Warszawa

Instytut Ordo Iuris zwraca uwagę na istotny brak rozwagi i powściągliwości w publicznych wypowiedziach urzędników państwowych n.t. osoby prof. Bogdana Chazana oraz odmowy wykonania aborcji w Szpitali im. Świętej Rodziny w Warszawie. Wszelkie wypowiedzi osób pełniących funkcje publiczne winny w obecnej sytuacji unikać przesądzania o winie, powstrzymując się do dokonywania ocen pozostających w kompetencji właściwych organów. Wstrzemięźliwość w formułowaniu sądów i opinii winna dotyczyć nie tylko wypowiedzi oficjalnych, ale w równym stopniu innych wypowiedzi publicznych, w tym wypowiedzi dla prasy i telewizji. W żadnym wypadku opinie wyrażane przez osoby pełniące funkcje publiczne nie mogą przesądzać o winie prof. Bogdana Chazana.

Niedochowanie tego standardu należy uznać za niedopuszczalne wywieranie presji na podległych im urzędnikach prowadzących postępowania kontrolne. Takie pochopne, bo wyrażane przed zapadnięciem ostatecznych rozstrzygnięć, wypowiedzi o rzekomym naruszeniu prawa, stygmatyzują osobę prof. Bogdana Chazana i prowadzą do uznania go przez opinię publiczną winnym, zanim jeszcze sformułowana zostanie ostateczna ocena faktów przez powołany do tego organ. Sytuacja ta, w ocenie Instytutu Ordo Iuris stanowi ewidentne naruszenie prawa do rzetelnego postępowania przed organami publicznymi.

Nie budząca wątpliwości, ostentacyjna stronniczość urzędników państwowych, w tym urzędników prowadzących lub nadzorujących niezakończone postępowania kontrolne, stanowi naruszenie prawa do rzetelnego procesu, wyrażającego się również w bezstronnym i sprawiedliwym rozpatrzeniu sprawy (art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności) oraz może stanowić naruszenie zasady domniemania niewinności (art. 43 ust. 3 Konstytucji RP, art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności).

Z naciskiem podkreślić należy, że Europejski Trybunał Praw Człowieka zasadnie przyjmuje, że do naruszenia owej zasady dochodzi już wówczas, gdy pojawia się w wypowiedzi publicznej argumentacja sugerująca, że urzędnik państwowy uznaje za winnego osobę, wobec której rozstrzygnięcie nie zostało jeszcze wydane przez powołane do tego władze. Wskutek podobnych naruszeń owych praw Europejski Trybunał Praw Człowieka zasądził już od Polski odszkodowanie na rzecz pochopnie pomówionego lekarza (wyrok z 14.06.2011 w. tzw. „sprawie doktora G.” skarga 36921/07).

W tym świetle za szczególnie naganne uznać należy wypowiedzi Rzecznik Praw Pacjenta Barbary Kozłowskiej oraz Ministerstwa Zdrowia Bartosza Arłukowicza, przekazywane mediom przed zakończeniem postępowań kontrolnych i nadzorczych. Pochopne deklaracje urzędników, wedle których prof. Bogdan Chazan miał złamać prawo, stanowią niedopuszczalną ingerencję w toczące się postępowania kontrolne. Władza wykonawcza przesądza w ten sposób o naruszeniu prawa, zanim prawem przewidziane procedury zostały zakończone. Mamy tym samym do czynienia z wywieraniem niedopuszczalnej presji na urzędników prowadzących kontrole.

Wedle dostępnych informacji medialnych, mazowiecki oddział NFZ sformułował dopiero wystąpienie pokontrolne pod adresem Szpitala Św. Rodziny. Wedle deklaracji prof. Bogdana Chazana szpital skorzysta z przysługującego mu prawa do zgłoszenia umotywowanych zastrzeżeń do treści wystąpienia pokontrolnego. Tym samym toczące się postępowanie w żadnej mierze nie może zostać uznane za zakończone a wszelkie wypowiedzi urzędników państwowych przesądzające o jego ostatecznym wyniku są przedwczesne i stanowią rażące naruszenie prawa do rzetelnego postępowania, prawa do obrony oraz zasady domniemania niewinności – szczególnie w świetle toczących się równolegle postępowań przed organami odpowiedzialności zawodowej oraz organami ścigania.

Na skutek interwencji Centrum Interwencji Ordo Iuris Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nakazał Rzecznikowi Praw Dziecka udzielić wyczerpującego wyjaśnienia  w związku z żądaniem udostępnienia informacji o przebiegu oraz wnioskach ze spotkania rzecznika  z aktywistami Kampanii Przeciwko Homofobii z 17 kwietnia 2013 roku.

Sąd zobligował Rzecznika także do udzielenia  odpowiedzi na żądanie udostępnienia korespondencji prowadzonej przez niego  z Kampanią Przeciwko Homofobii od stycznia 2010 roku.

Lakoniczna wzmianka z witryny internetowej Rzecznika Praw Dziecka skłoniła jednego z dziennikarzy do wystąpienia o udostępnienie szczegółowej informacji na temat spotkań tego organu z aktywistami KPH, podczas których dyskutowano problematykę kształtowania postaw nauczycieli oraz młodzieży wobec środowiska LGBTQ. Dwukrotny wniosek o upublicznienie informacji skomentowano jedynie listem elektronicznym wysłanym przez pracownika biura RPD, wedle którego w związku z przeprowadzonym spotkaniem nie powstała żadna informacja publiczna, zaś korespondencja z KPH nie podlega ujawnieniu.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że Rzecznik Praw Dziecka naruszył przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej, udzielając wymijających odpowiedzi na żądanie udostępnienia informacji o przebiegu spotkania z aktywistami Kampanii Przeciwko Homofobii. Sąd podkreślił, że każda informacja o faktach stanowi informację publiczną. Tym samym bezzasadne jest utrzymywanie przez Rzecznika Praw Dziecka, że nieprotokołowane spotkanie nie pozostawia po sobie śladu podlegającego ujawnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej.

Sędzia sprawozdawca dodał, że organ administracji winien uwierzytelniać wykonywanie swych ustawowych obowiązków przez sporządzanie protokołów, wniosków czy też pisemnych konkluzji – tak, aby podatnicy mogli dowiedzieć się, na co przeznaczane są ich pieniądze. Ponadto, Sąd nie podzielił stanowiska pełnomocnika RPD, jakoby korespondencja prowadzona przez organ winna być wyłączona z zakresu dostępu do informacji publicznej.

W imieniu wnioskodawcy, ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wystąpił mec. Jerzy Kwaśniewski wraz z apl. adw. Filipem Wołoszczakiem.