Od jednomyślności w Unii Europejskiej zależy skuteczność sankcji nakładanych na Rosję

Adobe Stock

· Na Ukrainie toczy się wojna wywołana rosyjską agresją.

· Działania Rosji naruszają szereg aktów prawa międzynarodowego, m.in. Kartę Narodów Zjednoczonych czy Statut Rady Europy.

· Unia Europejska ma duży potencjał sprawczy w obszarze nałożenia na Rosję sankcji gospodarczych i finansowych.

· Wprowadzenie do postanowień embarga z 2014 r. klauzul pozwalających na niemal całkowite jego ominięcie przez państwa członkowskie, chcące kontynuować współpracę na rynku zbrojeniowym z Rosją ukazało słabość i brak jednolitości w Unii Europejskiej.

· Skuteczność sankcji będzie w znacznej mierze uzależniona od chęci realizacji wspólnego celu przez kraje członkowskie i maksymalnym ograniczeniu luk prawnych.

· Instytut Ordo Iuris przygotował w maju ekspertyzę na ten temat.  

PRZECZYTAJ ANALIZĘ – LINK

Opinia sporządzona przez Weronikę Przebierałę i Annę Kubacką na zlecenie Europejskich Konserwatystów i Reformatorów i biura europosła Witolda Waszczykowskiego, za zgodą autorek publikowana na stronie Instytutu Ordo Iuris.

„Od momentu rosyjskiej agresji na Ukrainę UE podjęła szereg działań, które miały jednoznacznie świadczyć o poparciu dla strony ukraińskiej. Liczne słowa potępienia oraz kolejne pakiety sankcji miały na celu przekazanie opinii publicznej, że Unia potępia działania Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z zapowiedzią wysokiego przedstawiciela UE do spraw zagranicznych, Rosja miała stanąć w obliczu „bezprecedensowej izolacji” w wyniku wdrożenia najostrzejszych sankcji w historii Unii Europejskiej. Jednak analiza działań podjętych przez Unię pokazuje, że nie wszystkie możliwe kroki zostały podjęte, część z podjętych decyzji zapadła ze znaczącym opóźnieniem, a niektóre z nich wydają się być jedynie iluzoryczne, obliczone na cele polityczno-propagandowe" – komentuje Anna Kubacka z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.

Międzynarodowy konflikt zbrojny został zapoczątkowany w 2014 r., kiedy to Rosja dokonała bezprawnego zajęcia Krymu, będącego integralną częścią Ukrainy. Rosyjskie wojska dopuszczają się szeregu zbrodni wojennych, a wiele wskazuje na to, że ich działania wypełniają też znamiona zbrodni ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości.

Możliwość wpłynięcia na postępowanie władz Rosji posiada Unia Europejska. Rosja jest jednym z głównych partnerów strategicznych Unii, a przede wszystkim jednym z największych partnerów gospodarczych – gdy idzie o surowce energetyczne – licznych państw członkowskich UE. Obecne działania Rosji jawnie sprzeciwiają się natomiast deklarowanym przez Unię wartościom, takim jak sprawiedliwość, wolność, demokracja czy poszanowanie godności osoby ludzkiej i poszanowanie praw człowieka.

Podstawowym narzędziem, poprzez które UE może wywrzeć wpływ na Rosję, są sankcje. Zauważalny jest jednak brak jednomyślności w tym zakresie wśród państw członkowskich, co ogranicza skuteczność sankcji. Przykładowo, luki prawne, które wprowadzono do embarga na broń z 2014 r. doprowadziły do sytuacji, w której Unia, potępiająca działania Rosji na Ukrainie, de facto stała się odpowiedzialna za jej dozbrajanie przez szereg lat. Od chęci ograniczenia tego typu wyłączeń oraz realizacji wspólnego celu przez wszystkie kraje członkowskie, zależy skuteczność i siła nakładanych na Rosję ograniczeń.