16 państw Europy i Ameryki Południowej wraz z przedstawicielami Hiszpanii spotkało się w budynku hiszpańskiego Parlamentu na konferencji zorganizowanej przez „World Action of Parliamentarians and Government for Life and Family”
W dniach 3-4 lipca, 150 delegatów z 16 państw Europy i Ameryki Południowej wraz z przedstawicielami Hiszpanii spotkało się w budynku hiszpańskiego Parlamentu na konferencji zorganizowanej przez „World Action of Parliamentarians and Government for Life and Family” (WAP – Działania podejmowane na świecie przez parlamenarzystów i reprezentantów rządów na rzecz życia i rodziny), które nadzorowała Partia Ludowa (Partido Popular, PP). W czasie konferencji omawiano nowyprojekt ustawy o ochronie praw dzieci nienarodzonych i praw kobiet ciężarnych, jaki opublikował w grudniu 2013 r. hiszpański rząd. Projekt niebawem będzie omawiany w Parlamencie. Ostatnia zmiana ustawy organicznej 2/2010 dotycząca „zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz dobrowolnego przerwania ciąży”, została poddana ostrej krytyce w szczególności podczas demonstracji w 2009 r., podczas których miliony osób wyraziło swoje niezadowolenie.
Po wprowadzeniu do konferencji dokonanym przez hiszpańskiego parlamentarzystę i sekretarza WAP, José Eugenio Azpiro, oraz Angel Pintado, Senatora i Prezesa tej organizacji, w debacie zabrali głos liczni specjaliści. Swoje poglądy przedstawili naukowcy (Dr. Nicolás Jouve), lekarze (Dr. Ana Martin), filozofowie (Pr. Christophe Tollefsen) oraz Grégor Puppinck (Dyrektor European Center for Law and Justice).
Grégor Puppinck w pierwszej kolejności podkreślił fakt, że chociaż projekt ustawy odpowiada poglądom reprezentowanym przez mniejszość europejskiego społeczeństwa, doskonale wpisuje się w dotychczasowe orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i pozostaje w zgodzie ze wszystkimi międzynarodowymi konwencjami. Nie istnieje żaden dokument prawa międzynarodowego statuujący prawo do aborcji. Hiszpański projekt ustawy gwarantuje ochronę prawa do życia w granicach zapewnianych przez konwencje międzynarodowe. Następnie podkreślono, że aborcja nie powinna by dłużej oceniana z perspektywy wielostronnej, nie zaś z punktu widzenia poszczególnych państw.
Pojęcie „prawa do aborcji” musi być kwestionowane, ponieważ zakłada, że aborcja jest pozytywnym i jednostronnym prawem, które bierze pod uwagę wyłącznie interes matki. Taki pogląd prowadzi do zaprzeczenia istnieniu i wartości nienarodzonego dziecka, przeciwko któremu prawo to jest wymierzone. Jest to punkt widzenia reprezentowany przez hiszpańskie prawo, jakie ustanowił poprzedni rząd. Takie jednostronne spojrzenie na „prawo do aborcji” jest kierowane ideologią, ponieważ opiera się na zaprzeczeniu części rzeczywistości (dziecka) i sprawia, że decydująca jest wola osoby trzeciej (matki). Tak jak w przypadku każdego podejścia ideologicznego, pełna implementacja takich rozwiązań jest szkodliwa – gdyby „prawo do aborcji” istniało, wszelkie ograniczenia musiałyby zostać zniesione, a aborcja musiałaby zostać dopuszczona bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych.
Przeciwko prawu do aborcji przemawia rzeczywistość: embrion, zarodek, nienarodzone dziecko, istnieją naprawdę. Co więcej, posiadają wszystkie cechy charakterystyczne istoty ludzkiej na każdym etapie ich rozwoju. Aby uznać tę rzeczywistość, ustawy aborcyjne muszą brać pod uwagę ujmowany w dwustronnej perspektywie prawnej interes matki, jak i dziecka. Powinny one być wyważone, gdy pozostają ze sobą w sprzeczności oraz wymagają przyjęcia rozwiązań w stopniu proporcjonalnym chroniących zarówno matkę, jak i jej dziecko. Oto, jak przedstawiane jest relatywnie ujmowane prawo do aborcji: aborcja jest przede wszystkim wyjątkiem od prawa dziecka do życia. Dlatego też w wielu krajach, w tym we Francji, aborcja nie została zalegalizowana, lecz zdekryminalizowana. Gdyby nienarodzone dziecko nie miało żadnej wartości, nie byłoby potrzebne żadne prawo zezwalające na dokonywanie aborcji.
Dwustronne ujęcie jest jednak niewystarczające, aby ująć problem aborcji w jakikolwiek spójny sposób. Ze społecznego punktu widzenia, problem aborcji musi być ujmowany z wielostronnej perspektywy, aby relacja matka-dziecko była osadzona w naturalnym kontekście. Takie wielostronne podejście, które angażuje rozmaite podmioty, w tym rodzinę i społeczeństwo, jest niezbędne, aby wykroczyć poza pozostające ze sobą w sprzeczności relacje matki z dzieckiem i wyeliminować przyczyny tego konfliktu. Są one często niezależne od relacji matka-dziecko i wynikają z problemów natury społecznej, ekonomicznej i emocjonalnej.
Społeczeństwo jest w rzeczywistości kluczowym podmiotem w relacji matka-dziecko. Jest odpowiedzialne za ochronę ich zdrowia, interesów społecznych oraz ekonomicznych. Aborcja jest zatem problemem „publicznym”, a nie prywatnym, co zostało podkreślone podczas konferencji przez hiszpańskiego senatora Beatriz Elorriaga oraz pozostałych prelegentów. Do obowiązków państwa należy obrona prawa nienarodzonego dziecka do życia. Aborcja jest także problemem z zakresu zdrowia publicznego w państwach takich jak Portugalia, gdzie odnotowuje się wysoki współczynnik dokonywanych aborcji. Zamiast występować w obronie niemal nieograniczonego prawa do aborcji, uczestnicy konferencji apelują o rozwój usług społecznych zapewniających pomoc matce i dziecku oraz alternatywnych do przerywania ciąży sposób pomocy, w szczególności w przypadku niepełnosprawności dziecka. Ostatecznie, jeśli istotnym czynnikiem są obawy demograficzne, względy etyczne oraz rodzinne również odgrywają w tym projekcie istotną rolę i konieczne jest, aby wszystkie podmioty zaangażowane w akt aborcji były z nim (mocą prawa?) związane. Projekt uchodzi za wspierający rodziny, powierzający im większą odpowiedzialność oraz gwarantujący personelowi medycznemu możliwość działania z pełną uczciwością.
Jak stwierdził Grégor Puppinck, projekt opiera się więc przede wszystkim na „dostrzeżeniu prawdziwego istnienia poczętego dziecka” i jego prawu do życia. Dopuszcza wyjątek od prawa do życia nienarodzonego dziecka w pierwszych 14 tygodniach ciąży, jeśli była ona skutkiem gwałtu, oraz w pierwszych 22 tygodniach ciąży, jeśli istnieje zagrożenie dla życia kobiety lub dziecka. Ryzyko takie musi zostać ocenione przez komitet niezależnych ekspertów. W ostateczności decyzja o przeprowadzeniu aborcji może zapaść aż do końca ciąży w wypadku, gdy istnieje „niezdolność do życia”, która nie została zdiagnozowana w czasie pierwszych 22 tygodni ciąży i która została stwierdzona przez lekarza. Okres 22 tygodni odpowiada poziomowi przeżywalności ustanowionemu przez WHO. Ponadto, reklamowanie usług aborcyjnych zostało w projekcie ustawy zakazane, a lekarzom oraz personelowi medycznemu zagwarantowano prawo do powołania się na klauzulę sumienia w sytuacji, gdy nie chce przeprowadzić aborcji. Rodzice osób małoletnich mają prawo do bycia poinformowanymi o ciąży ich dziecka. Ciężarna kobieta musi zostać poinformowana o przysługującym jej czasie do namysłu.
Członkowie konferencji wytłumaczyli, że pomimo rozpowszechniania się w wielu krajach „systematycznej aborcji” oraz generalizowania postrzegania aborcji jako prawa, przedstawiony projekt nie jest jedyny. Odzwierciedla on równoległy trend ukierunkowany na zwiększenie ochrony nienarodzonych dzieci, obecny w szczególności w Stanach Zjednoczonych. Węgierski sekretarz stanu, Bence Rétvari, wyjaśnił, że w jego kraju prawo do życia oraz do ochrony rodziny zostały zagwarantowane konstytucyjnie. W Stanach Zjednoczonych, wiele stanów ograniczyło okres, w którym zgodnie z prawem może zostać dokonana aborcja (przykładowo, w Północnej Dakocie został on ograniczony do 6 tygodnia ciąży). Szacuje się, że zdaniem 49% populacji aborcja jest aktem niemoralnym. W tej dziedzinie Hiszpański projekt zdecydowanie wyróżnia się na tle innych.
W najbliższych miesiącach projekt powinien zostać zbadany; jego przyjęcie powinno nastąpić przed grudniem 2014 r.
Na zakończenie konferencji prelegenci i przedstawiciele przyjęli Deklarację Madrycką, w której zobowiązali się do obrony życia i prawa osób nienarodzonych. Deklaracja określa zapłodnienie jako „wielki wybuch” życia; zakończona została stwierdzeniem, że „nie istnieje nic bardziej postępowego od obrony ludzkiego życia”.
Kompletna analiza projektu ustawy opracowana przez ECLJ dostępna jest pod tym adresem.
