dzieci

Bezpodstawna ingerencja urzędników, którzy wchodzą z butami w życie kochającej się rodziny, rozdzielając ją, często stanowi dla rodziców tak wielki szok, że nie są w stanie sami odnaleźć się w labiryncie skomplikowanych przepisów. Nie spodziewając się podobnych kłopotów, rodzice nie znają swoich praw i nie są w stanie wygrać z bezdusznymi urzędnikami bez pomocy profesjonalnych prawników. W wielu przypadkach dzieci siłą wyrwane z rodzinnego domu doświadczają tak silnych emocji, że potem przez długie lata nie mogą poradzić sobie z traumą. Jedna z matek opowiadała mi, jak po powrocie z domu dziecka, jej syn za każdym razem, gdy ktoś przychodził do ich domu w odwiedziny, chował się pod stół w obawie, że to po raz kolejny urzędnicy przyszli zabrać go od rodziców. Straszliwe przeżycia z dzieciństwa boleśnie naznaczają później dorosłe życie tych dzieci.

Pomogliśmy sześcioosobowej rodzinie

Kilka miesięcy temu informowaliśmy o sprawie sześcioosobowej rodziny z Grójca, która spędziła Święta Bożego Narodzenia razem tylko dlatego, że sąd uwzględnił wniosek o urlopowanie czwórki rodzeństwa w wieku od 4 do 8 lat. Dziś ta sprawa znalazła swój szczęśliwy finał! Dzieci naszych beneficjentów po ponad rocznej rozłące wróciły na stałe do swojego rodzinnego domu.

Podobnie jak w wielu innych sprawach, przyczyną kłopotów rodziny były bezpodstawne oskarżenia nauczycieli. To z tego powodu dzieci zostały zabrane z domu, a rodzice przez miesiące musieli dowodzić swej niewinności. Pomimo rozłąki, wszyscy starali się podtrzymać więzi rodzinne. Rodzice odwiedzali czwórkę maluchów w każdej wolnej chwili. Nie powstrzymały ich przed tym trudności związane ze znaczną odległością pomiędzy domem a placówkami, do których trafiły dzieci, brak własnego auta oraz dodatkowe koszty związane z podróżą. Dzieci podczas odwiedzin rodziców okazywały im przywiązanie, wyrażały tęsknotę oraz pytały o to, kiedy będą mogły w końcu wrócić do domu. Tymczasem sąd przez ponad rok nie wyznaczał nawet terminu pierwszej rozprawy!

Włączając się do sprawy, szybko zasypaliśmy sąd dowodami zaprzeczającymi zarzutom. Wskazaliśmy, że pedagodzy z nowych placówek dzieci pozytywnie oceniają rodziców. Podkreśliliśmy, że rodzice rozpoczęli terapię psychologiczną oraz na swój wniosek nawiązali współpracę z asystentem rodziny. Nasze działania doprowadziły do dwukrotnego urlopowania dzieci do domu, a następnie do stwierdzenia przez sąd braku podstaw do odebrania dzieci.

To jednak nie koniec epopei krzywd. Chociaż sąd uznał, że nie należy dzieci odbierać, to nie uchylił wcześniejszego postanowienia o umieszczeniu czwórki dzieci w pieczy zastępczej. W rezultacie rodzeństwo było skazane na przebywanie w placówce jeszcze przez kolejny miesiąc. Sytuację, w jakiej znalazły się dzieci można porównać do uniewinnienia oskarżonego przez sąd i jednocześnie braku uchylenia wobec niego aresztu. Tylko w tym przypadku mieliśmy do czynienia ze stęsknionymi dziećmi, które nic złego nie zrobiły! Dopiero nasze kolejne ponaglenie spowodowało, że sąd w końcu pozwolił rodzeństwu wrócić do domu.

Na przykładzie tej jednej spawy widać, jak bardzo potrzebne jest nasze wsparcie. Gąszcz procedur, złośliwość urzędników, błędy sędziów – to wszystko zbyt wiele dla zwykłej, wielodzietnej rodziny. Dopiero zespół doświadczonych prawników mógł doprowadzić sprawę do szczęśliwego końca i zminimalizować szkody psychiczne dla dzieci oraz cierpienia pełnych poczucia bezsilności wobec systemu rodziców.

Pomagamy rodzicom, którzy są bezpodstawnie oskarżani o złe traktowanie dzieci

W ostatnim czasie pomogliśmy też rodzicom spod Świdnika. Kłopoty rodziny zaczęły się, gdy nastoletnia córka przygotowała fotomontaż zdjęć uczniów ze swojej klasy, co nie spodobało się jej kolegom i koleżankom. Choć nastolatka zrozumiała, że jej postępowanie było niewłaściwe, to inni uczniowie zaczęli się z niej wyśmiewać, co negatywnie odbiło się na jej stanie psychicznym oraz wynikach w nauce. Szkoła skierowała nastolatkę do psychologa i pedagoga. Okazało się, że dziecko ma myśli samobójcze oraz okalecza się.

Władze szkoły wezwały matkę dziewczyny i zawiadomiły ją o sytuacji. W pierwszej reakcji przerażona kobieta zaczęła się kłócić z córką, co nauczyciele zinterpretowali jako dowód na to, że matka znęca się psychicznie nad dzieckiem. Doprowadzili do wszczęcia postępowania rodzinnego oraz zawiadomili o sprawie policję, która rozpoczęła procedurę tzw. Niebieskiej Karty. Reprezentując rodziców przedłożyliśmy sądowi dowody przeczące podejrzeniom szkoły. Wskazywaliśmy, że w rodzinie panują dobre relacje. Rodzice wspierają córkę w rozwiązywaniu jej problemów oraz w nauce. Nastolatka odbywa terapię u psychologa. Sąd uwzględnił nasze wnioski dowodowe i stwierdził, że w sprawie nie ma podstaw do ingerencji we władzę rodzicielską, gdyż rodzice odpowiednio zajmują się córką.

Kompleksowa opieka prawna Ordo Iuris przyczyniła się do pozytywnego zakończenia sprawy małżeństwa z Białogardu, które adoptowało trójkę rodzeństwa. Najstarszy, 10-letni chłopiec ciężko znosił problemy z „moczeniem się” w łóżku. Naopowiadał w szkole, że jest źle traktowany w domu, gdyż rodzice mają go wiązać i zmuszać do prania bielizny. Sąd skierował rodziców na warsztaty podnoszące kompetencje wychowawcze i przydzielił rodzinie kuratora. Interweniując w sprawie, wykazaliśmy, że w domu nie dochodzi do sytuacji patologicznych. Sąd uznał słuszność naszych argumentów i zakończył postępowanie, zachowując rodzicom pełną władzę rodzicielską.

Pomagamy również samotnej matce z Wodzisławia Śląskiego, która wychowuje trójkę niepełnoletnich dzieci. Przyczyną problemów tej rodziny było agresywne zachowanie najstarszego, dorosłego syna, które doprowadziło do wszczęcia wobec matki postępowania rodzinnego. Wsparcie prawników Ordo Iuris pomogło kobiecie uporządkować sytuację rodzinną. Starszy syn nie mieszka już z matką i rodzeństwem. Matka natomiast rozpoczęła kurs podnoszący kompetencje wychowawcze oraz podjęła współpracę z kuratorem i asystentem rodziny, którzy wskazują, że dzieci powinny zostać w domu.

Polskie rodziny wracają do Ojczyzny w obawie przed zagranicznymi urzędami ds. dzieci

Po pomoc do naszych prawników zgłaszają się także polskie i cudzoziemskie rodziny, które uciekają do Polski przed zagranicznymi urzędami ds. dzieci i młodzieży, które bezpodstawnie odbierają dzieci rodzicom, utrudniają kontakt, a następnie – uznając, że więzy pomiędzy rodzicami i dziećmi uległy osłabieniu – pozbawiają praw rodzicielskich. Co ciekawe, tuż przed Świętami Wielkiej Nocy udzieliliśmy pomocy prawnej Polce, która z dziećmi uciekła do naszego kraju przed niemieckim Jugendamt.

Wcześniej skutecznie obroniliśmy rodzinę z Braniewa, która wróciła do Ojczyzny w obawie przed Barnevernet – norweskim urzędem ds. dzieci i młodzieży. Małżeństwo wychowuje trzy córki (w wieku od 7 do 15 lat), które zostały im odebrane w Norwegii z powodu bezpodstawnego oskarżenia o przemoc. Najmłodsze dziecko dostało się pod opiekę rodziny zastępczej, która je zaniedbywała. Zamiast zawieść wymiotującą dziewczynkę do lekarza, jej opiekunowie kazali dziecku chodzić z wiaderkiem i sprzątać po sobie. Siedmiolatka do dziś zmaga się z poważnymi zaburzeniami jelitowo-żołądkowymi, które są skutkiem nieudzielenia jej pomocy medycznej. Średnia córka trafiła pod opiekę kobiety, która w lodówce miała więcej alkoholu niż jedzenia oraz „prowadziła rozrywkowy tryb życia”. Z kolei piętnastolatkę umieszczono w ośrodku dla nieletnich, gdzie była dręczona przez rówieśników.

Gdy norweski sąd pozwolił dzieciom na powrót do rodziców, okazało się, że dziewczynki są wychudzone i mają objawy zespołu stresu pourazowego. W trosce o dobro córek ich rodzice zdecydowali się na powrót do Polski. Niestety urzędnicy Barnevernet nie dali rodzinie spokoju i wysłali do polskich władz list, w którym skarżyli się na rodziców z Braniewa. W piśmie nie wspomniano jednak, że norweski sąd stanął po stronie rodziny. W oparciu o donos Barnevernet, Sąd Rejonowy w Braniewie rozpoczął postępowanie rodzinne. Reprezentując w nim rodziców, dowiedliśmy, że oskarżenia Barnevernet mijają się z prawdą. Sąd przychylił się do naszego stanowiska, kończąc sprawę.

Każda sprawa rodzinna to osobna tragedia, która może negatywnie naznaczyć dalsze życie rodziców i dzieci. Dlatego tak ważne jest zapewnienie każdej rodzinie wsparcia prawnego.

Wielu zgłaszających się do Ordo Iuris rodziców ze łzami w oczach opowiada prawnikom Instytutu, że jesteśmy dla ich rodzin ostatnią deską ratunku, gdyż wcześniej wielokrotnie odbijali się od drzwi do drzwi bez otrzymania pomocy.

Adw. Magdalena Majkowska – członek Zarządu Ordo Iuris

Z sytuacjami podobnymi do przedstawionej może spotkać się wielu rodziców dzieci uczęszczających do polskich szkół. Mogą one wynikać z jednej strony z tego, że dyrektorzy placówek nie zawsze pamiętają o ustawowych obowiązkach warunkujących dopuszczenie podmiotów zewnętrznych do działalności w szkole. Z drugiej – pośrednią przyczyną może być także bierność rodziców oraz brak wiedzy o swoich uprawnieniach i możliwościach oddziaływania na szkolną rzeczywistość. Jak powinni się w takich okolicznościach zachować rodzice, którzy nie zgadzają się na promowanie treści stanowiących emanację postulatów ruchu LGBT w przestrzeni szkolnej oraz jak zapobiegać tego rodzaju sytuacjom?

Kiedy organizacje mogą działać w szkole?

Po pierwsze należy pamiętać, że istnieje możliwość wystąpienia do dyrektora szkoły z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w zakresie dopełnienia procedury z art. 86 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe[1] (dalej: PrOśw).

Działalność na terenie szkoły podmiotów zewnętrznych musi być bowiem uzgodniona z dyrektorem, przy czym decyzja ta musi być poprzedzona pozytywną opinią rady szkoły lub placówki i rady rodziców. Obecność w szkole stowarzyszenia lub organizacji (a także osoby fizycznej spoza placówki) należy przy tym rozumieć bardzo szeroko. Może być nią również rozpowszechnianie różnego rodzaju materiałów promocyjnych przez organizacje zewnętrzne, np. w postaci plakatów informacyjnych czy ulotek, szczególnie jeśli zostały one dostarczone do szkoły przez wolontariuszy lub aktywistów tych organizacji.

Jeżeli zaś mamy do czynienia z treściami prezentowanymi, np. na szkolnej gazetce, z inicjatywy samorządu uczniowskiego czy rady pedagogicznej, warto, by rodzice przypomnieli, że promowanie seksualności osób o skłonnościach homoseksualnych czy ideologii „trans", może doprowadzić do powstania podobnych rozterek co do własnej seksualności czy tożsamości u uczniów, u których do tej pory takie rozterki nie występowały[2]. Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej oraz dyskryminacji nie oznacza zaś promowania treści, które mogą stanowić zagrożenie dla niezakłóconego rozwoju psychoseksualnego dzieci uczęszczających do szkoły.

Co więcej, dyrektor szkoły oraz nauczyciele powinni liczyć się ze zdaniem rodziców co do tego, jakie treści mają być prezentowane na szkolnym korytarzu, gazetce szkolnej, czy też poruszane na godzinie wychowawczej. Zgodnie bowiem z prawem oświatowym, system oświaty jedynie wspiera wychowawczą rolę rodziny[3], a ponadto, to rodzicom przysługuje pierwszeństwo wychowawcze względem swoich dzieci[4]. Więcej na ten temat można przeczytać w eseju „Obowiązkowa edukacja seksualna w polskich szkołach?".

Wpływ rodziców na statut i program

Podkreślić zarazem należy, że, zgodnie z art. 84 ust 1 PrOśw, „rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki”. Rada rodziców może również zwrócić się do dyrektora szkoły o zmianę statutu szkolnego. Statut szkoły reguluje zaś takie kwestie, jak cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi czy też zasady właściwego zachowania uczniów wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów[5]. Organem, który uchwala statut lub jego zmiany jest zaś rada szkoły (o ile została w danej szkole powołana), w skład której wchodzą w równej liczbie przedstawiciele nauczycieli, uczniów[6] i rodziców uczniów[7]. Powstanie rady szkoły lub placówki organizuje dyrektor szkoły lub placówki z własnej inicjatywy albo na wniosek rady rodziców[8].

Również rada rodziców uchwala, w porozumieniu z radą pedagogiczną (tworzoną przez nauczycieli i dyrektora), program wychowaczo-profilaktyczny, który obejmuje treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów oraz treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców[9]. Program ten może mieć istotne znaczenie w kwestii promocji określonych treści w przestrzeni szkolnej, organizowanych wydarzeń czy tematów poruszanych na lekcji wychowawczej.

Reasumując, nie do przecenienia jest aktywność środowiska rodzicielskiego, które powinno angażować się w życie szkoły, w szczególności za pośrednictwem rady szkoły oraz rady rodziców. Oczywiście w sytuacji działalności na terenie szkoły organizacji promujących szkodliwe dla młodzieży treści, warto zwrócić uwagę na dopełnienie przepisów prawa oświatowego przez dyrektora szkoły, co może zablokować wejście do szkół podmiotów zewnętrznych wbrew woli rady rodziców oraz poszczególnych rodziców.

Dla rodziców dzieci w wieku szkolnym pomocne mogą okazać się również przygotowane przez Ordo Iuris materiały o prawach rodziców w szkole, w tym złożenie wychowawczego oświadczenia rodzicielskiego, które przypomni dyrektorowi szkoły oraz zatrudnionym w niej nauczycielom o prawach rodzica względem swojego dziecka uczęszczającego do danej placówki. Oświadczenie takie porządkuje również zasady współpracy szkoły z rodzicem, zwłaszcza w kwestii informacyjnej, co pozwoli uniknąć niedomówień i nieprzyjemnych sytuacji, jakie mogą powstać w wyniku udziału dziecka w różnego rodzaju wydarzeniach organizowanych przez szkołę bez wiedzy i zgody rodzica.

R.pr. Marek Puzio – starszy analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris