Szwedzki sąd odmawia ochrony wolności sumienia położnej

12 listopada szwedzki sąd w Jönköping wydał budzące konsternację orzeczenie, z którego wynika, że wolności sumienia nie przysługuje osobom wyznającym religię. Wyrok dotyczył szwedzkiej położnej, Ellinor Grimmark, której niesłusznie odmówiono zatrudnienia w trzech szpitalach, ze względu na sygnalizowany przez nią sprzeciw sumienia względem udziału w aborcji. Orzeczenie to stoi w sprzeczności z międzynarodowymi gwarancjami wolności sumienia, w tym z art. 9 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Grimmark dodatkowo obarczono koniecznością zapłaty olbrzymich kosztów sądowych, będących równowartością ponad 100 tys. dolarów.

W listopadzie 2013 roku szwedzka przychodnia dla kobiet Höglandssjukhuset wycofała się z wcześniejszej obietnicy przedłużenia umowy o pracę z Ellinore Grimmark, ze względu na jej deklarację, że nie będzie uczestniczyć w przeprowadzaniu aborcji. Ordynator oddziału położniczego nie tylko odmówił Grimmark zatrudnienia, ale także poddał w wątpliwość, czy osoba z takimi poglądami mogą w ogóle wykonywać zawód położnej. Kilka miesięcy później Grimmark próbowała podjąć zatrudnienie w klinice dla kobiet Ryhovs. Również tam poinformowano ją, że osoba, która odmawia wykonania aborcji, nie może pracować w klinice położniczej.

W styczniu 2014 roku kolejny szpital, który złożył kobiecie ofertę pracy, wycofał się z propozycji po tym, jak jego kierownictwo dowiedziało się o toczącym się o postępowaniu w sprawie naruszenia wolności sumienia Grimmark przez Höglandssjukhuset. Dyrektor placówki stwierdził, że żaden pracownik nie jest uprawniony, by publicznie wyrażać sprzeciw wobec aborcji.

Obecnie Ellinor Grimmark pracuje jako położna w Norwegii, gdzie jej wolność sumienia jest szanowana. Decyzje szwedzkich placówek oraz orzeczenie sądu budzą tym większe zdziwienie, że Szwecja zmaga się z niedoborem położnych. W konsekwencji, orzeczenie budzi także wątpliwości co do zgodności z prawem do bezpiecznego macierzyństwa i do opieki zdrowotnej, stojąc w ewidentnej sprzeczności z interesem pacjentów.

Ruth Nordström, adwokat skandynawskiego zrzeszenia prawników broniących praw człowieka, Scandinavian Human Rights Lawyers, która reprezentowała położną w postępowaniu, wyrażając ubolewanie z powodu treści wyroku podkreśliła, że sąd w ogóle pominął problematykę wolności sumienia gwarantowanej przez przepisy prawa międzynarodowego i Europejską Konwencję Praw Człowieka.

Sąd Okręgowy rozpatrywał wyłącznie problem ewentualnej dyskryminacji Ellinor Grimmark z powodu jej przekonań religijnych, nie uwzględniając w ogóle orzecznictwa ETPCz. Sąd uznał bowiem, że nie można tej sprawy rozpatrywać w kategoriach ochrony wolności sumienia, jako przysługującej rzekomo jedynie osobom niewierzącym.

Tymczasem, Artykuł 9 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który określa wolność sumienia jako podstawowe prawo człowieka, wraz z całą Konwencją stanowi integralny element prawa szwedzkiego i ma pierwszeństwo przed krajowymi ustawami. Większość krajów w Europie chroni wolność sumienia. Ponadto, prawo pracowników służby zdrowia do wolności sumienia jest uznawane w standardach etycznych Międzynarodowej Federacji Ginekologii i Położnictwa, Światowej Organizacji Zdrowia oraz w Międzynarodowym Kodeksie Etyki Położnych. Co więcej, zgodnie z rezolucją Rady Europy 1763 (2010), żaden pracownik opieki zdrowotnej nie może być przymuszany lub dyskryminowany ze względu na odmowę wykonania lub wsparcia jakiegokolwiek działania, które może zakończyć życie ludzkie – mówi Ruth Nordstrom.

Sąd nie tylko nie uznał, że położna Grimmark nie może korzystać z wolności sumienia, ale dodatkowo obciążył ją olbrzymimi kosztami postępowania, których wysokość sięga miliona koron szwedzkich (ok. 109 tys. dolarów). Wspierające Ellinor Grimmark organizacje, szukają obecnie pomocy celem pokryciu tych bajońskich kosztów sądowych. Osoby chcące wesprzeć Ellinor mogą kontaktować się z Instytutem Ordo Iuris.