Sąd Najwyższy Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii orzekł, że mieszkańcom Irlandii Północnej nie przysługuje prawo do refundacji kosztów aborcji dokonanej na terenie Anglii. W orzeczeniu podkreślono, że Europejska Konwencja Praw Człowieka nie wymaga od państwa zapewnienia powszechnego dostępu do aborcji, ani tym bardziej finansowania jej ze środków publicznych.

Sąd Najwyższy Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii orzekł, że mieszkańcom Irlandii Północnej nie przysługuje prawo do refundacji kosztów aborcji dokonanej na terenie Anglii. W orzeczeniu podkreślono, że Europejska Konwencja Praw Człowieka nie wymaga od państwa zapewnienia powszechnego dostępu do aborcji, ani tym bardziej finansowania jej ze środków publicznych.

Przedmiotem orzeczenia była skarga kobiety na rzekome zaniechanie Ministra Zdrowia, który nie upoważnił angielskiego państwowego ubezpieczyciela do finansowania procedur aborcyjnych, którym poddawane są pacjentki niezameldowane w Anglii. Kobieta wystąpiła w imieniu swojej małoletniej córki, która w 2012 r., w prywatnej klinice w Manchesterze, doprowadziła do pozbawienia życia swego dziecka w prenatalnym okresie jego rozwoju, płacąc za wykonanie zlecenia 900 funtów.

Zdaniem skarżącej, Minister miał dopuścić się dyskryminacji ze względu na miejsce zameldowania, ponieważ angielskie regulacje przewidują refundację wydatków na aborcję tylko dla osób zamieszkałych w Anglii. Skarżąca zarzuciła Ministrowi również naruszenie prawa do ochrony prywatności, z którego wywodziła prawo do pozbawienia dziecka życia przed porodem. Zarzuty oparła na art. 8 i art. 14 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, powołując się również na niewiążące zalecenia Komitetu ONZ ds. Eliminacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) oraz Komitetu ONZ ds. Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych (ECOSOC), propagujące upowszechnienie procederu aborcyjnego.  

Dostęp do aborcji w Irlandii Północnej jest znacznie bardziej ograniczony niż Anglii, ponieważ prawo uchyla ochronę dziecka jedynie w przypadku zagrożenia życia lub poważnego rozstroju zdrowia matki. W Anglii, ochrona dziecka przed urodzeniem może zostać zniesiona na mocy decyzji matki zawsze, gdy jest uznana za zagrożenie dla jej zdrowia fizycznego lub psychicznego. W konsekwencji, matki zamieszkałe w Irlandii Północnej często doprowadzają do uśmiercenia ich dzieci przez urodzeniem w klinikach położonych w Anglii.

Spór przed Sądem Najwyższym w powyższej kwestii wynika ze specyfiki struktury brytyjskiej służby zdrowia, która jest podzielona na cztery instytucje zapewniające finansowanie usług medycznych w czterech prowincjach wchodzących w skład Zjednoczonego Królestwa: Szkocji, Walii, Anglii oraz Irlandii Północnej. Warunkiem skorzystania z bezpłatnej opieki medycznej w danej prowincji jest m.in. posiadanie w niej miejsca zamieszkania. Tym samym, obchodzenie przepisów chroniących życie dzieci w Irlandii Północnej poprzez wyjazd do kliniki aborcyjnej w Anglii, nie pozwala na ubieganie się o zwrot kosztów aborcji przez angielski National Health Service (NHS), bowiem mieszkanki Irlandii Północnej podlegają irlandzkiemu ubezpieczycielowi (Health and Social Care in Northern Ireland). 

Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie A i B v. Secretary of State for Health zapadł większością 3 do 2 głosów.  Już we wstępie orzeczenia zostało podkreślone, że „sąd musi uszanować etyczne przekonania »pro life«, które ukształtowały prawo aborcyjne w Irlandii Północnej (na równi z przeciwnymi poglądami »pro choice«)”. Sąd Najwyższy wyraził również zrozumienie dla kobiet, które ochronę prawną dziecka przed urodzeniem mogą odczuwać jako dolegliwość ograniczającą dowolność rozporządzania życiem dziecka w tym okresie.

Większość składu orzekającego uznała, że Minister Zdrowia nie złamał prawa, nie wprowadzając możliwości finansowania aborcji dla pacjentek z Irlandii Północnej ze środków angielskiego NHS. W przypadku zarzutu dyskryminacji Sąd Najwyższy uznał, że odmienne traktowanie pacjentek z Anglii oraz Irlandii Północnej jest usprawiedliwione lojalnością wobec systemu opieki zdrowotnej, w którym jednym z kryteriów refundacji świadczenia jest miejsce zamieszkania. Tym samym przychylił się do argumentacji Ministra Zdrowia, który w wyjaśnił, że decyzja o niefinansowaniu aborcji pacjentek z Irlandii Północnej wynikała z przyjęcia generalnego założenia, że NHS nie może finansować zabiegów, które w świetle irlandzkiego prawa są bezprawne.  

W przypadku zarzutu naruszenia prawa do prywatności Sąd Najwyższy podkreślił, że Europejska Konwencja Praw Człowieka nie wymaga od państwa zapewnienia powszechnego dostępu do aborcji, ani tym bardziej finansowania jej ze środków publicznych. Wskazał też, że także inne umowy międzynarodowe, których stroną jest Wielka Brytania nie tworzą takich zobowiązań, a zalecenia komitetów ONZ na ten temat mają w świetle prawa międzynarodowego niewielkie znaczenie.

Czytaj więcej

Surogacja jako forma sprzedaży dzieci i naruszenia praw kobiet – opinia Ordo Iuris dla Specjalnego Sprawozdawcy ONZ
3 listopada 2025

Surogacja jako forma sprzedaży dzieci i naruszenia praw kobiet – opinia Ordo Iuris dla Specjalnego Sprawozdawcy ONZ

Dzieci urodzone w wyniku surogacji często tracą prawo do pełnej…

Trybunał w Strasburgu: Włochy miały prawo unieważnić akt urodzenia z dwiema „matkami”
3 listopada 2025

Trybunał w Strasburgu: Włochy miały prawo unieważnić akt urodzenia z dwiema „matkami”

Wyrok ETPC wpisuje się w ugruntowaną linię orzeczniczą, zgodnie z…

Miniony tydzień w Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny
31 października 2025

Miniony tydzień w Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny

Przedstawiciele Ordo Iuris wzięli udział w ośmiu panelach konwencji programowej…

Prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie wytycznych Minister Leszczyny. Ordo Iuris składa zażalenie do sądu
31 października 2025

Prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie wytycznych Minister Leszczyny. Ordo Iuris składa zażalenie do sądu

Prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie tzw. wytycznych Minister Zdrowia…

Debata w Parlamencie Europejskim na temat strategii bezpieczeństwa wewnętrznego w UE
30 października 2025

Debata w Parlamencie Europejskim na temat strategii bezpieczeństwa wewnętrznego w UE

Dyskusja ukazała rosnące napięcia między zwolennikami dalszej integracji polityki bezpieczeństwa…

Krytyczne uwagi Ordo Iuris do projektu ustawy o bezpłatnej antykoncepcji. W tle katastrofalna sytuacja finansowa NFZ
30 października 2025

Krytyczne uwagi Ordo Iuris do projektu ustawy o bezpłatnej antykoncepcji. W tle katastrofalna sytuacja finansowa NFZ

Podstawowym, całkowicie błędnym założeniem projektu jest przyjęcie, że ciąża stanowi…

Chodzenie do kościoła powodem rozdzielenia rodziny. Szwecja pozwana do Strasburga
29 października 2025

Chodzenie do kościoła powodem rozdzielenia rodziny. Szwecja pozwana do Strasburga

Dochodzenie wykazało brak dowodów na znęcanie. Rodzice zostali wówczas przez…

„Wzmocnienie sojuszu między szkołą a rodziną”. Włochy zamierzają rozszerzyć zakaz edukacji seksualnej
29 października 2025

„Wzmocnienie sojuszu między szkołą a rodziną”. Włochy zamierzają rozszerzyć zakaz edukacji seksualnej

Zgodnie z procedowanym projektem ustawy, instytucje szkolne są zobowiązane do…

Senat Hiszpanii przeciwko wpisaniu prawa do aborcji do Konstytucji
29 października 2025

Senat Hiszpanii przeciwko wpisaniu prawa do aborcji do Konstytucji

Choć socjalistyczny premier tego chciał, Hiszpania nie pójdzie śladem Francji…

O przyszłości Polski na konwencji programowej w Katowicach
28 października 2025

O przyszłości Polski na konwencji programowej w Katowicach

Przedstawiciele Instytutu Ordo Iuris uczestniczyli w ośmiu panelach podczas konwencji…