Projekt rozwiązujący liczne problemy dotyczące kwestii pogrzebowych – raport Ordo Iuris

Adobe Stock

· Obecne przepisy dotyczące cmentarzy i pochówku zmarłych są regulowane przez trzy różne ustawy.

· Najistotniejsza z nich - ustawa z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, nie przystaje do obecnego stanu wiedzy i zasad tworzenia prawa.

· W związku z tym, przygotowany został rządowy projekt nowelizujący tę ustawę i scalający trzy akty prawne dotyczące tej tematyki.

· Autorzy projektu postulują m.in. wprowadzenie elektronicznych rejestrów grobów, instytucji koronera, ustanowienie wymagań dotyczących obchodzenia się ze zwłokami i prochami ludzkimi oraz wprowadzenie specjalnych kategorii grobów, np. osób zasłużonych dla Polski.

· Instytut Ordo Iuris wskazuje w raporcie, że projekt kompleksowo reguluje kwestie funeralne i rozwiązuje liczne problemy dotyczące np. pierwszeństwa w prawie do grobu.

· Zdaniem autorów raportu, konieczne jednak wydają się zmiany i uzupełnienia w projekcie ustawy.

 PRZECZYTAJ RAPORT - LINK

Aktualny stan prawny w zakresie kwestii związanych z pochówkiem i cmentarzami regulują trzy akty prawne. Oprócz ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, są to także ustawa z 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski oraz ustawa z 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych. Instytut wskazuje, że obecne przepisy nie regulują tzw. prawa funeralnego w sposób odpowiedni, co wymaga ujednolicenia aktów dotyczących tych zagadnień.

Projektowana nowelizacja zakłada utworzenie ogólnokrajowego rejestru cmentarzy i miejsc pochówku, za który odpowiadać ma minister koordynujący kwestie cyfryzacji. W razie wprowadzenia zmian, właściciele cmentarzy będą zobowiązani do prowadzenia ujednoliconych ksiąg cmentarnych. W opinii Ordo Iuris, pozwoli to na lepszą identyfikację miejsc pochówku oraz prowadzenie bardziej skutecznej gospodarki przestrzennej w odniesieniu do cmentarzy.

Autorzy projektu postulują również wprowadzenie kilku kategorii grobów (m.in. groby „zwykłe”, groby weteranów walk o wolność i niepodległość, groby osób zasłużonych dla Polski, groby zabytkowe). Za każdy rodzaj grobu będzie odpowiedzialny inny organ. Ordo Iuris pozytywnie ocenia jasny podział kompetencji wynikający z wyszczególnienia typów grobów i przydzieleniu danego rodzaju grobu do kompetencji danego organu państwowego.

Wśród propozycji zawartych w projekcie, znalazł się również postulat powołania instytucji koronera, czyli lekarza medycyny sądowej posiadającego 3-letnie doświadczenie w zawodzie. Osoba taka miałaby się zajmować analizą trudnych do rozwikłania, nagłych i niespodziewanych zgonów. Instytut podkreśla, że konieczność funkcjonowania lekarza zajmującego się tego typu kwestiami pokazała pandemia COVID-19.

Projekt odnosi się również do innych zagadnień, m.in. prawa do organizacji pochówku czy pierwszeństwa w prawie do grobu. W opinii Ordo Iuris, proponowane rozwiązania mogą pomóc w uregulowaniu kwestii, które do tej pory były normowane jedynie przez zwyczaje lokalne i rodzinne. Postulowane zmiany dotyczą też spraw takich jak fundacja, przeniesienie czy zamknięcie cmentarza. Instytut zauważa, że zbytnie natężenie rozmaitych wymagań administracyjnych może spowodować problemy w sprostaniu im przez podmioty odpowiedzialne za małe, lokalne cmentarze w biedniejszych gminach.

Autorzy raportu z aprobatą odnoszą się do rozwiązania, w myśl którego płeć dziecka w karcie urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu wskazywana będzie jedynie wówczas, gdy możliwe jest jej ustalenie. Instytut rekomenduje jednak modyfikację przepisu (doprecyzowanie) poprzez wyraźne wskazanie, że płeć dziecka należy wskazać wyłącznie wówczas, gdy można ją stwierdzić w oparciu o widoczne cechy biologiczne (metodą organoleptyczną), chyba że rodzice zażyczą sobie wykonania badań genetycznych.