkają się z próbą zakazania szkolnych jasełek. Zgłoszeni można kierować na adres: <a href="mailto:biuro@ordoiuris.pl">biuro@ordoiuris.pl</a>. W najbliższych dniach na podstawie zgłoszeń, które wpłynęły do Instytutu opublikowana zostanie także analiza prawna dotycząca tego tematu.</p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2017-12/mailing_jase%C5%82ka3.png?itok=zwSuXnjf" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-sumienia-0" hreflang="pl">wolność sumienia</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/placowka-edukacyjna" hreflang="pl">placówka edukacyjna</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Tue, 12 Dec 2017 13:36:39 +0000 pawel.grabowski 877 at https://ordoiuris.pl Czy Sąd Najwyższy stanie w obronie wolności religijnej nauczycieli? https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/czy-sad-najwyzszy-stanie-w-obronie-wolnosci-religijnej-nauczycieli <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--title--aktualnosc.html.twig * field--node--title.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--title.html.twig * field--string.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> Czy Sąd Najwyższy stanie w obronie wolności religijnej nauczycieli? <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--title--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--uid--aktualnosc.html.twig x field--node--uid.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--uid.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <span> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'username' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> <span lang="" about="/user/40" typeof="schema:Person" property="schema:name" datatype="">joanna.zajac</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/user/username.html.twig' --> </span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--uid.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--created--aktualnosc.html.twig x field--node--created.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--created.html.twig * field--created.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <span>pon., 09/04/2017 - 11:06</span> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field--node--created.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'links__node' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * links--node.html.twig x links.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/navigation/links.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--body--aktualnosc.html.twig * field--node--body.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--body.html.twig * field--text-with-summary.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <p class="text-align-justify">W przedstawionej Sądowi Najwyższemu <a href="http://www.ordoiuris.pl/wolnosci-obywatelskie/zdjecie-krzyza-w-szkole-w-krapkowicach-opinia-amicus-curiae-dla-sadu">opinii <em>amicus curiae </em>w głośnej sprawie zdjęcia krzyża w szkole w Krapkowicach</a>, Ordo Iuris zwraca uwagę na wadliwość wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, który prowadzi do dyskryminacji osób wierzących i może stanowić precedens oraz zachętę dla dalszych działań dyskryminacyjnych.</p> <p class="text-align-justify">Sprawa dotyczy zdjęcia krzyża zawieszonego w pokoju nauczycielskim Zespołu Szkół w Krapkowicach, czego dopuściła się jedna z nauczycielek, argumentując że symbol ten kojarzy się jej z cierpieniem, a jego usunięcie określiła jako „eksperyment socjologiczny”. W odpowiedzi na to zachowanie, większość nauczycieli Zespołu Szkół zwróciło się do dyrekcji o wyciągnięcie konsekwencji służbowych wobec nauczycielki. Podczas zwołanej rady pedagogicznej nauczyciele w większości wyrazili dezaprobatę dla działań swej koleżanki. W numerze lokalnej gazety opublikowali także oświadczenie dotyczące sporu. Nauczycielka po tych wydarzeniach pozwała szkołę, domagając się odszkodowania z tytułu naruszenia przez pracodawcę zakazu dyskryminacji w postaci molestowania ze względu na bezwyznaniowość.</p> <p class="text-align-justify">Sąd pierwszej instancji stwierdził, że dyrekcja dopuściła się  względem powódki działań dyskryminujących oraz naruszyła jej godność osobistą. Wyrok ten został zaskarżony przez obydwie strony, jednak sąd odwoławczy utrzymał w mocy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji. Od wyroku Sądu Apelacyjnego Prokurator Regionalny we Wrocławiu wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że zachowania dyrekcji szkoły – i nauczycieli – należy traktować jako przejaw dyskryminacji w postaci molestowania, a nie jako zastosowanie przyznanych jej z mocy prawa instrumentów mających na celu zakończenie konfliktu powstałego w wyniku celowej prowokacji powódki.</p> <p class="text-align-justify">Ordo Iuris w przekazanej Sądowi Najwyższemu opinii zwraca uwagę, że wydarzenia, których przebieg został ustalony przez sąd, stanowiły wyraz przewidzianej przez prawo i proporcjonalnej reakcji na bezprawne zachowania powódki, które naruszały konstytucyjnie gwarantowane prawa nauczycieli. Innymi słowy, dyrektor szkoły działała w granicach prawa.</p> <p class="text-align-justify">Wolność sumienia i religii jest jednym z podstawowych praw człowieka, którego ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Obejmuje ona wolność ekspresji religijnej, której jedną z form jest obecność krzyża w przestrzeni publicznej, w tym w budynkach publicznych. W niniejszej sprawie powódka swoim prowokacyjnym zachowaniem doprowadziła do naruszenia praw innych osób. Przyznanie jej ochrony prawnej przez Sąd Apelacyjny może stanowić zachętę do podejmowania przez inne osoby podobnych zachowań, których celem będzie ograniczanie praw ludzi wierzących. Już z tej przyczyny zaskarżony wyrok powinien zostać uchylony.</p> <p class="text-align-justify">Ordo Iuris zwraca również uwagę, że Sąd Apelacyjny przyjął błędną wykładnię terminu „molestowanie” na gruncie prawa pracy i w konsekwencji przypisał dyrektor szkoły intencję wywołania krytycznej reakcji ze strony innych pracowników, podczas gdy wywołanie tej reakcji było skutkiem "eksperymentu socjologicznego" nauczycielki, która bezprawnie zdjęła krzyż w pokoju nauczycielskim. Działania dyrekcji były zatem następstwem, a nie przyczyną reakcji pozostałych nauczycieli. </p> <p class="text-align-justify">W opinii Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, Sąd Najwyższy zgodnie ze swoją ustrojową rolą, powinien uchylić zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego, który <em>de facto</em> prowadzi do dyskryminacji osób wierzących i może stanowić niebezpieczny precedens dla kolejnych prowokacji naruszających wolność religijną w miejscu pracy. </p> <p class="text-align-justify"> </p> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--body--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig * field--node--field-kategoria.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-kategoria.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> Kategoria } <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-kategoria--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: x field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zdjecie.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zdjecie.html.twig * field--image.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_formatter' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * image-formatter--node--aktualnosc--field-zdjecie.html.twig x image-formatter.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image_style' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'image' --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <img src="/sites/default/files/styles/artykul_full/public/2017-09/Fotolia_168667267_Subscription_Monthly_M.jpg?itok=eyVk_Xtu" width="250" height="250" alt="" typeof="foaf:Image" /> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-style.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/image-formatter.html.twig' --> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/news_block/field--node--field-zdjecie--aktualnosc.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-zrodlo-zdjecia--aktualnosc.html.twig * field--node--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-zrodlo-zdjecia.html.twig * field--string.html.twig x field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <div>fotolia.com</div> <!-- END OUTPUT from 'core/themes/stable/templates/field/field.html.twig' --> <!-- THEME DEBUG --> <!-- THEME HOOK: 'field' --> <!-- FILE NAME SUGGESTIONS: * field--node--field-tagi--aktualnosc.html.twig x field--node--field-tagi.html.twig * field--node--aktualnosc.html.twig * field--field-tagi.html.twig * field--entity-reference.html.twig * field.html.twig --> <!-- BEGIN OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> <hr> <ul class="tags_list"> <li class="label label-ordo2"><a href="/wolnosc-religijna" hreflang="pl">wolność religijna</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/szkola" hreflang="pl">szkoła</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/krzyz" hreflang="pl">krzyż</a></li> <li class="label label-ordo2"><a href="/symbole-religijne" hreflang="pl">symbole religijne</a></li> </ul> <!-- END OUTPUT from 'themes/custom/ordoiuris/templates/page_node/field--node--field-tagi.html.twig' --> Mon, 04 Sep 2017 09:06:45 +0000 joanna.zajac 814 at https://ordoiuris.pl