Pełna ochrona życia ludzkiego a dzieciobójstwo w Salwadorze

W związku z powtarzającymi się, nieprawdziwym relacjami na temat prawa, które w Salwadorze w pełnym zakresie broni niewinnego życia ludzkiego w okresie prenatalnym, warto zapoznać się z treścią regulacji prawnych, które faktycznie obowiązują w Salwadorze. Pozwoli to na łatwą weryfikację rzetelności doniesień mówiących o rzekomym karaniu w Salwadorze za poronienie.

Aborcja: stan prawny:

Przepisy potwierdzające ochronę życia od poczęcia i obejmujące je ochroną prawnokarną zostały wprowadzone do salwadorskiego kodeksu karnego w 1998 r. Rok później także konstytucja Salwadoru została uzupełniona o wyrażone explicite prawo do życia i jego ochronę od poczęcia (art. 1 Konstytucji). Wcześniejsze, obowiązujące od 1973 r. przepisy karne przewidywały dopuszczalność uśmiercenia dziecka przed porodem w trzech przypadkach analogicznych do obowiązujących w prawie polskim.

Obecnie obowiązujące przepisy prawnokarne chroniące życie dziecka w prenatalnym okresie jego rozwoju znajdują się w salwadorskim kodeksie karnym. Penalizują one aborcję, czyli działanie polegające na sztucznej terminacji ciąży mającej na celu pozbawienie życia rozwijającego się w organizmie matki dziecka.

Kodeks karny w Salwadorze typizuje trzy rodzaje sytuacji związanych z aborcją:

• Art. 133 reguluje sytuacje, w których aborcja dokonywana jest za zgodą lub przez sama matkę. Czyn taki zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 2 do 8 lat.
• Art. 134 odnosi się do przypadków, w których rozwijające się dziecko pozbawiane jest życia bez zgody matki albo zgoda ta została uzyskana przemocą lub podstępem. Wymiar kary dla sprawców jest wtedy wyższy i wynosi od 4 do 10 lat pozbawienia wolności. Przestępstwa takiego w oczywisty sposób nie może popełnić matka.
• Art. 137 wyłącza odpowiedzialność matki, gdy ta nieumyślnie spowoduje śmierć nienarodzonego dziecka.

W kontekście wielu medialnych doniesień warto podkreślić, że w aktualnym stanie prawnym żaden przepis nie penalizuje poronienia. Jasno pokazuje to, że doniesienia o rzekomym skazywaniu kobiet „za poronienie” są całkowitą nieprawdą i świadomą manipulacją.

Warto zauważyć, że przepisy surowiej traktują lekarza dopuszczającego się przerwania ciąży, niż kobietę, która na aborcję się decyduje. Zgodnie z art. 135 lekarz, farmaceuta a także inne osoby wykonujące czynności pomocnicze, które wzięły udział w aborcyjnym uśmierceniu dziecka, podlegają karze pozbawienia wolności od 6 do 12 lat. Osoby te mogą też być trwale lub na okres odbywania kary pozbawione możliwości wykonywania zawodu.

Także osoba, która namawia matkę do aborcji, czy wręcz zapewnia jej pomoc (ekonomiczną lub inną) do jej przeprowadzenia podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 5 lat (art. 136 kodeksu karnego). Ustawa precyzuje też, że szczególnie naganne jest nakłanianie do przerwania ciąży przez rodziców (przodków) – w takich wypadkach wymiar kary zwiększa się o jedną trzecią maksymalnej kary przewidzianej za pomocnictwo.

Powyższe przepisy znajdują umocowanie w treści salwadorskiej konstytucji, która już w art. 1 potwierdza prawo do życia, a osobę ludzką definiuje, jako każdą osobę już od chwili poczęcia.

Dzieciobójstwo: stan prawny:

Zgodnie z art. 128 kodeksu karnego wymiar kary za zabójstwo wynosi od 10 do 20 lat pozbawienia wolności. Jednakże w art. 129 ustawodawca enumeratywnie wymienił przypadki, w których pozbawienie życia uznaje się za zabójstwo kwalifikowane.

Dzieciobójstwo, czyli pozbawienie życia własnego dziecka jest wymienione już w punkcie pierwszym art. 129. Zabójstwa kwalifikowane zagrożone są karą pozbawienia wolności od 30 do 50 lat.

Kazus Hernández Cruz: stan faktyczny

Salwadorski portal elsalvador.com, który szczegółowo opisał kazus Hernández Cruz, podaje, że kobieta została oskarżona i skazana za kwalifikowane zabójstwo urodzonego już dziecka (a nie jak przedstawia to Amnesty International, a w ślad za tą organizacją m.in. polskie media - za poronienie). W ocenie salwadorskiego sądu, 19-letnia Evelyn Beatriz Hernández Cruz, która w wyniku gwałtu zaszła w ciążę, prawdopodobnie wspierana przez matkę, z premedytacją dopuściła do śmierci nowonarodzonego dziecka, które urodziła w toalecie, nie mając zapewnionej żadnej opieki okołoporodowej. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa zgłosili lekarze z miejscowego szpitala, do którego kobieta zgłosiła się po porodzie, nie chcąc wyjawić miejsca pobytu dziecka. Ciało noworodka policja wyłowiła ze zbiornika na nieczystości. Według obrońcy, kobieta rzekomo miała nie być świadoma, że jest w ciąży, a bóle porodowe uznała za silny ból brzucha. W takim przypadku zastosowanie miałby art. 137 kodeksu karnego, który wyłącza odpowiedzialność karną matki za nieumyślne spowodowanie śmierci dziecka. Jest to z pewnością atrakcyjna linia obrony, trudno jednak ustalić, czy opiera się na prawdzie. Warto dodać, iż fakt, że poród nastąpił w trzecim trymestrze ciąży również wyklucza narrację wedle której w rzeczonej sprawie doszło do poronienia. Zgodnie z powszechnie przyjętą definicją medyczną i stanowiskiem WHO, do poronienia może dojść najpóźniej w 22 tygodniu ciąży (do 154 dnia ciąży). W późniejszym okresie zawsze następuje poród, nawet jeżeli jest on przedwczesny, lub dziecko urodzi się martwe[1].

Akty prawne:

Konstytucja Salwadoru- http://extwprlegs1.fao.org/docs/pdf/els127410E.pdf (w j. angielskim)

Kodeks karny - http://www.ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/pd5_0.pdf (w j. hiszpańskim)