inicjatywa obywatelska

Europejska Inicjatywa Obywatelska (EIO) „Jeden z Nas” 25 lipca 2014 r. złożyła skargę do Sądu w Luksemburgu przeciwko Komisji Europejskiej, Radzie Unii Europejskiej oraz Parlamentowi Europejskiemu, wnosząc o unieważnienie decyzji Komisji Europejskiej o nie przekazaniu inicjatywy do dalszego procedowania do Parlamentu Europejskiego oraz do Rady Unii Europejskiej. Komisja Europejska 28 maja 2014 r. odrzuciła w całości największą z dotychczas podjętych europejską inicjatywę obywatelską, formalnie wspieraną przez niemal 2 miliony obywateli starego kontynentu. Celem Inicjatywy było wprowadzenie zakazu finansowania ze środków europejskich działań niszczących embriony ludzkie jako naruszających godność człowieka. Zarzuty podniesione w skardze dotyczą w szczególności nieuwzględnienia orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiocie statusu embrionu ludzkiego i błędnej argumentacji uzasadniającej finansowanie aborcji, naruszenia procedury rozpatrywania EIO oraz faktu utrwalania deficytu demokracji w unijnych instytucjach.

Po pierwsze, Komisja Europejska nie odniosła się do kwestii uznania embrionu ludzkiego za istotę ludzką i nie uwzględniła kluczowej w tej kwestii decyzji Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Oliver Brüstle v. Greenpeace e.V., uznającej status embrionu jako człowieka, którego godność i integralność podlega ochronie prawnej. EIO wskazuje, że o ile uznaje się, że nie można „zachęcać” do przeprowadzania badań na embrionach, to jednak istnieje w UE realna możliwość finansowania badań zakładających niszczenie embrionów ludzkich. EIO podniosła jednocześnie, że uzasadnienie finansowania aborcji w krajach rozwijających się oparte jest na przewrotnym i nieprawdziwym twierdzeniu, jakoby dotowanie organizacji promujących aborcję oraz wykonywanie aborcji było korzystne dla zdrowia matek, a oferowanie dostępu do aborcji miałoby być międzynarodowym obowiązkiem wynikającym z programu działania przyjętego na konferencji ONZ w Kairze w roku 1994 (co nie jest prawdą) i Milenijnych Celów Rozwoju ONZ.

Po drugie, EIO „Jeden z Nas” zarzuca naruszenie przez Komisję Europejską procedury rozpatrywania EIO, wskazując, że Komisja nie podała prawnego uzasadnienia dla odmowy przekazania inicjatywy do Parlamentu Europejskiego: nie powołuje się ani na niemożność, ani na brak konieczności, ani na zbyteczność. Decyzja Komisji Europejskiej utrwala tym samym monopol tego organu w zakresie procesu legislacyjnego i nie uwzględnia konieczności instytucjonalnego dialogu.

Po trzecie, jednym z celów Traktatu Lizbońskiego było uzupełnienie deficytu demokracji oraz zachęcanie do czynnego uczestnictwa obywateli Unii Europejskiej w procesach demokratycznych. Tymczasem, jeśli Europejska Inicjatywa Obywatelska „Jeden z Nas" mogła zostać odrzucona przez Komisję Europejską w oparciu o subiektywne i arbitralne przesłanki bez możliwości oceny EIO przez Parlament Europejski, to działanie takie przekreśla z całą pewnością wspomniane cele, naruszając tym samym praworządność działania instytucji w UE.

Głównym problemem podniesionym w skardze jest przede wszystkim sposób, w jaki EIO „Jeden z Nas” została rozpatrzona przez Komisję Europejską. To nie tylko kwestia prawa do życia, ale kwestia prawdziwej demokracji. Skarga wniesiona przez EIO „Jeden z Nas” wyznacza jasną alternatywę dla Sądu UE: albo skarga zostanie uwzględniona, a EIO stanie się sensownym instrumentem umożliwiającym społeczeństwu obywatelskiemu realny wpływ na kształt UE albo zostanie ona odrzucona, co oznaczałoby, że EIO jedynie pozoruje mechanizm demokracji partycypacyjnej stanowiąc instytucjonalny parawan dla niedemokratycznego funkcjonowania instytucji europejskich.

Opracowanie na podstawie:

The European Citizens’ Initiative ONE OF US challenges the European institutions before the General Court of the European Union

25 lipca 2014 r., Strasburg

dr Gregor Puppinck

W środę 28 maja Komisja Europejska opublikuje swoją odpowiedź w sprawie Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej „Jeden z Nas”, której publiczne wysłuchanie miało miejsce 10 kwietnia b.r. w Parlamencie Europejskim. Celem Inicjatywy jest wprowadzenie zakazu finansowania ze środków europejskich działań niszczących embriony ludzkie jako naruszających godność człowieka. W związku z tym 23 organizacje z różnych krajów UE wystosowały apel poparcia dla "Jeden z Nas" przygotowany przez Ordo Iuris.

W ubiegłym tygodniu Instytut Ordo Iuris wystosował do Komisji Europejskiej ekspertyzę prawną wykazującą bezzasadność krytyki formułowanej wobec EIO "Jeden z Nas" przez największy światowy koncern aborcyjny International Planned Parenthood. Jednocześnie wskazano, że "Jeden z Nas"  nie tylko nie narusza żadnej z zasad prawa europejskiego i międzynarodowego ale pozwala UE lepiej wywiązać się z jej zobowiązań międzynarodowych oraz zobowiązań wynikających z Karty Praw Podstawowych UE, pozwalając jednocześnie na potwierdzenie przywiązania UE do zasady demokracji.

*** 

Stanowisko organizacji obywatelskich popierających EIO "Jeden z Nas":

Jesteśmy głęboko przekonani, że żadne środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej nie powinny służyć finansowaniu aborcji (zarówno w Unii, jak i poza nią), ani badań prowadzących do niszczenia tych spośród nas, którzy znajdują się na prenatalnym etapie ich rozwoju.

W sprawie Brüstle przeciwko Greenpeace Wielka Izba Trybunału Sprawiedliwości UE stwierdziła, że embrion ludzki od chwili zapłodnienia musi być uznawany za człowieka obdarzonego przyrodzoną ludzką godnością, niezależnie od stopnia rozwoju, na którym się znajduje. Ta godność – jak stwierdza to art. 1 Karty Praw Podstawowych UE – musi być szanowana i chroniona. Ów szacunek i ochrona znalazły wyraz w Dyrektywie 98/44/EC, która zakazuje patentowania wynalazków, których powstanie wiąże się z niszczeniem ludzkich embrionów. Ten zakaz jest zaledwie praktycznym przykładem konsekwencji, do których zasada poszanowania godności człowieka musi prowadzić, jeśli nie ma stać się pozbawionym znaczenia frazesem.

Jesteśmy głęboko przekonani, że szacunek dla przyrodzonej godności każdego z nas i jej ochrona wymagają tego, by jakiekolwiek unijne środki finansowe nie były wydatkowane na działania (oraz podejmujące je podmioty), które niszczą lub zakładają zniszczenie tych spośród nas, którzy znajdując się na początkowym etapie swojego rozwoju, są bezbronni i wymagają największej troski. Zakaz finansowania tych działań jest niezbędnym warunkiem, by móc mówić o spełnianiu przez program „Horyzont 2020” wysokich standardów etycznych, które deklaruje. Obecnie nie jesteśmy przekonani, czy program ten rzeczywiście realizuje czynione deklaracje.

Niżej podpisane organizacje oraz ich członkowie wyrażają pełne poparcie dla Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej „Jeden z nas”. Nie akceptujemy przeznaczania środków publicznych na badania na embrionalnych komórkach macierzystych, które nie przyniosły jak dotąd dobroczynnych skutków, które obiecywały. Efekty te są natomiast osiągane przez dynamicznie rozwijające się badania nad komórkami macierzystymi o innym, niż embrionalne, pochodzeniu. Dlatego też uważamy finansowanie badań nad embrionalnymi komórkami macierzystymi za marnotrawienie pieniędzy pochodzących od obywateli Unii Europejskiej na działania, które są zarówno nieetyczne, jak i bezproduktywne.

Protestujemy również przeciwko posługiwaniu się demagogicznym argumentem, jakoby szeroki dostęp do aborcji sprzyjał zdrowiu kobiet. Zabijanie najbardziej bezbronnych spośród nas nie tylko nie może poprawiać zdrowia ich matek, ale często zagraża ich życiu. Nie wolno przymykać oka na fakt, że środki, które z budżetu UE trafiają do organizacji świadczących usługi aborcyjne pod etykietą zdrowia reprodukcyjnego, w ramach programów pomocowych dla krajów rozwijających się, służą często dokonywaniu przymusowych aborcji, które są najbardziej okrutnymi i degradującymi formami przemocy względem kobiet. Z tego powodu środki finansowe, mające służyć rozwojowi, mogą obecnie przyczyniać się do ludobójstwa ze względu na płeć, którego dokonuje się głównie poprzez selektywną aborcję dziewczynek. Należy pamiętać, że w zeszłym roku Parlament Europejski potępił te praktyki w Rezolucji 2012/2273 (INI) zatem UE nie powinna przyczyniać się do ich finansowania.

Należy również podkreślić, że nie ma podstaw do uznawania aborcji za jedno praw seksualnych i reprodukcyjnych. Obowiązujące prawo UE, dotyczące zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego w krajach rozwijających się, albo wyraźnie wyłącza aborcję poza ich zakres, albo używa tej kategorii w rozumieniu, jakie nadano jej podczas Konferencji Populacyjnej ONZ w Kairze, która wyraźnie odmawia uznania aborcji za metodę planowania rodziny.

Z tych powodów, niżej podpisane organizacje pozarządowe i ich członkowie wraz z 1,7 mln obywateli popierających EIO Jeden z Nas wzywamy Komisję Europejską do wprowadzenia do prawa UE zmian, które są przez tę inicjatywę obywatelską postulowane.

1. Centrum Wspierania Inicjatyw dla Życia i Rodziny

2. CitizenGo, Hiszpania

3. Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris

4. Derecho a Vivir, Hiszpania

5. PPV Portugal Pro Vida, Portugalia

6. "Novae Terrae" Foundation, Włochy

7. Femina Europa, Francja

8. HazteOir.org, Hiszpania

9. Profesionales Por la Ética, Hiszpania

10. Akcja Katolicka Parafii Ciechanowskich

11. Bractwo Trzeźwej Rzeczywistości

12. Bractwo Trzeźwej Rodziny

13. Fundacja Małżeństwo Rodzina

14. Fundacja Po Piąte

15. Fundacja Wybieram V

16. Fundacja Życie

17. Katolickie Stowarzyszenie Dziennikarzy

18. Komitet Organizacyjny Marszu dla Życia i Rodziny w Białogardzie

19. Komitet Organizacyjny Marszu dla Życia i Rodziny w Szczecinku

20. Niepubliczna Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Szczytnie

21. Ruch Społeczny Ku Cywilizacji Miłości

22. Stowarzyszenie Antyrama

23. Stowarzyszenie Dar Życia

24. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Rozogi

25. Stowarzyszenie Piotrkowski Marsz dla Życia i Rodziny

26. Stowarzyszenie Rodzice Rodzicom

27. Śląskie Środowisko Wiernych Tradycji Łacińskiej

28. Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej

Inicjatywa obywatelska „W imię rodziny” zebrała w maju 2013 r. ok. 750 000 podpisów (co równa się 20% uprawnionych do głosowania osób), dzięki czemu w Chorwacji może się odbyć referendum konstytucyjne z pytaniem: „Czy jesteś za tym, aby do Konstytucji Republiki Chorwacji wprowadzono przepis, który definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny?”.

Zebrane podpisy zostały uznane za ważne przez chorwackie władze we wrześniu. W tej chwili Parlament ma zamiar podjąć formalną decyzję w sprawie przeprowadzenia krajowego referendum konstytucyjnego, które powinno się odbyć w dniu 1 grudnia 2013 r. (data ta musi jeszcze zostać  potwierdzona). Zgodnie z Konstytucją Chorwacji, nie istnieje kworum niezbędne do tego, aby referendum było ważne, decyzja zostanie więc podjęta zwykłą większością głosów.

Równolegle do procedury referendalnej liberalno-lewicowa większość w parlamencie przygotowała projekt ustawy o rodzinie, który okazał się pełen niedociągnięć; jak dotąd jednak, redefinicja małżeństwa i adopcja dzieci przez pary tej samej płci nie zostały w nim uwzględnione. Jednocześnie zaś projekt ustawy o jednopłciowych związkach partnerskich, zawierający przepis, który umożliwia przeniesienie praw rodzicielskich na osobę trzecią, ma zostać poddany pod debatę publiczną w ciągu kilku tygodni. Sytuacja w kwestii wejścia w życie nowych regulacji jest w związku z tym napięta. Władze chorwackie, proponując prawo o związkach partnerskich, postąpiły niezgodnie z wolą obywateli, którzy zadecydowali o tym, iż w sprawie definicji małżeństwa powinno odbyć się referendum.