Płeć niezmienna od poczęcia – dekret Donalda Trumpa może zwiększyć poziom ochrony życia

Adobe Stock

• Prezydent USA Donald Trump podpisał dekret wykonawczy uznający niezmienność „płci biologicznej” człowieka.

• Dokument definiuje kobietę jako „osobę od poczęcia należącą do płci produkującej dużą komórkę rozrodczą” (komórkę jajową).

• Dekret tym samym w sposób pośredni sugeruje, że ludzkie życie rozpoczyna się od momentu poczęcia.

• Eksperci podkreślają, że takie uznanie może mieć konsekwencje dla stopnia prawnej ochrony życia w Stanach Zjednoczonych.

Dekret wykonawczy – treść i znaczenie

Dekret podpisany przez Donalda Trumpa nosi tytuł „Obrona kobiet przed ekstremizmem ideologii gender i przywrócenie biologicznej prawdy w administracji federalnej”. Znajdujący się w nim zapis o biologicznej niezmienności płci wywołał szeroką dyskusję w środowiskach prawniczych i politycznych. Eksperci zauważają, że jest to jeden z pierwszych dokumentów na poziomie federalnym, który stwierdza, że płeć, którą ma człowiek od poczęcia, pozostaje jego płcią biologiczną.  Choć nie jest to ustawa, dekret wykonawczy może wpłynąć na interpretację przepisów w przyszłości.

Profesor etyki Andrew T. Walker określił zapis jako „genialny i przebiegły” ruch w obronie życia ludzkiego. Prof. Mary Ziegler, profesor prawa na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis, zauważyła, że „to zawsze duża sprawa, gdy coś takiego zostaje wprowadzone do prawa federalnego (…)”. Elise van Hoek, holenderska socjolog, od wielu lat zajmuje się kwestiami „gender” wprowadzanymi do prawodawstwa; stwierdziła: „Czas najwyższy, aby opinia publiczna zrozumiała, jak szkodliwe są działania lobby działaczy ideologii gender, kreujących się na rzeczników praw osób transpłciowych”.

Konsekwencje dla ustawodawstwa dotyczącego aborcji

Uznanie, że płeć jest niezmienna od momentu poczęcia, może wpłynąć na prawodawstwo dotyczące ochrony życia w Stanach Zjednoczonych. Obecnie aborcja jest dozwolona w wielu stanach, a decyzja Sądu Najwyższego w sprawie Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization z 2022 roku przyznała poszczególnym stanom prawo do regulowania tej kwestii. Dekret Trumpa nie zmienia tego stanu rzeczy, ale może stanowić argument dla obrońców życia, którzy mogą oczekiwać dalszych regulacji chroniących życie ludzkie od poczęcia na poziomie stanowym lub federalnym. Wskazuje na to poruszenie, jakie dokument administracji Trumpa wywołał w środowisku zwolenników aborcji. Wspomniana Mary Ziegler, profesor prawa na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis podkreśliła, że dekret nie ustanawia nowych ochron ani statusu prawnego dla „embrionów”. Zastanawia się jednak, czy jest to początek drogi do bardziej zdecydowanych kroków w kwestii aborcji i zapłodnienia in vitro, czy też jedynie gest w stronę środowisk pro-life. Zaznacza, że wprowadzenie takiego języka do prawa federalnego może mieć konsekwencje dla działań na poziomie federalnym w przyszłości. 

Zakaz finansowania promotorów aborcji

W ostatnich latach prawo dotyczące ochrony życia w Stanach Zjednoczonych uległo znaczącym zmianom, zwłaszcza w kontekście działań administracji prezydenta Donalda Trumpa. Po ponownym objęciu urzędu, Trump podpisał także dekret, który wprowadził zakaz finansowania międzynarodowych organizacji promujących aborcję. Decyzja ta spotkała się z reakcją międzynarodową. Na przykład Holandia uruchomiła fundusz mający na celu wsparcie organizacji zajmujących się przeprowadzaniem aborcji, aby przeciwdziałać skutkom amerykańskiego zakazu.

Dekret zezwala jedynie na finansowanie aborcji w przypadkach gwałtu, kazirodztwa lub gdy zagrożone jest życie matki. Prezydent Stanów Zjednoczonych zarzucił poprzedniej administracji, że poprzez swoje działania „wymusiła finansowanie aborcji na żądanie z pieniędzy podatników” w różnych federalnych programach. Cofnął również dwa dekrety Joe Bidena z 2022 roku, które miały na celu zwiększenie dostępu do aborcji, m.in. poprzez umożliwienie Sekretarzowi Zdrowia i Opieki Społecznej wspierania kobiet podróżujących między stanami w celu dokonania aborcji.

Projekt 2025 i aborcja

W ramach tzw. Projektu 2025, który jest platformą polityczną Republikanów, kilkukrotnie odniesiono się do poprawki Hyde’a. Poprawka ta od lat zakazuje użycia federalnych środków na finansowanie aborcji, ale administracja Bidena interpretowała ją w węższym zakresie, ograniczając jej zastosowanie.

Projekt 2025 postuluje:

1. Wycofanie interpretacji poprawki Hyde’a z 2022 roku, dokonanej przez administrację Bidena.

2. Przeprowadzenie pełnego audytu Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS), aby upewnić się, że poprawka jest w pełni przestrzegana.

3. Trwałe wpisanie poprawki Hyde’a do prawa federalnego, aby nie była corocznie zatwierdzana w ramach procesu budżetowego.

W styczniu 2025 roku Republikańscy senatorowie John Kennedy z Luizjany i Roger Wicker z Missisipi przedstawili projekt ustawy, który ma na celu trwałe zakazanie wykorzystywania środków federalnych do finansowania aborcji. Ustawa dąży do stworzenia jednolitego standardu, który obejmie wszystkie programy rządowe.

Jednym z głównych celów Projektu 2025 jest ograniczenie funduszy federalnych dla organizacji proaborcyjnych takich jak np. Planned Parenthood, które wykorzystują środki publiczne do promowania aborcji, antykoncepcji i szeregu innych zjawisk związanych z kategorią tzw. praw reprodukcyjnych i seksualnych. Jeżeli proponowane zmiany zostaną wdrożone, mogą one znacząco ograniczyć możliwość przeprowadzania aborcji finansowanych z publicznych środków.

Szansa na zwiększenie stopnia ochrony życia

– Dekret wykonawczy prezydenta Donalda Trumpa jest ważnym krokiem w debacie na temat ochrony życia ludzkiego w prawie amerykańskim. Choć nie ma on mocy ustawy, to jest sygnałem i kierunkiem, w którym można się spodziewać, że będą podążały działania administracji nowego prezydenta USA. W obliczu rosnącej polaryzacji politycznej w USA, kwestia uznania prawa do życia człowieka od poczęcia pozostanie jednym z najgorętszych tematów debaty publicznej w najbliższych latach. Z perspektywy prawa międzynarodowego, uznanie niezmienności płci człowieka od momentu poczęcia, jest pośrednio potwierdzeniem godności osoby ludzkiej od poczęcia, co jest zgodne z art. 6 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który gwarantuje prawo do życia każdej osobie – zaznacza Julia Książek z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.