Liczny i bezpieczny – 15. Marsz Niepodległości przeszedł ulicami Warszawy. Sprawozdanie obserwatorów Ordo Iuris

Adobe Stock

• Instytut Ordo Iuris po raz kolejny objął monitoringiem prawnym Marsz Niepodległości.

• Monitoring potwierdził, że Stowarzyszenie „Marsz Niepodległości” przestrzegało prawa, a manifestacja przebiegała spokojnie.

• Organizatorzy sprawnie reagowali na sporadyczne sytuacje, dzięki czemu nie doszło do żadnych incydentów.

• Przed Marszem Instytut Ordo Iuris prowadził stoisko, na którym można było dowiedzieć się więcej o działalności fundacji, a także podpisać się pod obywatelską inicjatywą ustawodawczą „Stop narkotykowi pornografii”.

PRZECZYTAJ SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU - LINK

Ulicami Warszawy przeszedł 15. Marsz Niepodległości – największa patriotyczna manifestacja w całej Europie. 11 listopada bieżącego roku około 250 tysięcy polskich patriotów uczciło 106. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W Marszu Niepodległości – tak jak co roku – wzięli także udział obserwatorzy z ramienia Instytutu Ordo Iuris, odpowiedzialni za monitoring zgodności z prawem przebiegu zgromadzenia oraz zgodności z prawem czynności administracji publicznej w czasie Marszu Niepodległości.

Obserwatorzy Instytutu przebywali w różnych częściach Marszu Niepodległości. Całość wydarzenia przebiegła spokojnie. Sporadyczne incydenty nie wpłynęły na pokojowy i bezpieczny charakter zgromadzenia.

W sprawozdaniu Instytutu Ordo Iuris znajdują się obserwacje szczegółowe. O godzinie 10:00 w Pasażu Wisławy Szymborskiej przy Pałacu Kultury i Nauki rozpoczęło się Miasteczko Niepodległości – tzw. strefa przedmarszowa, na której można było znaleźć stoiska różnych organizacji o profilu patriotycznym. Równolegle w okolicach Miasteczka Niepodległości oraz ronda Dmowskiego wolontariusze Stowarzyszenia „Marsz Niepodległości” kwestowali w ramach zbiórki na pokrycie kosztów organizacji Marszu. Z kolei przedstawiciele Instytutu Ordo Iuris zbierali podpisy pod obywatelską inicjatywą ustawodawczą „Stop Narkotykowi Pornografii”.

Równolegle, o godz. 11:00 rozpoczęła się Msza święta w Kościele Wszystkich Świętych przy Placu Grzybowskim w Warszawie. Kościół wypełnił się po brzegi, a sama Msza zakończyła się ok. godz. 12:00. Teren przy świątyni również zabezpieczali Strażnicy Marszu Niepodległości.

Przed rozpoczęciem Marszu nieznani sprawcy rozlali substancję o intensywnym, nieprzyjemnym i długotrwale się utrzymującym zapachu, który było czuć przed rozpoczęciem Marszu Niepodległości w Miasteczku Niepodległości oraz na trasie samego przemarszu przy Rondzie gen. Charles’a de Gaulle’a i na błoniach Stadionu Narodowego. Prawdopodobnie był to hukinol – substancja przeznaczona do odstraszania dzikich zwierząt.

Ponadto, w godzinach poprzedzających rozpoczęcie Marszu funkcjonariusze często legitymowali pojedyncze osoby lub małe grupy osób zmierzających na manifestację, a także dokonywali przeszukania legitymowanych osób. W ich zainteresowaniu znajdowały się zwłaszcza osoby posiadające plecaki taktyczne lub survivalowe. Czynności te dotyczyły także Strażników Marszu Niepodległości, czyli służby porządkowej organizatora zgromadzenia. Tego typu działanie Policji nie miało miejsca na tak szeroką skalę w poprzednich latach. Spowodowane to było najprawdopodobniej rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego, który wprowadził zakaz noszenia, przemieszczania i używania wyrobów pirotechnicznych w miejscach publicznych na terenie m. st. Warszawy w dniu 11 listopada 2024 r.

Sam Marsz Niepodległości otwarto kilka minut po godz. 14:00. Wcześniej odmówiono modlitwę Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych oraz odśpiewano hymn narodowy. Nad bezpieczeństwem w trakcie całości wydarzenia czuwała kilkusetosobowa formacja porządkowa – Straż Marszu Niepodległości. Nie odnotowano jednak kontrmanifestacji grup próbujących blokować przejście zgromadzenia.

Na trasie przemarszu wywieszone zostały jedynie dwa banery z balkonu mieszkania jednej z kamienic. Znajdowała się tam flaga UE oraz dwa transparenty. Osoby zgromadzone na balkonie wykonywały obraźliwe gesty kierowane do uczestników Marszu Niepodległości, a także kierowały wobec nich obraźliwe okrzyki. Oprócz tego na wysokości Muzeum Narodowego na czas Marszu Niepodległości w oknie jednego z mieszkań została wywieszona flaga ruchu LGBT, która dodatkowo dla przyciągnięcia uwagi uczestników Marszu była podświetlona. Dwa piętra niżej, pod mieszkaniem, w którym została umieszczona ta flaga, na balkonie stała kamera. Wskazane treści miały prawdopodobnie na celu wywołanie reakcji i emocji w tłumie z uwagi na obraźliwe treści pod adresem uczestników Marszu (w przypadku pierwszego baneru) czy wyeksponowanie symbolu ruchu LGBT, którego postulaty są sprzeczne z wartościami, z którymi utożsamiają się uczestnicy Marszu Niepodległości. Uczestnicy zgromadzenia nie dali się sprowokować do agresywnego zachowania w związku z powyższymi treściami. W miejscach, w których doszło do tych sytuacji obecna była stale Straż Marszu Niepodległości, która podejmowała działania, mające na celu deeskalację sytuacji.

W trakcie zgromadzenia sporadycznie używano rac świetlnych i petard. Organizator jednak, zarówno rozpoczynając zgromadzenia, jak również w późniejszym jego toku, wzywał do zachowania zgodnego z prawem, informując o zakazie używania materiałów pirotechnicznych podczas zgromadzeń publicznych.

Obserwatorzy w sprawozdaniu zwrócili uwagę, że rozporządzenie porządkowe Wojewody Mazowieckiego z dnia 6 listopada 2024 r., którym wprowadził zakaz noszenia, przemieszczania i używania wyrobów pirotechnicznych w miejscach publicznych na terenie m. st. Warszawy w dniu 11 listopada 2024 r., motywując ten zakaz potrzebą ochrony życia, zdrowia lub mienia osób oraz zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, było niezasadne. W odniesieniu do wyrobów pirotechnicznych prawo przewiduje już inne środki, za pomocą których możliwe jest zniesienie stanu zagrożenia, a środki te mają moc rangi ustawowej, mianowicie ustawowy zakaz choćby posiadania pirotechniki podczas zgromadzenia publicznego oraz zakaz zakłócania porządku publicznego poprzez ich używanie w innych sytuacjach niż zgromadzenie publiczne.

Zaobserwowano także kilkakrotnie uczestników wchodzących na dachy przystanków komunikacji miejskiej i kontenery budowlane, w większości przypadków prawidłowo reagowała wówczas Straż Marszu Niepodległości. Nie odnotowano, aby zachowania te wpłynęły w jakikolwiek sposób na infrastrukturę przystanków, (nie stwierdzono żadnych szkód). Celem osób, które dopuszczały się tego rodzaju zachowań było wykorzystanie wiaty przystankowej jako punktu widokowego i wykonanie zdjęcia.

Nad bezpieczeństwem największej patriotycznej manifestacji w Europie czuwała także pomoc medyczna: ratownicy medyczni oraz wolontariusze służby medycznej zapewnieni przez Stowarzyszenie „Marsz Niepodległości”. Do dyspozycji było blisko 200 medyków, dysponujących łącznie 15 karetkami. W przypadkach wymagających udzielenia pomocy służby ratownicze postępowały właściwie.

W Marszu Niepodległości – według organizatora – uczestniczyło około 250 tysięcy osób. Była to zatem największa frekwencja od czasu Marszu w 2018 r., przypadającego w setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Uczestnikami były osoby w różnym wieku. W Marszu dało się zauważyć także przedstawicieli innych narodowości oraz różnych religii. Nie zabrakło również przedstawicieli organizacji politycznych, artystów, sportowców społeczników, wspólnot religijnych oraz samorządowców. Liczną część stanowiły grupy wyjazdowe z całej Polski.

W trakcie manifestacji uczestnicy skandowali szereg patriotycznych haseł („Bóg, Honor i Ojczyzna”, „Niepodległość nie na sprzedaż”, „Armia Krajowa, niech żyje Armia Krajowa” itd.). Liczne były hasła o charakterze religijnym i patriotycznym, w tym pieśni patriotyczne, religijne oraz modlitwy. Dominowała narodowa i patriotyczna symbolika. Większość uczestników zgromadzenia posiadała biało-czerwone flagi na drzewcach, a także elementy ubioru w narodowych barwach. Ponadto uczestnicy zgromadzenia nosili znaki organizacji społecznych, symbole religijne, transparenty prezentujące hasła patriotyczne i historyczne.

Podczas wieczornego briefingu prasowego Policji w dniu 11 listopada, Komendant Stołeczny Policji Dariusz Walichnowski przekazał, że „udało się Marsz Niepodległości zabezpieczyć w taki sposób, że nie doszło do żadnych incydentów, żadnych zagrożeń i cały marsz przebiegł bezpiecznie. Wszyscy, którzy w nim uczestniczyli mogli mieć to poczucie bezpieczeństwa, na którym nam najbardziej zależy”. To stanowisko Policji jest zbieżne z wnioskami obserwatorów Marszu Niepodległości z ramienia Instytutu Ordo Iuris: to był najspokojniejszy i najbezpieczniejszy Marsz Niepodległości w całej swojej historii. Także obecny na Marszu Niepodległości przedstawiciel m. st. Warszawy nie stwierdził, aby w trakcie manifestacji doszło do zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi lub mienia o wielkiej wartości, które dawałoby podstawę do rozwiązania zgromadzenia. Podobnie nie odnotowano, aby zaistniały jakiekolwiek inne przesłanki do rozwiązania zgromadzenia.

Wyniki przeprowadzonego przez prawników Instytutu Ordo Iuris monitoringu Marszu Niepodległości kolejny raz wskazują na to, że organizatorzy dbają o właściwy poziom zabezpieczenia zgromadzenia, a sporadyczne naruszenia prawa o charakterze wykroczeń (np. używanie rac świetlnych) nie wpływają na ogólną ocenę bezpiecznego przebiegu zgromadzenia.

PRZECZYTAJ SPRAWOZDANIE Z MONITORINGU - LINK