Informujemy, że Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane przez Fundację Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris z siedzibą w Warszawie przy ul. Zielnej 39, kod pocztowy 00-108 (administrator danych) w ramach utrzymywania stałego kontaktu z naszą Fundacją w związku z jej celami statutowymi, w szczególności poprzez informowanie o organizowanych akcjach społecznych. Podstawę prawną przetwarzania danych osobowych stanowi art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).

Podanie danych jest dobrowolne, niemniej bez ich wskazania nie jest możliwa realizacja usługi newslettera. Informujemy, że przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Korzystanie z newslettera jest bezterminowe. W każdej chwili przysługuje Pani/Panu prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych. W takim przypadku dane wprowadzone przez Pana/Panią w procesie rejestracji zostaną usunięte niezwłocznie po upływie okresu przedawnienia ewentualnych roszczeń i uprawnień przewidzianego w Kodeksie cywilnym.

Do Pani/Pana danych osobowych mogą mieć również dostęp podmioty świadczące na naszą rzecz usługi w szczególności hostingowe, informatyczne, drukarskie, wysyłkowe, płatnicze. prawnicze, księgowe, kadrowe.

Podane dane osobowe mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym również w formie profilowania. Jednak decyzje dotyczące indywidualnej osoby, związane z tym przetwarzaniem nie będą zautomatyzowane.

W razie jakichkolwiek żądań, pytań lub wątpliwości co do przetwarzania Pani/Pana danych osobowych prosimy o kontakt z wyznaczonym przez nas Inspektorem Ochrony Danych pisząc na adres siedziby Fundacji: ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa, z dopiskiem „Inspektor Ochrony Danych” lub na adres poczty elektronicznej [email protected]

Przejdź do treści
PL | EN
Facebook Twitter Youtube

Opinia Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris w sprawie Planu równości płci dla Politechniki Krakowskiej na lata 2021-2024

Data publikacji: 16.06.2021

Główne tezy opinii:

• Deklarowanym celem Planu równości płci dla Politechniki Krakowskiej na lata 2021-2024 (projektem dokumentu, opublikowanym na ogólnodostępnej stronie internetowej Politechniki Krakowskiej, obecnie jeszcze formalnie nie przyjętym) jest dążenie do tego, by „Politechnika Krakowska była miejscem bezpiecznym, umożliwiającym wszystkim wolny od przeszkód rozwój naukowy i osobisty”. Cel ten nie budzi kontrowersji i w pełni zasługuje na aprobatę. Wątpliwości budzić mogą natomiast niektóre środki, które mają przyczynić się do jego realizacji, nie będąc jednak właściwymi ku temu instrumentami.

• Niektóre z postulatów Planu zasługują na aprobatę, w szczególności zmiany służące łączeniu pracy zawodowej i awansu naukowego z macierzyństwem, rodzicielstwem i obowiązkami domowymi.

• Jednak znaczna część Planu została oparta na ideologicznych założeniach i rozwiązaniach, które mogą być prowadzić do skutków sprzecznych z prawem powszechnie obowiązującym, co uzasadnia odstąpienie od pomysłów wdrażania Planu. Rekomenduje się przyjęcie dokumentu, który będzie realizował wskazany cel bez naruszania konstytucyjnych wolności i praw. Część zaproponowanych w obecnym Planie zmian zmierza bowiem do zastąpienia konstytucyjnej zasady równości płci zasadą „zrównoważonej reprezentacji płci”.

• Plan równości płci, mimo iż nie jest dokumentem prawnie wiążącym, to jednak – w razie jego przyjęcia przez stosowne organy Politechniki Krakowskiej - stanowiłby podstawę do opracowania stosownych aktów wdrażających w życie postulaty w nim zawarte. Wdrożenie postulatów zawartych w Planie mogłoby skutkować dyskryminacją lub faworyzowaniem danej płci w określonej dziedzinie naukowej w zależności od stwierdzenia nadreprezentacji tej płci, bądź przewagi płci przeciwnej.

• Docelowo plan powinien być dokumentem, który w sposób prawidłowy realizowałby zasady określone w Konstytucji RP – w tym w szczególności zasadę opieki i ochrony nad macierzyństwem i rodzicielstwem, równości kobiet i mężczyzn oraz wolności prowadzenia badań naukowych.

Plan równości płci dla Politechniki Krakowskiej na lata 2021-2024[1] zaprojektowany i opracowany w ramach projektu HORIZON2020 – GEECCO „Gender Equality in Engineering through Communication and Commitment” dla całej społeczności akademickiej Politechniki Krakowskiej – projekt dokumentu opublikowany na ogólnodostępnej stronie internetowej Politechniki Krakowskiej, obecnie jeszcze formalnie nie przyjęty - opiera się na ideologicznych założeniach i zagraża konstytucyjnym wartościom, które docelowo ma chronić. Mimo, iż Plan zawiera godne uznania rozwiązania dotyczące łączenia pracy zawodowej i kariery naukowej z życiem rodzinnym i obowiązkami domowymi, to jednak w znacznej części forsuje rozwiązania, które mogą przyczynić się do naruszenia konstytucyjnej zasady równości kobiet i mężczyzn. Niniejsza analiza dotyczy jedynie postulatów o ideologicznym podłożu, które mogą naruszyć polski porządek prawny i godzić w wolność nauczania, prowadzenia badań naukowych i ogłaszania ich wyników.

Deklarowanym celem Planu jest dążenie do tego, by „Politechnika Krakowska była miejscem bezpiecznym, umożliwiającym wszystkim wolny od przeszkód rozwój naukowy i osobisty”. Cel ten nie budzi kontrowersji i w pełni zasługuje na aprobatę. Wątpliwości budzić mogą natomiast środki, które mając przyczynić się do jego realizacji, nie będą jednak właściwymi ku temu instrumentami. Autorzy Planu dążą do realizacji jego celu głównego poprzez zapewnienie równowagi płci” w miejsce równego dostępu do badań naukowych i ogłaszania ich wyników. Uznanie płci jako kryterium decydującego o przyjęciu na dany kierunek, bądź stanowisko prowadzić będzie do nieuzasadnionego preferowania płci niedoreprezentowanej pod względem liczebności, a co za tym idzie nierównego traktowania. Aktualnie występująca nierównowaga płci wśród pracowników Politechniki Krakowskiej będących nauczycielami akademickimi (odsetek kobiet ogółem w 2019 r. wynosił 37,1% wszystkich pracowników będących nauczycielami akademickimi – s. 9 Planu) wynika z preferencji i zainteresowań kobiet i mężczyzn. Odpowiada to ogólnemu udziałowi kobiet wśród studentów polskich politechnik, który w 2019 r. wynosił 36% liczby studentów ogółem[2].Nadmienić warto, że według badań OECD Polska jest krajem o najwyższym odsetku absolwentek kierunków technicznych i przyrodniczych wśród wszystkich 37 państw należących do Organizacji Współpracy i Rozwoju[3]. Wątpliwym jest, by wpływ na udział kobiet w ogólnej liczbie nauczycieli akademickich w Politechnice Krakowskiej miały jakiekolwiek działania o charakterze dyskryminacyjnym. Potwierdza to fakt, że w grupie pracowników ogółem nieznacznie przeważają kobiety (według danych za 2019 r. kobiety stanowiły 50,5% wszystkich pracowników – s. 10 Planu).

Tymczasem autorzy Planu w części diagnostycznej Planu wyraźnie wskazują na istnienie szeregu praktyk dyskryminacyjnych na Politechnice Krakowskiej. Twierdzą m.in., że na uczelni tej istnieją „silnie zakorzenionych stereotypy i niewypowiedziane uprzedzenia”. Należałoby jednak postawić pytanie o metodologię badań, na których opierają się te diagnozy – jak bowiem empirycznie zweryfikować istnienie „niewypowiedzianych” uprzedzeń? Należałoby też wykazać konkretne przypadki działań dyskryminujących (najlepiej potwierdzonych orzeczeniami sądowymi lub rozstrzygnięciami w sprawach dyscyplinarnych, które przy znacznym natężeniu praktyk dyskryminacyjnych powinny się pojawić) lub przywołać jakiekolwiek dane statystyczne w tym względzie (w Planie znajdują się jedynie odwołania do ogólnopolskich badań dotyczących molestowania seksualnego, co zasadniczo jest odrębnym zagadnieniem).

Struktura zatrudnieniowa wśród nauczycieli akademickich determinowana jest zatem naturalnymi preferencjami kobiet i mężczyzn, co czyni wszelkie tezy o niedostatecznej reprezentacji kobiet wątpliwymi. Odsetek kobiet wśród nauczycieli akademickich Politechniki Krakowskiej odpowiada bowiem ogólnemu odsetkowi kobiet, które studiują na kierunkach oferowanych na politechnikach w Polsce. Nie sposób dostrzec w istniejącym stanie rzeczy jakichkolwiek przejawów strukturalnej nierówności czy też dyskryminacji. Jego zmiana nastąpić może nie przez odgórne działania prawodawcze, a w sposób samoistny, przez zwiększenie zainteresowania kobiet studiami technicznymi.

Pomimo wszelkich wątpliwości odnoszących się do części diagnostycznej Planu przyjęto, że ma on w założeniu doprowadzić do wyrównania poziomu płci w różnych dziedzinach i dyscyplinach naukowych, co oznacza, że w przypadkach granicznych („gdy kandydaci różnych płci posiadają takie same kwalifikacje” – s. 19) to płeć, a nie dorobek naukowy będzie decydować o rozwoju kariery naukowej(brak jakiejkolwiek wzmianki o dorobku naukowym, mowa wyłącznie o kwalifikacjach, mimo że nie są to pojęcia tożsame). Mimo, iż plan w dużej mierze wskazuje na potrzebę zapewnienia kobietom odpowiednich warunków do prowadzenia badań naukowych, uzyskiwania awansu i kontynuowania kariery naukowej w połączeniu z macierzyństwem, to jednak stawiając równowagę płci jako wartość nadrzędną może prowadzić do dyskryminacji kobiet na tych kierunkach, na których kobiety przeważają.

Trzy cele strategii równości płci Komisji Europejskiej stanowią zarazem główne cele Planu równości płci dla Politechniki Krakowskiej. Są nimi:

  1. zapewnienie równowagi płci w procesach i organach decyzyjnych,
  2. wspieranie równości w karierze naukowej,
  3. włączenie wymiaru płci, biologicznego i społecznego, do badań i treści innowacyjnych.

Osiągnięcie tych celów ma być możliwe m.in. dzięki „zlikwidowaniu prawnych i organizacyjnych barier w rekrutacji oraz podtrzymywaniu i rozwoju karier kobiet naukowczyń” (s. 4 Planu). Plan nie precyzuje przy tym czym są bariery prawne bądź organizacyjne, pozostawiając tym samym szerokie pole do nadużyć w tym zakresie.

W Planie równości płci dla Politechniki Krakowskiej przyjęto dwa nadrzędne cele, którymi są zmiany instytucjonalne w strukturze uczelni i rozwój świadomości społeczności akademickiej PK w kierunku akceptacji równości i różnorodności (s. 13 Planu). W Planie postulowane jest wprowadzenie nowych zasad we wszystkich jednostkach organizacyjnych Politechniki Krakowskiej, które w zamyśle autorów pozwolą osiągnąć te cele. Natomiast kluczowym dla zmiany zachowania i równego traktowania wszystkich członków społeczności akademickiej jest zdaniem autorów GEP podniesienie „poziomu świadomości społecznej o funkcjonujących stereotypach i nieujawnionych, istniejących barierach w podejmowaniu różnych ról społecznych” (ibidem).

Proponowane zmiany nie służą wzmocnieniu i rozwinięciu konstytucyjnej zasady równości wobec prawa, ale wprowadzają zamiast zasady równości wobec prawa zasadę równowagi płci, która zakłada osiągnięcie stanu równowagi liczbowej (parytetu) kobiet i mężczyzn w organach i procesach decyzyjnych. Osiągnięcie stanu równowagi płci kobiet i mężczyzn poprzez faworyzowanie płci niedoreprezentowanej na określonych stanowiskach czy kierunkach oznacza stosowanie kryteriów różnicujących sytuację prawną podmiotów prawa (kobiet i mężczyzn), a tym samym prowadzi do naruszenia konstytucyjnych zasad równości wobec prawa oraz zasady niedyskryminacji. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje się, że „zasada równości w prawie polega na tym, iż wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną mają być traktowane równo, tj. bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących, co oznacza także sprawiedliwie”[4].

Propozycje zawarte w Planie nie spełniają nawet w najmniejszym stopniu kryteriów tzw. uprzywilejowania wyrównawczego, którego celem jest zmniejszenie nierówności faktycznie występujących (a zatem zidentyfikowanych w sposób empiryczny, w oparciu o konkretne i weryfikowalne dane) w życiu społecznym pomiędzy kobietami a mężczyznami. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, aby zróżnicowanie ze względu na płeć nie miało charakteru dyskryminującego muszą przemawiać za nim argumenty, które uzasadniają jego wprowadzenie. Trybunał podkreśla, że „argumentu takiego nie może też stanowić powołanie się na – skądinąd oczywiste – biologiczne i społeczne różnice między kobietami a mężczyznami”[5]. Uzasadnianie takie jest możliwe tylko wtedy, gdy cechy te mają charakter relewantny, tzn. pozostają w bezpośrednim i koniecznym związku z dokonywanymi zróżnicowaniami. Jak dalej stwierdza Trybunał: „tego typu relewantność występuje w odniesieniu do szeregu takich zawodów i zatrudnień, w których biologiczne różnice między płciami bezpośrednio rzutują na możliwość wykonywania danej pracy przez kobiety i tempo ich «zużywania się» w takiej pracy”[6]. Trudno jednak uznać, że różnice między płciami rzutują bezpośrednio na pracę naukową kobiet i mężczyzn, a tym bardziej, że różnice te przekładają się na dysproporcje w występowaniu obu płci na określonych kierunkach studiów czy stanowiskach związanych z pracą badawczą lub dydaktyczną. Żadne prawne ograniczenia czy limity ze względu na płeć nie występują w tym zakresie, a bardziej lub mniej liczna obecność kobiet lub mężczyzn na danym kierunku/stanowisku jest efektem świadomego wyboru ścieżki zawodowej. Tak też przyjął Trybunał Konstytucyjny uznając, że w przypadku nauczycieli akademickich zachodzi „brak relewantności cechy biologicznych i społecznych różnic między płciami, bo w pracy naukowej nie mają (one) istotnego znaczenia dla skutecznego kontynuowania pracy zawodowej i uzyskiwania kolejnych awansów”[7].

Drugim kryterium, które zdaniem Trybunału Konstytucyjnego uzasadnia różnicowanie sytuacji prawnej podmiotów podobnych jest proporcjonalność tzn. waga interesu, któremu służyć ma różnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów naruszonych przez równe potraktowanie podmiotów podobnych. Jak wyżej wskazano równe traktowanie kobiet i mężczyzn w pracy naukowej jest w pełni usprawiedliwione i prawnie nakazane, a wszelkie odstępstwa od równego traktowania kobiet i mężczyzn w takiej sytuacji stanowią formę dyskryminacji i naruszają zasadę równości wobec prawa. Politechnika Krakowska zaleca, aby w przypadku, gdy kandydaci różnych płci posiadają takie same kwalifikacje, stanowisko obejmowała osoba z niedoreprezentowanej płci/grupy.  Trudno jednak wyobrazić sobie sytuację, w której dwie lub więcej osób posiadają takie same osiągnięcia naukowe. Ponadto Politechnika Krakowska chce, aby spełnienie zasady zrównoważonej reprezentacji kobiet i mężczyzn w ciałach decyzyjnych na szczeblu Uczelni i wydziałów, w zespołach eksperckich i recenzenckich oraz organizowanych przez Politechnikę konferencjach i seminariach naukowych – było premiowane dodatkowymi punktami.

Trzecim kryterium, które także nie zostało spełnione, jest związek z innymi normami, zasadami lub wartościami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych. W treści dokumentu takie normy, zasady lub wartości nie zostały wskazane, zaś proponowane zmiany zmierzając do zastąpienia zasady równości płci zasadą równowagi płci godzą w konstytucyjne prawa i wartości (w tym przede wszystkim w zasadę równości kobiet i mężczyzn oraz zakaz dyskryminacji, o których mowa w art. 33 ust. 1 i 2 oraz w art. 32 ust. 2 Konstytucji RP). Ponadto jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny „dokonywane przez prawo zróżnicowanie obywateli, którego celem jest doprowadzenie do faktycznej równości kobiet i mężczyzn w sferze zatrudnienia, nie może być podstawą ani uzasadnieniem dla kreowania nierówności na innej płaszczyźnie”[8]. Tymczasem proponowane w Planie rozwiązania, takie jak grupy networkingowe i specjalny program adresowane wyłącznie do badaczek, a także nagrody dla osób podejmujących badania „włączające aspekty równości” (co skądinąd trudno sobie wyobrazić w przypadku dyscyplin z zakresu nauk technicznych) mogą prowadzić również do naruszenia wolności badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, chronionych na gruncie art. 73 Konstytucji RP. Apriorycznie zakładając, że zawód inżyniera postrzegany jest stereotypowo jako bardziej odpowiedni dla mężczyzn Plan podważa świadome i dobrowolne decyzje dotyczące kariery naukowej Polaków i Polek. W innym miejscu Plan zawiera informację, że na podstawie prowadzonych badań i sprawozdań rektora Politechniki Krakowskiej nie odnotowano znaczących różnic odnośnie proporcji płci w całych grupach pracowników i studentów, a jedynie, że dysproporcje te występują na poszczególnych stanowiskach.

Mimo, iż Plan równości płci dla Politechniki Krakowskiej nie jest jeszcze wiążącym aktem prawnym czy nawet formalnie przyjętym dokumentem programowym (stanowi projekt autorski dokument opracowany przez grupę badawczą), to jednak może on posłużyć wydaniu w przyszłości stosownych aktów wdrażających w życie zawarte w nim postulaty. Warto jednak mieć na względzie dyspozycję art. 183a kodeksu pracy[9] zawierającego zasadę równego traktowania w zatrudnieniu i zakazującego zarówno dyskryminowania bezpośredniego jak i pośredniego. Zgodnie z § 5 tego przepisu przejawem dyskryminowania jest działanie polegające na zachęcaniu innej osoby do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej zasady, co oznacza, że w opisanym zakresie Plan – nawet jeżeli nie miałby charakteru normatywnego – w razie jego przyjęcia stanowiłby przejaw dyskryminacji, zachęcając do wdrożenia sprzecznych z prawem rozwiązań mających na celu zapewnienie równowagi płci w procesach i organach decyzyjnych uczelni, a także na poszczególnych kierunkach i stanowiskach, co wiąże się z faworyzowaniem danej płci w określonej dziedzinie naukowej w przypadku przewagi płci przeciwnej i dyskryminowaniem danej płci w przypadku stwierdzenia jej nadreprezentacji. Analogicznie do powyższego traktuje przepis art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania[10], który zakazuje dyskryminacji ze względu na płeć w zakresie podejmowania kształcenia zawodowego, w tym dokształcania, doskonalenia, przekwalifikowania zawodowego oraz praktyk zawodowych. Natomiast art. 9 tej ustawy zakazuje zachęcania do nierównego traktowania lub nakazywania nierównego traktowania.

Dlatego też należy postulować odejście od Planu w proponowanym kształcie i zastąpienie go dokumentem, który nie będzie godzić w konstytucyjne prawa i wolności, ale realnie przyczyni się do wzmocnienia swobód obywatelskich i łączenia życia rodzinnego z karierą naukową. Częściowo pojawiły się one w Planie w jego aktualnym brzmieniu, wymagając jednak znaczącego rozbudowania (zarówno pod względem diagnostycznym, jak i postulatywnym). Należy rekomendować opracowanie Planu, który w sposób prawidłowy realizowałby zasady określone w Konstytucji RP – w tym w szczególności zasadę opieki i ochrony nad macierzyństwem i rodzicielstwem, równości kobiet i mężczyzn oraz wolności prowadzenia badań naukowych. Warto w tym względzie rozważyć przede wszystkim wprowadzenie instrumentów takich jak bony opiekuńczo-wychowawcze dla pracowników Politechniki Krakowskiej oraz studentów i doktorantów, co przyczyni się do odciążenia kobiet, które są matkami i wychowanie dzieci łączą z karierą akademicką, zdobywaniem wiedzy lub po prostu pracą zawodową związaną z zatrudnieniem przez Politechnikę (rozwiązanie to powinno dotyczyć ogółu pracowników, nie tylko nauczycieli akademickich). Rozważyć należy również inne elementy wsparcia socjalnego. W praktyce ułatwieniem dla kobiet w ciąży oraz tych, które wychowują dzieci, a jednocześnie chciałyby prowadzić badania naukowe, byłaby digitalizacja większej liczby zasobów bibliotecznych, co umożliwiłoby pracę zdalną związaną z przygotowaniem rozpraw doktorskich i habilitacyjnych, a także publikacji.

Maria Podlodowska - Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris

dr r.pr. Bartosz Zalewski - Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris


[1] Dokument dostępny pod adresem internetowym: http://www.kst.pk.edu.pl/images/GEECCO/GEP/GEPdlaPK_v4.pdf (dostęp: 9 czerwca 2021 r.).

[2]A. Knapińska, Kobiety na politechnikach. Raport 2020, Fundacja Edukacyjna Perspektywy, s. 6 – dokument dostępny pod adresem internetowym: http://www.dziewczynynapolitechniki.pl/pdfy/raport-kobiety-na-politechnikach-2020.pdf (dostęp: 9 czerwca 2021 r.).

[3]OECD Science, Technology and IndustryScoreboard 2017. The digitaltransformation, Paris 2017, s. 62 – dokument dostępny pod adresem: https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/9789264268821-en.pdf?expires=1623247043&id=id&accname=guest&checksum=81716FD6D87989B8D248C3C8CEEFC55A (dostęp: 9 czerwca 2021 r.).

[4] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 maja 2016 r., w sprawie sygn. akt II GSK 2993/14.

[5] Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 września 1997 r., w sprawie sygn. akt K. 15/97.

[6]Ibidem.

[7] Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 września 1991 r., w sprawie sygn. akt Kw 5/91.

[8] Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 września 1997 r., w sprawie sygn. akt K 15/97.

[9] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2020.0.1320).

[10] Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. 2010 Nr 254 poz. 1700).

Edukacja

Na co zezwala i czego zakazuje nauczycielom nowe rozporządzenie dotyczące prac domowych

Pierwszego kwietnia wejdą w życie regulacje przewidujące ograniczenia dla nauczycieli w szkołach podstawowych. Dotyczą one możliwości zadawania i oceniania prac domowych. W klasach I-III zabronione będzie zadawanie uczniom pisemnych i praktyczno-technicznych prac domowych z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą, czyli np. umiejętność pisania. W klasach IV-VIII pisemne i praktyczno-techniczne prace domowe będą mogły być proponowane do wykonania przez nauczyciela, ale nie będą one obowiązkowe dla ucznia i nie będą podlegały ocenie.

Czytaj Więcej

Wolność religii w szkole

Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza zarzutów stawianych dyrektorom szkół przez niektóre organizacje pozarządowe

Główne tezy

· Rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły.

· Każdy uczeń, który tego chce może uczestniczyć w rekolekcjach. Fakt uczęszczania bądź nieuczęszczania na lekcje religii nie ma znaczenia.

· Niepowiadomienie dyrektora szkoły z miesięcznym wyprzedzeniem o terminie rekolekcji nie uniemożliwia ich organizacji.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Zagrożenie zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej jako przesłanka legalizująca aborcję

· Od czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku uznającego niezgodność z Konstytucją aborcji eugenicznej, podejmowane są próby rozszerzającej interpretacji przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety. Miałaby ona uzasadniać poszerzenie dostępu do aborcji w Polsce.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Analiza projektu Paktu ONZ na rzecz Prawa do Rozwoju

· W Grupie Roboczej Rady Praw Człowieka ONZ trwają prace nad projektem nowego traktatu międzynarodowego - Paktu na rzecz Prawa do Rozwoju.

Czytaj Więcej