Parlament Europejski opowiada się za utworzeniem trybunału ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie

Adobe Stock

· Parlament Europejski przyjął rezolucję wzywającą do utworzenia trybunału ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie.

· Nowy trybunał zajmowałby się wyłącznie zbrodnią agresji na Ukrainę i stanowiłby uzupełnienie dla Międzynarodowego Trybunału Karnego.

· MTK ma kompetencje do osądzenia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych przez na Ukrainie, nie może jednak orzekać co do zbrodni jaką jest sam fakt napaści Rosji na Ukrainę. 

· Rezolucja przyjęta przez PE była wspólnym projektem wszystkich frakcji politycznych zasiadających w PE.

· Stanowisko PE nie ma mocy wiążącej, jest jednak sygnałem dla Komisji Europejskiej i Rady Europejskiej, że eurodeputowani popierają działania na rzecz utworzenia trybunału.

PRZECZYTAJ KOMENTARZ ORDO IURIS - LINK

Podczas styczniowej sesji plenarnej PE, odbyła się debata nad inicjatywą utworzenia specjalnego trybunału, który miałby kompetencje do osądzenia zbrodni agresji Rosji na Ukrainę. Zgodnie z prawem międzynarodowym, nie tylko zbrodnia ludobójstwa i zbrodnie wojenne popełniane przez agresora mogą być ścigane (w tych przypadkach właściwą jurysdykcję posiada Międzynarodowy Trybunał Karny - MTK), ale także sam fakt napaści (agresji) jednego kraju na drugie niepodległe i suwerenne państwo stanowi złamanie prawa.

Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 3314 (XXIX) z 14 grudnia 1974 r. definiuje agresję jako „użycie siły zbrojnej przez państwo przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub niezależności politycznej innego państwa lub w jakikolwiek inny sposób niezgodny z Kartą Organizacji Narodów Zjednoczonych” i stwierdza, że „agresywna wojna jest zbrodnią przeciwko pokojowi międzynarodowemu” oraz że „agresja pociąga za sobą odpowiedzialność międzynarodową”.

Również art. 8 bis statutu rzymskiego definiuje „zbrodnię agresji” jako „planowanie, przygotowywanie, inicjowanie lub wykonywanie przez osobę zdolną skutecznie sprawować kontrolę nad działaniami politycznymi lub wojskowymi państwa lub kierować nimi, akt agresji, który ze względu na swój charakter, wagę i skalę stanowi oczywiste naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych”. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze orzekł w 1946 r., że agresja jest wręcz „najwyższą zbrodnią międzynarodową”.

W przypadku agresji Rosji na Ukrainę, MTK nie ma jednak jurysdykcji. Zbrodni agresji określona jest bowiem określona we wspomnianym art. 8 bis Statutu Rzymskiego. Tymczasem ani Ukraina, ani Federacja Rosyjska nie ratyfikowały Statutu Rzymskiego i poprawek związanych ze zbrodnią agresji (Ukraina nie ratyfikowała nigdy, zaś Rosja wycofała się z tych zobowiązań w 2016 r.).

Proponowane przez Komisję Europejską i poparte dziś przez PE rozwiązanie to utworzenie specjalnego niezależnego trybunału międzynarodowego opartego na wielostronnym traktacie lub wyspecjalizowanego sądu zintegrowanego z krajowym systemem wymiaru sprawiedliwości z międzynarodowymi sędziami. Trybunał taki stanowiłby uzupełnienie dla MTK - zajmowałby się wyłącznie zbrodnią agresji na Ukrainie, zaś MTK zbrodniami wojennymi i zbrodniami przeciwko ludzkości, popełnionymi przez Rosjan na Ukrainie. 19 stycznia. PE niemal jednogłośnie przyjął rezolucję w której poparł utworzenie takiego trybunału i wezwał całą społeczność międzynarodową do niezwłocznego rozpoczęcia prac nad jego powołaniem.

„Krok taki wymagać będzie silnego poparcia ze strony ONZ i zasadniczo całej społeczności międzynarodowej, wydaje się jednak możliwy do zrealizowania. Dotychczasowe rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych wydają się potwierdzać istnienie woli politycznej do realizacji koncepcji utworzenia nowego trybunału. Podobne działania podejmowano już w przeszłości – znamy m.in. Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, czy też Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Dzisiejsza rezolucja to tylko niewiążąca deklaracja, stanowi jednak wyraźny sygnał dla Komisji, że Parlament popiera podjęty przez nią i Radę Europejską kierunek działania” – skomentowała Anna Kubacka z Centrum Prawa Międzynarodowego Ordo Iuris.