Nadchodzi Marsz Niepodległości. Poradnik dla uczestników i organizatorów zgromadzeń

Problemy organizatorów zgromadzeń

W związku ze zbliżającym się Marszem Niepodległości, Instytut Ordo Iuris i Stowarzyszenie „Marsz Niepodległości” przygotowały poradnik dla organizatorów i uczestników zgromadzeń publicznych. Autorzy publikacji wskazują, że prawo do zgromadzeń to jeden z fundamentów społeczeństwa obywatelskiego, gwarantowany przez art. 57 Konstytucji RP oraz umowy międzynarodowe. W praktyce jednak korzystanie z tej swobody bywa znacząco utrudniane przez organy gmin i Policję, które – często na podstawie przesłanek politycznych, a nie prawnych – wydają decyzje o zakazie zgromadzeń lub rozwiązują je w sposób niezgodny z przepisami.

Współcześnie z tym problemem mierzą się organizatorzy manifestacji pro-life, rolnicy protestujący przeciwko polityce rządu, przedstawiciele branży transportowej oraz organizatorzy Marszu Niepodległości. Wiele z tych spraw kończy się w sądzie, ale sądowa wygrana przychodzi po fakcie – często za późno, by naprawić skutki bezprawnego działania władz.

„Konstytucyjne wolności nie mogą pozostać jedynie teoretycznym zapisem na papierze” – podkreślają autorzy poradnika – adw. Magdalena Majkowska z Zarządu Instytutu Ordo Iuris oraz adw. Bartosz Malewski, prezes Stowarzyszenia „Marsz Niepodległości”.

Dlatego przygotowali oni praktyczny przewodnik, który krok po kroku wyjaśnia:

• Czym jest zgromadzenie publiczne i jakie są jego rodzaje (zwykłe, uproszczone, cykliczne, spontaniczne);
• Jak sprawdzić legalność zgromadzenia – przez BIP urzędu gminy, identyfikator przewodniczącego i obecność służb;
• Kiedy zgromadzenie może zostać rozwiązane i jaka jest procedura takiego rozwiązania;
• Jak reagować na prowokacje i blokady zgromadzenia przez kontrmanifestantów;
• Kiedy można dokonać obywatelskiego zatrzymania – i kiedy lepiej tego nie robić;
• Jakie prawa ma uczestnik wobec Policji – legitymowanie, przeszukanie, zatrzymanie;
• Co wolno, a czego nie wolno – banery, hasła, pirotechnika, alkohol.

Kiedy Policja przekracza swoje uprawnienia?

Poradnik wyjaśnia szczegółowo, w jakich sytuacjach funkcjonariusze Policji mogą legitymować uczestników zgromadzenia, przeszukiwać plecaki czy dokonywać zatrzymań – i jak skutecznie bronić się przed nadużyciami. Poradnik podpowiada również, jak dokumentować nieprawidłowości (nagrania, zdjęcia, dane świadków), jak składać skargi na działania funkcjonariuszy oraz kiedy zasadne jest złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia.

Obrona konieczna kontra obywatelskie nieposłuszeństwo

Dokument wyjaśnia również różnicę między obroną konieczną a stanem wyższej konieczności oraz krytycznie odnosi się do koncepcji „obywatelskiego nieposłuszeństwa”. Autorzy ostrzegają – nawet jeśli dojdzie do bezprawnego rozwiązania zgromadzenia, opór wobec służb musi być bardzo przemyślany. Obywatelskie nieposłuszeństwo nie legalizuje działań bezprawnych, a gotowość do poniesienia konsekwencji prawnych jest w nie wpisana. Z całą pewnością obywatelskim nieposłuszeństwem nie są zachowania polegające na użyciu przemocy lub akty wandalizmu.

Bezpłatna pomoc prawna dla pokrzywdzonych

Instytut Ordo Iuris i Stowarzyszenie „Marsz Niepodległości” deklarują nieodpłatną pomoc prawną dla osób, których prawa i wolności do manifestowania zostały naruszone w wyniku bezprawnych działań organów państwowych czy osób trzecich.

„Świadomy obywatel nie da się tak łatwo zastraszyć w sytuacji, gdy bezpodstawnie grozi mu się rozwiązaniem zgromadzenia, nałożeniem mandatu za rzekome wykroczenie czy wręcz wtrąceniem do więzienia” – podkreślają autorzy.

Instytut i Stowarzyszenie zorganizowały również szkolenie dla uczestników Marszu Niepodległości. Samo wydarzenie odbędzie się, jak zwykle, 11 listopada w Warszawie. Początek o godz. 14:00 na rondzie Romana Dmowskiego.