Szwecja zwiększa wsparcie dla działań na rzecz tzw. praw seksualnych i reprodukcyjnych

Adobe Stock

• Rząd Szwecji przekazał dodatkowe 75 milionów koron szwedzkich (ponad 29 mln zł) na rzecz Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA) celem wspierania m.in. aborcji i edukacji seksualnej.

• Decyzja została uzasadniona ograniczeniem globalnego wsparcia dla tzw. praw seksualnych i reprodukcyjnych, w tym zmniejszeniem finansowania ze strony Stanów Zjednoczonych.

• Władze Szwecji twierdzą, że brak edukacji seksualnej i ograniczenia aborcji przyczyniają się do wzrostu liczby niebezpiecznych praktyk medycznych.

• Całkowite wsparcie Szwecji dla UNFPA w 2025 roku wyniesie 521,75 miliona SEK, obejmując także pomoc humanitarną dla Strefy Gazy, Sudanu i Ukrainy.

Rząd Królestwa Szwecji zatwierdził dodatkowe finansowanie działań Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych (UNFPA) w wysokości 75 milionów koron szwedzkich (SEK). Środki te mają wesprzeć projekty związane z tzw. prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi (SRHR), obejmujące m.in. zapewnienie dostępu do legalnej aborcji oraz promocję edukacji seksualnej.

Fundusz Ludnościowy Narodów Zjednoczonych (UNFPA) jest agencją Organizacji Narodów Zjednoczonych odpowiedzialną za kwestie tzw. zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego, populacji oraz równouprawnienia płci. UNFPA prowadzi działania w zakresie zapewnienia dostępu do „usług” związanych z tzw. zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym, w tym aborcji, edukacji seksualnej, a także wsparcia dla ofiar przemocy seksualnej. Fundusz nie posiada mandatu traktatowego, a jego działania opierają się na programach i rezolucjach ONZ, niebędących źródłami prawa międzynarodowego w rozumieniu konwencji międzynarodowych.

Minister ds. Współpracy Rozwojowej i Handlu Zagranicznego Szwecji Benjamin Dousa, uzasadniając decyzję, stwierdził, że ograniczenia w zakresie „prawa do aborcji”, zwłaszcza obserwowane w Stanach Zjednoczonych, są „tragedią” i przyczyniają się do zwiększenia liczby „niebezpiecznych aborcji”. Jego zdaniem, zakazy aborcji nie zmniejszają liczby przeprowadzanych aborcji, a jedynie zagrażają zdrowiu i życiu kobiet i dziewcząt.

Ówczesna minister ds. równości płci i życia zawodowego (kilkanaście dni po decyzji rządu zrezygnowała ze stanowiska) Paulina Brandberg zaznaczyła, że działania na rzecz tzw. praw seksualnych i reprodukcyjnych obejmują również przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet. Promowanie SRHR przedstawiono jako element walki o „wolność i równość płci”. W marcu 2025 roku w ramach 69. Sesji Komisji ds. Statusu Kobiet (CSW), podczas wydarzenia współorganizowanego przez Szwecję, ta sama minister – Paulina Brandberg zapowiedziała, że szwedzki rząd przygotowuje propozycję wprowadzenia „prawa do aborcji” do konstytucji. 

W komunikacie rządowym zwrócono także uwagę na rosnącą liczbę krajów wyrażających sprzeciw wobec obowiązkowej edukacji seksualnej w szkołach, co – zdaniem władz Szwecji – prowadzi do zwiększenia liczby nieplanowanych ciąż i zagrożenia życia kobiet poprzez niebezpieczne praktyki aborcyjne.

Rząd podkreślił, że szczególnie zagrożone brakiem dostępu do „usług” związanych z SRHR są kobiety i dziewczęta żyjące w warunkach kryzysów humanitarnych. Zdaniem przedstawicieli szwedzkiego rządu, wycofywanie się z finansowania takich praktyk, zwłaszcza przez Stany Zjednoczone, wymaga zwiększenia zaangażowania innych państw, w tym Szwecji. Szczególną uwagę zwrócono na trudną sytuację kobiet i dziewcząt w regionach objętych kryzysami humanitarnymi, takich jak Strefa Gazy, Sudan czy Ukraina, gdzie ograniczony dostęp do „usług” SRHR miałby prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia publicznego.

Całkowite wsparcie finansowe Szwecji dla UNFPA w 2025 roku wyniesie 521,75 miliona koron szwedzkich (ponad 203 mln zł), z czego część środków zostanie przeznaczona na pomoc humanitarną w regionach objętych konfliktami zbrojnymi.

– Decyzja rządu Szwecji o zwiększeniu finansowania UNFPA stanowi kolejny krok polityczny mający na celu promowanie tzw. prawa do aborcji, które pozostaje kwestią wysoce kontrowersyjną na arenie międzynarodowej. Kwestia ta budzi spory, ponieważ prawo międzynarodowe nie ustanawia obowiązku uznania aborcji za prawo człowieka, ustanawia natomiast prawną ochronę życia –  podkreśla Julia Książek z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.