Zakaz aborcji to nie tortury. Stanowisko Ordo Iuris w ramach konsultacji rządowych

Adobe Stock

· Rząd opublikował projekt Sprawozdania dotyczącego realizacji postanowień zawartych w Konwencji ONZ w sprawie przeciwdziałania torturom.

· W ramach trwających w tej sprawie konsultacji, o zajęcie stanowiska poproszony został Instytut Ordo Iuris.

· Przedstawiciele Instytutu zwrócili uwagę, na mające miejsce od dłuższego czasu próby włączenia do pojęcia tortur zakazu aborcji, co otwierałoby drogę do legalizacji tego procederu.

· W związku z tym, analitycy Instytutu rekomendowali rządowi zajęcie odpowiedniego stanowiska, mającego na celu wyrażenia mocnego i jasnego sprzeciwu wobec tego typu praktyk.

W Biuletynie Informacji Publicznej ukazał się projekt VIII Sprawozdania Okresowego Rządu w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, obejmującego swym zakresem okres od lipca 2019 do czerwca 2023 roku. Omawiane Sprawozdanie jest swoistym raportem, informującym o realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień zawartych w Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (The Convention Against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment). Sporządzane co kilka lat sprawozdanie jest następnie przedkładane Komitetowi Przeciwko Torturom, czyli ciału kontrolnemu złożonemu z niezależnych ekspertów, które monitoruje wykonywanie wspomnianej Konwencji.

Sama Konwencja, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1984 r., jest aktem prawa międzynarodowego, mającym za główny cel przeciwdziałanie stosowaniu tortur oraz innych okrutnych i nieludzkich działań o takim charakterze. Do Konwencji przystąpiło bądź ratyfikowało ją 173 państw, w tym także Rzeczpospolita Polska w 1989 roku.

W tym roku, w ramach prac nad wspomnianym Sprawozdaniem, do przedstawienia swych uwag w ramach prowadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości konsultacji. zaproszony został Instytut Ordo Iuris. W przygotowanej dla resortu odpowiedzi, Instytut zwrócił przede wszystkim uwagę na stosowaną przez wspomniany Komitet błędną wykładnię art. 1, wedle której zakaz aborcji może stanowić formę tortury, okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania. Taka interpretacja omawianego przepisu stoi bowiem w sprzeczności z samym tekstem Konwencji, która nie reguluje kwestii aborcji, pozostawiając to zagadnienie do rozwiązania poszczególnym państwom.

Postulowana przez Komitet kwestia uznania zakazu aborcji za formę tortur nie ma żadnych podstaw merytorycznych. Gdyby nawet jednak uznać, że normy zawarte w Konwencji w jakikolwiek sposób odnoszą się do kwestii aborcji, to należałoby je interpretować w zgodzie i z uwzględnieniem z art. 6 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 roku, na mocy którego każdej „istocie ludzkiej”, a więc także osobom nienarodzonym, gwarantuje się prawo do życia. 

W tym kontekście analitycy Instytutu zwracają również uwagę na długoletnią aktywność wspomnianego Komitetu, który wraz z innymi organizacjami międzynarodowymi zajmującymi się ochroną praw człowieka, podejmuje szereg działań, mających na celu wykreowanie „prawa do aborcji”. Dzieje się to poprzez różnego rodzaju stanowiska, opinie i rekomendacje, mające rzekomo wynikać z opacznie rozumianych i powszechnie uznawanych uprawnień takich jak wolność od tortur, prawo do zdrowia czy prawo do życia. Działania te, choć formalnie nie mają charakteru wiążącego, mogą być zaliczone do kategorii tzw. miękkiego prawa (soft law), które w praktyce ma bardzo duże znaczenie, służąc tym samym za argument na rzecz legalizacji aborcji w państwach chroniących życie ludzkie od momentu poczęcia do naturalnej śmierci.

- Instytut zarekomendował rządowi Rzeczypospolitej Polskiej wyrażenie sprzeciwu wobec opisanych powyżej działań, mających na celu uznanie zakazu aborcji za formę tortur. Wspomniane działania, jako oparte na błędnej wykładni oraz wykraczające poza przyznane kompetencje, muszą spotkać się ze stanowczym i jasnym sprzeciwem, zaprezentowanym w odpowiednich dokumentach - zaznacza Patryk Ignaszczak z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.