Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej: państwa członkowskie UE nie mają obowiązku wprowadzania związków jednopłciowych

fotolia.com

24 listopada Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał orzeczenie w sprawie David L. Parris v. Trinity College Dublin (C-443/15), w którym po raz kolejny potwierdził, że „Państwa członkowskie mają zatem swobodę w zakresie wprowadzenia małżeństwa dla osób tej samej płci lub alternatywnej formy prawnego uznania ich relacji, a także w razie potrzeby określenia, od jakiej chwili takie małżeństwo lub taka alternatywna forma będą wywoływać skutek”.

Skarżący to David L. Parris – urodzony w 1946 r. obywatel zarówno Irlandii, jak i Wlk. Brytanii, który od ponad 30 lat żył w stałym związku z partnerem tej samej płci. W 1972 r. D. Parris został zatrudniony przez irlandzką uczelnię Trinity College Dublin w charakterze wykładowcy, stając się zarazem członkiem programu emerytalnego prowadzonego przez uczelnię. Gdy członek tego programu umiera po odejściu na emeryturę, pozostały przy życiu małżonek lub – począwszy od wskazanej daty – zarejestrowany partner ma prawo do dożywotniej renty równej dwóm trzecim kwoty należnej członkowi przed jego śmiercią. Jednakże ta renta rodzinna jest wypłacana tylko w sytuacji, gdy członek zawarł małżeństwo lub zarejestrowany związek partnerski przed ukończeniem 60. roku życia. W 2009 r., w wieku 63 lat, D. Parris zarejestrował związek partnerski w Wlk. Brytanii, a wraz z końcem 2010 r. przeszedł na wcześniejszą emeryturę i złożył do Trinity College Dublin wniosek o uznanie uprawnienia jego zarejestrowanego partnera do renty rodzinnej po jego śmierci. Ówcześnie żaden przepis prawa irlandzkiego nie umożliwiał uznania w Irlandii związku partnerskiego zarejestrowanego przez D. Parrisa (irlandzka ustawa o związkach partnerskich weszła w życie dopiero w 2011 r.).

Wniosek został oddalony decyzją z dnia 15 listopada 2010 r. Decyzję Trinity College Dublin utrzymały następnie w mocy: urząd do spraw szkolnictwa wyższego (organ ten stwierdził w szczególności, że D. Parris przeszedł na emeryturę przed uznaniem jego zarejestrowanego związku partnerskiego przez państwo irlandzkie) oraz Equality Tribunal (trybunał ds. równouprawnienia). D. Parris wniósł środek odwoławczy do Labour Court (sądu pracy), który z kolei postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE, który orzekł, że:

„Artykuł 2 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy interpretować w ten sposób, że uregulowanie krajowe, które w ramach zawodowego programu emerytalnego uzależnia prawo pozostałych przy życiu zarejestrowanych partnerów członków programu do uzyskania renty rodzinnej od warunku wymagającego zawarcia zarejestrowanego związku partnerskiego przed osiągnięciem przez członka wieku 60 lat, w sytuacji gdy prawo krajowe nie zezwalało danemu członkowi na zawarcie zarejestrowanego związku partnerskiego przed osiągnięciem tej granicy wieku, nie stanowi dyskryminacji ze względu na orientację seksualną”.

To kolejna z licznych spraw, które spowodowały konieczność powtarzania przez TSUE zasady autonomii państw członkowskich w obszarze prawa małżeńskiego i rodzinnego (wynikającej z art. 9 Karty Praw Podstawowych UE). Jednoznacznego potwierdzenia tej zasady w akcie prawa stanowionego domagają się m.in. autorzy Europejskiej Inicjatywy Ustawodawczej „Mama, Tata i Dzieci”.

Przedstawiony w ramach niej projekt rozporządzenia przewiduje, że małżeństwo to związek jednego mężczyzny i jednej kobiety, a słowo rodzina obejmuje małżonków, potomstwo osoby i/lub małżonka oraz bezpośrednich krewnych w linii wstępnej osoby lub małżonka. Definicje te dają wyraz temu, co łączy porządki prawne wszystkich Państw Członkowskich. W konsekwencji, będą one w stanie samodzielnie zapewnić poszanowanie artykułu 9 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.

Zgodnie z ramami prawnymi mechanizmu europejskiej inicjatywy obywatelskiej konieczne jest pozyskanie minimum miliona głosów poparcia w ciągu 12 miesięcy. Podpisy muszą zostać zebrane w co najmniej jednej czwartej Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem minimalnej kwoty przypadającej na dane państwo (niezbędne minimum zostało osiągnięte już kilka dni temu).

Elektroniczne głosy poparcia można składać online (np. TUTAJ). Więcej informacji na stronie: www.mamatataidzieci.pl, gdzie można również pobrać formularz do zbierania podpisów (np. TUTAJ). Podpisane formularze w formie papierowej należy wysłać na wskazany na stronie internetowej adres. Arkusze różnią się w poszczególnych krajach, należy upewnić się, że wybrany został właściwy arkusz dla danego kraju.