Dzięki zaangażowaniu Instytutu Ordo Iuris, 24 kwietnia 2015 r. członek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, prof. Krzysztof Szczerski skierował do Komitetu Ministrów Rady Europy pisemne pytanie (sygn: Nr. 682, Doc. 13765) dotyczące kontrowersyjnej praktyki tzw. Macierzyństwa zastępczego, znanej szerzej jako surogacja. Poseł wyraził w nim zaniepokojenie faktem przyzwolenia, jakie obserwujemy w Europie na handel dziećmi przywołując na potwierdzenie tego, kontrowersyjne orzeczenie wydane ostatnio przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasbourgu, które usankcjonowało zakup dziecka urodzonego przez surogatkę w Rosji przez parę Włochów. Odpowiedzi na zadane przez prof. Szczerskiego pytanie Komitet Ministrów musi udzielić w ciągu 6 miesięcy.
Macierzyństwo zastępcze, zwane potocznie surogacją, to umowa, której celem jest poczęcie, urodzenie, a następnie porzucenie dziecka i przekazanie go innej osobie lub osobom. Służy ona wykorzystaniu “wynajętej” w tym celu kobiety do urodzenia dziecka, które następnie zobowiązuje się porzucić, zwykle za wynagrodzeniem.
Praktyka macierzyństwa zastępczego poważnie narusza dobro dziecka, które sprowadza się do roli towaru, pochodzącego częściowo od dostarczyciela nasienia, częściowo od „matki surogatki” i nabywanego przez osoby, które będą uchodzić za rodziców tego dziecka. Surogacja prowadzi do zerwania więzi dzieci z rodzicami biologicznymi, a tym samym do utraty przez dziecko jego własnej tożsamości.
Wokół kontraktów o macierzyństwo zastępcze powstał już wyspecjalizowany rynek usług komercyjnych, z castingami na surogatki i ofertami promocyjnymi. Ogromne nadzieje z rozwojem tych usług wiążą środowiska homoseksualne, widząc w surogacji możliwość pozyskiwania, dzięki metodzie in vitro i manipulacjom genetycznym, dzieci zawierających genetyczny materiał dwóch osób jednej płci.
W świetle art. 4 Konwencji Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi (2005) surogacja nosi wszelkie znamiona handlu ludźmi. Narusza zarówno prawo europejskie, jak i prawo międzynarodowe, w szczególności art. 21 lit. d Konwencji ONZ o Prawach Dziecka (1989), art. 5 i 17 Europejskiej Konwencji o przysposobieniu dzieci (1967 i 1993), oraz art. 21 Konwencji z Oveido o prawach człowieka i biomedycynie.
Wiele państw członkowskich Unii Europejskiej milcząco toleruje lub nawet akceptuje praktykę macierzyństwa zastępczego. Przeciwdziałać temu procederowi chce Międzynarodowa Unia na rzecz zniesienia Surogacji, której członkiem jest Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.Poprzez internetową petycję zbierane są podpisy poparcia dla inicjatywy wprowadzenia wyraźnego międzynarodowego zakazu surogacji. Petycja ta zostanie skierowana do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z wezwaniem do podjęcia działań mających na celu skuteczne przeciwdziałanie tej praktyce. Konkretnie chodzi o:
- wyraźne potępienie przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, zgodnie z artykułem 65 jego regulaminu, wszelkich praktyk związanych z macierzyństwem zastępczym, które stoją w sprzeczności z godnością człowieka i jego i podstawowymi prawami.
- zainicjowanie projektu międzynarodowego aktu prawnego, który w sposób jasny będzie zakazywać w Europie wszelkich form macierzyństwa zastępczego.
- uczynienie z Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, gwaranta przestrzegania praw kobiet i dzieci oraz potępienia przez Trybunał praktyk związanych z macierzyństwem zastępczym, jako sprzecznych z prawami człowieka.
- inkorporowania do prawa europejskiego nowych standardów ochrony życia ludzkiego i podstawowych praw człowieka. Europa musi stanowić przykład dla innych narodów w walce z upowszechniającymi się pod nazwą macierzyństwa zastępczego, nadużyciami.
Petycja z zebranymi pod nią podpisami, zostanie przekazana Przewodniczącemu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
