Informujemy, że Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane przez Fundację Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris z siedzibą w Warszawie przy ul. Zielnej 39, kod pocztowy 00-108 (administrator danych) w ramach utrzymywania stałego kontaktu z naszą Fundacją w związku z jej celami statutowymi, w szczególności poprzez informowanie o organizowanych akcjach społecznych. Podstawę prawną przetwarzania danych osobowych stanowi art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).

Podanie danych jest dobrowolne, niemniej bez ich wskazania nie jest możliwa realizacja usługi newslettera. Informujemy, że przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Korzystanie z newslettera jest bezterminowe. W każdej chwili przysługuje Pani/Panu prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych. W takim przypadku dane wprowadzone przez Pana/Panią w procesie rejestracji zostaną usunięte niezwłocznie po upływie okresu przedawnienia ewentualnych roszczeń i uprawnień przewidzianego w Kodeksie cywilnym.

Do Pani/Pana danych osobowych mogą mieć również dostęp podmioty świadczące na naszą rzecz usługi w szczególności hostingowe, informatyczne, drukarskie, wysyłkowe, płatnicze. prawnicze, księgowe, kadrowe.

Podane dane osobowe mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym również w formie profilowania. Jednak decyzje dotyczące indywidualnej osoby, związane z tym przetwarzaniem nie będą zautomatyzowane.

W razie jakichkolwiek żądań, pytań lub wątpliwości co do przetwarzania Pani/Pana danych osobowych prosimy o kontakt z wyznaczonym przez nas Inspektorem Ochrony Danych pisząc na adres siedziby Fundacji: ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa, z dopiskiem „Inspektor Ochrony Danych” lub na adres poczty elektronicznej [email protected]

Przejdź do treści
PL | EN
Facebook Twitter Youtube

Europejski Trybunał Praw Człowieka potwierdza autonomię wspólnot religijnych

Data publikacji: 20.09.2016

12 czerwca 2014 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał orzeczenie w ważnej sprawie Fernández-Martínez v. Hiszpania (no 56030/07). W wyroku, jaki zapadł bardzo niewielką większością głosów (stosunek 9 do 8), potwierdzono zasadę instytucjonalnej autonomii wspólnot religijnych od państwa.

 

Sprawa dotyczyła katolickiego księdza, nauczyciela religii katolickiej i etyki, któremu nie przedłużono umowy o pracę po ukazaniu się artykułu ujawniającego jego małżeństwo i zaangażowanie w ruch sprzeciwiający się nauce Kościoła Katolickiego. W Hiszpanii nauczyciele religii są zatwierdzani przez właściwe organy kościelne, a następnie zatrudniane przez państwo. Po wydaniu publikacji, biskup nie odnowił zgody zezwalającej skarżącemu na nauczanie, co doprowadziło do nieprzedłużenia jego umowy o pracę z państwem.

 

Powód zaskarżył to nieprzedłużenie twierdząc, że decyzja państwa stanowiła pogwałcenie jego podstawowych praw, w szczególności prawa do prywatności i wolności wyznania, oraz że stanowi akt dyskryminacji.

  

European Center for Law and Justice przystąpiło do postępowania jako strona trzecia wspierająca Konferencję Episkopatu Hiszpanii jednocześnie go reprezentująca. 

 

Waga sprawy wynika z faktu, że dotyczy ona relacji pomiędzy Kościołem a państwem, w szczególności zaś wolności wspólnot religijnych do samodzielnego działania, w zgodzie z ich własnymi normami doktrynalnymi. Sprawa dotyczy granic tej wolności i w konsekwencji zakresu kompetencji, jakie przysługują państwu uwzględniając, że niekiedy może dochodzić do konfliktu między wartościami religijnymi i stanowiskiem władz.

 

Podsumowując, ETPCz potwierdził, że prawo osób wierzących do wolności wyznania oznacza, że ich wspólnota może spokojnie i samodzielnie funkcjonować bez samowolnej ingerencji państwa w jej działanie. Trybunał podkreślił także, że władza cywilna nie musi występować jako arbiter rozstrzygający wewnętrzne konflikty organizacji religijnych; prawo do wolności wyznania wyklucza jakiekolwiek uznanie państwa w odniesieniu do zasadności przekonań religijnych czy sposobu ich wyrażania.

 

Trybunał wskazał także, że prawo do wolności wyznania nie gwarantuje „prawa do sprzeciwu”. Tym samym w razie braku porozumienia między wspólnotą religijną a jednym z jej członków, wolność wyznania jednostki realizuje się przez gwarancję swobodnego wystąpienia ze wspólnoty. Ponadto, zasada autonomii religijnej zabrania państwu zmuszania wspólnoty religijnej do przyjmowania lub wykluczania z niej członków czy też powierzenia im funkcji wiążących się z odpowiedzialnością na gruncie tego wyznania.

 

Odnosząc się do stosunków między wspólnotą a jej członkami, Trybunał przyznał, że zależnie od pełnionych funkcji osoby pracujące i reprezentujące poglądy wspólnot religijnych mogą podlegać obowiązkowi szczególnej lojalności wobec wspólnot. Obowiązek jest rozszerzony do przestrzegania doktryny i zasad religijnych i przez to może przekraczać zakres tego, czego mógłby wymagać od swoich pracowników pracodawca nie mający charakteru wyznaniowego. Zezwala to Kościołowi na wymaganie od swoich współpracowników poszanowania jego nauki i zezwala na sankcjonowanie jej nieprzestrzegania. Władze religijne mogą powoływać się na ów obowiązek szczególnej lojalności wyłącznie pod warunkiem, że współpracownik świadomie i dobrowolnie się na niego zgodził.

 

Trybunał podkreślił, że współpracownik musi mieć możliwość zaskarżenia takiej sankcji do sądu, o ile narusza ona jego cywilne prawa. Sędziowie ETPCz sprecyzowali, że krajowy sąd może działać wyłącznie w granicach wynikających z poszanowania autonomii wspólnot religijnych. ETPCz podkreślił, że sąd cywilny musi ustalić, że złamanie obowiązku lojalności powoduje prawdopodobne i poważne naruszenie praw wspólnoty religijnej, że sankcja nie wykracza ponad to co konieczne w odniesieniu do tego naruszenia i że za nałożeniem sankcji przemawiają rację znajdujące się w zakresie autonomii Kościoła, tj. zasadniczo racje natury czysto religijnej.

 

Stosując te kryteria do niniejszej sprawy, ETPCz uznał, że skoro u podstaw nieodnowienia umowy leżały względy natury religijnej, hiszpańskie sądy mogły zgodnie z prawem ograniczyć zakres swojej kontroli wyłącznie do zweryfikowania poszanowania podstawowych praw człowieka.

 

Omawiany wyrok Wielkiej Izby podtrzymał pierwsze orzeczenie z 15 maja 2012 przyjęte większością głosów 6 do 1. Jest to także konsekwencja wyroku Wielkiej Izby z 9 lipca 2013 w sprawie SindicatulPastorul cel bun v. Rumunia (no 2330/09)w którym Trybunał podtrzymał zasadę autnomii organizacji religijnych. Wydane po długich naradach wyroki Trybunału w sprawach Sindicatul Pastorul cel bun orazFernández-Martínez, a także liczne podobne sprawy (zob. Lombardi Vallauri v. Włochy, no 39128/05, 20 października 2009 ; Obst v. Niemcy, no 425/03, 23 września 2010 ; Schüth v. Niemcy, no 1620/03, 23 września 2010 ; Siebenhaar v. Niemcy, no 18136/02, 3 lutego 2011; a także wcześniejsze orzecznictwo przywoływane w sprawie Hassan and Tchaouch v. Bułgaria [GC], no 30985/96, oraz decyzji Komisji z 6 stycznia 1989, Rommelfanger v. Niemcy, no 12242/86), określają zakres i prawne granice wolności, jaką cieszą w swoim wewnętrznym funkcjonowaniu wspólnoty religijne w odniesieniu do władz cywilnych.

  

Niniejszy wyrok Trybunału należy przyjąć z uznaniem, jednak zaskakuje i jednocześnie martwi fakt, że został podjęty różnicą zaledwie jednego głosu. Podobne przypadki mające miejsce w sferze gospodarczej nie prowadzą do kwestionowania prawa pracodawcy do zwolnienia nielojalnego pracownika.

 

W związku z rozpoznawaniem przez Trybunał sprawy Stałe Przedstawicielstwo Stolicy Apostolskiej przy Radzie Europy opublikowało „Uwagi dotyczące wolności i autonomii instytucjonalnej Kościoła Katolickiego”. W obecnych czasach europejska kultura rozumie wolność w sposób przeciwny jej klasycznemu znaczeniu, do jakiego przywiązany jest Kościół. Korzystanie z wolności jego zdaniem przejawia się w osobistym zaangażowaniu, jak np. zaangażowanie religijne, podczas gdy w obecnej kulturze wolność wynika raczej z braku zaangażowania (np. wolność otrzymania rozwodu) i jest niezależna od prawdy.

 

Próba narzucenia nowoczesnej koncepcji wolności zwolennikom wolności klasycznej jest takim samym zagrożeniem, jakim w czasach francuskiej rewolucji było sprzeciwianie się osobom wierzącym poprzez „wyzwalanie” ich siłą z religijnego zaangażowania. Ponadto, na tle niniejszej sprawy uwidoczniło się, że niektórzy sędziowie chcieli, zgodnie z żądaniem skarżącego, przedmiotem zaskarżenia uczynić celibat kościelny. Dotyczyło to przede wszystkim rosyjskiego sędziego Dimitra Dedova, który, zapominając o szczególnych rygorach związanych ze specyfiką sprawowanej funkcji, nie wahał się stwierdzić, że „zasada celibatu (duchownych) jest sprzeczna z ideą praw człowieka i podstawowych wolności” oraz „stanowi naruszenie Konwencji”. Takie stwierdzenia dążące do podporządkowania religii swojemu osobistemu światopoglądowi nie tylko naruszają wolność wyznania, lecz także, jak czyniono to w czasach komunistycznych, godzą w samą ideę praw człowieka czyniąc z niej wulgarną i niebezpieczną ideologię.

 

Z niniejszej sprawy wynika, że prawem Kościoła jest wymaganie od swoich członków rzeczywistego religijnego zaangażowania, co w tej sprawie kwestionowano. Tak długo, jak Kościół i życie duchowe opierają się na osobistym i dobrowolnym zaangażowaniu, odbieranie Kościołowi prawa do sankcjonowania tego zaangażowania zaprzecza nie tylko samej wolności, lecz także istotnym warunkom dla jej funkcjonowania.

 

Powyższe orzeczenie rozpoczyna nowy etap jeśli chodzi o uznanie i poszanowania wolności Kościoła w centrum oraz na rzecz społeczeństwa europejskiego. ECLJ cieszy się z aktywnego udziału w tym procesie.

Autor: dr Grégor Puppinck

tłumaczyła Zofia Roguska

Edukacja

Na co zezwala i czego zakazuje nauczycielom nowe rozporządzenie dotyczące prac domowych

Pierwszego kwietnia wejdą w życie regulacje przewidujące ograniczenia dla nauczycieli w szkołach podstawowych. Dotyczą one możliwości zadawania i oceniania prac domowych. W klasach I-III zabronione będzie zadawanie uczniom pisemnych i praktyczno-technicznych prac domowych z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą, czyli np. umiejętność pisania. W klasach IV-VIII pisemne i praktyczno-techniczne prace domowe będą mogły być proponowane do wykonania przez nauczyciela, ale nie będą one obowiązkowe dla ucznia i nie będą podlegały ocenie.

Czytaj Więcej

Wolność religii w szkole

Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza zarzutów stawianych dyrektorom szkół przez niektóre organizacje pozarządowe

Główne tezy

· Rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły.

· Każdy uczeń, który tego chce może uczestniczyć w rekolekcjach. Fakt uczęszczania bądź nieuczęszczania na lekcje religii nie ma znaczenia.

· Niepowiadomienie dyrektora szkoły z miesięcznym wyprzedzeniem o terminie rekolekcji nie uniemożliwia ich organizacji.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Zagrożenie zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej jako przesłanka legalizująca aborcję

· Od czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku uznającego niezgodność z Konstytucją aborcji eugenicznej, podejmowane są próby rozszerzającej interpretacji przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety. Miałaby ona uzasadniać poszerzenie dostępu do aborcji w Polsce.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Analiza projektu Paktu ONZ na rzecz Prawa do Rozwoju

· W Grupie Roboczej Rady Praw Człowieka ONZ trwają prace nad projektem nowego traktatu międzynarodowego - Paktu na rzecz Prawa do Rozwoju.

Czytaj Więcej