NSA potwierdza: Fundacja Batorego musi ujawnić szczegóły przyznawania „funduszy norweskich”

Adobe Stock

· Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Fundacji Batorego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, nakazującego ujawnienie szczegółów przyznawania tzw. funduszy norweskich.

· Wyrok kończy postępowanie rozpoczęte w 2017 roku wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej złożonym przez Instytut Ordo Iuris.

· Sąd potwierdził, że udział Fundacji w rozdysponowaniu grantów norweskich stanowi realizację zadania publicznego i podlega przepisom ustawy o dostępie do informacji publicznej.

· Fundacja Batorego będzie musiała podać m.in. zasady na jakich przyznaje fundusze oraz nazwiska osób, które za to odpowiadają i szczegóły współpracy z nimi. 

W 2017 r. Instytut Ordo Iuris opublikował raport pt. "Obywatele dla demokracji", poświęcony wydatkowaniu grantów norweskich przez Fundację Batorego. Instytut podkreślał, że fundusze te stanowią środki publiczne otrzymywane przez Polskę na mocy umowy międzynarodowej z Europejskim Obszarem Gospodarczym. W zamian państwa wchodzące w jego skład otrzymują dostęp do polskiego rynku.

Autorzy raportu zwracali uwagę na niezgodność wydatkowania środków z zasadą zrównoważonego rozwoju. Do 2017 r. niemal połowa projektów, dla których przyznano granty pochodziła z Warszawy i Krakowa. Znacznie niższe wsparcie otrzymały organizacje z mniejszych województw, takich jak opolskie czy świętokrzyskie. Prowadziło to do dalszego pogłębiania nierówności między poszczególnymi regionami Polski. Wyraźne było także kierowanie się kluczem ideologicznym przy przyznawaniu funduszy. Duża ich część trafiała do organizacji lewicowo-liberalnych.

W związku z licznymi nieprawidłowościami, Instytut Ordo Iuris wystąpił do Fundacji Batorego o udostępnienie informacji publicznej m.in. dotyczącej szczegółów przyznawania pieniędzy poszczególnym projektom oraz informacji o ekspertach, którzy brali w tym udział. Fundacja Batorego utrzymywała, że grantów norweskich nie można uznać za środki publiczne, a procesu ich rozdzielania za realizacje zadania publicznego.

W styczniu 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok nakazujący Fundacji ujawnienie szczegółów przyznawania funduszy. Fundacja Batorego złożyła skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dziś NSA postanowił o oddaleniu skargi. Sąd ostatecznie potwierdził przez to, że rozdział tzw. funduszy norweskich stanowi realizację zadań publicznych.

Do informacji, które będzie musiała udostępnić organizacja, należy m.in. treść umów między Fundacją Batorego, a firmami i osobami fizycznymi zawieranych w ramach podziału funduszy. Fundacja musi również ujawnić nazwiska, wysokość wynagrodzenia i zakres obowiązków członków zespołu dokonującego wyboru projektów uzyskujących dofinansowanie oraz ekspertów uczestniczących w ocenie projektów. Organizacja została też zobowiązana do podania konkretnych kryteriów przyznawania funduszy. 

„Podając ustne motywy wyroku, Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie stwierdził, że działania Fundacji Batorego związane z wydatkowaniem środków z funduszy EOG stanowi realizację zadania publicznego, a tym samym informację publiczną. Sąd oddalił skargę kasacyjną, a tym samym Fundacja Batorego została zobowiązana do rozpatrzenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Wyrok jest prawomocny, wkrótce poznamy jego pełne uzasadnienie” – wskazał r. pr. Wawrzyniec Knoblauch z Centrum Interwencji Procesowej Ordo Iuris.