Informujemy, że Pani/Pana dane osobowe są przetwarzane przez Fundację Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris z siedzibą w Warszawie przy ul. Zielnej 39, kod pocztowy 00-108 (administrator danych) w ramach utrzymywania stałego kontaktu z naszą Fundacją w związku z jej celami statutowymi, w szczególności poprzez informowanie o organizowanych akcjach społecznych. Podstawę prawną przetwarzania danych osobowych stanowi art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO).

Podanie danych jest dobrowolne, niemniej bez ich wskazania nie jest możliwa realizacja usługi newslettera. Informujemy, że przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego.

Korzystanie z newslettera jest bezterminowe. W każdej chwili przysługuje Pani/Panu prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych osobowych. W takim przypadku dane wprowadzone przez Pana/Panią w procesie rejestracji zostaną usunięte niezwłocznie po upływie okresu przedawnienia ewentualnych roszczeń i uprawnień przewidzianego w Kodeksie cywilnym.

Do Pani/Pana danych osobowych mogą mieć również dostęp podmioty świadczące na naszą rzecz usługi w szczególności hostingowe, informatyczne, drukarskie, wysyłkowe, płatnicze. prawnicze, księgowe, kadrowe.

Podane dane osobowe mogą być przetwarzane w sposób zautomatyzowany, w tym również w formie profilowania. Jednak decyzje dotyczące indywidualnej osoby, związane z tym przetwarzaniem nie będą zautomatyzowane.

W razie jakichkolwiek żądań, pytań lub wątpliwości co do przetwarzania Pani/Pana danych osobowych prosimy o kontakt z wyznaczonym przez nas Inspektorem Ochrony Danych pisząc na adres siedziby Fundacji: ul. Zielna 39, 00-108 Warszawa, z dopiskiem „Inspektor Ochrony Danych” lub na adres poczty elektronicznej [email protected]

Przejdź do treści
PL | EN
Facebook Twitter Youtube

Komentarz do propozycji przyjęcia nowej ustawy o prawach dzieci w Norwegii

Data publikacji: 11.09.2019

 

1. Uwagi wprowadzające

Przedmiotem niniejszych uwag jest projekt ustawy określanej jako Barnevernslov (dalej jako: Projekt)[1] mającej zastąpić dotychczasową ustawę z 17 lipca 1992 r. o ochronie dzieci - Lov om barneverntjenester (barnevernloven – dalej jako BVL)[2]. Aktualnie obowiązujące przepisy BVL  kompleksowo regulują sytuacje prawną i sposoby postępowania w stosunku do dzieci żyjących w warunkach zagrażających ich życiu, zdrowiu lub rozwojowi psycho-społecznemu. Ustawa ta odnosi się również do podstawowych zagadnień związanych z pieczą zastępczą, procedur związanych z interwencją w życie rodzinne i strukturą organizacyjną służb socjalnych – w tym zwłaszcza Urzędu ds. dzieci (Barnevernet) oraz okręgowych rad pomocy społecznej (fylkesnemnemnda for barnevern og sosiale saker), jako quasi-sądowych organów kontrolujących działalność Barnevernet – wykonujących zadania określone w jej postanowieniach.

 

Projekt ustawy mającej zastąpić BVL został przygotowany przez norweskie Ministerstwo ds. Dzieci i Równości (Barne- og likestillingsdepartementet) i przedłożony do konsultacji społecznych 4 kwietnia 2019 r.[3] Jak wskazywano, aktualnie obowiązująca ustawa weszła w życie przeszło 25 lat temu, w 1993 r., co wymusza przygotowanie prawa o charakterze adekwatnym do istniejących obecnie potrzeb społecznych[4]. Prace nad Projektem trwały od 2014 r., kiedy to został powołany specjalny komitet mający na celu zbadanie możliwości uproszczenia i wprowadzenia poprawek do aktualnie obowiązującej ustawy[5]. Efektem jego działań był wydany w 2016 r. raport NOU 2016: 16 – Ny barnevernslov (dalej jako: NOU 2016: 16)[6]. Częściowa zmiana przepisów BVL nastąpiła natomiast w 2018 r.[7]

 

2. Krytyka międzynarodowa działalności Barnvernet

Działalność Barnevernet od dłuższego czasu była przedmiotem krytyki, zarówno ze strony samych Norwegów, jak i formułowanej przez organizacje międzynarodowe. Norweski system ochrony dzieci ma długą tradycję, a uprzednia ustawa obowiązująca w tym zakresie – Lov om barnevern – weszła w życie w 1953 roku[8]. Już ten akt prawny był poddany wszechstronnej krytyce[9], która została przynajmniej częściowo potwierdzona w rozstrzygnięciu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej jako: ETPCz) w sprawie Johansen przeciwko Norwegii, stwierdzającym, że decyzja odmawiająca Adele Johansen kontaktów z córką oraz pozbawiająca ją praw rodzicielskich wydana została z naruszeniem art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej jako: EKPC)[10].

W 2015 r. aktualnie obowiązująca ustawa została skrytykowana w liście otwartym sygnowanym przez przeszło stu norweskich specjalistów z zakresu różnych dziedzin – prawników, psychologów, pracowników socjalnych oraz nauczycieli akademickich. W tym samym czasie miały miejsce kolejne głośne sprawy dotyczące nieuzasadnionej ingerencji Barnevernet w życie rodzin spoza Norwegii, które poruszyły opinię publiczną w wielu krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych, w tym zwłaszcza sprawa norwesko-rumuńskiej rodziny Bodnariu, którym odebrano piątkę dzieci, umieszczonych w trzech różnych rodzinach zastępczych[11].

Na jej kanwie mołdawski polityk V. Ghilethi zaprezentował na forum Rady Europy raport zatytułowany Striking a balance between the best interests of the child and the need to keep families together, który stał się podstawą do przyjęcia 28 czerwca 2018 r. rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2232 (2018) pod tym samym tytułem[12]. Treść raportu potwierdziła, że w Norwegii dochodzi do naruszeń praw dziecka związanych z bezpodstawnym pozbawianiem rodziców pieczy nad dziećmi, wykonywaniem pieczy zastępczej i instytucjonalnej oraz stosowaniem procedur przewidzianych w przepisach BVL. Natomiast 6 czerwca 2018 r. ETPCz wydał rozstrzygnięcie w sprawie Blondiny Jansen, obywatelki norweskiej pochodzenia romskiego, w którym wyraźnie potwierdził, że uniemożliwianie rodzicom biologicznym kontaktowania się z dzieckiem pozostającym w rodzinie zastępczej, stoi w sprzeczności z celem pieczy zastępczej, jakim jest stopniowy powrót dziecka pod opiekę rodziców biologicznych, a tym samym praktyka taka stanowi pogwałcenie prawa do poszanowania życia rodzinnego, chronionego na podstawie art. 8 EKPC[13]. Wielka Izba Trybunału stwierdziła również naruszenie art. 8 Konwencji w wyroku z 10 września 2019 r. w sprawie Strand Lobben i inni przeciwko Norwegii, podkreślając przy tym, że władze norweskie w sposób niedostateczny uwzględniły interesy rodziny biologicznej dziecka podejmując ingerencję w życie rodzinne Trude Loben oraz jej synka i wyrażając zgodę na jego przymusową adopcję[14].

 

3. Główne mankamenty przepisów BVL oraz działalności Barnevernet

Słabość norweskiego systemu ochrony praw dzieci przejawia się na dwu zasadniczych płaszczyznach, które wzajemnie się przenikają. Chodzi tu o płaszczyznę normatywno-instytucjonalną oraz o praktyczny wymiar działalności Urzędu ds. dzieci. Wśród podstawowych słabości normatywnych możliwych do zdiagnozowania po analizie aktualnie obowiązującego stanu prawnego można wskazać:

1) niedostateczne rozwiązania mające służyć zabezpieczeniu praw dzieci pozostających w pieczy zastępczej, w tym brak zakazu rozdzielania rodzeństwa, które w praktyce umieszczane jest w różnych rodzinach zastępczych, oraz niedostateczne zabezpieczenie praw dzieci pochodzących z mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych i językowych, które umieszczane są w rodzinach pozbawionych należytych kompetencji, umożliwiających zachowanie tożsamości narodowej, etnicznej, religijnej oraz językowej tychże dzieci;

2) niedostateczne rozwiązania mające służyć zabezpieczeniu praw rodziców, w tym w szczególności brak przepisów, które wyznaczałaby minimalny standard dotyczący liczby spotkań z dzieckiem, przysługujących rodzicom pozbawionym nad nim pieczy oraz brak przepisów wyczerpująco i precyzyjnie wskazujących sytuacje, w których dopuszczalne byłoby przysposobienie dziecka bez zgody rodziców;

3) wadliwe rozwiązania systemowo-instytucjonalne, w tym zwłaszcza dopuszczenie funkcjonowania prywatnych instytucji opiekuńczych, finansowanych jednak ze środków publicznych, których właściciele (w sensie ekonomicznym, ponieważ instytucje te działają w różnych formach prawnych) niejednokrotnie pozostają w niejasnych powiązaniach osobistych z pracownikami Barnevernet. Placówki takie powinny mieć wyłącznie charakter publiczny, a swoista „prywatyzacja” zadań państwa w tym zakresie jest zupełnie niedopuszczalna.

Dalsze mankamenty dotyczą praktyki wdrażanej przez Barnevernet oraz inne instytucje odpowiedzialne za realizację przepisów BVL:

1) dowolna interpretacja przepisów BVL (w tym zwłaszcza § 4-6 oraz 4-12 BVL, które stanowią bezpośrednią podstawę ingerencji w życie rodzinne), prowadząca do pozbawiania rodziców pieczy nad dziećmi w sytuacjach, które nie wiążą się z zagrożeniami dla życia, zdrowia, rozwoju oraz dobrostanu dzieci;

2) redefinicja zasady najlepszego interesu dziecka poprzez przyjęcie, że kryterium tego interesu (dobro dziecka) powinno być oceniane z pominięciem biologicznego pokrewieństwa dziecka, a jedynie w oparciu o ocenę korzyści rozwojowych, jakie mogą płynąć ze stabilnej relacji dziecka wobec różnych opiekunów, przy czym żadne domniemanie korzyści rozwojowych nie wiąże się z pozostaniem dziecka pod opieką biologicznych rodziców[15];

3) stosowanie środków ingerencji w życie rodzinne nieproporcjonalnych do powagi istniejącej sytuacji, w tym zwłaszcza nadużywanie procedury odbierania dziecka na podstawie zarządzenia tymczasowego (§ 4-6 BVL), ale również dopuszczanie się nadużyć ze strony sił porządkowych (policji), które asystują pracownikom Barnevernet.

 

4. Podstawowe założenia Projektu

Jak wskazują sami projektodawcy, głównym założeniem Projektu jest poprawa ochrony praw dzieci poprzez wzmocnienie mechanizmów prewencyjnych oraz uprawnień instytucjonalnych służb społecznych związanych z podejmowaniem działań interwencyjnych na wczesnym etapie[16]. Miałoby się to odbywać w myśl zasady najłagodniejszej interwencji (mildeste inngreps prinsipp)[17]. Deklaracja ta jest jednak mocno wątpliwa, uwzględniając fakt, że w raporcie NOU 2016: 16 wskazano raczej na duże znaczenie działań interwencyjnych określonych w § 4-6 BVL, wskazując przy tym – co szczególnie zaskakujące – na konieczność dotrzymania przez Norwegię zobowiązań międzynarodowych i pełniejszą realizację norm konstytucyjnych[18]. Cele nowej ustawy zostały określone w § 1-1 Projektu i nie budzą one większych zastrzeżeń, zawierając zestaw dość górnolotnych deklaracji dotyczących zapewnienia dzieciom i młodzieży żyjącym w warunkach, które mogą być groźne dla ich zdrowia i rozwoju, niezbędnej pomocy, opieki i ochrony realizowanej we właściwym czasie.

Podstawowa dyrektywa kierowania się „najlepszym interesem dziecka”, która ma determinować sposób realizacji wszystkich proponowanych przepisów ustawowych (§ 1-3 Projektu) wciąż pozostaje pozbawiona materialnej treści normatywnej. Tym samym nie odstąpiono od dotychczasowego, pozaustawowego, lecz narzuconego drogą urzędową (tj. determinowanego raportem NOU [2012:5]), sposobu rozumienia zasady najlepszego interesu dziecka z zupełnym pominięciem więzi emocjonalnych łączących dziecko z rodzicami biologicznymi. Budzi to zasadnicze zastrzeżenia, zwłaszcza uwzględniając orzecznictwo ETPCz, zgodnie z którym najlepszy interes dziecka winien być ustalany z uwzględnieniem dwu elementów, obejmujących zarówno utrzymanie więzi dziecka z rodziną biologiczną, jak i obowiązku zapewnienia dziecku rozwoju w zdrowym środowisku[19]. Analogicznie pojmowane jest dobro dziecko w rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2232 (2018)[20].

Wydaje się, że Projekt otwiera również pole do dalszych nadużyć dotyczących stosowania trybu interwencyjnego (zob. dotychczasowy § 4-6 BVL), zwłaszcza poprzez wyraźne dopuszczenie jego stosowania względem noworodków jeszcze przed opuszczeniem przez matkę i dziecko szpitala (zob. § 4-2 Projektu).

Znaczącemu rozszerzeniu uległ katalog przesłanek warunkujących dopuszczalność pozbawienia rodziców pieczy nad dzieckiem. Aktualnie kwestia ta jest uregulowana w § 4-12 BVL, zgodnie z którym okręgowa rada pomocy społecznej podejmuje decyzję o pozbawieniu rodziców pieczy nad dzieckiem w przypadku stwierdzenia spełnienia jednej z następujących przesłanek:

1) jeżeli występują poważne braki dotyczące sprawowania codziennej opieki nad dzieckiem lub w zakresie osobistych kontaktów i poczucia bezpieczeństwa, których dziecko potrzebuje adekwatnie do swojego wieku i rozwoju;

2) jeżeli rodzice nie zaspokajają szczególnych potrzeb dziecka chorego, niepełnosprawnego lub oligofrenicznego w zakresie niezbędnej terapii i rehabilitacji;

3) jeżeli dziecko jest w swoim domu źle traktowane lub występują inne poważne nadużycia względem niego;

4) jeżeli istnieje przeważające prawdopodobieństwo, że zdrowie i rozwój dziecka mogą być narażone na niebezpieczeństwo z uwagi na niezaradność rodziców.

Zgodnie z § 5-1 Projektu decyzja taka powinna być podjęta nie tylko w czterech wymienionych powyżej sytuacjach, ale również jeżeli:

1) co do zasady prawdopodobne jest, że noworodek, odebrany rodzicom w trybie interwencyjnym określonym w § 4-2 Projektu, znajdzie się w jednej z sytuacji opisanych powyżej;

2) przeprowadzka dziecka mieszkającego poza domem rodzinnym, odbywająca się za zgodą rodziców, może doprowadzić do jednej z sytuacji opisanych powyżej;

3) dziecko mieszkało poza domem przez ponad dwa lata za zgodą rodziców i tak przywiązało się do osób i środowiska, w którym przebywa, że przeprowadzka do domu rodzinnego może spowodować poważne problemy dla dziecka.

Wskazane przesłanki warunkujące radykalną ingerencję w życie rodzinne sformułowane są w sposób urągający standardom, jakich należy oczekiwać od przepisów dotyczących tak istotnych kwestii, w tym zwłaszcza posługują się zwrotem o wysokim stopniu niedookreślenia („poważne problemy”) oraz odnoszą się do okoliczności pozbawionych charakteru obiektywnego, tj. noszących znamiona stanów potencjalnego, nie zaś realnego zagrożenia, które jedynie „może”, a nie „musi” nastąpić, a które w dodatku dotyczyć ma bliżej nieokreślonych „poważnych problemów” lub stanu, w którym rozwój dziecka może być „narażony na niebezpieczeństwo z uwagi na niezaradność rodziców”.

Rozszerzenie katalogu przesłanek pozbawiania rodziców prawa do sprawowania pieczy nad dzieckiem może prowadzić do bardzo daleko idących nadużyć, szczególnie względem osób, które wykonują pracę związaną z częstym przebywaniem poza domem (jak marynarze, kierowcy, pracownicy platform wiertniczych, robotnicy budowlani pracujący poza miejscem zamieszkania), będących jednocześnie samotnymi rodzicami. Wówczas pozostawienie dziecka pod pieczą najbliższej rodziny (dziadków, rodzeństwa) lub sąsiadów może prowadzić do podjęcia interwencji przez Barnevernet.

Nieznaczny i raczej symboliczny postęp jest natomiast dostrzegalny w zakresie prawa rodziców do zachowania kontaktów z dzieckiem. Przede wszystkim wyraźnie potwierdzono istnienie takiego prawa (zob. § 7-1 Projektu). Ma ono jednak wymiar iluzoryczny, ponieważ okręgowa rada pomocy społecznej może – w zasadzie arbitralnie, ponieważ przepisy nie przewidują tu żadnych konkretnych przesłanek – zadecydować o zakazie utrzymywania takich kontaktów (§ 7-2 Projektu). Oznacza to de facto utrzymanie stanu istniejącego obecnie (por. § 4-6 oraz § 4-19 BVL). Decyzja rady w tym zakresie może być weryfikowana jedynie raz na dwa lata i wyłącznie na wniosek rodzica, nie zaś z urzędu. Nawet jeżeli rodzic zachowa prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem to odbywać się on będzie wedle planu ustalonego przez Barnevernet (§ 7-3 Projektu). Plan taki nie będzie miał charakteru decyzji i nie będzie podlegał kontroli instancyjnej. Oznacza to zupełną dowolność urzędników w tym zakresie i stanowi pozbawienie rodzica środka ochrony jego praw (por. art. 6 EKPC). Co oczywiste, Projekt nie ustala również minimalnego standardu liczby spotkań dziecka z rodzicem biologicznym.

Umieszczając dziecko w pieczy zastępczej (rodzinie zastępczej lub w pieczy instytucjonalnej) należy uwzględniać miejsce zamieszkania jego rodziny, jak również rozważyć, czy członkowie rodziny biologicznej mogą pełnić funkcję rodziny zastępczej (§ 5-3 oraz § 9-4 Projektu). Propozycję tę należy ocenić pozytywnie. W żaden sposób nie uległ natomiast poprawie standard ochrony dzieci pochodzących z mniejszości narodowych, etnicznych, religijnych i językowych. Projekt (w § 5-3) zawiera jedynie ogólną dyrektywę, analogiczną do tej znanej z ustawy obecnie obowiązującej (por. § 4-15 BVL). Wśród kompetencji oczekiwanych od rodziców zastępczych (zob. § 9-3 Projektu) nie ma takich, które dotyczyłyby zdolności niezbędnych dla realnego zachowania integralności kulturowej, językowej czy religijnej dziecka pochodzącego z mniejszości.

 

5. Krytyka Projektu ze strony norweskich środowisk dziennikarskich

Norweskie Stowarzyszenie Mediów (Norsk presseforbund), Stowarzyszenie Wydawców Norweskich (Norsk Redaktørforening) oraz Norweski Związek Dziennikarzy (Norsk Journalistlag) w przedłożonej w ramach konsultacji społecznych (nr spotkania konsultacyjnego 19/1565) opinii z 1 sierpnia 2019 r. dotyczącej Projektu (dalej jako: Opinia)[21] wskazują ponadto, że do głównych jego mankamentów należy brak rozwiązań, które gwarantowałyby należytą transparentność działań podejmowanych przez Barnevernet, w ostatnich latach skupiających na sobie zainteresowanie norweskiej, a nawet światowej opinii publicznej.

W ocenie środowisk dziennikarskich proponowane rozwiązania konserwują jedynie istniejący stan rzeczy, w którym wielu kierowników jednostek gminnych Barnevernet odmawia udzielania informacji na temat prowadzonej przez nich działalności, wykorzystując klauzulę poufności do ochrony samej instytucji i jej pracowników, ze szkodą dla dzieci i ich rodziców (zob. pkt 3 Opinii). Z tego też względu organizacje dziennikarskie proponują, aby klauzula ta nie obejmowała ochrony pracowników administracji publicznej ani publicznych lub prywatnych instytucji opiekuńczych (ibidem).

Klauzula poufności może również dotyczyć samych stron postępowania (tj. rodziców, nie zaś urzędników). Organizacje dziennikarskie postulują doprecyzowanie brzmienia § 12-5 Projektu, który pozwala odmówić stronie dostępu do dokumentów w sytuacji, gdy może to narazić dziecko lub inne osoby na powstanie szkody lub na niebezpieczeństwo. Zgodnie z propozycją organizacji dziennikarskich przepis ten powinien dotyczyć jedynie sytuacji, gdy zagrożenie takie jest prawdopodobne i konkretne (pkt 4 Opinii).

Kolejnym postulatem organizacji dziennikarskich jest zliberalizowanie przepisów dotyczących dopuszczania mediów do posiedzeń okręgowych rad pomocy społecznej, które są bardziej restrykcyjne niż analogiczne regulacje dotyczące sądów powszechnych, oraz poprawa jakości dokumentacji dotyczącej dziecka (pkt 5 i 6 Opinii). Ostatnim z postulatów organizacji dziennikarskich jest przyznanie dziecku, które ukończyło 12 lat statusu strony w postępowaniu (aktualnie status taki mają dzieci, które ukończyły 15 lat), co odpowiada wnioskom sformułowanym w raporcie NOU 2016: 16 (pkt 7 Opinii).

 

Wnioski

Projektowane zmiany są pokłosiem presji międzynarodowej oraz wewnętrznej wywieranej na władze norweskie. Są one jednak nieadekwatne do skali problemów zdiagnozowanych przez organizacje społeczne i gremia międzynarodowe. Problemy te wiążą się nie tylko z pewnymi słabościami norweskiego prawodawstwa, ale również z założeniami aksjologicznymi stanowiącymi fundament działalności Barnevernet oraz z praktyką działania tego urzędu. Mają zatem charakter strukturalny i wymagają podjęcia kompleksowej przebudowy systemu instytucjonalnego i reżimu prawnego, w którego państwo norweskie realizuje obowiązek zapewnienia dzieciom ochrony. Proponowana ustawa przyczyni się raczej do pogłębienia istniejących problemów, w tym zwłaszcza umożliwi podejmowanie jeszcze dalej idących ingerencji w życie rodzinne osób zamieszkujących Norwegię. Nie rozwiązując istniejących problemów może przyczynić się do wygenerowania kolejnych. Z tego też względu proponowaną reformę Barnevernet należy ocenić negatywnie.

 

Autor: r.pr. Bartosz Zalewski


[1] Treść projektu znajduje się w opracowaniu: Barne- og likestillingsdepartementet, Høringsnotat – Forslag til ny barnevernslov, 2019, s. 443 i n.

[2] LOV-1992-07-17-100 (z późniejszymi zmianami).

[3] Zob. informacje dostępne pod adresem internetowym: https://www.regjeringen.no/no/dokument/dep/bld/sak/ny-barnevernslov/id2513120/ (dostęp: 4 września 2019 r.).

[4] Ibidem.

[5] Ibidem.

[6] NOU 2016: 16 – Ny barnevernslov. Sikring av barnets rett til omsorg og beskyttelse, [red.] Ch.B. Sørensen, Oslo 2016.

[7] Forslag til lov om endringer i barnevernloven mv. (bedre rettssikkerhet for barn og foreldre), Prop. 169 L (2016-2017) – właściwa treść projektu na s. 155-161.

[8] Lov om barnevern (LOV-1953-07-17-14). Przed rokiem 1953 obowiązywały przepisy Lov om behandling af forsømte børn (Vergerådsloven) z 1896 r. (weszła w życie w 1900 r.) – Statens forvaltningstjeneste, Informasjonsforvaltning, Norges offentlige utredninger 2000: 12 Barnevernet i Norge Tilstandsvurderinger, nye perspektiver og forslag til reformer. Utredning fra utvalg oppnevnt ved kgl. res 29 januar 1999. Avgitt til Barne- og familiedepartementet mai 2000, Oslo 2000, s. 4.

[9] Zob. G. Benneche, Rettssikkerheten i barnevernet, Oslo 1967; eadem, Barnevernet i Norge, Oslo 1983.

[10] Konwencja Rady Europy z 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ETS No.005. Zob. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 7 sierpnia 1996 r. w sprawie Johansen przeciwko Norwegii, skarga nr 17383/90, § 84.

[11] Szerzej na ten temat: S. Bennet, Stolen Childhood, wyd. Emira Press, sine loco 2019, s. 35 i n.

[12] PACE, Striking a balance between the best interest of the child and the need to keep families together, Doc. 14568 Report; rezolucja nr 2232 (2018) Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Striking a balance between the best interest of the child and the need to keep families together (dalej jako: Rezolucja 2232 [2018]) – materiały dostępne w całości pod adresem internetowym: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-DocDetails-EN.asp?FileID=25014&lang=EN (dostęp: 4 września 2019 r.).

[13] Zob. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 6 września 2018 r. w sprawie Jansen przeciwko Norwegii, skarga nr 2822/16.

[14] Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 10 września 2019 r. w sprawie Strand Lobben i inni przeciwko Norwegii, skarga nr 37283/13, § 220.

[15] Bedre beskyttelse av barns utvikling — Ekspertutvalgets utredning om det biologiske prinsipp i barnevernet NOU (2012:5), [red.] M. Raundalen, Oslo 2012, s. 15-16 (dalej jako: NOU [2012:5]).

[16] Barne- og likestillingsdepartementet, Høringsnotat…, s. 13.

[17] Ibidem.

[18] NOU 2016: 16, s. 33.

[19] Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 6 września 2018 r. w sprawie Jansen przeciwko Norwegii, skarga nr 2822/16, § 92.

[20] Zob. pkt 1 oraz 5.1-2 Rezolucji 2232 (2018).

[21] Opinia w języku angielskim udostępniona jest przez Instytut Ordo Iuris pod adresem internetowym: https://ordoiuris.pl/pliki/dokumenty/Press_Assoc_Norway%20_-%20_hearing.pdf (tłum. na j. ang.: D. Bøhn).

Edukacja

Na co zezwala i czego zakazuje nauczycielom nowe rozporządzenie dotyczące prac domowych

Pierwszego kwietnia wejdą w życie regulacje przewidujące ograniczenia dla nauczycieli w szkołach podstawowych. Dotyczą one możliwości zadawania i oceniania prac domowych. W klasach I-III zabronione będzie zadawanie uczniom pisemnych i praktyczno-technicznych prac domowych z wyjątkiem ćwiczeń usprawniających motorykę małą, czyli np. umiejętność pisania. W klasach IV-VIII pisemne i praktyczno-techniczne prace domowe będą mogły być proponowane do wykonania przez nauczyciela, ale nie będą one obowiązkowe dla ucznia i nie będą podlegały ocenie.

Czytaj Więcej

Wolność religii w szkole

Prawo ucznia do udziału w rekolekcjach. Analiza zarzutów stawianych dyrektorom szkół przez niektóre organizacje pozarządowe

Główne tezy

· Rekolekcje mogą być organizowane na terenie szkoły.

· Każdy uczeń, który tego chce może uczestniczyć w rekolekcjach. Fakt uczęszczania bądź nieuczęszczania na lekcje religii nie ma znaczenia.

· Niepowiadomienie dyrektora szkoły z miesięcznym wyprzedzeniem o terminie rekolekcji nie uniemożliwia ich organizacji.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Zagrożenie zdrowia psychicznego kobiety ciężarnej jako przesłanka legalizująca aborcję

· Od czasu wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku uznającego niezgodność z Konstytucją aborcji eugenicznej, podejmowane są próby rozszerzającej interpretacji przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety. Miałaby ona uzasadniać poszerzenie dostępu do aborcji w Polsce.

Czytaj Więcej

Ochrona życia

Analiza projektu Paktu ONZ na rzecz Prawa do Rozwoju

· W Grupie Roboczej Rady Praw Człowieka ONZ trwają prace nad projektem nowego traktatu międzynarodowego - Paktu na rzecz Prawa do Rozwoju.

Czytaj Więcej