traktat antypandemiczny

· W Światowej Organizacji Zdrowia trwają prace nad nową umową międzynarodową, mającą na celu zapobieganie, wykrywanie oraz przeciwdziałanie pandemiom w skali globalnej.

· Powołany do tego celu Międzynarodowy Organ Negocjacyjny (INB) przedstawiło kolejny projekt tzw. traktatu antypandemicznego.

· Propozycje zakładają m.in. zwiększenie roli WHO w zarządzaniu zdrowiem.

· Strony nie mogłyby też zgłaszać uwag do umowy, co oznacza, że traktat musiałby przez państwa zostać przyjęty w całości.

Zwiększeniu uległa liczba definicji zawartych w art. 1 projektu, będącego słowniczkiem legalnym omawianej umowy międzynarodowej. Pojawiły się tam zupełnie nowe terminy, w tym definicje.

„Strona" -oznacza państwo lub regionalną organizację integracji gospodarczej, która wyraziła zgodę na związanie się niniejszą Umową, zgodnie z jej warunkami, i dla której niniejsza Umowa obowiązuje.

„Odbiorca" -oznacza odbiorców materiałów WHO Pathogen Access and Benefit-Sharing (WHO PABS) z sieci laboratoriów koordynowanych przez WHO, takich jak producenci szczepionek, środków diagnostycznych, farmaceutyków i innych produktów istotnych dla zapobiegania pandemiom, gotowości i reagowania na nie, a także firmy biotechnologiczne, instytucje badawcze i akademickie. Każdy producent, który zawiera jakiekolwiek umowy lub formalne porozumienia z odbiorcami lub laboratoriami w sieci koordynowanej przez WHO w celu wykorzystania Materiału PABS WHO w imieniu producenta do komercjalizacji i, użytku publicznego lub zatwierdzenia regulacyjnego szczepionek, diagnostyki lub farmaceutyków tego producenta jest również uważany za odbiorcę do celów niniejszej Umowy.

„Sieć laboratoriów koordynowanych przez WHO" - oznacza międzynarodową sieć laboratoriów koordynowanych przez WHO, które prowadzą całoroczny nadzór nad patogenami o potencjale pandemicznym, oceniając ryzyko pojawienia się patogenu o potencjale pandemicznym i wspomagając środki gotowości na wypadek pandemii; oraz

„Materiał PABS WHO" -oznacza patogen o potencjale pandemicznym (zgodnie z definicją zawartą w dokumencie) oraz dane dotyczące sekwencji genetycznej takich patogenów o potencjale pandemicznym.

Jak widać na powyższym przykładzie, większość nowych definicji odnosi się do terminów z zakresu biologii. Na uwagę zasługuje natomiast sposób sformułowania pojęcia „strony”, według którego może nią być nie tylko państwo, ale także regionalna organizacja integracji gospodarczej. Przepis ten należy rozpatrywać m.in. w kontekście ewentualnego przystąpienia Unii Europejskiej do Traktatu. Rada Europejska zdecydowała się bowiem w marcu 2022 roku rozpocząć negocjacje dotyczące tej umowy międzynarodowej, w sprawach z zakresu kompetencji Unii Europejskiej[1].

W dodatku zmieniono część innych definicji zawartych w tym przepisie. Niektóre z nich przeformułowano, co odnosi się np. do znacznego poszerzenia definicji „One Health Approach” („Podejście Jednego Zdrowia”), zawartego w art. 1 lit. d. nowego projektu traktatu. W przypadku terminu „Infodemia” dokonano natomiast niewielkich zmian, nieznacznie przekształcając końcowy fragment wyjaśnienia znaczenia tego pojęcia (art. 1 lit. c).

Swoistym novum jest także dodanie na wstępie jedenastopunktowej deklaracji zawierającej m.in. postanowienie, według którego państwa-strony nowego traktatu antypandemicznego miałyby m.in. uznać zasadnicze znaczenie i fundamentalną rolę WHO jako organu kierującego i koordynującego międzynarodowe działania w zakresie zdrowia, co odnosi się także do zapobiegania, jak i zwalczania pandemii w skali globalnej.

Z drugiej strony, w tej samej deklaracji podkreśla się, iż międzynarodowa współpraca w zakresie reakcji na rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych powinna odbywać się z poszanowaniem zasady suwerenności państw-stron w kwestii zdrowia publicznego. Co istotne, zasada ta w obecnym brzmieniu traktatu została jeszcze bardziej podkreślona.

Znacznemu skróceniu uległy również definicje zasad ogólnych, zawartych w art. 3, które mają pełnić rolę przewodnią dla przygotowywanej umowy międzynarodowej. I tak, w definicji zasady suwerenności ograniczono się do stwierdzenia, że państwa-strony mają suwerenne prawo do stanowienia i wdrażania ustawodawstwa, zgodnie z ich polityką zdrowotną, usuwając obszerny fragment, według którego  „czyniąc to, powinny one stać na straży celów i założeń traktatu oraz wypełniać swoje zobowiązania wynikające z traktatu w sposób zgodny z zasadami suwerennej równości i integralności terytorialnej państw oraz nieinterwencji w sprawy wewnętrzne innych państw”.

Podobnie postąpiono z innymi definicjami, znacznie skracając wyjaśnienie ich znaczenia. Stało się tak m.in. z zasadą szacunku dla praw człowieka oraz zasadą słuszności. Dodano także nowe zasady, w tym zasadę odpowiedzialności, zasadę rozpoznawania różnych poziomów zdolności, zasadę włączenia, zasadę nauki i dowodów, zasadę proporcjonalności oraz zasadę prywatności, ochrony danych osobowych i poufności.

Tak jak w poprzedniej wersji projektu traktatu, pojawiła się propozycja wprowadzenia nowego systemu wymiany danych o patogenach - WHO Pathogen Access and Benefit-Sharing System (WHO PABS System), zawarta w art. 12. Nowością jest natomiast zamieszczenie sformułowania stanowiącego, iż w przypadku pandemii część produktów medycznych zostanie przekazana WHO w celu dystrybucji do obszarów, gdzie są szczególnie potrzebne.

Dokonano także pewnych zmian co do organów traktatowych. Zrezygnowano z ustanowienia Komitetu Ekspertów ds. Produktów Związanych z Pandemią i Komitetu Ekspertów ds. Podziału Korzyści, decydując się na zachowanie możliwości powołania Komitetu ds. Wdrażania i Zgodności czy Panelu Ekspertów w Celu Zapewnienia Doradztwa Naukowego. Pozostawiono również Konferencję Stron, składającą się z delegatów stron jako ciała decyzyjnego.

Zgodnie z art. 15 nowego projektu Traktatu, państwa będą musiały też, w ciągu dwóch lat od jego wejścia w życie, ustanowić specjalny mechanizm, mający na celu kompensowanie szkód spowodowanych przez szczepionki, jak i promocję szczepień. W nowej wersji przepisu, wprowadzono konkretny termin na wdrożenie jego postanowień.

W nowej wersji projektu traktatu pozostał także, aczkolwiek w innym brzmieniu, przepis obligujący strony do współpracy w zakresie zwalczania fałszywych, wprowadzających w błąd, informacji (art. 18). Należy zwrócić uwagę, iż podobna propozycja, dotycząca współpracy i wzajemnego wsparcia pomiędzy państwami-stronami co do przeciwdziałania rozpowszechnianiu fałszywych i nierzetelnych informacji na temat wydarzeń związanych ze zdrowiem publicznym, środkami prewencyjnymi i działaniami antypandemicznymi, została zgłoszona w jednej z poprawek do obecnie opracowywanej nowej wersji Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych (art. 44 ust. 1 lit. H oraz art. 44 ust. 2 lit. E). Analizując omawiany przepis, należy mieć na uwadze doświadczenia z okresu pandemii COVID-19. W tamtym bowiem okresie marginalizowano opinie części ekspertów, którzy popierali inne niż większość metody zwalczania chorób zakaźnych, a zjawisko to przybierało nawet postać cenzury wolnej debaty naukowej.

Warto odnotowania jest również przepis art. 20 ust. 2, zgodnie z którym Konferencja Stron powinny ustanowić, najpóźniej do 31 grudnia 2026 roku, trwały mechanizm finansowania postanowień Traktatu. Jego celem jest zapewnienie odpowiednich zasobów finansowych, mających służyć realizacji postanowień traktatowych. Środki te miałyby pochodzić, w przypadku „funduszu rozwoju zdolności” („a capacity development fund”), z corocznych, jak i dobrowolnych wpłat stron traktatu, oraz wpłat od odbiorców w rozumieniu art. 12 (chodzi o termin „odbiorca”, który został zdefiniowany w art. 1 lit. j). Natomiast „środki na zapobieganie pandemii, gotowość i reagowanie” („an endowment for pandemic prevention, preparedness and response”) mają pochodzić z dobrowolnych wkładów pieniężnych ze wszystkich odpowiednich sektorów gospodarczych, które korzystają z międzynarodowej pracy antypandemicznej oraz darowizn od organizacji filantropijnych i fundacji.

Należy podkreślić, iż formułując powyższe przepisy w odniesieniu do źródeł finansowania, twórcy projektu użyli słów „między innymi” („inter alia”), co wskazuje, iż nie wykluczają oni innych dróg uzyskania potrzebnych środków pieniężnych. Zasoby te miałyby służyć stronom traktatu, w szczególności tym mniej rozwiniętym, w wypełnianiu zobowiązań nałożonych na nie w tej umowie międzynarodowej. Sam mechanizm ma funkcjonować pod nadzorem Konferencji Stron, która kontrolowałaby m.in. sposób rozdysponowywania środków.

Na uwagę zasługuje także rozwiązanie, zaproponowane w poprzedniej wersji jako jedno z trzech możliwych (a finalnie zaakceptowane w najnowszym projekcie traktatu), zgodnie z którym strony nie mogą zgłaszać zastrzeżeń do tej umowy międzynarodowej (art. 26). Taka możliwość oznacza, iż traktat będzie musiał zostać przyjęty przez poszczególne państwa w całości, bez ewentualnego wyłączenia stosowania poszczególnych przepisów.

Międzynarodowa współpraca w zakresie przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się i zwalczania chorób zakaźnych jest oczywiście konieczna, co wynika z uwarunkowań postępującej globalizacji oraz dynamiki społeczeństw. Taka współpraca nie może jednak mieć miejsca kosztem suwerenności państw, które powinny niezależnie decydować o kształcie swej polityki zdrowotnej, także co do zwalczania niebezpiecznych chorób zakaźnych. W tym kontekście kontrowersyjna jest również sama koncepcja, na której bazują kolejne projekty Traktatu antypandemicznego. Opiera się ona bowiem na przyznaniu WHO szczególnie silnej pozycji w kierowaniu międzynarodową polityką zdrowotną, co odnosi się zwłaszcza do polityki przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Tymczasem jest to organizacja pozbawiona demokratycznej legitymacji i kontroli.

Patryk Ignaszczak – analityk Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris

ZABLOKUJMY TRAKTAT WHO - PETYCJA

W ONZ we wrześniu będą dyskutować o dostępie dzieci z całego świata do edukacji o „kwestiach populacyjnych”, czyli aborcji i antykoncepcji. Genderowa Edukacja Transformatywna zaowocuje wdrażaniem od żłobka neutralnych płciowo zachowań i promocją subkultury LGBT. Reforma traktatu WHO wprowadza podstawy dla globalnej cenzury oraz oddaje w ręce biurokratów władzę ogłaszania pandemii, wdrażania restrykcji i rozliczania się ze skuteczności tych działań.

Ofensywa radykałów w ONZ

Rozpoczyna się prawdziwy maraton radykalnych projektów w ONZ i WHO. Każdy z nich ma na celu zmianę życia zwyczajnych ludzi na całym świecie. Wbrew ich woli, bez pytania ich o zgodę, ponad głowami wybranych przez nich władz państwowych.

Kwestie wspomniane na początku to tylko wierzchołek góry lodowej pomysłów, które są nieustannie debatowane w międzynarodowych organizacjach. Doszło do tego, że w promowanym przez agendy ONZ poradniku dla rządów, autorstwa Międzynarodowej Komisji Prawników, otwiera się drogę do legalizacji pedofilii. Autorzy piszą wprost, że „zachowania seksualne osób poniżej wieku dopuszczalnej zgody mogą być faktycznie dobrowolne” i rekomendują wprowadzenie przepisów, które w efekcie zalegalizują wiele przypadków pedofilii.

Dlatego od roku intensyfikujemy nasze działania na poziomie międzynarodowym. Regularnie uczestniczymy w posiedzeniach konsultacyjnych WHO. Nasi pracownicy mają już status „Staff” („personel”) w siedzibie ONZ w Nowym Jorku. Dzięki szerokiej aktywności analitycznej i budowie międzynarodowej koalicji, zaczynamy ścigać się z globalnymi lobbystami aborcji i ideologii gender. Tylko od naszego wspólnego zaangażowania zależą losy starań o powstrzymanie rewolucyjnych koncepcji międzynarodowych.

Traktat WHO pod okiem Ordo Iuris

Nie tylko nas zaniepokoiły niedawne słowa dyrektora WHO Thedrosa Adhanoma Ghebreyesusa na temat „przygotowań do kolejnej pandemii”, w których kluczową rolę ma odegrać negocjowany od kilkunastu miesięcy pod auspicjami WHO traktat pandemiczny.

Skuteczności WHO przeczy jednak niedawna publikacja naukowców z amerykańskiego Uniwersytetu Johna Hopkinsa oraz szwedzkiego Uniwersytetu w Lund, którzy przeanalizowali prawie 20 tys. badań na temat sposobów walki z pandemią Covid-19. Ich ustalenia jasno wskazują, że wprowadzenie promowanych przez WHO lockdownów miało „znikomy wpływ” na ograniczenie śmiertelności z powodu choroby a korzyści z tej polityki były „kroplą w morzu w porównaniu z szokującymi kosztami ubocznymi”.

Nie chcąc, aby przyjęcie traktatu WHO uderzyło w polskie interesy, nasi eksperci szczegółowo monitorowali ostatnie posiedzenie Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego WHO, który jest odpowiedzialny za przygotowanie kontrowersyjnego traktatu. Właściwie wszystkie delegacje państw poparły przygotowany dokument i rosnącą pozycję WHO. To jasne świadectwo braku refleksji z ich strony. Podobnie jak rok temu, gdy skompromitowany dyrektor WHO został wybrany na kolejna kadencję, a Korea Północna zdobyła miejsce w Radzie Wykonawczej WHO.

Dlatego zabierając głos w konsultacjach publicznych nad dokumentem podkreśliliśmy, że nie może on prowadzić do ograniczenia suwerenności państw narodowych i przekazania kompetencji niewybieralnym urzędnikom WHO. Nasze stanowisko podzieliła ogromna większość uczestników dwóch tur konsultacji. Na początku czerwca opublikowano nowy projekt dokumentu. Nadal znajdują się w nim fragmenty mówiące o „centralnej roli WHO jako organu kierującego i koordynującego międzynarodowe działania w zakresie zdrowia” oraz o tym, że o ogłoszeniu pandemii decyduje dyrektor generalny WHO. Z dokumentu wycofano jednak fragment mogący bezpośrednio uderzać w suwerenność państw sygnatariuszy traktatu. Zamiast tego pojawiło się bardzo wyraźne zapewnienie, że rządy krajowe mają „suwerenne prawo do stanowienia i wdrażania ustawodawstwa w celu realizacji swojej polityki zdrowotnej.”

Niestety obecna wersja traktatu zawiera także groźne fragmenty o walce z „infodemią”, czyli zbyt dużą liczbą informacji na temat pandemii. Może to posłużyć do wprowadzenia odgórnej cenzury pod pretekstem walki z fake newsami, co ograniczy wolność debaty naukowej, utrudniając wyłonienie skutecznych metod walk z chorobami.

Jednocześnie wysłaliśmy do Ministerstwa Zdrowia pismo z zapytaniem o stanowisko Polski w trwających negocjacjach. Z otrzymanej odpowiedzi wynika, że Polska uczestniczy w bieżących pracach nad dokumentem, potwierdzając, że „WHO powinna być liderem w obszarze zapobiegania, gotowości i reagowania na sytuacje kryzysowe związane ze zdrowiem”, podkreślając jednakże konieczność poszanowania zasady suwerenności państw i kompetencji krajowych jako podstawowych i wskazując, że głównym instrumentem zapobiegania pandemii powinny pozostać Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne.

Widzimy zatem, że nasza presja przynosi pozytywne rezultaty.

Polska broni prawdziwych praw człowieka

Mamy na tym polu więcej sukcesów. W ostatnich tygodniach, podczas szesnastej sesji Konferencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, reprezentujący Polskę minister Paweł Wdówik, z dumą wskazał na Polskę, która zakazując aborcji eugenicznej dokonała wielkiego kroku naprzód w zakresie walki z dyskryminacją osób niepełnosprawnych. Nasze działania okazały się skuteczne także w sprawie umowy karaibskiej, za pomocą której zdominowane przez radykałów kraje Unii Europejskiej chciały uzależnić pomoc finansową wspólnoty dla biedniejszych państw świata od przyjęcia postulatów genderowej agendy. Przygotowaliśmy w tej sprawie ekspertyzy, w których zwróciliśmy rządom państw europejskich uwagę na to, że obecny kształt porozumienia będzie prowadził do ideologicznej kolonizacji blisko 80 krajów świata. Aktywność naszych ekspertów przełożyła się na zablokowanie przyjęcia dokumentu przez polskie władze.

Stanowisko Polski było zgodne z argumentami Ordo Iuris także w kwestii nowego Traktatu o zbrodniach przeciwko ludzkości, z którego radykałowie usiłują uczynić oręż w walce z „homofobią”. Polskie przedstawicielstwo przy ONZ w Nowym Jorku – przedstawiając argumenty zbieżne z tymi, które mu przekazaliśmy – zgłosiło sprzeciw wobec przyjęcia tego dokumentu.

Rozpoczęliśmy także prace nad powołaniem stałego przedstawicielstwa Ordo Iuris w Nowym Jorku, działającego nieustannie przy agendach ONZ. Na ten krok nie zdobyła się jeszcze żadna organizacja konserwatywna Europy. Łącząc siły z Collegium Intermarium oraz partnerami z szeregu państw europejskich, możemy przełamać monopol globalnych lobbystów aborcji, cenzury i seksedukacji w ONZ. To także szansa na prowadzenie badań i ujawnianie procesów, jakie przez dekady zachodziły za zamkniętymi drzwiami.

Dominacja radykałów na forum ONZ jest wynikiem wieloletniej bierności obrońców wartości. Tylko zmieniając ten niekorzystny stan rzeczy, możemy skutecznie zatrzymać wpisanie genderowego szaleństwa w system ochrony praw człowieka. W przeciwnym razie obrona tradycyjnych wartości już niedługo może zostać uznana za zbrodnię przeciwko ludzkości. Nadal nie jest za późno. Wciąż możemy to powstrzymać.

Adw. Jerzy Kwaśniewski – prezes Ordo Iuris

Za nami druga runda przesłuchań publicznych Międzyrządowego Organu Negocjacyjnego (INB), powołanego w celu wynegocjowania międzynarodowej umowy w sprawie zapobiegania pandemiom, gotowości i reagowania na nie. Stanowiła ona dla organizacji społecznych możliwość zabrania głosu w procesie opracowywania nowej umowy międzynarodowej oraz do wyrażenia swoich poglądów i doświadczeń związanych z pandemią Covid-19. Ze strony INB, konsultacje społeczne powinny być okazją do zebrania uwag od obywateli z całego świata, aby lepiej uwzględnić doświadczenia społeczeństwa obywatelskiego podczas minionych sytuacji kryzysowych w zakresie zdrowia i włączyć je do treści umowy. Konsultacje odbyły się pod koniec września i w ich ramach zarejestrowano ponad 250 wypowiedzi. Instytut Ordo Iuris również wziął udział w debacie.

Czy głos społeczeństw będzie słyszany?

Podczas wcześniejszych faz negocjacyjnych traktatu, większość delegacji państw członkowskich opowiadało się nie tylko za samym utworzeniem umowy, ale także za jej wiążącym charakterem. Natomiast duża liczba zgłoszeń z drugiej fazy konsultacji społecznych, wyrażała zdecydowaną krytykę wobec zawarcia umowy międzynarodowej, która wzmocniłaby rolę WHO, zwłaszcza w świetle niespójności i braku przejrzystości, napotkanych w zarządzaniu Covid-19.

Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO, w przemówieniu otwierającym drugą rundę przesłuchań publicznych stwierdził, że „udział organizacji społeczeństwa obywatelskiego i opinii publicznej ma decydujące znaczenie dla rozwoju tego porozumienia, które będzie miało wpływ na wszystkich”. 

Kto stoi za WHO?

W wielu wystąpieniach opinii publicznej zwracano przede wszystkim uwagę na fakt, że WHO jest instytucją finansowaną przez instytucje prywatne, przemysł farmaceutyczny czy korporacje, których głównymi graczami są firmy farmaceutyczne. Czynnik ten, jak wielu wskazywało, prowadzi do nieuchronnego konfliktu interesów i nadawania w pierwszej kolejności priorytetu programom donatorów, którzy wnoszą największą część budżetu WHO.

Spośród wszystkich wypowiedzi krytycznych wobec wzmocnienia roli WHO, wiele podkreślało również, że dostarczając informacji naukowych i zaleceń, WHO powinna być zobowiązana do oceny wszystkich dowodów pochodzących od ekspertów w dziedzinie ludzkiej wirusologii i epidemiologii, także biorąc pod uwagę dyskusje z lekarzami o odmiennych poglądach. Badania medyczne powinny być dostępne dla wszystkich, a decyzje lub zalecenia WHO muszą być oparte wyłącznie na dowodach naukowych.

Sprzeciw wobec centralizacji zarządzania zdrowiem

Ponadto wielu mówców sugerowało powrót do poprzedniej definicji pandemii, która opierała się raczej na wskaźnikach śmiertelności niż na poziomie zaraźliwości i która uwzględniała ciężkość choroby. Niektórzy z nich podkreślali również, (z punktu widzenia zalecanego leczenia choroby wywołującej pandemię), że badane szczepionki nie powinny być zalecane, dopóki nie będą znane krótko- i długoterminowe reakcje na nie. Ordo Iuris wskazał w swoim stanowisku nieefektywność w zarządzaniu pandemią na poziomie globalnym (czego przykładem był Covid-19). Instytut podkreślił również konieczność poszanowania wolności wyboru każdej jednostki, jeśli chodzi o leczenie, jak również potrzebę oddzielenia interesów politycznych od dziedziny badań naukowych, popierając finansowanie organizacji międzynarodowych wyłącznie przez państwa.

U podstaw obaw wyrażonych przez dużą liczbę obywateli, którzy zabrali głos w konsultacjach, leżał także pogląd, że zarządzanie zdrowiem musi w każdym przypadku pozostać w rękach przedstawicieli danego kraju i nie powinno być traktowane globalnie, ponieważ społeczności lokalne będą lepiej reagować na sytuacje kryzysowe. Trudno jednak stwierdzić, aby liczne głosy krytyczne wobec porozumienia zostały przetransferowane do treści umowy. Pierwsza bowiem runda wysłuchań publicznych - gdzie pojawiło się równie wiele stanowisk negatywnych - także nie przyniosła takiego efektu. Na kolejnym posiedzeniu INB w grudniu przedstawiony zostanie delegacjom kolejny projekt umowy do dyskusji przez państwa członkowskie.

Unijne poparcie dla globalnej architektury zdrowotnej

Instytut Ordo Iuris zwrócił się również do Komisji Europejskiej o dostęp do wszelkiej dokumentacji związanej ze stanowiskiem przyjętym przez Unię europejską w sprawie globalnej współpracy wielostronnej w celu uzgodnienia prac nad międzynarodowym traktatem dotyczącym pandemii w ramach WHO i postępu w zakresie globalnego bezpieczeństwa zdrowotnego. Z otrzymanych dokumentów wynika, że Unia Europejska, wśród ogólnych celów i zasad, które powinny stanowić ramy umowy, wskazała prawo człowieka do zdrowia, w tym dostęp do opieki zdrowotnej oraz powiązania między zdrowiem a prawami człowieka (w tym zdrowiem i tzw. prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi). UE podkreśliła też centralne miejsce WHO jako organu wiodącego i koordynującego międzynarodową współpracę w dziedzinie zdrowia. Wskazanie na włączenie do praw człowieka „praw seksualnych i reprodukcyjnych”, które w wielu dokumentach przygotowanych przez WHO obejmują „prawo do aborcji”, otwiera możliwość zakwalifikowania tej praktyki w wiążącym traktacie, jakim będzie umowa antypandemiczna. 

Ponadto UE zaproponowała utworzenie specjalnego organu zewnętrznego i monitorującego, złożonego z niezależnych ekspertów, któremu władze krajowe i regionalne zgłaszałyby działania regulacyjne i ulepszenia polityki. Byłby on także upoważniony do przeprowadzania wizyt w poszczególnych krajach, jak również do budowania ram współpracy między głównymi darczyńcami (np. międzynarodowymi instytucjami finansowymi, bankami, darczyńcami dwustronnymi, filantropami) i sektorem prywatnym. Miałoby to na celu ustanowienie nowego międzynarodowego instrumentu finansowania.

Okazuje się zatem, że stanowisko UE w tej sprawie popiera koncepcję zaprojektowania przyszłej architektury zdrowotnej zgodnie z globalnym modelem reagowania na sytuacje kryzysowe w dziedzinie zdrowia. Podejście to jednak nie sprawdziło się w odniesieniu do sytuacji kryzysowej w Covid-19.  Co więcej, nie tylko kontrastuje ono z wieloma interwencjami obywateli w ramach konsultacji społecznych, ale także stwarza ryzyko osiągnięcia ostatecznego porozumienia, które centralizuje kompetencje w zakresie polityki zdrowotnej w rękach WHO, angażując w działania w sytuacjach kryzysowych (obok państw członkowskich) interesy prywatnych darczyńców tej organizacji.

Veronica Turetta – analityk Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris

Jeszcze we wrześniu odbędzie się druga tura konsultacji społecznych traktatu pandemicznego Światowej Organizacji Zdrowia, a na październik zaplanowano kolejny szczyt WHO. Eksperci Ordo Iuris wezmą udział w konsultacjach, zabierając głos i przekazując na piśmie nasze stanowisko. Chcemy także uczestniczyć w szczycie WHO w Berlinie. Skierujemy również pismo do polskiego Ministerstwa Zdrowia, pytając o to, kto będzie reprezentował Polskę w Berlinie i jakie będzie stanowisko polskiego rządu. Tymczasem urzędnicy UE rozpoczęli właśnie prace nad komunikatem Komisji Europejskiej, ustanawiającym „strategiczne ramy UE dotyczące zdrowia na świecie”.

ZABLOKUJMY TRAKTAT WHO - PETYCJA

Komisja się spieszy

Wydaje się, że dokument ma dla KE znaczenie priorytetowe. Rozpoczęte dopiero konsultacje mają się zakończyć już w połowie września, a finalny projekt ma być przyjęty jeszcze w tym roku. Pośpiech Komisji jest zastanawiający zwłaszcza w kontekście coraz bardziej zaawansowanych prac nad traktatem pandemicznym WHO.

Pomimo tego, że traktat pandemiczny ma poszerzać kompetencje Światowej Organizacji Zdrowia, to na tę chwilę nie ma ona ani prawa, ani narzędzi do narzucania rządom swojej polityki. Inaczej jest natomiast w przypadku urzędników Unii Europejskiej, którzy nie mają oporów, by – stosując szantaż finansowy – wymuszać konkretne rozwiązania prawne na państwach członkowskich UE. Dlatego przyjęcie unijnego dokumentu, pozostającego w korelacji z założeniami traktatu WHO, może skutkować umożliwieniem urzędnikom unijnym rzeczywistego egzekwowania postanowień traktatu. Dzięki temu Unia Europejska stałaby się swego rodzaju władzą wykonawczą prawa stanowionego przez ekspertów WHO.

Nietrudno sobie wyobrazić jak to egzekwowanie mogłoby wyglądać. Wystarczy zwrócić uwagę na to, w jaki sposób eurokraci odbierają Polsce suwerenność przy pomocy mechanizmu warunkowości i funduszy pochodzących z Krajowego Planu Odbudowy. Komisja Europejska wie, że w obliczu kryzysu gospodarczego, wywołanego przez pandemię i wojnę na Ukrainie, Polska bardzo potrzebuje przysługujących nam pieniędzy z KPO. Dlatego korzystając z sytuacji, Komisja szantażuje polski rząd, używając do tego zwłaszcza pojęcia „praworządności”.

W tym celu sporządzono kolejny coroczny raport o praworządności, w którym Komisja Europejska ocenia stan „rządów prawa” w każdym z państw członkowskich. Raport zawiera też po raz pierwszy zalecenia dla rządów krajowych. Komisja już zapowiedziała, że w przyszłym roku zamierza poddać ocenie realizowanie zaleceń. Tymczasem w raporcie, Polska jest krytykowana za ochronę uczuć religijnych, walkę z cenzurą w internecie, ochronę dzieci i młodzieży przed ideologiczną indoktrynacją w szkołach czy nawet wprowadzenie stanu wyjątkowego na granicy polsko-białoruskiej.

Konieczność obrony suwerenności

Prawnicy Ordo Iuris interweniują wszędzie tam, gdzie najbardziej zagrożona jest nasza suwerenność. Zorganizowaliśmy w Brukseli międzynarodową konferencję z udziałem eurodeputowanych i przedstawiliśmy anglojęzyczny raport, zawierający zbiór naszych analiz, poświęconych zagadnieniu „praworządności”. Opublikowaliśmy szereg ekspertyz i komentarzy prawnych dotyczących Krajowego Planu Odbudowy i skutków wdrożenia „kamieni milowych”, które przyjęto w ramach umowy o KPO. Przygotowaliśmy analizę najnowszego raportu KE nt. praworządności w Polsce.

Monitorujemy prace nad traktatem pandemicznym WHO oraz alarmujemy w tej sprawie polski rząd i opinię publiczną. Przekazaliśmy także Komisji Europejskiej opinię prawną w sprawie projektu „Strategiczne ramy UE dotyczące zdrowia na świecie”.

Nasi prawnicy nadal będą monitorować działania wszystkich organów biorących udział w tworzeniu prawa międzynarodowego i reagować na wszelkie pojawiające się z tej strony zagrożenia.

Weronika Przebierała – dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris