Francja

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 5 czerwca wyrok w sprawie Lambert i inni przeciwko Francji. Stosunkiem głosów dwanaście do pięciu, Wielka Izba przyjęła, że Państwo może wywołać śmierć pacjenta z minimalnym stanem świadomości. Jeżeli w wyniku decyzji ETPCz Vincent Lambert zostanie odłączony od pożywienia i wody, przez kilka dni będzie umierał z głodu i pragnienia.

Stanu minimalnej świadomości (z ang. Minimally Conscious State – MCS) nie należy mylić ze stanem wegetatywnym. W przypadku stanu wegetatywnego pacjent pozbawiony jest świadomości siebie oraz otoczenia. Nie reaguje on na stymulację bodźcami wzrokowymi, słuchowymi, dotykowymi czy też bólowymi, ani nie rozumie języka, którym się do niego mówi. MCS jest mniej dolegliwym zaburzeniem przytomności, w którym pacjent zachowuje elementy świadomości. Jest więc w stanie wykonywać proste polecenia takie jak poruszenie ręką. Potrafi też śmiać się czy płakać w reakcji na konkretne bodźce emocjonalne.

Jak zauważa dr Jakob Cornides, w tym samym czasie, jeden ze Stanów w USA rezygnuje z kary śmierci z tej racji, że podanie trucizny powoduje cierpienie trwające około pół godziny. Okazuje się, że to, co wydaje się zbytnim okrucieństwem dla morderców skazanych prawomocnym wyrokiem w USA, nie jest akceptowane przez Europejski Trybunał Praw Człowiek w odniesieniu do niewinnej ofiary wypadku samochodowego.

Trybunał uznał również, że zaprzestanie opieki fizjoterapeutycznej nad Vincentem Lambert w ciągu ostatnich trzech lat nie może stanowić podstawy do wniesienia skargi o naruszenie art. 3 Konwencji zakazującego nieludzkiego traktowania.

W ten sposób, Trybunał Praw Człowieka nie tylko przyznał, że w Europie można legalnie uśmiercać niepełnosprawnych pacjentów, którzy nie prosili o śmierć, ale także odmówił pacjentowi, gwarantowanej w Konwencji o Prawach Człowieka, ochrony przed złym traktowaniem. Trybunał, nie uznając prawa do życia i opieki medycznej Vincenta Lambert, przywrócił de facto do europejskiego porządku prawnego możliwość eutanazji osób niepełnosprawnych. Jest to zatem krok wstecz w historii rozwoju praw człowieka w Europie. Trybunał zakwestionował swym rozstrzygnięciem ideę powołania systemu ochrony praw człowieka, która narodziła się podczas powojennych procesów zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. W ich trakcie skazywano bowiem lekarzy praktykujących eutanazję na osobach niepełnosprawnych. Stworzony na tej podstawie kodeks etyki lekarskiej miał być gwarancją przed nawrotem takich praktyk w przyszłości. Jeszcze w 2014 roku, francuski Comité Consultatif National d’Éthique potwierdził etyczny zakaz przerywania życia pacjenta.

Orzeczeniem w sprawie Lambert przeciwko Francji, Trybunał Praw Człowieka przyzwolił na wskrzeszenie praktyk stosowanych przez nazistowskich lekarzy. Zapalone zostało w ten sposób zielone światło dla tworzenia ustawowych możliwości „legalnego uśmiercania” tysięcy pacjentów w Europie znajdujących się w podobnej sytuacji, co Vincent Lambert. Ochrona przysługującego im prawa do życia nie jest już dłużej gwarantowana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Trybunał po raz pierwszy w historii, przyznał Państwom-Stronom Konwencji „margines swobody” w odniesieniu do zakresu wywiązywania się z obowiązku poszanowania życia ludzi. Do tej pory czynił to w indywidualnych sprawach dotyczących regulacji prawnych ograniczających ochronę życia ludzi w prenatalnym stadium rozwoju. Teraz, Trybunał w analogiczny sposób potraktował nieautonomiczne osoby dorosłe, które nie mogą swobodnie kontaktować się z otoczeniem. Czy osoby cierpiące na autyzm stanowić będą kolejną kategorię osób, których życia Trybunał nie będzie chciał gwarantować?

Sędziowie, którzy głosowali przeciwko wyrokowi stwierdzili: „Żałujemy, że Trybunał tym orzeczeniem zaprzepaścił swój tytuł Sumienia Europy”, którym został wyróżniony w pięćdziesiątą rocznicę swojej działalności.

W związku z zaplanowaną na 26 maja br. Radą do Spraw Zagranicznych jeden z głównych unijnych graczy – Francja, lobbuje za przyjęciem wspólnego stanowiska UE w zakresie ustalenia jednolitego standardu w przedmiocie definicji praw reprodukcyjnych i seksualnych (SRHR), w tym rozszerzenia ich zakresu pojęciowego o tzw. „prawo do aborcji”. Wiąże się to bezpośrednio z przewidzianymi na jesień bieżącego roku na forum ONZ negocjacjami tzw. celów w ramach Zrównoważonego Rozwoju, stanowiących część Agendy post 2015. Próba wypracowania daleko idącego stanowiska UE w tym zakresie budzi zasadnicze wątpliwości natury prawnej w kontekście obowiązujących dokumentów międzynarodowych i przepisów prawa unijnego.

Termin „prawa reprodukcyjne i seksualne”, pomimo osiągniętego w 1994 r. w na Międzynarodowej Konferencji Ludnościowej w Kairze konsensusu, wciąż pozostaje przedmiotem negocjacji środowisk zainteresowanych promowaniem aborcji. W dokumencie wieńczącym kairską konferencję wyraźnie stwierdzono jednak, że aborcja nie może być w żadnym wypadku postrzegana jako jedna z metod planowania rodziny. Pomimo to, wciąż podejmowane są próby zrewidowania tego stanowiska. Wiele państw i organizacji postuluje uczynienie aborcji powszechnej i legalnej, argumentując to rzekomym zwiększeniem bezpieczeństwa kobiet, które temu zabiegowi się poddają. Żądania te są bezpośrednio wymierzone w takie kraje jak Rzeczpospolita Polska, Węgry czy Malta, gdzie aborcja postrzegana jest co do zasady jako przestępstwo, a życie chronione od momentu poczęcia (zob. wyrok TK z 28.05.1997r., K 26/96).

Polska wyraźnie sprzeciwiła się interpretowaniu terminu „prawa reprodukcyjne i seksualne”, które tworzyłoby konstrukcję „prawa do aborcji”. W zastrzeżeniu wystosowanym przez Polskę w kontekście ratyfikacji Konwencji o Ochronie Osób Niepełnosprawnych, jednoznacznie stwierdza się, że art. 23 par 1 (b) praz 25 (a) nie mogą być interpretowane sposób który potwierdzałby prawo jednostki do aborcji lub nakazujący państwu stworzenie dostępu do niej. Co więcej, należy wskazać, że zgodnie z art. 168 TFUE Unia Europejska nie jest kompetentna do formułowania i realizowania polityki z zakresu zdrowia publicznego, do którego wlicza się zdrowie reprodukcyjne i seksualne i związane z nim prawa. Artykuł 168 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jednoznacznie stanowi, że kompetencje Unii Europejskiej w dziedzinie zdrowia publicznego mogą mieć jedynie charakter wspierający, koordynujący i uzupełniający działania państw członkowskich. W związku z tym, działania Unii w tej dziedzinie muszą być prowadzone w poszanowaniu obowiązków państw członkowskich w określaniu ich polityki zdrowotnej, organizacji i świadczeniu usług zdrowotnych i opieki medycznej. Jak czytamy w uchwalonej w marcu br. raporcie M. Tarabella, konieczne jest poszanowanie przez Unię Europejską wyłącznej kompetencji państw członkowskich w zakresie formułowania i realizowania polityki dotyczącej zdrowi seksualnego i reprodukcyjnego oraz wiążących się z nim praw. Co więcej, sama Komisja Europejska jednoznacznie stwierdziła, że „Unia Europejska nie ma kompetencji w przedmiocie polityki aborcyjnej i nie może ingerować w tym zakresie w rozwiązania państw członkowskich” (E-006285/14, E-007476/14).

W kontekście powyższych ustaleń nie ma wątpliwości co do tego, że polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych powinno wyrazić zdecydowany sprzeciw wobec planów ustalenia wspólnego stanowiska Unii Europejskiej w zakresie „praw reprodukcyjnych i seksualnych” oraz zanegować próby rozpoczęcia na forum unijnym debaty na temat aborcji, jako niezgodnych z potwierdzanymi przez Komisję Europejską przepisami traktatowymi o znaczeniu fundamentalnym.

W dniu debaty w unijnym komitecie FEMM nad raportem pos. Noichl dotyczącym „strategii Unii Europejskiej w zakresie równości kobiet i mężczyzn na lata 2015-2020” francuscy posłowie do Parlamentu Europejskiego otrzymali od swojego rządu wytyczne co do tego, jak powinni głosować nad ponad 450 poprawkami zgłoszonymi do tego kontrowersyjnego dokumentu. Europarlamentarzyści z Francji zachęcani byli do opowiedzenia się przeciwko szeregu poprawkom gwarantującym poszanowanie wyrażonej w art. 168 TFUE zasadzie gwarantującej subsydiarność kompetencji UE w zakresie formułowania i realizowania polityki zdrowotnej, m.in. dotyczącej praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz aborcji jak również do przyjęcia raportu w jego pierwotnej, sprzecznej z zasadami traktatowymi, wersji. Po raz kolejny na forum Unii, w imię postulatów forsowanych przez radykalne ruchy feministyczne, dochodzi do prób ignorowania obowiązującego prawa.

Raport Noichl jest projektem rezolucji, mającym na celu ustanowienie strategii Unii Europejskiej w zakresie działań na rzecz równości kobiet i mężczyzn na najbliższe pięć lat. Dokument zawiera szereg kontrowersyjnych rozwiązań i daleko idących postulatów, naruszających w szczególności prawo rodziców do wychowywania dzieci w zgodzie z własnymi przekonaniami, autonomię kościołów i związków wyznaniowych czy swobodę działalności gospodarczej. Co więcej, w raporcie postulowane jest upowszechnianie i promowanie tzw. „prawa” do bezpiecznej i legalnej aborcji w UE oraz praw reprodukcyjnych i seksualnych. Jednocześnie, raport milczeniem zbywa tak ważne dla dobra kobiet kwestie jak ochrona macierzyństwa i rodziny, zamiast tego nawołując do walki z tzw. „stereotypami uwarunkowanymi przez gender”. Z tych powodów, do raportu zgłoszono szereg poprawek, w których domagano się m.in. usunięcia kontrowersyjnych rozwiązań, podtrzymania zasady subsydiarności w kwestii kompetencji UE w zakresie praw reprodukcyjnych i seksualnych oraz wprowadzenia rozwiązań na rzecz afirmacji doniosłej roli, jaką kobiety odgrywają w społeczeństwie pełniąc role matek.

W datowanym na 30 marca 2015 r. liście adresowanym do francuskich europarlamentarzystów, Thierry Chansay zalecił głosowanie przeciw tym poprawkom, zwłaszcza zaś przypominającym o konieczności poszanowania wyłącznej kompetencji państw członkowskich w zakresie formułowania i realizowania polityki dotyczącej zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz związanych z nim praw.

Fakt wywierania presji przez rząd na francuskich posłów do Parlamentu Europejskiego jest jaskrawym przykładem naruszania fundamentalnych standardów demokracji i cynicznym lekceważeniem obowiązującego prawa. Presja na uczynienie aborcji unijnym standardem, mimo że byłaby to uzurpacja, bowiem UE nie posiada w tej mierze kompetencji, jest coraz silniejsza. Struktury Unii Europejskiej stają się narzędziem forsowania swych celów przez radykalne środowiska dążące do ograniczenia prawnej ochrony życia osób najsłabszych.

Głosowanie nad raportem Noichl w komitecie FEMM przewidziane jest na początku maja, zaś głosowanie na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego w czerwcu.