Senat Hiszpanii przeciwko wpisaniu prawa do aborcji do Konstytucji

Wprowadzenie

Na początku października lewicowy rząd Hiszpanii ogłosił rozpoczęcie działań, mających na celu wpisanie tzw. prawa do aborcji do hiszpańskiej Konstytucji z 1978 roku. Konieczność podjęcia tego typu kroków ma wynikać, jak podkreślił socjalistyczny premier Pedro Sánchez (PSOE/S&D) z „globalnego ataku na wolność reprodukcyjną”. W poście opublikowanym na portalu X lider hiszpańskich socjalistów wskazywał z kolei, że planuje zmienić hiszpańskie przepisy dotyczące aborcji, aby zapobiec „podawaniu wprowadzających w błąd lub nieścisłych naukowo informacji na temat aborcji”.

W tym kontekście należy również wymienić aktywność Rady Miejskiej Madrytu (Ayuntamiento de Madrid), do której odniósł się w przywoływanym poście w mediach społecznościowych Premier Sánchez, wskazując na potrzebę wpisania „prawa do aborcji” do hiszpańskiej ustawy zasadniczej. Pod koniec września bieżącego roku przedmiotowe gremium przyjęło bowiem prawo, na mocy którego placówki medyczne zobligowane są do informowania kobiet rozważających usunięcie ciąży o syndromie postaborcyjnym. Przedmiotowa regulacja została zaproponowana przez radnych konserwatywnej partii Vox (zasiadającej w grupie Patriotów za Europąw Parlamencie Europejskim), a następnie poparta głosami centroprawicowej Partii Ludowej (Partido Popular, należący do Europejskiej Partii Ludowej na poziomie unijnym).

Aborcja prawem zapsianym w Konstytucji?

Wniosek złożony w hiszpańskim parlamencie 15 października bieżącego roku przez socjalistycznych deputowanych zawierał kilka ważnych punktów, odnoszących się do kwestii aborcji. W pierwszej kolejności wnioskodawcy domagali się, by Senat potwierdził swoje zaangażowanie na rzecz obrony praw kobiet, w tym „obronę możliwości przerywania ciąży, jako prawa uznanego i chronionego”.

Twórcy projektu uchwały wzywali również rząd do poparcia projektu reformy konstytucyjnej, która zabezpieczy prawo do przerywania ciąży, zawarte w Ustawie organicznej 2/2010 dnia 3 marca o zdrowiu seksualnym i reprodukcyjnym oraz dobrowolnym przerwaniu ciąży (Ley Orgánica 2/2010, de 3 de marzo, de salud sexual y reproductiva y de la interrupción voluntaria del embarazo), gwarantując jego przestrzeganie przez wszelkie organy władzy publicznej.

W przedmiotowym projekcie wnioskodawcy domagali się również, aby rząd Hiszpanii zagwarantował, że skorzystanie przez personel medyczny z klauzuli sumienia nie stanowi przeszkody dla kobiet szukających skutecznej możliwości skorzystania z przysługującego im w tym kraju prawa do aborcji. Postulowano również utworzenie specjalnego rejestru, w którym wskazano by pracowników służby zdrowia korzystających z klauzuli sumienia w takich przypadkach (aborcja).

Brak dotacji publicznych dla obrońców życia?

Pozostałe propozycje zawarte we wniosku dotyczyły m.in. włączania zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego do programów studiów licencjackich i magisterskich na kierunkach medycyna, pielęgniarstwo i innych kierunkach związanych ze służbą zdrowia. Ponadto zawarto tam apel do rządu, aby ten dbał o ścisłe przestrzeganie prawa w odniesieniu do kwestii aborcji oraz by zapewnił, że „nie udziela się niepotwierdzonych naukowo informacji dotyczących dobrowolnego przerywania ciąży”. Postulowano tam także, aby rząd zapobiegał innym ingerencjom organów władzy publicznej wykraczającej poza zakres ich kompetencji (w odniesieniu do kwestii aborcji).

Jeden z punktów wniosku zawierał propozycję, aby rząd ustanowił mechanizmy gwarantujące, zgodnie z przepisami prawa, że żadne stowarzyszenie ani organizacja sprzeciwiająca się prawu do aborcji nie może otrzymać dotacji na cele sprzeciwu wobec aborcji lub „dezinformacji” na jej temat.

Senat Hiszpanii przeciwko wpisaniu aborcji do ustawy zasadniczej

W głosowaniu, które miało miejsce w środę 22 października w hiszpańskim Senacie, wniosek złożony przez posłów deputowanych rządzącej PSOE został odrzucony. Za jego przyjęciem głosowało 113 senatorów, głównie z lewicowej PSOE, przy sprzeciwie 147 senatorów. Wniosek nie został przyjęty głównie dzięki sprzeciwowi centroprawicowej Partii Ludowej, którą wsparli mniej liczni senatorowie narodowej partii Vox oraz senator konserwatywnej, regionalistycznej Ludowej Unii Nawary (Unión del Pueblo Navarro, zapisanej do EPL na poziomie unijnym). Żaden z senatorów nie wstrzymał się od głosu.

Co dalej?

Hiszpańskie media wskazują, iż uwzględniając sprzeciw prawicy i centroprawicy jak i aktualny rozkład sił w tamtejszym parlamencie, szanse na wpisanie prawa do aborcji do tamtejszej ustawy zasadniczej w najbliższych latach są minimalne. Zmiana, mająca wedle doniesień medialnych polegać na nowelizacji treści art. 43 Konstytucji Hiszpanii, zawierającego regulacje normujące prawo do ochrony zdrowia, wymagałaby bowiem poparcia 3/5 głosów w obu izbach hiszpańskiego parlamentu, a więc zarówno w Kongresie Deputowanych (Congreso de los Diputados) jak i w Senacie (Senado). Jako że obie izby są obecnie zdominowane przez przedstawicieli centroprawicy i prawicy (lewica rządzi tylko dlatego, że premier Sánchez cieszy się poparciem – w zamian za ustępstwa – katalońskich separatystów, również tych z centroprawicowej Junts per Catalunya), wpisanie prawa do aborcji do Konstytucji Hiszpanii jest aktualnie bardzo mało prawdopodobne.

Komentarz

– Komentując ostatnie wydarzenia z Hiszpanii należy zwrócić uwagę na dwie zasadnicze kwestie. Po pierwsze, próby tamtejszych środowisk lewicowych i liberalnych wpisują się w szerszy trend, w ramach którego przeciwnicy ochrony życia ludzkiego w jego najbardziej bezbronnej formie starają się podnieść rangę i tak szeroko interpretowanego „prawa do aborcji”, co ma nastąpić poprzez jego dodanie do przepisów krajowych ustaw zasadniczych. Jako przykład takich działań można podać wpisanie prawa do aborcji do Konstytucji Francji w 2024 roku czy niedawne, szczęśliwie zakończone niepowodzeniem, podobne inicjatywy w Holandii. Po drugie, wynik głosowania w hiszpańskim Senacie, który faktycznie oznacza zablokowanie procedowania projektu dodania prawa do aborcji do tamtejszej Konstytucji, jest niewątpliwym sukcesem środowisk pro-life w tym kraju. Musimy bowiem pamiętać, iż Hiszpania uchodzi za jedno z najbardziej progresywnych państwa w Europie. To właśnie Hiszpania, jako jedne z pierwszych państw na starym kontynencie, zinstytucjonalizowała tzw. małżeństwa osób tej samej płci, a aborcja jest tam szeroko dostępna. Warto również odnotować sprzeciw centroprawicowej Partii Ludowej z tego względu, że na wielu polach (chociażby w kwestiach postulatów lobby LGBT) przyjęła ona już od dawna (zwłaszcza od czasów rządów Mariano Rajoy’a w latach 2011-2018) narrację lewicy – podkreśla Patryk Ignaszczak, analityk Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.