Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy: pornografia winna przemocy wobec dzieci

Adobe Stock

· Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy (PACE) jednogłośnie przyjęło kilka dokumentów dotyczących „ochrony dzieci przed przemocą w Internecie”.

· Przyjęta została rezolucja będąca stanowiskiem PACE w tej sprawie oraz opinia skierowana do Komitetu Ministrów Rady Europy, który będzie zobowiązany do udzielenia odpowiedzi.

· Rezolucja zawiera raport Josepha O’Reilly’iego, irlandzkiego senatora i członka Komitetu ds. Wypełniania Zobowiązań Państw Członkowskich Rady Europy.

· Podkreśla on, jak ważne jest to, aby wzmacniać pozycję dzieci jako podmiotów w przestrzeni internetowej, umożliwiając im dostęp do informacji, edukacji, socjalizacji i dzielenia się swoimi opiniami, przy jednoczesnym ulepszaniu i egzekwowaniu ram, które będą chronić je przed narażeniem na szkodliwe treści i zachowania.

· Autor raportu wskazuje, że należy wzmocnić zapobieganie i wczesne wykrywanie nielegalnych, obraźliwych lub szkodliwych materiałów (pornografii).

· Zwracając się do Komitetu Ministrów Rady Europy w swoim zaleceniu, PACE wzywa do aktywnej walki o ochronę dzieci przed niebezpieczeństwami, na które narażone są one w Internecie.

Internet stał się miejscem, w którym dzieci są narażone na różne formy przemocy, takie jak cyberprzemoc, grooming, wykorzystywanie seksualne i handel dziećmi, a także wystawione na nieograniczony dostęp do treści pornograficznych. PACE głęboko zaniepokojone jest rosnącym zjawiskiem przemocy wobec dzieci w Internecie. Zgromadzenie podkreśla, że dzieci są szczególnie narażone na tego typu zagrożenia ze względu na swoją naiwność, brak doświadczenia i ograniczoną kontrolę nad dostępem do Internetu. Zgromadzenie uważa, że należy podjąć pilne działania, aby chronić dzieci przed zagrożeniami, jakie mogą je spotkać w Internecie. W zaleceniu nr 2274 wzywa Komitet Ministrów Rady Europy do opracowania i wdrożenia kompleksowej strategii przeciwdziałania przemocy wobec dzieci w Internecie, obejmującej m.in. zapobieganie przemocy poprzez edukację i podnoszenie świadomości, ochronę dzieci przed dostępem do szkodliwych treści, ściganie sprawców przemocy, wsparcie ofiar przemocy.

Komitet PACE, w rezolucji nr 2547 i raporcie, które mają za zadanie ochronę dzieci w przestrzeni online, wzywa do wdrożenia nowych przepisów, aby osiągnąć dwa cele. Są nimi zmniejszenie narażenia dzieci na szkodliwe treści (co obejmowałoby środki ograniczające ich dostęp do nieodpowiednich materiałów online) przy równoczesnej ochronie możliwości korzystania z Internetu. Rezolucja PACE podkreśla delikatną równowagę konieczną przy rozwiązywaniu problemu przemocy online wobec dzieci.  Uznaje potrzebę ograniczenia narażenia dzieci na szkodliwe treści i zachowania w Internecie, ale także podkreśla znaczenie umożliwienia im korzystania z pozytywnych aspektów Internetu, takich jak nauka i komunikacja. Rezolucja uznaje, że dzieci mają prawa wykraczające poza ochronę przed zagrożeniami w Internecie, w tym wolność wypowiedzi. Jednak dokument nadaje priorytet „najlepszemu interesowi dziecka” podczas ważenia tych praw. Rezolucja wzywa państwa członkowskie do ustanowienia kompleksowych ram prawnych w celu przeciwdziałania przemocy (w tym przemocy związanej z pornografią) online wobec dzieci. PACE podkreśla znaczenie współpracy międzynarodowej dla skutecznego zwalczania przemocy online i zachęca kraje do przystąpienia do odpowiednich traktatów Rady Europy, takich jak Konwencja z Lanzarote i Konwencja Budapeszteńska. Rezolucja PACE uznaje rolę rodziców i opiekunów w dbaniu o bezpieczeństwo dzieci także w przestrzeni Internetu oraz zaleca środki mające na celu podniesienie świadomości i wyposażenie ich w umiejętności pomagania dzieciom w bezpiecznym poruszaniu się po świecie online. Dokument podkreśla również, że problem korzystania z pornografii wzrósł w związku z pandemią Covid-19 i okresem długotrwałego pozostawania w domu.

Przyjęcie rezolucji było pokłosiem debaty na temat raportu irlandzkiego członka PACE, Josepha O’Reilly’ego. Raport podkreśla rosnący problem przemocy w Internecie, która dotyka dzieci i młodzież. Opisuje różne formy niebezpieczeństw, na które natrafiają młodzież i dzieci online, a także zwraca uwagę na negatywny wpływ zbyt dużej ilości czasu spędzanego w cyberprzestrzeni na zdrowie psychiczne, fizyczne i rozwój dzieci. Raport krytykuje istniejące ramy prawne jako niewystarczające do skutecznej ochrony dzieci przed przemocą online. Podkreśla potrzebę aktualizacji ustawodawstwa i lepszego egzekwowania prawa. Wzywa do większej współpracy między państwami w celu zwalczania transgranicznej cyberprzestępczości.

Zgodnie z raportem, narażenie dzieci na pornografię należy do kategorii (dotyczących rodzaju potencjalnych przestępstw) „treści” w ramach klasyfikacji ryzyka bezpieczeństwa w Internecie. Jest to związane ze stosowanym przez niego schematem kategoryzacji, który wykorzystuje cztery kategorie („treść”, „kontakt”, „zachowanie” i „handel”) do klasyfikowania zagrożeń bezpieczeństwa w Internecie (par. 7-8 Raportu). O’Reilly argumentuje ponadto, że narażenie na pornografię może również wpływać na kategorię „zachowania”, w zależności od kontekstu. Na przykład, jeśli dziecko jest narażone na pornografię, a następnie próbuje odtworzyć zaobserwowane zachowania (być może nawet w pełni tego nie rozumiejąc), obejmowałoby to zarówno treść, jak i zagrożenia behawioralne. Jest to wyjątkowo niebezpieczne dla dzieci i młodszych nastolatków, które, poprzez konsumowanie określonych treści, stają się bezbronne wobec tego, na co patrzą. Ma to szczególne znaczenie, biorąc uwagę ich podatność na wpływy.

„Rezolucja PACE to bardzo ważna inicjatywa. Przemoc online może być przerażającą rzeczywistością dla dzieci i ważne jest, aby podjąć kroki w celu zapewnienia im bezpieczeństwa. Cyfrowy świat oferuje dzieciom ogromne możliwości, ale także naraża je na różne zagrożenia, w tym bezpośredni kontakt z pornografią w sieci. Dzisiaj dzieci mogą, nawet przypadkiem, klikając w pozornie niewinny link, natknąć się w Internecie na treści zawierające przemoc lub treści o charakterze jednoznacznie seksualnym, co może być traumatyczne i dezorientujące. Analiza tych zagrożeń i wzmocnienie pozycji dzieci to kluczowe aspekty zapewnienia im bezpieczeństwa w Internecie” – podkreśla Julia Książek z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.