związki partnerskie

We środę 17 grudnia 2014 r. Sejm będzie głosował nad uzupełnieniem porządku obrad o pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o związkach partnerskich (druk nr 2383). Posłowie lewicy ponownie chcą forsować projekty instytucjonalizacji związków partnerskich. Rozwiązanie takie należy ocenić jednoznacznie negatywnie.

Po pierwsze, podkreślić należy, że osoby oddające się praktykom homoseksualnym, na takich samych zasadach jak wszyscy, mogą wstąpić w związek małżeński z osobą płci przeciwnej. Brak instytucjonalizacji związków osób tej samej płci nie jest zatem sprzeczny z zakazującym dyskryminacji (art. 32 Konstytucji). Co więcej, art. 18 Konstytucji RP jednoznacznie stwierdza, że małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny jest przedmiotem szczególnej ochrony. Wyraża się ona m.in. właśnie w instytucjonalizacji związku małżeńskiego. Dlatego podobne traktowanie związków ukazywanych jako funkcjonalne odpowiedniki małżeństwa, które jednak w żadnym wypadku nim nie są, stanowi naruszenie art. 18 Konstytucji.

Po drugie, w żadnym z krajów, w których takie instytucje zostały wprowadzone, nie cieszą się one szczególną popularnością. Osoby oddające się praktykom homoseksualnym z reguły wcale nie chcą instytucjonalizować swoich relacji. Zawsze jednak instytucjonalizacja związków partnerskich stanowiła pierwszy krok na drodze ku małżeństwom homoseksualnym i następnie adopcji dzieci, przez takie pary. Co więcej, w krajach, w których tak już się stało (n.p. w Argentynie), środowiska homoseksualne postulują obecnie uczynienie małżeństwa związkiem wielostronnym i pozbawionym cech trwałości argumentując, że traktowanie małżeństwa jako trwałego związku dwóch osób tej samej płci nie odpowiada ich stylowi życia i dlatego rzekomo je dyskryminuje. Prominentni przetawiciele subkultur LGBT mówią również wprost o rzekomej konieczności legalizacji "małżeństw" grupowych. 

Po trzecie, warto zwrócić uwagę, że osoby angażujące się w związki homoseksualne już dziś mogą dokonać u notariusza czynności prawnej, która regulować będzie ich wzajemną sytuację, bez konieczności tworzenia w tym celu szczególnej instytucji. Niedawno media dużo uwagi poświęcały takiemu homoseksualnemu „weselu”. Jednak subkulturom ruchu LGBT nie chodzi wcale o uregulowanie wzajemnych relacji, ale o stopniową dekonstrukcję małżeństwa. Posłowie winni o tym pamiętać podczas głosowania nad włączeniem do porządku obrad punktu, przewidującego pierwsze czytanie projektu instytucjonalizacji związków partnerskich.

Jak informuje szef C-Fam Institute, Austin Rouse, w ubiegłym tygodniu Singapurski Sąd Najwyższy odmówił uznania za niekonstytucyjny art. 377 A tamtejszego Kodeksu Karnego, który penalizuje stosunki homoseksualne między mężczyznami. W wyroku stwierdzono, że tworzenie prawa jest zadaniem parlamentu, sąd zaś nie powinien uzurpować sobie kompetencji prawodawczych. Odmówił także dowolnego interpretowania Konstytucji i wprowadzania w drodze orzecznictwa treści, które się w niej nie pojawiają, takich jak “orientacja seksualna”. W odpowiedzi na tę decyzję, Biuro Wysokiego Komisarza d.s. Praw Człowieka ONZ wydało oświadczenie, w którym pozwoliło sobie na krytykę Sądu Najwyższego w Singpurze prezentując nader swobodny stosunek do interpretowania prawa międzynarodowego.

W oświadczeniu wydanym 31 października, Biuro Wysokiego Komisarza potępiło decyzję singapurskiego sądu utrzymując, że “używanie prawa karnego do pozywania osób za poprzedzony obopólną zgodą stosunek homoseksualny narusza liczne prawa człowieka zagwarantowane przez prawo międzynarodowe, między innymi prawo do prywatności, prawo do nie-dyskryminacji, prawa do ochrony przed arbitralnym pozbawieniem wolności czy zatrzymaniem oraz ochrony orientacji seksualnej oraz tożsamości płciowej”.

W rzeczywistości, pojęcie “orientacji seksualnej oraz tożsamości płciowej” nie pojawia się w żadnym z dotyczących praw człowieka traktatów ONZ. I choć promotorzy roszczeń formułowany przez subkultury ruchu LGBT od dawna nalegają, by włączyć pojęcie “orientacji seksualnej i tożsamości płciowej” do prawa międzynarodowego jako nową kategorię chronioną przed dyskryminacją, Rada Praw Człowieka ONZ z siedzibą w Genewie oraz Zgromadzenie Ogólne ONZ z siedzibą w Nowym Jorku wielokrotnie odrzucały tę propozycję. Co więcej, żaden organ zarządzający, utworzony na mocy jakiegokolwiek traktatu regulującego kwestię praw człowieka, nie zaakceptował tej nowej klasyfikacji.

Wysoka Komisja Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka współpracuje jednak z lobby LGBT, chcąc przekonać społeczność międzynarodową, jakoby pojęcie to stanowiło integralną część prawa międzynarodowego i było prawem podobnym od dawna ugruntowanych i powszechnie akceptowanych praw, jak przykładowo “wolność religijna”. Niektóre wewnętrzne struktury ONZ istotnie poparły tę propozycję, niemniej oficjalne ciała stworzone na mocy traktatów międzynarodowych, złożone z przedstawicieli państw stanowiących strony tych traktatów, nigdy na ową propozycję nie przystały.

Oświadczenie Wysokiej Komisji Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka nie może być zatem traktowane jako stwierdzenie istniejącego faktu; jest ono raczej przykładem stosowania przez to gremium perswazyjnych nacisków w oparciu o nadinterpretację prawa międzynarodowego.

Senat odrzucił poprawki do ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, które miały uniemożliwić niezgodne z polskim porządkiem publicznym wykorzystywanie „zaświadczeń o stanie cywilnym”. Zaświadczenia w przyjętej formie pozwolą obywatelom Polski na zawieranie za granicą małżeństw homoseksualnych i poligamicznych oraz związków partnerskich. Wyjaśnienia MSW przedstawione podczas debaty zawierały szereg poważnych uchybień merytorycznych.

Jak informował Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, wprowadzenie „zaświadczeń o stanie cywilnym” w formie przyjętej przez Sejm pozwoli obywatelom Polski na zawieranie za granicą małżeństw jednopłciowych i poligamicznych oraz związków partnerskich. Na problem ten zwracano uwagę podczas prac komisji sejmowych i senackich.

Owocem obrad senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego była propozycja poprawki uniemożliwiającej wykorzystywanie zaświadczeń o stanie cywilnym w sposób niezgodny z prawem. Miało temu służyć umieszczenie w treści zaświadczeń informacji, że nie mogą one służyć zawarciu małżeństwa lub związku partnerskiego. Poprawka nie uzyskała jednak wystarczającego poparcia podczas środowego posiedzenia połączonych Komisji ustawodawczej i Komisji ustawodawczej. Poparło ją 9 senatorów, a 9 zagłosowało przeciw. Nie uzyskała także wystarczającego poparcia na plenarnym posiedzeniu Senatu.

Zdziwienie budzi w sprzeciw przedstawiciela MSW wobec zaproponowanej propozycji tej poprawki oraz przedstawione podczas senackiej debaty wyjaśnienie tego stanowiska. Umieszczenie w treści zaświadczenia informacji, do jakich celów nie może być ono wykorzystane, pozostawałyby w pełnej zgodności z oficjalnym uzasadnieniem projektu ustawy przygotowanym przez MSW. Podnoszono w nim, że nowe zaświadczenie ma być wprowadzone dla załatwiania spraw „socjalnych i podatkowych”, a nie do zawarcia małżeństwa za granicą – do czego wykorzystuje się inne zaświadczenia.

Wiceminister Stachańczyk bagatelizował zarazem niebezpieczeństwa wynikające z wprowadzenia nowych zaświadczeń dla polskiego prawa rodzinnego. Jego zdaniem, wprowadzenie zaświadczeń o stanie cywilnym ma służyć jedynie ułatwieniu Polakom załatwiania prostych spraw urzędowych i nie zmieni nic w stosunku do obecnego stanu prawnego. Przedstawiciel MSW powoływał się na przykład  Szkocji, twierdząc,  że do zawarcia związku małżeńskiego w tym kraju wystarczy sam dowód tożsamości. Tymczasem obowiązujący w tym kraju Marriage (Scotland) Act z 1977 r. wymienia w art. 3 cały szereg dokumentów niezbędnych do zawarcia małżeństwa, w tym zaświadczenia, które musi wydać państwo pochodzenia współmałżonka będącego obcokrajowcem.

Podczas dyskusji na posiedzeniu plenarnym senatorowie zwracali uwagę na niebezpieczeństwa dla polskiego systemu prawnego związane z wprowadzeniem nowych zaświadczeń. Wskazywano, że nowe zaświadczenia w kształcie proponowanym przez MSW nie tylko pozwolą obywatelom Polski zawierać za granicą związki rażąco godzące w polski porządek prawny, ale mogą stać się także istotnym krokiem do uznania takich związków w polskim prawie wewnętrznym. Już teraz można przewidzieć, że pary jednopłciowe, które zawarły sprzeczny z prawem polskim związek małżeński za granicą, żądać będą przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznania, że Polska nie uznając legalnie zawartych przez nich małżeństw, narusza zakaz dyskryminacji łamiąc zasadę swobodnego przepływu osób, która obowiązuje Polskę jako członka UE.Wskazywano tym samym, na trudne obecnie do przewidzenia skutki wprowadzenia do obiegu prawnego zaświadczeń.

Jan Maria Jackowski zaproponował w imieniu grupy senatorów drugą poprawkę, która miała na celu całkowitą rezygnację z „zaświadczeń o stanie cywilnym”. Także ta poprawka nie uzyskała w Senacie wymaganej większości głosów.