Mechanizm naruszeń praw człowieka przez Barnevernet – raport Ordo Iuris zaprezentowany w Oslo

Ordo Iuris

W Norwegii dochodzi do wielu przypadków naruszeń praw człowieka, w tym prawa do ochrony życia rodzinnego, ze strony kontrowersyjnego urzędu do spraw dzieci – Barnevernet. Do międzynarodowych głosów krytyki oraz kolejnych wyroków Trybunału w Strassburgu Instytut Ordo Iuris dodaje pierwszy międzynarodowy raport omawiający patologie Barnevernet skutkujące łamaniem praw dziesiątek tysięcy rodzin i dzieci. Pierwsza prezentacja publikacji z udziałem norweskich obrońców praw człowieka oraz przedstawicieli norweskiego rządu miała miejsce w Oslo.

REPORT IN ENGLISH

POLSKA WERSJA RAPORTU

NAGRANIE Z PREZENTACJI

Prezentacja opracowania „Children’s rights pitted against children?” („Prawa dziecka przeciwko dzieciom?”) była połączona z panelem eksperckim oraz dyskusją, w której uczestniczyli aktywiści broniący praw człowieka, polscy i norwescy prawnicy, norweskie i polonijne media, a także przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych Norwegii i Bufdiru - rządowej agencji odpowiedzialnej za funkcjonowanie Barnevernet. Do prezentowanego raportu z aprobatą odnieśli się norwescy działacze na rzecz praw człowieka. Wskazywali oni na kompleksowy charakter opracowania oraz jego znaczenie dla walki o poszanowanie praw dziecka i autonomii rodziny w Norwegii. Przedstawiciele norweskich władz uczestniczący w spotkaniu zainteresowani byli głównie przebiegiem prac nad raportem, przede wszystkim w kontekście krytyki skierowanej względem Bufdir w związku z wielomiesięcznym ignorowaniem wniosków Ordo Iuris o udostępnienie danych statystycznych i udzielenie wyjaśnień w kwestiach istotnych, a zupełnie pomijanych w publicznie udostępnionych informatorach i statystykach. Wszyscy uczestnicy zostali zaproszeni do złożenia uwag w formie pisemnej, tak by ich stanowiska zostały uwzględnione w drukowanej wersji raportu.

Opracowanie jest owocem trwających około 18 miesięcy prac. Prawo norweskie, działalność Barnevernet, orzecznictwo sądów zostały ocenione przez pryzmat międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka. Autorzy raportu wykorzystali swoje doświadczenia nabyte podczas zakończonej sukcesem sprawy azylu Norweżki Silje Garmo, jak również przywołują skandaliczne zachowania Bernevernet wobec polskiego konsula dr Sławomira Kowalskiego. Raport jest pierwszym tak kompleksowym opracowaniem anglojęzycznym na temat działalności Barnevernet, przygotowanym przez organizację ekspercką. Wkrótce ukaże się również jego polska wersja.

„Raport Ordo Iuris, wpisany w międzynarodową krytykę norweskiego systemu, to mocny głos za ochroną praw rodziny i praw dziecka do wychowania w biologicznej rodzinie. Praktyka funkcjonowania Barnevernet to rażące naruszenia praw dzieci do wychowania w tożsamości narodowej, językowej i religijnej. Nasz raport opisuje przypadki zakazywania dzieciom i rodzicom używania podczas widzeń języka polskiego, ograniczania prawa polskich dzieci do uczestniczenia w praktykach religijnych, a nawet sytuacje całkowitej wieloletniej i bezzasadnej separacji dzieci od rodziców” – opisuje adw. Jerzy Kwaśniewski, Prezes Ordo Iuris, jeden z autorów raportu.

Barnevernet znany jest opinii publicznej jako organizacja dopuszczająca się licznych kontrowersyjnych interwencji w życie rodzinne, często związanych z nieuzasadnionym odbieraniem dzieci. Naruszenia praw człowieka w tym zakresie zostały ostatnio potwierdzone wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, wydanymi w sprawach Blondiny Jansen oraz Trude Strand Lobben. Ponad 20 kolejnych spraw przeciwko Norwegii i Barnevernet zostało przyjętych do rozpoznania przez Trybunał Praw Człowieka w 2019 roku. Postępowania dotyczą pozbawienia rodziców pieczy nad dzieckiem, ograniczania rodzicom kontaktów z dziećmi pozostającymi w pieczy zastępczej oraz przymusowych adopcji bez zgody rodziców biologicznych. Trybunał wydał już zgodę na udział Instytutu Ordo Iuris w 16 z tych spraw, w których złożono opinie „amici curiae” („przyjaciela sądu”),  a następnie przekazany zostanie cały raport na temat Barnevernet.

Prezentacja raportu stałą się także okazją do ataku na Ordo Iuris i norweskich obrońców praw człowieka ze strony byłego przywódcy Socjalistycznej Młodzieży, a dzisiaj dyrektora generalnego Forum Adopcji - Øystein'a Gudima. Działacz zarzucił Ordo Iuris finansowanie norweskich prawników wygrywających kolejne postępowania przeciwko Norwegii przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

„Prezentowany przez nas raport powstał dzięki wielomiesięcznej pracy zespołu badawczego. Odbyliśmy wizytę studyjną w Oslo, w trakcie której spotkaliśmy się z rodzinami pokrzywdzonymi przez Barnevernet, działaczami na rzecz praw człowieka, miejscowymi i europejskimi politykami. Wstępna wersja raportu była również prezentowana podczas letniej sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w 2019 r. Niestety, przedstawiciele norweskiego rządu, Urzędu ds. Dzieci oraz Rzecznika Praw Dziecka nie byli wcześniej zainteresowani zaprezentowaniem swojego stanowiska i odniesieniem się do formułowanych pod ich adresem zastrzeżeń. Dobrze jednak, że skorzystali z naszego zaproszenia na prezentację w Oslo. Sytuacja w Norwegii jest bardzo poważna. Swoje zaniepokojenie wyraziła już Rada Europy, a Europejski Trybunał Praw Człowieka potwierdził naruszenia praw dzieci i rodziców” - komentuje jeden z autorów raportu, mec. Bartosz Zalewski z Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.