Trybunał w Strasburgu pozwala na obrażanie chrześcijan w ich własnych kościołach

Adobe Stock

· Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że francuskie sądy naruszyły prawo do wolności słowa feministki, która rozebrała się do półnaga w kościele św. Magdaleny w Paryżu.

· W 2013 r. Eloïse Bouton, działaczka radykalnej feministycznej organizacji „Femen” parodiowała w ten sposób przed ołtarzem postawę ukrzyżowanego Chrystusa.

· Jak sama później wyjaśniła, chciała poprzez ten czyn wyrazić sprzeciw wobec stanowiska Kościoła katolickiego na temat aborcji.

· Francuskie sądy, z sądem najwyższym na czele, zgodnie uznały zachowanie feministki za pogwałcenie praw osób wierzących i skazały ją na miesiąc więzienia w zawieszeniu oraz 2 tys. euro zadośćuczynienia na rzecz parafii.

· Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził jednak, że sądy naruszyły prawo kobiety do wolności słowa i zasądził na jej rzecz kwotę 9,8 tys. euro (ok. 47 tys. zł).

W 2013 r. Eloïse Bouton w towarzystwie grupy dziennikarzy weszła do kościoła św. Magdaleny w Paryżu, zdjęła koszulkę ukazując nagie piersi i demonstracyjnie stanęła z wyciągniętymi rękami przed ołtarzem, parodiując postawę ukrzyżowanego Chrystusa. Na ciele miała wypisane lewicowe hasła wyrażające poparcie dla aborcji, a w rękach trzymała kawałki surowej wołowiny. Wkrótce potem na stronie internetowej „Femenu” ukazał się manifest ze zdjęciami z incydentu, w którym wskazano, że „Boże Narodzenie jest odwołane od Watykanu do Paryża, a na ołtarzu kościoła św. Magdaleny, Święta Matka Eloïse abortowała Jezusa”.

Proboszcz parafii złożył zawiadomienie do prokuratury, która postawiła kobiecie zarzut popełnienia przestępstwa seksualnego ekshibicjonizmu w miejscu publicznym. W postępowaniu kobieta broniła się, że jej czyn nie wypełnił znamion przestępstwa, bo „nie uznaje swoich piersi za obiekty o seksualnym charakterze”. Poza tym, podkreślała, że jej intencją było zabranie głosu w debacie publicznej na temat aborcji. W 2014 r. sąd karny w Paryżu skazał kobietę za seksualny ekshibicjonizm, wymierzając jej karę miesiąca pozbawienia wolności w zawieszeniu, 2 tys. euro zadośćuczynienia na rzecz parafii św. Magdaleny oraz 1,5 tys. euro tytułem zwrotu kosztów postępowania. W 2017 r. sąd apelacyjny utrzymał wyrok skazujący w mocy, a w 2019 r. Sąd Kasacyjny ostatecznie zamknął sprawę odrzucając kasację oskarżonej. Wszystkie sądy podkreślały, że kara nie jest sankcją za poglądy oskarżonej na temat aborcji, lecz za nieobyczajne zachowanie w miejscu kultu religijnego, w którym wierni nie powinni być niepokojeni w praktykowaniu swojej religii.

W 2019 r. Eloïse Bouton wniosła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wskazując na pogwałcenie jej prawa do wolności słowa (art. 10 Konwencji).  W ostatnich dniach Trybunał w Strasburgu uwzględnił skargę, zasądzając na rzecz Bouton kwotę 9,8 tys. euro (ok. 47 tys. zł), w tym 2 tys. euro tytułem zadośćuczynienia i 7,8 tys. euro tytułem zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu wyroku Trybunał wskazał, że sądy francuskie nie uwzględniły w dostatecznym stopniu faktu, iż nieobyczajne zachowanie skarżącej „miało w istocie na celu przekazanie w symbolicznym miejscu kultu przesłania na temat roli Kościoła katolickiego w delikatnej i kontrowersyjnej kwestii, jaką jest prawo kobiet do decydowania o swoim ciele, w tym również prawa do aborcji”. Trybunał podkreślił, że „jest poruszony surowością kary” wymierzonej kobiecie.

- To kolejny wyrok, w którym Trybunał w Strasburgu obniża standard ochrony praw chrześcijan, zagwarantowanych w art. 9 Konwencji, przed prymitywnymi i wulgarnymi werbalnymi atakami. Przez kilkadziesiąt lat Trybunał konsekwentnie orzekał, że wolność słowa nie obejmuje prawa do głoszenia tzw. bezproduktywnie obraźliwych wypowiedzi, które nie wnoszą nic do debaty, za to służą wyłącznie upokorzeniu osób wierzących. Od niedawna jednak Trybunał zaczął stopniowo dystansować się od tego stanowiska, uwzględniając skargi celebrytów i aktywistów na symboliczne kary nałożone na nich przez sądy krajowe za obelgi pod adresem religii chrześcijańskiej. W świetle najnowszego orzecznictwa ETPC dopuszczalne zdaje się być obrażanie chrześcijan nie tylko na łamach prasy, ale również w ich własnych miejscach kultu. Pozostaje mieć nadzieję, że rząd francuski skorzysta z prawa wniesienia odwołania od ostatniego orzeczenia do Wielkiej Izby Trybunału – zaznaczyła Weronika Przebierała, Dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris.

Sprawa Bouton v. Francja, wyrok ETPC z 13 października 2022 r.