Próba zniesienia karalności dzieciobójstwa w Salwadorze. Ordo Iuris w obronie noworodków i nienarodzonych dzieci

Adobe Stock

Amerykańskie organizacje proaborcyjne próbują utrudnić ściganie przestępstw przeciwko życiu noworodków w Salwadorze. Sprawę rozpatruje Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka.  Środowiska te już wcześniej domagały się zniesienia karalności dzieciobójstwa i legalizacji aborcji w Salwadorze. Przedstawiały także kobiety zabijające noworodki jako ofiary rzekomego łamania praw człowieka. Grupa innych organizacji społecznych złożyła w Trybunale opinię „przyjaciela sądu”, w której wspiera Salwador. Do koalicji dołączył Instytut Ordo Iuris.

PRZECZYTAJ OPINIĘ - LINK

Pozew przeciwko Salwadorowi został złożony przez Międzyamerykańską Komisję Praw Człowieka (IACHR), działającą w imieniu lokalnych organizacji lewicowych - Centrum Praw Reprodukcyjnych (Centre for Reproductive Rights) wraz z jego oddziałem w Salwatorze oraz Feministyczny Kolektyw na rzecz Lokalnego Rozwoju Salwadoru (Colectivo Feminista para el DesarrolloLocal de El Salvador). Te podmioty są finansowane przez międzynarodową organizację proaborcyjną International Planned Parenthood Federation (IPPF). Już od lat uczestniczyły one w sporach sądowych, domagając się zniesienia karalności dzieciobójstwa i jednocześnie legalizacji aborcji w Salwadorze. Dodatkowo, w kampaniach prowadzonych za fundusze IPPF, organizacje te przedstawiały kobiety, które dopuściły się zabicia dziecka, jako ofiary łamania praw człowieka w związku z obowiązującym w Salwadorze zakazem przeprowadzania aborcji.

Najstarszą tego typu sprawą sądową jest tzw. sprawa Manueli. Jest to także jedyny przypadek, w którym matka, dopuszczająca się zabójstwa dziecka ze szczególnym okrucieństwem, została skazana na prawie 10 lat pozbawienia wolności. Okaleczyła ona bowiem swojego nowonarodzonego syna i porzuciła go, pozwalając, by dziecko się utopiło. Sąd rozpoznający sprawę uznał jej czyn za spełniający przesłanki zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem na podstawie dowodów przedstawionych przez rodzinę oraz po uzyskaniu orzeczenia, że w momencie dokonania przestępstwa kobieta była świadoma swego czynu, a jej stan psychiczny pozwalał na rozeznanie i dokonanie wyboru pomiędzy zachowaniem dobrym i złym. Mimo wspomnianych okoliczności obciążających, sąd orzekł w tej sprawie najmniejszy możliwy wymiar kary pozbawienia wolności za zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem.

Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka również przychyla się do stwierdzenia, że wskazany przypadek Manueli nie zalicza się do tzw. „aborcji z wyboru”, ale jest zabójstwem nowonarodzonego dziecka ze szczególnym okrucieństwem. Jednak, niezależnie od tej opinii, zwróciła się do Salwadoru o niezwłoczne przyjęcie reform, które uniemożliwiłyby ściganie przypadków zabijania noworodków i nielegalnej aborcji. Komisja twierdzi, że egzekwowanie przez Salwador sankcji karnych przeciwko Manueli za zabójstwo syna narusza postanowienia Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka, mimo że w art. 4 traktat ten wyraźnie stanowi o konieczności ochrony każdego życia od poczęcia: „[każdy] człowiek ma prawo do poszanowania jego życia. Prawo to jest chronione ustawą od momentu poczęcia. Nikt nie może być arbitralnie pozbawiony życia”. Przepisy krajowe chroniące życie dziecka są tym samym całkowicie zgodne z międzynarodowym systemem praw człowieka.

W piśmie wystosowanym przez organizacje wspierające Salwador przeanalizowana została kwestia kompetencji tego kraju do egzekwowania przepisów karnych wobec sprawców przestępstw przeciwko nowonarodzonym dzieciom, w kontekście jego zgodności z międzynarodowym systemem praw człowieka. Opinia przygotowana przez organizacje non-profit ma na celu przekonanie Trybunału, że obowiązujący w Salwadorze zakaz dzieciobójstwa, nie tylko nie narusza przepisów międzynarodowego systemu praw człowieka, ale jest niezbędnym elementem tego systemu, a w szczególności Amerykańskiej Konwencji Praw Człowieka. Wprowadzenie postulowanych przepisów rodzi bowiem obawy, że reformy wzbudzą niechęć lekarzy do zgłaszania potencjalnych przestępstw przeciwko noworodkom i nałoży sankcje na tych, którzy zgłaszają podejrzenie zabójstwa noworodka w Salwadorze.

Organizacje przytaczają wiele argumentów świadczących za tym, że egzekwowanie sankcji karnych za przestępstwo dzieciobójstwa jest jak najbardziej uzasadnione z punktu widzenia prawa międzynarodowego i nie powinno być ograniczane. Norma zakazująca zabijania dzieci przez ich własnych rodziców ma bowiem charakter normy uniwersalnej, funkcjonującej w międzynarodowym systemie praw człowieka i mającej zastosowanie w każdym kraju. Egzekwowanie kar za przestępstwo dzieciobójstwa nie narusza zatem prawa międzynarodowego. Przeciwnie, rządy krajowe mają obowiązek wdrażania, przestrzegania i egzekwowania takich przepisów. W omawianej sprawie istotny jest również fakt ratyfikowania przez wszystkie strony Amerykańskiej Konwencji (w tym Salwador) dokumentów, takich jak Konwencja Praw Dziecka oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, z których wynika międzynarodowy obowiązek ochrony życia dziecka oraz uniwersalne prawo do życia każdej osoby.

Członkowie koalicji argumentują, że zabójstwo noworodków nie powinno być traktowane inaczej niż przestępstwa przeciwko życiu starszych dzieci czy osób dorosłych. Dowodem na to są m.in. postanowienia Konwencji Amerykańskiej, która stanowi w art. 1, że „państwa powinny zapewnić wszystkim osobom podlegającym ich jurysdykcji swobodne i pełne korzystanie z praw i wolności, wolne od jakiejkolwiek dyskryminacji”, natomiast w art. 24 stwierdza, iż „wszyscy są równi wobec prawa. W konsekwencji mogą oni korzystać z równej ochrony prawnej bez dyskryminacji”. Co za tym idzie, państwa-strony Amerykańskiej Konwencji powinny mieć nie tylko możliwość, ale obowiązek egzekwowania norm prawa karnego, przewidujących sankcje prawne za czyny powodujące śmierć nowonarodzonych dzieci. Dotyczy to też zabójstw ze szczególnym okrucieństwem, podobnych do tego w sprawie Manueli. Ponadto, priorytetem powinno być zachęcanie rodziców znajdujących się w sytuacji nieplanowanej ciąży do korzystania z alternatywnych rozwiązań pozbawionych przemocy wobec dziecka, w szczególności poprzez zapewnianie im pomocy finansowej, wsparcia psychologicznego czy pośrednictwa w procedurze adopcji.

„Organizacje wspierające Salwador, do których zamierza dołączyć Instytut Ordo Iuris, wierzą, że Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka, jako organ bezstronny, nie ulegnie wpływom organizacji proaborcyjnych, propagujących bezkarność dzieciobójstwa jako narzędzia służącego legalizacji aborcji i oddali wniosek Komisji o liberalizację prawa karnego w zakresie przestępstw przeciwko życiu dzieci” – podkreśliła Katarzyna Gęsiak – zastępca dyrektora Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.