Kontrowersyjne programy i liczne nieprawidłowości – wniosek do NIK o kontrolę w warszawskim Ratuszu

Ordo Iuris

Instytut Ordo Iuris zaprezentował wyniki audytu umów zawartych przez prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego z 11 organizacjami społecznymi. Analiza wykazała niegospodarność i liczne uchybienia po stronie władz stolicy takie jak brak wskazania celów dotacji, niepełne sprawozdania z wydatkowania środków przez organizacje czy anonimowe dopiski nanoszone ołówkiem na umowach. Ponadto, projekty te dotyczyły często kontrowersyjnych kwestii takich jak pomoc w zażywaniu narkotyków czy rozdawanie testów „jakości” narkotyków. Poseł Sebastian Kaleta, przy wsparciu Instytutu Ordo Iuris, złoży wniosek do Najwyższej Izby Kontroli w celu sprawdzenia umów zawartych przez warszawski Ratusz.

Audyt był kontynuacją zeszłorocznego raportu Ordo Iuris „Finansowanie warszawskich organizacji LGBT”. Tym razem badanie obejmowało współpracę prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego i Urzędu Miasta Stołecznego z organizacjami takimi jak Fundacja Edukacji Społecznej, Stowarzyszenie Lambda Warszawa, Stowarzyszenie Zjednoczenie na rzecz Żyjących z HIV/AIDS „Pozytywni w tęczy” czy Stowarzyszenie Wolontariuszy Wobec AIDS „Bądź z nami”.

Dokumenty poddane analizie ekspertów Ordo Iuris zostały pozyskane w toku kontroli poselskiej wszczętej przez posła Sebastiana Kaletę po ujawnieniu przez niego w ubiegłym roku kontrowersyjnych wydatków Urzędu Miasta na organizacje LGBT. Pozyskane dokumenty obejmowały 18 umów zawartych z 11 organizacjami społecznymi na realizację zadań w okresie od 2015 do 2021 roku. Łącznie kontroli poddano przekazaną dokumentację liczącą kilkaset stron. Z uwagi na ochronę danych osobowych tak kontrola jak i opracowanie wniosków zostało zlecone adwokatom zapewniającym zachowanie w poufności danych objętych ustawową ochroną.

Kontrola ekspertów Ordo Iuris prowadzona była w zakresie wyznaczonym kryteriami kontroli samorządów właściwymi dla Najwyższej Izby Kontroli na postawie art. 5 ust. 2 ustawy o NIK, to jest kryterium legalności, gospodarności i rzetelności. Jak wykazał audyt, przy zawieraniu umów z podmiotami społecznymi doszło do znaczącego naruszenia standardów w zarządzaniu majątkiem publicznym przez Miasto Stołeczne Warszawa. W efekcie przeprowadzonej kontroli poselskiej i audytu eksperckiego, sformułowano wniosek o zaplanowanie i przeprowadzenie kontroli działalności warszawskiego Ratuszu pod względem legalności, gospodarności i rzetelności zlecenia wykonania zadań publicznych przez organizacje samorządowe.

Wśród wielu nieprawidłowości, za które odpowiadają władze Warszawy znajduje się m.in. brak wskazania miejsca realizacji umowy przez beneficjentów środków publicznych czy powielanie kwot dotacji przeznaczonych na zadania administracyjne. Dochodziło nawet do sytuacji takich jak dopisywanie ołówkiem na umowach istotnych informacji, np. numeru konta organizacji czy kwoty jaka ma być przeznaczona na realizację danego zadania. Ponadto, stwierdzono ostentacyjną zażyłość beneficjentów z nadzorującymi ich urzędnikami. W poddanych kontroli aktach odnaleziono korespondencję zapowiadającą i uzgadniającą z kontrolowanym zakres kontroli. Urząd Miasta tolerował również rażące spóźnienia w sprawozdawczości, a nawet zatwierdzał jako prawidłowo rozliczone projekty, w których nie przedstawiono wymaganych informacji sprawozdawczych. W sprawozdaniach brakowało informacji o dystrybucji wynagrodzeń, jak również szczegółowych rozliczeń konkretnych zadań – jak np. seminariów tematycznych. Nie przedstawiano również dokumentacji potwierdzającej deklarowaną liczbę beneficjentów projektów. W efekcie, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy zatwierdzał wydatkowanie milionów złotych bez możliwości weryfikacji realizacji zleconych zadań.

Autorzy audytu przypomnieli, że kontrola celowości wydatków dokonywanych przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy nie podlega kontroli NIK, jest jednak przedmiotem oceny opinii publicznej oraz właściwych organów samorządowych. Pozyskane dokumenty pozwalały również na sformułowanie poważnych zarzutów w tym zakresie. Zaskakujące było przede wszystkim skupienie na dostarczeniu osobom uzależnionym oraz eksperymentującym z narkotykami blisko 90 tysięcy igieł, ponad 60 tysięcy strzykawek, jak również innego sprzętu potrzebnego do iniekcji a także testów „jakości” narkotyków, przy jednoczesnym braku środków w ramach projektów na zadania związane wprost z wychodzeniem z nałogu. Podobne zastrzeżenia w zakresie celowości przeznaczenia środków publicznych można było odnieść do rozdawania prezerwatyw, lubrykantów i „partyworking” w klubach dla homoseksualistów i na studenckich Juwenaliach.

„Przeprowadzona kontrola poselska Sebastiana Kalety oraz wnikliwa analiza setek stron pozyskanych tak dokumentów potwierdza formułowane przez nas niezależnie w grudniu 2019 roku podejrzenia o niefrasobliwe i nadzwyczaj hojne wspieranie przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy radykalnych projektów społecznych, w tym organizacji LGBT ale także programów wsparcia dla osób uzależnionych lub eksperymentujących z narkotykami. Stwierdzono ponadto rażące zaniedbania w gospodarności i rzetelności zarządzania środkami publicznymi. Brak wyznaczenia konkretnych, mierzalnych i określonych w czasie efektów zlecanych zadań prowadził do wydatkowania milionów złotych bez należytej weryfikacji zasadności i skuteczności programów organizacji społecznych. Udokumentowana nadzwyczajna zażyłość kontrolujących urzędników i kontrolowanych podmiotów pozwala zadać również pytanie o konflikt interesów, jak również bezstronność i należytą dbałość o interes publiczny” – podsumował mec. Jerzy Kwaśniewski, prezes zarządu Ordo Iuris.