Informujemy, że Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane przez Fundację Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris z siedzibą w Warszawie przy ul. Zielnej 39, kod pocztowy 00-108 (administrator danych) w ramach utrzymywania stałego kontaktu z naszą Fundacją w związku z jej celami statutowymi, w szczególności poprzez informowanie o organizowanych akcjach społecznych. Podstawę prawną przetwarzania danych osobowych stanowi art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).

Podanie danych jest dobrowolne, niemniej bez ich wskazania nie jest możliwa realizacja usługi newslettera. Informujemy, że przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Korzystanie z newslettera jest bezterminowe. W każdej chwili przysługuje Pani/Panu prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych. W takim przypadku dane wprowadzone przez Pana/Panią w procesie rejestracji zostaną usunięte niezwłocznie po upływie okresu przedawnienia ewentualnych roszczeń i uprawnień przewidzianego w Kodeksie cywilnym.

Do Pani/Pana danych osobowych mogą mieć również dostęp podmioty świadczące na naszą rzecz usługi w szczególności hostingowe, informatyczne, drukarskie, wysyłkowe, płatnicze. prawnicze, księgowe, kadrowe.

Podane dane osobowe mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym również w formie profilowania. Jednak decyzje dotyczące indywidualnej osoby, związane z tym przetwarzaniem nie będą zautomatyzowane.

W razie jakichkolwiek żądań, pytań lub wątpliwości co do przetwarzania Pani/Pana danych osobowych prosimy o kontakt z wyznaczonym przez nas Inspektorem Ochrony Danych pisząc na adres siedziby Fundacji: ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa, z dopiskiem „Inspektor Ochrony Danych” lub na adres poczty elektronicznej [email protected]

Przejdź do treści
PL | EN
Facebook Twitter Youtube
klauzula sumienia

klauzula sumienia

Klauzula sumienia to inaczej sprzeciw sumienia -  możliwość odmowy wykonywania świadczeń przez lekarza, pielęgniarkę, położną i farmaceutę ze względu na swoje przekonania. Klauzula sumienia jest regulowana przepisami prawnymi. Niektórzy lekarze i inni pracownicy medyczni, choć korzystają z klauzuli sumienia zgodnie z prawem, doświadczają oskarżeń na tym tyle. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje, które porządkują wiedzę dotyczącą klauzuli sumienia. 

Klauzula sumienia - przepisy prawne 

Klauzula sumienia w Polsce ma swoje podstawy między innymi na kartach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. W artykule 30, 53 i 31 znajdują się zapisy o wolności (w tym wolności sumienia) i prawom do niej: 

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. (art. 30)

Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie. (art. 53)

1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. (art. 31)

Klauzula sumienia regulowana jest również art. 39  Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 5 grudnia 1996 roku.

Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, tym, że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej(....)

Przywołany art. 30 dotyczy obowiązku udzielania pomocy lekarskiej w każdym przypadku. 

Z informacjami o prawie do wolności sumienia można się spotkać także w art. 9 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności  z 19 stycznia 1993 roku (w Polsce).

Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.

Podobne zapewnienie znajduje się w art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 1 grudnia 2009 roku

1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii.

2. Uznaje się prawo do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa. 

Działania Ordo Iuris w obronie klauzuli sumienia 

Jeśli interesują Cię tematy takie jak klauzula sumienia w Polsce i kwestie prawne sytuacji lekarzy, zapoznaj się z poniższymi tekstami. Na bieżąco publikujemy tutaj treści związane z tym obszarem życia. Opisujemy interwencje Ordo Iuris i przybliżamy perspektywy na przyszłość. 

 

AKTUALNOŚCI

 
Wolność Sumienia

15.07.2020

Analiza zgodności z Konstytucją poprawki nr 12 Senatu do uchwalonej 28 maja 2020 r. przez Sejm ustawy o zmianie ustawy zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 447)

Główne tezy: Uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw zmienia redakcję klauzuli sumienia lekarza (art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty) w taki sposób, aby brzmienie tego przepisu nie budziło już wątpliwości interpretacyjnych i w pełni odzwierciedlało treść normatywną tego przepisu, która obowiązuje od wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r. (K 12/14); innymi słowy – ustawa wykonuje sentencję wspomnianego orzeczenia i usuwa niekonstytucyjne ograniczenia wolności sumienia. - Senacka poprawka nr 12 w istocie zakłada dodanie do art. 39 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty ust. 2, nakazującego podmiotom leczniczym (np. szpitalom), w przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia budzącego moralny sprzeciw, wskazanie lekarza lub podmiotu wykonującego działalność leczniczą, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia (tzw. obowiązek informacyjny). - Nałożenie na podmioty lecznicze tzw. obowiązku informacyjnego jest niezgodne z art. 53 ust. 1 Konstytucji, na co wskazują motywy uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2015 r. (K 12/14). Trybunał podkreślił, że obowiązek ten nie powinien ciążyć ani na lekarzu, ani na podmiotach leczniczych, ponieważ wolność sumienia chroni nie tylko przed przymusem podjęcia bezpośredniego zamachu na chronione dobro, lecz także przed takim postępowaniem, „które pośrednio prowadzi do nieakceptowalnego etycznie skutku, w szczególności przed przymusem współdziałania w osiąganiu celu niegodziwego”. - Obowiązujący system prawny nie zawiera żadnego mechanizmu, który zezwalałby jednemu podmiotowi leczniczemu na gromadzenie danych o lekarzach niezgłaszających sprzeciwu sumienia wobec konkretnego świadczenia lub o podmiotach wykonujących działalność leczniczą, które z nimi współpracują. Tym samym faktyczna realizacja obowiązku informacyjnego przez podmioty lecznicze jest niezwykle utrudniona, a wręcz niewykonalna, co sprawia, że poprawka nr 12 jest nie tylko niezgodna z konstytucyjnymi gwarancjami wolności sumienia, lecz również budzi poważne zastrzeżenia w świetle zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji), jako nakładająca obowiązek niemożliwy do spełnienia. - Kompleksowym wykonaniem zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego jasnej tezy o niedopuszczalności wymuszania wykonywania przez podmioty lecznicze świadczeń „wrażliwych moralnie” byłoby ustawowe zagwarantowanie, że mogą one powstrzymywać się od wykonywania określonych świadczeń, w szczególności aborcji. Wprawdzie już na gruncie obowiązującego prawa takie stanowisko jest prezentowane w nauce prawa, ale nigdy nie zastąpi to jednoznacznych przepisów.
Czytaj Więcej
Wolność Sumienia

20.08.2019

Szansa na wzmocnienie gwarancji wolności sumienia – uwagi Ordo Iuris do projektu ustawy o zawodzie farmaceuty

Przygotowany w Ministerstwie Zdrowia projekt ustawy o zawodzie farmaceuty nie wprowadza wyraźnej klauzuli sumienia. Zawiera jednak przepisy podkreślające samodzielność farmaceuty i wskazujące, że ma on obowiązek działać według zasad etyki zawodowej, które z kolei nakazują postępowanie zgodnie z sumieniem.

Czytaj Więcej
Wolność Sumienia

12.08.2019

Nowelizacja ustawy o zawodzie lekarza zwiększyłaby gwarancje wolności sumienia - komentarz Ordo Iuris

W Ministerstwie Zdrowia przygotowano projekt ustawy dostosowujący brzmienie lekarskiej klauzuli sumienia do standardów konstytucyjnej ochrony wolności sumienia. W tym zakresie projekt zmierza do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r.

Czytaj Więcej
Subskrybuj klauzula sumienia