· Władze samorządowe Wrocławia zamierzają wdrożyć „Równościowy plan działania”.
· Projekt oparty jest o założenia Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym – niemającego mocy prawnej względem miasta, za to nacechowanego ideologicznie dokumentu, sformułowanego w duchu teorii gender.
· Instytut Ordo Iuris wskazuje, że wdrożenie planowanych działań może doprowadzić do ograniczenia chronionej konstytucyjnie wolności słowa i wyrażania przekonań oraz prawa rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami.
· Najpóźniej dziś mieszkańcy Wrocławia mogą drogą internetową wyrażać swoją opinię do projektu planu. Zebrane opinie mają być pomocne w przygotowaniu Równościowego planu działania Wrocławia.
Podstawa sporządzenia planu i obszary planowanych działań
Projekt „Równościowego planu działania miasta Wrocławia 2024–2026[1]” sporządzono na podstawie wytycznych zrzeszenia o nazwie Rada Gmin i Regionów Europy, które, jak wskazał w jednym z wyroków Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu: „nie jest zrzeszeniem państw, a podjęte w jej ramach porozumienia czy wytworzone dokumenty nie stanowią ani quasi wielostronnych umów, ani aktów na podobieństwo prawa wtórnego wytworzonego przez organizacje międzynarodowe”[2].
Wrocławski plan równościowy obejmować ma aspekty związane z tematem równości kobiet i mężczyzn, wśród których wymieniono:
- „życie publiczne (w tym aktywność polityczna i obywatelska),
- edukacja antydyskryminacyjna,
- zarządzanie różnorodnością w miejscu pracy,
- przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć,
- uwzględnienie różnorodnych potrzeb kobiet i mężczyzn w różnych obszarach życia,
- budowanie społeczeństwa otwartego na różnorodność”[3].
Potrzebę wdrożenia planu tłumaczy się faktem podpisania w marcu 2022 roku, przez Prezydenta Wrocławia, Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym, co rzekomo miałoby wiązać się z obowiązkiem opracowania równościowego planu działania, zawierającego priorytety i działania, jakie miasto zamierza podjąć w temacie równości płci[4].
Tymczasem podpisanie Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym (dalej również jako: „Karta”) nie rodzi żadnych konsekwencji prawych po stronie miasta ani nie nakłada na władze samorządowe żadnych obowiązków, co Instytut Ordo Iuris szczegółowo wyjaśnił już w listopadzie 2022 r. w opinii prawnej dotyczącej konsekwencji podpisania Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym przez organ wykonawczy gminy[5]. Jak wskazano w opinii, złożenie podpisu pod Kartą przez prezydenta Wrocławia można traktować raczej jako wyraz subiektywnych poglądów w kwestiach światopoglądowych i obyczajowych, objętych treścią tego nacechowanego ideologicznie dokumentu, będącego emanacją teorii gender[6].
Na temat Karty wypowiedział się Wojewoda Wielkopolski, który w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 16 marca 2020 r. KN-I.4131.1.148.2020.16[7], stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta Poznania z 9 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia kierunków działania prezydenta miasta w zakresie przyjęcia przez Miasto Poznań Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym. W uzasadnieniu swojej decyzji wojewoda wskazał, że postanowienia uregulowane Kartą „wykraczają poza zakres kompetencji przypisanych zarówno organowi wykonawczemu, jak i organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego”, a dodatkowo, że Karta, której wypełnienie ma gwarantować równość i demokrację:
- sama w sobie jest źródłem ograniczania wolności i praw obywateli, które leżą u podstaw demokracji. Powołuje się bowiem na ogólne pojęcie stereotypu i wprowadza programową z nim walkę,
- ingeruje tym samym w prawa i wolności, których gwarantem jest Konstytucja (art. 47, 48, 53 Konstytucji),
- wprowadza nowe zasady w doborze pracowników, gdzie już kompetencje i profesjonalizm danej osoby nie mają decydującego znaczenia.
Miasto Poznań wniosło skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze, jednak WSA w Poznaniu w przywoływanym wyżej wyroku z dnia 27 sierpnia 2020 r. oddalił skargę miasta, a 20 października 2022 r. rozstrzygnięcie wojewody utrzymał w mocy także Naczelny Sąd Administracyjny[8]. Sądy obu instancji uznały, że podejmowanie tego rodzaju uchwał, jak będąca przedmiotem postępowania, nie stanowi zadania publicznego, które zostało przez ustawodawcę przekazane samorządowi terytorialnemu.
Wybrane założenia „Równościowego plan działania miasta Wrocławia 2024–2026”
W projekcie równościowego planu działania miasta Wrocławia czytamy: „Miasto Wrocław zobowiązuje się do zwalczania, tak dalece jak to możliwe, uprzedzeń, praktyk i użycia języka i obrazów, które oparte są na idei wyższości lub niższości jednej z płci. Chcemy promować pozytywny wizerunek płci i eliminować krzywdzący wpływ stereotypów dotyczących kobiet i mężczyzn.”
Powyższe jawi się jako sprzeczne z art. 53 Konstytucji RP, który stanowi, iż każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (ust.1), zaś cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane (ust. 2 zd. 1).
Wrocławski ratusz planuje także „walczyć z dyskryminacją” ze względu na orientację seksualną i „tożsamość płciową”. W ramach realizacji swoich pomysłów przewiduje:
- „Prowadzenie edukacji antydyskryminacyjnej skierowanej do dzieci, młodzieży i dorosłych w celu uwrażliwiania na tematykę równego traktowania i różnorodności społecznej oraz przeciwdziałania dyskryminacji.
- Wspieranie nauczycieli i nauczycielek oraz osób pracujących z dziećmi i młodzieżą w miejskich instytucjach w podnoszeniu kompetencji do nauczania uwzględniającego wrażliwość na różnorodność społeczną i rozumienie potrzeb innych osób.
- Prowadzenie kampanii społecznej nt. równego traktowania w celu zwalczania stereotypów i promowania równego traktowania.
- Prowadzenie kampanii edukacyjnych promujących używanie języka włączającego, równościowego”.
Działania te, niezależnie od zagrożenia wolności słowa i wyrażania swoich poglądów (w tym przez nauczycieli) mogą prowadzić także do naruszenia prawa rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami (art. 53 ust. 3 Konstytucji RP).
Władze Wrocławia, choć nie mają prawa ingerować w działalność dydaktyczno-wychowawczą i opiekuńczą szkoły, planują nadto działania w zakresie:
- „realizacji programu z zakresu edukacji o rozwoju psychoseksualnym człowieka we wrocławskich szkołach i edukacji pozaformalnej”,
- „przygotowania publikacji skierowanej do nauczycielek i nauczycieli i osób pracujących z dziećmi i młodzieżą nt. standardów edukacji włączającej i na rzecz różnorodności”.
Dodatkowo planują „wykorzystanie kultury i sportu jako narzędzi włączania społecznego i promocji różnorodności”.
O tym jakie mogą być dalsze konsekwencje takich działań można przeczytać w tekście na stronie Instytutu Ordo Iuris, poświęconym skutkom permisywnej edukacji seksualnej[9].
Jednym z nielicznych punktów, które należy ocenić pozytywnie jest „zapewnienie ogólnodostępnych pokoi do karmienia piersią i zaopatrzonych w przewijaki do przewijania dzieci w instytucjach publicznych”.
Do 12 marca 2024 r. mieszkańcy Wrocławia mają możliwość zgłoszenia swoich uwag do planu równościowego, którego projekt dostępny jest na stronie internetowej[10].
R.pr. Marek Puzio – starszy analityk Instytutu Ordo Iuris
