ustawa

Dezintegracja prawa pracy w jego obecnym kształcie i zastąpienie go przez regulacje antydyskryminacyjne - to propozycja projektu ustawy "Twojego Ruchu", nad którym Sejm będzie głosował w czwartek 11 września.

Poselski projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw (druk 1948) wniesiony przez grupę posłów „Twojego Ruchu” uderza w naturę regulacji z zakresu prawa pracy, usiłując zastąpić je przez rozwiązania antydyskryminacyjne.

Twórcy projektu uważają, że sytuacja pracowników będzie wystarczająco zabezpieczona dzięki regulacjom antydyskryminacyjnym. Projekt zakłada m.in. modyfikację instytucji „mobbingu” tak, aby przestała być środkiem ochrony pracowniczej a stała się częścią prawa antydyskryminacyjnego. Do katalogu możliwych przejawów mobbingu proponuje się wpisanie takich zachowań, jak „nieuzasadnione unikanie kontaktu z pracownikiem”. Nie do pogodzenia z istotą zjawiska mobingu jest również odniesienie tego pojęcia nie tylko do działań przełożonego, ale też „podwładnego, współpracownika lub grupy tych osób” (projekt art. 94³ § 10 pkt 13 k.p.).

Co więcej, projekt radykalnie ogranicza swobodę umów poprzez propozycję wprowadzenia „domniemania stosunku pracy”, które utrudniłoby zawieranie umów o dzieło i umów zlecenia. Proponowane zmiany stanowią nieproporcjonalne do zakładanych celów naruszenie wolności konstytucyjnych z art. 20, 22 oraz 31 ust. 1 i 2.

Jednocześnie projektodawcy dążą do zmiany art. 13 ustawy o związkach zawodowych, radykalnie ingerując w ich wewnętrzną organizację i sposób funkcjonowania. Propozycja ta jest ewidentnym naruszeniem art. 3 Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych.

Projekt autorstwa polityków "Twojego Ruchu" jest także obciążony szeregiem rażących błędów formalnych i merytorycznych, w tym ewidentnymi naruszeniami zasad techniki prawodawczej.

W piątek 12 września głosami 380 posłów Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu kontrowersyjny projekt „Twojego Ruchu”, zmierzający do głębokiej nowelizacji kodeksu pracy. Projekt dążył do zastąpienia szeregu gwarancji praw pracowniczych przepisami o charakterze antydyskryminacyjnym. W Sejmie wciąż toczą się jednak prace nad znacznie bardziej drastycznym projektem reformy prawa antydyskryminacyjnego, który w zeszłym roku uzyskał w pierwszym czytaniu poparcie większości posłów PO.

Poselski projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw (druk 1948) wniesiony przez grupę posłów „Twojego Ruchu” obciążony był szeregiem rażących błędów formalnych i merytorycznych, w tym ewidentnymi naruszeniami zasad techniki prawodawczej. W wymiarze materialnym natomiast prowadził do dezintegracji podstawowych instytucji prawa pracy. W wysoce problematyczny sposób modyfikował m.in. rozumienie „stosunku pracy” oraz instytucji mobbingu. Gdyby został przyjęty, mobbingu mógłby dopuścić się nie tylko pracodawca, ale i pracownik, w tym nawet podwładny. Nowa regulacja mobbingu miała służyć głównie osobom utrzymującym, że są dyskryminowane, w tym, ze względu na „tożsamość płciową” i „orientację seksualną”.

Projekt radykalnie ograniczał też swobodę kontraktowania poprzez rozwiązania w zasadniczy sposób utrudniające zawieranie umów o dzieło i umów zlecenia. Proponowane zmiany stanowiły nieproporcjonalne do zakładanych celów naruszenie zasad konstytucyjnych z art. 20, 22 oraz 31 ust. 1 i 2.

Chociaż posłowie odrzucili aktualny projekt „Twojego Ruchu”, w Sejmie wciąż trwają prace nad inną, dużo bardziej radykalną propozycją reformy polskiego prawa antydyskryminacyjnego (druk 1051) zgłoszoną przez tychże posłów w 2012 roku. W pierwszym czytaniu uzyskała ona poparcie zdecydowanej większości posłów Platformy Obywatelskiej. Jeśli projekt zostanie przyjęty, obowiązywać zaczną nowe formy dyskryminacji („dyskryminacja przez asocjację” i „dyskryminacja przez asumpcję”). Zasady prawa antydyskryminacyjnego będzie można stosować również do reklam i artykułów prasowych, co poważnie ograniczy wolność słowa. Wprowadzona zostanie także odpowiedzialność za dyskryminację ze względu na „tożsamość płciową” i „ekspresję seksualną”. Wszelkie formy tak pojmowanej dyskryminacji będą się wiązały z poważnymi sankcjami majątkowymi, również w sytuacji, gdy nie doszło do wyrządzenia nikomu szkody. Konieczność zapłaty wysokich zadośćuczynień będzie dotyczyć wszystkich osób pomówionych o dyskryminację, którym nie uda się dowieść niedyskryminacyjnego charakteru ich działań.

Instytut Ordo Iuris przygotował wniosek o kontrolę konstytucyjności ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, który w czwartek 28 sierpnia został skierowany do Trybunału.

Ustawie przedstawiono osiem zarzutów niekonstytucyjności, które dotyczą:

1. art. 2 pkt 1 i 2 ustawy (definicja przemocy w rodzinie i rodziny) ze względu na art. 2 Konstytucji RP;

2. art. 6 ust. 2 ustawy, jako sprzecznego z art. 16 ust. 2, art. 165 ust. 2, art. 166 ust. 1 i art. 167 ust. 1 i ust. 3 Konstytucji;

3. art. 9c ust. 1 ustawy, jako sprzecznego z art. 51 ust. 2 Konstytucji RP;

4. art. 9d ust. 1 i ust. 4 ustawy, jako sprzecznego z art. 2, art. 51 ust. 3 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 51 ust. 4 Konstytucji RP;

5. art. 9d ust. 5 ustawy, jako sprzecznego z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP;

6. § 2 ust. 1 w zw. z ust. 2 oraz załącznik nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, jako niezgodnych z art. 92 ust. 1, art. 51 ust. 2, art. 47 i art. 48 ust. 1 Konstytucji RP;

7. art. 12a ust. 1 ustawy, jako sprzecznego z art. 18, art. 47, art. 48 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz z art. 8 ust. 1 i 2 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r. i art. 9 Konstytucji RP;

8. art. 12b ust. 1 i ust. 3 ustawy, jako sprzecznego z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 2 Konstytucji RP.

Dodatkowo, wniesiono o pilne rozpatrzenie wniosku przez TK, z uwagi na społeczną doniosłość problemu, poważny charakter zarzutów konstytucyjnych oraz częstotliwość, z jaką stosowane są zakwestionowane regulacje.

Jak już informowaliśmy, według danych Rzecznika Praw Dziecka, w okresie od 1 sierpnia 2010 r. do końca 2011 r. odebrano w trybie art. 12a ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie aż 588 dzieci. Dane Ministerstwa Pracy za rok 2013 wskazują na liczbę 627 dzieci odebranych na tej podstawie.

Instytut Odro Iuris przygotował ten wniosek wczesną wiosną b.r. jednak moment złożenia wniosku był stale przekładany. Dzięki zainteresowaniu tematem ze strony mediów, oraz ponad 8 tys. indywidualnych próśb wzywających do podjęcie natychmiastowych działań w tej sprawie, wnioskowi Ordo Iuris nadano bieg 28 sierpnia br.