Informujemy, że Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane przez Fundację Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris z siedzibą w Warszawie przy ul. Zielnej 39, kod pocztowy 00-108 (administrator danych) w ramach utrzymywania stałego kontaktu z naszą Fundacją w związku z jej celami statutowymi, w szczególności poprzez informowanie o organizowanych akcjach społecznych. Podstawę prawną przetwarzania danych osobowych stanowi art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).
Podanie danych jest dobrowolne, niemniej bez ich wskazania nie jest możliwa realizacja usługi newslettera. Informujemy, że przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego.
Korzystanie z newslettera jest bezterminowe. W każdej chwili przysługuje Pani/Panu prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych. W takim przypadku dane wprowadzone przez Pana/Panią w procesie rejestracji zostaną usunięte niezwłocznie po upływie okresu przedawnienia ewentualnych roszczeń i uprawnień przewidzianego w Kodeksie cywilnym.
Do Pani/Pana danych osobowych mogą mieć również dostęp podmioty świadczące na naszą rzecz usługi w szczególności hostingowe, informatyczne, drukarskie, wysyłkowe, płatnicze. prawnicze, księgowe, kadrowe.
Podane dane osobowe mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym również w formie profilowania. Jednak decyzje dotyczące indywidualnej osoby, związane z tym przetwarzaniem nie będą zautomatyzowane.
W razie jakichkolwiek żądań, pytań lub wątpliwości co do przetwarzania Pani/Pana danych osobowych prosimy o kontakt z wyznaczonym przez nas Inspektorem Ochrony Danych pisząc na adres siedziby Fundacji: ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa, z dopiskiem „Inspektor Ochrony Danych” lub na adres poczty elektronicznej [email protected]
· Z analizy banku PKO BP wynika, że rządowy program Bezpieczny Kredyt 2%, zamiast stać się – tak jak pierwowzór na Węgrzech – jednym z elementów polityki prorodzinnej, który mógłby pomóc młodym małżeństwom i zwiększyć dzietność w Polsce, okazał się promocją dla „singli”, którzy korzystają z niej aż 3-krotnie częściej niż z innych kredytów mieszkaniowych.
· Tymczasem nowa minister rozwoju i technologii złożyła w Sejmie projekt ustawy, który ma jeszcze bardziej zwiększyć dofinansowanie tego programu, zamiast naprawić go tak, by sprzyjał on zawieraniu małżeństw, zakładaniu rodzin i posiadaniu potomstwa.
· Instytut Ordo Iuris już w marcu 2023 r. ostrzegał, że rządowy program „Pierwsze Mieszkanie”, którego elementem jest Bezpieczny Kredyt 2%, to zmarnowana szansa na wprowadzenie prorodzinnej polityki mieszkaniowej.
PKO BP: „Bezpieczny Kredyt 2%” nie zainteresował małżeństw, tylko „singli”
29 listopada Centrum Analiz PKO Banku Polskiego S.A. opublikowało raport pt. „Puls Nieruchomości: Kto skorzystał na Bezpiecznym Kredycie 2%?”[1]. Z danych zgromadzonych przez analityków banku wynika, że „Program BK2% jest szczególnie atrakcyjny dla singli, a zwłaszcza dla panien i kawalerów – odsetek wniosków z ich udziałem jest prawie 3-krotnie większy niż w przypadku pozostałych kredytów mieszkaniowych. Dominacja singli jest najsilniejsza w 6 największych aglomeracjach i maleje wraz ze zmniejszającą się liczbą mieszkańców miejscowości”. Analitycy banku zauważają, że wśród wnioskujących o kredyt w ramach programu BK2%, łącznie aż 61% to osoby samotne (35% to kawalerowie, 22% – panny, a 4% to pozostali, czyli rozwiedzione, rozwiedzeni, wdowy i wdowcy), zaś tylko 36% to małżeństwa. Największy odsetek wniosków „singli” występuje w wielkich miejskich aglomeracjach (74%) i maleje razem z wielkością miejscowości – najmniej na wsi (44%). Co więcej, „single” wnioskujący o kredyt BK2% są zainteresowani niemal wyłącznie mieszkaniami (89%), podczas gdy wśród par zainteresowanie mieszkaniami spada (do 57%).
O ile te małżeństwa korzystające z BK2%, które jeszcze nie posiadają osób na utrzymaniu (dzieci lub – zapewne w mniejszym stopniu – osób starszych), są w 66% zainteresowane lokalem mieszkalnym, o tyle małżeństwa już posiadające większą liczbę osób na utrzymaniu zdecydowanie preferują domy jednorodzinne. Przy jednej dodatkowej osobie zainteresowanie lokalem w bloku spada do 48%, przy dwojgu – do 38%, przy trojgu – do 34%, przy czworgu lub więcej – do 14%. Spadek ten jest znacznie silniejszy w przypadku BK2% niż innych kredytów, gdzie zainteresowanie lokalami spada z 64% przy braku dodatkowych osób do 38% przy 4 lub więcej.
Ordo Iuris w marcu 2023 r.: ten program nie jest prorodzinny, ceny mieszkań wzrosną
Instytut Ordo Iuris już w marcu 2023 r., zaraz po złożeniu w Sejmie rządowego projektu ustawy wprowadzającego program „Pierwsze Mieszkanie”, w tym BK2% (druk nr 3096[2]), sygnalizował, że program ten nie posiada żadnych elementów, które można byłoby uznać za prorodzinne, czy to w wymiarze zachęcania do zawarcia małżeństwa, czy posiadania dzieci. W niektórych sytuacjach może on wręcz zniechęcać do wchodzenia w związek małżeński. Ordo Iuris wskazywało, że inicjatywa powiela błędy poprzednich programów mieszkaniowych, ignoruje wytyczne „Strategii Demograficznej 2040” oraz może prowadzić do dalszego wzrostu cen mieszkań[3].
Tak też się stało. Portal Bankier.pl informował w listopadzie, że od stycznia do września 2023 roku deweloperzy na największych siedmiu rynkach w Polsce oferowali o około 30% mniej nowych mieszkań niż sprzedali dotychczasowych, a razem z rosnącą różnicą między podażą a popytem wzrosły także ceny mieszkań. W trzecim kwartale 2023 roku w ujęciu kwartalnym wzrost średnich cen transakcyjnych mieszkań w największych polskich miastach wahał się od 2% do 6%[4]. Portal Otodom.pl informował natomiast w październiku, że w pierwszych 3 miesiącach obowiązywania BK2% w miastach powyżej 500 tysięcy mieszkańców średnia cena mieszkania wzrosła o 5,5% w porównaniu z poprzednim kwartałem i przekroczyła 13 tysięcy złotych za metr kwadratowy powierzchni. Tempo drożenia było za to niższe w mniejszych miejscowościach, wynosząc 2%[5].
Rząd zwiększa finansowanie programu, który, w odróżnieniu od węgierskiego pierwowzoru, nie zachęca do zakładania rodziny
Tymczasem 1 grudnia nowa minister rozwoju i technologii Marlena Maląg zapowiedziała, że kwota z budżetu państwa przeznaczona na Bezpieczny Kredyt 2% ma wzrosnąć jeszcze bardziej – z 11,303 miliarda złotych do 16,098 miliarda złotych w latach 2024-2032[6], co oznacza dodatkowy wydatek dla państwa w kwocie 4,795 miliarda złotych w ciągu 9 lat. 5 grudnia w Sejmie, w ramach realizacji tej zapowiedzi, został złożony rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe (SH-020-18/23)[7].
W analizie z marca Instytut Ordo Iuris wskazywał, że wejście w życie ustawy o Bezpiecznym Kredycie 2% „będzie pobudzało inflację, nie równoważąc tego istotniejszym wpływem na trendy demograficzne. Przyczyni się do poprawy sytuacji finansowej deweloperów i sektora bankowego oraz pogorszenia sytuacji rodzin, które do Programu nie wejdą”[8]. Te same zarzuty można odnieść do projektu ustawy zaprezentowanego w dniu 5 grudnia.
Polski rząd dysponował zasadniczo gotowym, pozytywnym wzorcem, jak można włączyć instytucję kredytu mieszkaniowego do szerokiego wachlarza polityki prorodzinnej. Tym wzorcem jest węgierski Családi Otthonteremtési Kedvezmény (CSOK), czyli zniżka na utworzenie domu rodzinnego. CSOK funkcjonuje od 2015 r. i oferuje rodzinom z dziećmi dopłatę na zakup nowego lub używanego domu, rosnącą skokowo wraz ze zwiększaniem liczby dzieci: dla rodziny z jednym dzieckiem do 600.000 forintów (równowartość ponad 6.800 zł) niezależnie od rodzaju domu (minimum 40 metrów kwadratowych w przypadku lokalu i minimum 70 metrów kwadratowych w przypadku domu jednorodzinnego), dla rodziny z dwojgiem dzieci do 2.600.000 forintów (równowartość ponad 29.500 zł) za dom nowy, a do 1.430.000 forintów (równowartość ponad 16.000 zł) za dom używany (minimum 50 m2 mieszkanie i 80 m2 dom), a dla rodziny z trojgiem lub większą liczbą dzieci – do 10.000.000 forintów (równowartość ponad 113.500 zł) za dom nowy i do 2.200.000 [ŁB1] [NB2] forintów (równowartość ponad 25.000 zł) za dom używany (minimum 60 m2 mieszkanie i 90 m2 dom)[9]. Według raportu Warsaw Enterprise Institute, program CSOK był w 2017 r. pozytywnie oceniany przez opinię publiczną – u 73,4% badanych fakt istnienia CSOK zwiększał chęć posiadania dzieci, a 36,7% twierdziło, że jeżeli system wsparcia zostanie utrzymany, to zdecydują się na więcej dzieci[10].
W październiku 2023 roku węgierski minister kultury i innowacji János Csák ogłosił, że od 1 stycznia 2024 r. na Węgrzech obowiązywać będzie poszerzona wersja programu – CSOK PLUS. Zakłada ona obdarzenie rodziców przez rząd pożyczką o korzystnym oprocentowaniu 3% w wysokości do 15.000.000 forintów (równowartość ponad 170.000 zł) na pierwsze mieszkanie o wartości do 80.000.000 forintów lub do 150.000.000 forintów w przypadku rozbudowy lub przeprowadzki. Przy dwojgu dzieci kwota pożyczki wzrasta do 30.000.000 forintów (równowartość ponad 341.500 zł), a przy trojgu lub więcej – do 50.000.000 forintów (równowartość ponad 569.500 zł)[11].
Wbrew podstawowym założeniom udanego węgierskiego pierwowzoru, polski rząd zdecydował się na uczynienie z Bezpiecznego Kredytu 2% „promocji dla singli” zamiast realnego instrumentu polityki prorodzinnej. Pomimo danych, które w ciągu pół roku potwierdziły wstępne ostrzeżenia Instytutu Ordo Iuris z marca 2023 r., rząd zdecydował się na dalsze dofinansowanie tego programu, który zdecydowanie nie zachęci Polek i Polaków do zawierania małżeństw i zakładania rodzin.
Adw. Nikodem Bernaciak – starszy analityk Centrum Badań i Analiz Ordo Iuris
· Rząd przyjął program Pierwsze Mieszkanie. Na program składają się dwa instrume
