Raport Międzynarodowej Komisji Prawników: dekryminalizacja aborcji, normalizacja prostytucji i narkomanii

Adobe Stock

· Międzynarodowa Komisja Prawników opublikowała raport zawierający zasady jakimi, jej zdaniem, powinny się kierować państwa w zakresie prawodawstwa dotyczącego m.in. aborcji, narkomanii, prostytucji czy czynności seksualnych z udziałem osób małoletnich.

· Komisja rekomenduje całkowitą depenalizację aborcji czy zachowań mogących szkodzić zdrowiu i życiu nienarodzonych dzieci.

· Autorzy raportu podkreślają także, że prawo karne nie powinno zabraniać organizacji prostytucji i czerpania korzyści z tego procederu, a także uwzględniać zdolność osób niepełnoletnich do wyrażania zgody na podejmowanie czynności seksualnych.

· Komisja wskazuje także na depenalizację zażywania narkotyków.

· W raporcie znalazł się również postulat karania za praktyki mające na celu stłumienie „ekspresji płciowej” danej osoby.

Dokument nosi tytuł „Zasady z 8 marca dotyczące opartego na prawach człowieka podejścia do prawa karnego zakazującego zachowań związanych z seksem, reprodukcją, zażywaniem narkotyków, HIV, bezdomnością i ubóstwem”. Zasady te opracowano w ciągu pięcioletniego procesu konsultacyjnego, po wstępnym spotkaniu ekspertów prawników zwołanym w 2018 r. przez MKP - wraz ze Wspólnym Programem ONZ ds. HIV/AIDS (UNAIDS) i Biurem Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka (OHCHR).

Zdaniem autorów publikacji, międzynarodowe prawo człowieka wymaga, aby uwzględniać m.in. ewoluującą zdolność nastolatków do wyrażenia zgody w niektórych kontekstach, nawet w przypadku, gdy coś w świetle prawa jest zabronione. W ponad 30-stronicowym raporcie zawarto 21 zasad, które powinny zostać uwzględnione przy egzekwowaniu prawa karnego w poszczególnych państwach na świecie. Wśród nich, znajdują się m.in. zasady dotyczące „praw reprodukcyjnych i seksualnych”, aborcji, prostytucji, wirusa HIV, „świadomych zachowań seksualnych” czy „orientacji seksualnej, tożsamości płciowej i ekspresji płciowej”.

Komisja wskazuje m.in., że prawo karne nie może naruszać prawa do podejmowania decyzji dotyczących własnego ciała, seksualności i reprodukcji, takich jak ciąża, antykoncepcja, w tym awaryjna, kompleksowa opieka aborcyjna, profilaktyka zakażeń przenoszonych drogą płciową, opieka/terapia potwierdzająca płeć, dostęp do placówek służby zdrowia, usług i towarów, w tym informacji”. Autorzy publikacji wskazują, że aborcja powinna zostać wyłączona z zakresu prawa karnego. Legalne ma być również przeprowadzenie, pomoc, asystowanie lub dostarczanie aborcji, leków lub usług związanych z aborcją.

Prawnicy podkreślają także, że nie powinno się pociągać do odpowiedzialności karnej na podstawie zachowania "rzekomo szkodliwego dla ciąży, takiego jak spożywanie alkoholu lub narkotyków". Komisja wskazuje także, że „Egzekwowanie prawa karnego powinno odzwierciedlać prawa i zdolność osób poniżej 18 roku życia do podejmowania decyzji dotyczących angażowania się w dobrowolne zachowania seksualne oraz ich prawo do bycia wysłuchanym w sprawach ich dotyczących”.

Raport podejmuje też temat prostytucji. Zdaniem autorów, nie prawo karne nie powinno zakazywać ułatwiania, organizacji, reklamy, dostarczania informacji czy wynajęcia pomieszczenia w celu wymiany usług seksualnych między wyrażającymi na to zgodę osobami dorosłymi za pieniądze, towary lub usługi.

Komisja wskazuje, że prawo karne nie może zabraniać „zażywania narkotyków lub posiadania, zakupu lub uprawy narkotyków na własny użytek, w tym przez osoby poniżej 18 roku życia lub będące w ciąży”. Ponadto, zdaniem autorów raportu, „nikt nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za wykonywanie czynności podtrzymujących życie w miejscach publicznych, takie jak spanie, jedzenie, przygotowywanie jedzenia, pranie ubrań, siedzenie lub wykonywanie czynności związanych z higieną, w tym mycie się, oddawanie moczu i defekacja, lub za inne analogiczne czynności w miejscach publicznych w przypadku, gdy nie są dostępne odpowiednie alternatywy”.

Jak wskazuje Komisja, zasady te mają na celu zapewnienie jasnych i przejrzystych ram prawnych oraz praktycznych wskazówek w zakresie stosowania prawa karnego do zachowań związanych ze:

· zdrowiem oraz prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi, w tym terminacją ciąży;

· czynnościami seksualnymi podejmowanymi za obopólną zgodą, w tym w takich kontekstach jak seks pozamałżeński, stosunki seksualne między osobami tej samej płci, aktywność seksualna nastolatków i praca seksualna;

· tożsamością płciowa i ekspresją płciowa;

· nieujawnianiem, narażeniem lub przenoszeniem wirusa HIV;

· zażywaniem narkotyków i posiadaniem narkotyków na własny użytek;

· bezdomnością i ubóstwem.

Międzynarodowa Komisja Prawników to organizacja pozarządowa, założona w 1952 r., działająca aktualnie na pięciu kontynentach. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie stopniowego rozwoju i skutecznego wdrażania praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, zabezpieczenie realizacji praw obywatelskich, kulturalnych, gospodarczych, politycznych i społecznych, a także troska o praworządność oraz niezależność sądownictwa i zawodów prawniczych na świecie.

„Międzynarodowa Komisja Prawników to stała grupa 60 wybitnych prawników – w tym starszych sędziów i naukowców, reprezentujących różne części świata i systemy prawne. Przygotowywane przez nich dokumenty były w przeszłości wykorzystywane przez organizacje międzynarodowe, a to co wzbudza niepokój to fakt, że autorzy wskazują, iż genezą projektu było spotkanie w 2018 r. wraz ze Wspólnym Programem ONZ ds. HIV/AIDS - UNAIDS i Biurem Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka - OHCHR”.

RAPORT KOMISJI - LINK