prawa człowieka

Problem dokonywania selektywnych aborcji na dziewczynkach znowu powraca. Jak już informowaliśmy, w ubiegłym roku proceder ten został potępiony w rezolucji Parlamentu Europejskiego, jak również poświęcano mu dużo uwagi wKongresie USA. 15 stycznia głos na ten temat zabrał Nils Muižnieks, Komisarz Rady Europy ds. Praw Człowieka, kategorycznie opowiadając się za zakazem aborcji przeprowadzanej ze względu na płeć dziecka. Uznał te praktyki za przejaw dyskryminacji.

Komisarz przytacza szereg danych na temat nienaturalnych dysproporcji w liczbie urodzeń chłopców i dziewcząt, które obserwować można również wśród krajów członkowskich Rady Europy i które świadczą o selektywnym eliminowaniu dziewczynek w okresie prenatalnym. Podkreślił on jednocześnie, że płody dziewczynek są niedostatecznie chronione przez prawo. ETPCz w ogóle nie zajął jeszcze stanowiska w związku z tym tematem. Konwencja Biomedyczna Rady Europy zakazuje zaś technik wspomagania prokreacji  "w celu wyboru płci przyszłego dziecka”, choć i ona czyni wyjątek w przypadku możliwych do uniknięcia „poważnych chorób dziedzicznych związanych z płcią”. Konferencja Pekińska ONZ w sprawie Kobiet (1995) zredukowała prenatalną selekcję płci do jednej z form przemocy wobec kobiet. Komitet ONZ ds. Eliminacji Dyskryminacji wobec Kobiet (CEDAW) i Komitet Ministrów Rady Europy wezwały rządy państw członkowskich do przyjęcia ustawodawstwa krajowego zakazującego prenatalnego doboru płciowego. Stambulska Konwencja Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, do ratyfikacji której zmierza rząd RP, nie zawiera żadnego wyraźnego odniesienia do selektywnej aborcji, poprzestając na wezwaniu do uznania za przestępstwo jedynie aborcji przymusowych (art. 39). Podobne podejście odnajdujemy w rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie prenatalnej selekcji płci z 2011 roku, gdzie akcentuje się zagadnienie przemocy psychicznej wywieranej na kobiecie nakłanianej do tego „by nie kontynuowała ciąży”.

„To podejście każe traktować selektywną aborcję bardziej jako formę przemocy względem kobiet w ciąży niż jako przemoc wymierzoną w nienarodzone dziecko” – zauważa Nils Muižnieks.

Organizacje międzynarodowe, takie jak agendy ONZ, UNICEF, WHO czy, ostatnio, Parlament Europejski poprzestają zaledwie na rekomendowaniu bardzo powściągliwych działań. Wzywa się zatem do gromadzenia wiarygodnych danych, stworzeniu wytycznych w sprawie etycznego stosowania technologii stosowanych przez służbę zdrowia, stosowanie odpowiednich środków wsparcia dla kobiet zmuszanych do selektywnej aborcji, opracowanie przez państwa członkowskie odpowiednich ram ustawodawczych i zajęcie się przyczynami nierówności wyborów seksualnych, promowanie przekonania o jednakowej wartości dla rodziny i społeczeństwa dziewcząt i chłopców.

***

Powściągliwość, o której tu wspomniano, wynika stąd, że stanowcze działania przeciwko selektywnej aborcji dziewczynek zawsze muszą wiązać się z koniecznością mierzenia się z problemem: czy prenatalną eliminację dziewczynek uznać można za usprawiedliwioną, jeśli będzie się im poddawać dostatecznie dużą liczbę chłopców? To zaś wymusza odpowiedź na pytanie o dopuszczalność aborcji w ogóle. Komentarz Komisarza Rady Europy ds. Praw Człowieka zwraca uwagę na ten problem i stanowi wezwanie do podjęcia trudnej dla wielu gremiów międzynarodowych kwestii ochrony życia ludzkiego w fazie prenatalnej.

Z inicjatywy European Dignity Watch kilkadziesiąt organizacji broniących praw człowieka wystosowało do chorwackich europosłów list z wyrazmi poparcia dla referendum zmierzającego do konstytucyjnego potwierdzenia naturalnej tożsamości małżeństwa. Ma ono odbyć się już 1 grudnia. Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, wraz z kilkoma innymi polskimi organizacjami, jest jednym z jego sygnatariuszy.

Inicjatywa obywatelska „W imię rodziny” zebrała ok. 750 000 podpisów, dzięki czemu w Chorwacji może się odbyć referendum konstytucyjne z pytaniem: „Czy jesteś za tym, aby do Konstytucji Republiki Chorwacji wprowadzono przepis, który definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny?”. Zgodnie z Konstytucją Chorwacji, wiążący charakter referendum nie jest uzależniony od osiągnięcia określonego quorum, decyzja zostanie więc podjęta zwykłą większością głosów.

W związku z narastającą w Chorwacji presją ze strony środowisk liberalno-lewicowych, które organizują kampanię przeciwko wprowadzeniu do konstytucji definicji małżeństwa jako związku mężczyzny i kobiety, kilkadziesiąt organizacji broniących praw człowieka podpisało list do chorwackich posłów do Parlamentu Europejskiego, w którym deklarują, iż postrzegają referendum „jako próbę zabezpieczenia i wzmocnienia najbardziej podstawowej instytucji ludzkiej cywilizacji: małżeństwa i naturalnej rodziny”. Sygnatariusze listu gratulują również politykom publicznie zaangażowanych obywateli, którzy aktywnie uczestniczą w krajowej demokracji.

„Skoro Unia Europejska nie posiada kompetencji w zakresie definiowania małżeństwa, chcielibyśmy zachęcić Państwa do solidarności ze swoimi obywatelami i do wsparcia ich w każdy możliwy sposób jako ich oficjalni reprezentanci w Parlamencie Europejskim” – czytamy w liście. Organizacje przypominają również, że „w sprawie referendum miała miejsce ogromna mobilizacja obywateli, działających w imieniu instytucji tradycyjnego małżeństwa na poziomie lokalnym; nie stanowi to żadnego aktu dyskryminacji, jak niektórzy sugerują. Wręcz przeciwnie: jest to poświadczenie zrozumienia, że małżeństwo nie może być niczym więcej niż związkiem między mężczyzną i kobietą i że jest to podstawowe dobro dla społeczeństwa jako całości”.

Jak już informowaliśmy, Druga Sekcja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Gross przeciwko Szwajcarii uznała, że władze Szwajcarii złamały artykuł 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, mówiący o prawie do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, nie zezwalając osiemdziesięciodwuletniej kobiecie na otrzymanie śmiertelnej dawki leku w asyście lekarza.

Szwajcaria odwołała się od tego wyroku do Wielkiej Izby Trybunału, która rozpatrzy teraz sprawę wspomaganego samobójstwa.

Decyzja Trybunału spotkała się z daleko idącą krytyką prawników, którzy przypominają, że rząd ma obowiązek chronić życie a nie ułatwiać śmierć swoim obywatelom. Podkreśla się, że roszczenia dotyczące autonomii osobistej nie mogą zastępować przepisów prawa krajowego ukierunkowanych na ochronę osóbsłabych i wrażliwych. Takie stanowisko znajduje poparcie w Europejskiej Konwencji Praw Człowiekaoraz dotychczasowym orzecznictwie Trybunału sprzed sprawy Gross przeciwko Szwajcarii. Oprócz braku szacunku dla życia chronionego przez art. 2 Konwencji, decyzja Drugiej Sekcji Trybunału jest sprzeczna zzasadą pomocniczości oraz z dotychczasowym orzecznictwem trybunału.