prawa człowieka

Podczas trwających obrad Komitetu Praw Człowieka w Genewie Irlandzka organizacja, zwracająca uwagę na granice kompetencji Komitetu i na treść prawa międzynarodowego, spotkała się z inwektywami ze strony przewodniczącego Komitetu.

Irlandzkie prawo chroniące życie dziecka przed porodem zostało przez Komitet uznane za niezwykle restrykcyjne i „nieakceptowalnie okrutne”. Komitet wyraził przy tym ubolewanie, że Irlandia nie chce rozszerzyć obowiązującego katalogu przesłanek uprawniających do legalnej aborcji. Przypomnieć należy, że w Irlandii, w której konstytucji obowiązuje zasada ochrony życia poczętego, aborcja jest dopuszczalna w przypadku stwierdzonego przez dwóch lekarzy zagrożenia dla życia matki. Ostatnio, pod wpływem międzynarodowej presji, ustawowo włączono do pojęcia „zagrożenie życia matki” również uzasadnioną i potwierdzoną przez trzech lekarzy obawę, że kobieta z powodu ciąży popełnić może samobójstwo. Przesłankę tę niezwykle trudno obiektywizować, stąd powstaje obawa, że będzie ona nadużywana.

Grupa irlandzkich organizacji proaborcyjnych nie ustaje jednak w zabieganiu na forum Komitetu Praw Człowieka ONZ, na rzecz zmuszenia Irlandii do dalszego osłabiania ochrony życia dzieci na prenatalnym etapie rozwoju. Jedyną organizacją pozarządową obecną na spotkaniu, która walczyła o przestrzeganie konstytucyjnego zapisu o podmiotowości prawnej nienarodzonego dziecka była „Family & Life”, reprezentowana przez dr Thomasa Finnegana. Dr Finnegan zwrócił uwagę Komitetowi, że zadawane rządowi Irlandii przez Komitet pytania sugerują jakoby istniało coś takiego jak „prawo do aborcji”, a także stwarzają wrażenie, że ludzki płód nie jest człowiekiem. Tymczasem na gruncie prawa międzynarodowego nie istnieje pojęcie „prawa do aborcji” a wszelkie próby jego wprowadzenia spotykają się ze znacznym oporem. Dr Finnegan przypomniał również Komitetowi, że zgodnie z wieloma międzynarodowymi traktatami, poczęte dziecko uważane jest za podmiot praw człowieka. Dodatkowo, wskazał on, że Komitet nie jest organem uprawnionym do wydawania wiążących interpretacji Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Przewodniczący Komitetu pytania te pozostawił jednak bez odpowiedzi, komentując je jedynie jako „niezwykle aroganckie”.

Zachowanie Przewodniczącego budzi głębokie oburzenie, tym bardziej, że zobowiązany był do wysłuchania konstruktywnych opinii wszystkich organizacji pozarządowych mających prawo głosu na spotkaniu. Wyraźne faworyzowanie tylko tych, przedstawiających proaborcyjny światopogląd godzi w zasady pluralizmu i wolności wyrażania opinii. Pamiętać trzeba też o tym, że Irlandzkie społeczeństwo już wiele razy dało wyraz swojemu poparciu dla prawa nienarodzonych dzieci do życia.

Zadaniem Komitetu Praw Człowieka utworzonego na podstawie Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych jest monitorowanie tego czy Państwo-Strona tego paktu wypełnia wynikające z niego obowiązki. W Pakcie tym próżno szukać wzmianek o aborcji, tym bardziej o aborcji jako prawie podmiotowym. Mimo to, Komitet, choć nie jest do tego w żadnym stopniu legitymowany, usilnie stara się podejmować działania mające na celu redefinicję Paktu. Należy podkreślić, że prerogatywę zmiany treści Paktu posiadają jedynie jego strony, czyli 168 państw które go ratyfikowały.

Podobne działania, mające na celu obejście traktatowych postanowień, podejmują inne struktury organizacyjne Narodów Zjednoczonych. Pod pretekstem kontrolowania przestrzegania praw traktatowych, wywierana jest niedopuszczalna presja na państwa strony nieakceptujące światopoglądu promowanego przez ONZ. Ofiarą napastliwych ataków rozmaitych komórek ONZu padł już wielokrotnie Watykan. Poza zakres swoich kompetencji notorycznie wykracza także Komitet Praw Dziecka ONZ, próbujący narzucić państwom-stronom szerszy dostęp do aborcji dla nastolatków. Działania te stają się powoli swoistą „normą” w funkcjonowaniu ONZ. Ingerencja w suwerenne prerogatywy państw niezgadzających się na proaborcyjny światopogląd urzędników ONZ to poważne zagrożenie dla praw i wolności politycznych i obywatelskich, które przecież powinny znajdować się pod szczególną ochroną tej organizacji.

European Centre for Law and Justice, współpracująca z InstytutemOrdo Iuris międzynarodową organizacja promująca prawa człowieka w Europie i na świecie, posiadająca specjalny status konsultacyjny przy ONZ, w oświadczeniu skierowanym do Rady Praw Człowieka Narodów Zjednoczonych wezwało do wprowadzenia na całym świecie zakazu aborcji po 20. tygodniu ciąży.

Rada Praw Człowieka ONZ jest zobowiązana do propagowania i ochrony wszystkich praw człowieka na całym świecie. Gremium to obraduje na sesji w Genewie w dniach od 3 do 28 marca, kiedy to przedmiotem szczególnej uwagi uczyniona zostanie problematyka "przemocy wobec dzieci". European Centre for Law nad Justice chce przy tej okazji podnieść problem późnych aborcji.

Dzięki postępom medycyny, wiele dzieci jest dzisiaj w stanie przetrwać poza łonem matki już po 21. tygodniu ciąży. We wczesnym okresie ciąży po jej przerwaniu płód umrze w ciągu kilku minut, ale po 21 tygodniach niektóre noworodki mogą samodzielnie oddychać przez długi czas. W 2007 roku w British Journal of Obstetrics and Gynecology opublikowane zostały wyniki badań, w których stwierdzono, że mniej więcej 1 na 30 aborcji po 16. tygodniu ciąży kończy się urodzeniem żywego dziecka. Po 23. tygodniu ciąży liczba ta osiągnęła blisko 10% .

Przez większość czasu dzieci te są pozostawione bez opieki, pozbawione nawet okrycia, same w pomieszczeniu lub szafie, co skutkuje ich śmiercią. Czasami są one zabijane za pomocą zastrzyku, przez uduszenie lub nawet złamanie kręgosłupa. Gdy dziecko po aborcji wciąż żyje, nikt nie oferuje mu pomocy medycznej. Wręcz przeciwnie; wytyczne Królewskiego Kolegium Położnictwa i Ginekologii zalecają, by dzieciom, które przeżyły aborcję wykonaną powyżej 22. tygodnia ciąży, zatrzymywano akcję serca za pomocą zastrzyku. Innymi słowy, lekarzom zaleca się dzieciobójstwo noworodków urodzonych w trakcie procedury aborcyjnej, rekomendując jednocześnie opiekę nad wcześniakami urodzonymi w tym samym okresie.

Praktyki te w rażący sposób łamią prawa człowieka, odmawiając nowonarodzonemu człowiekowi prawa do życia. Tymczasem artykuł 1. Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ z 1948 r. stwierdza, że "wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne i równe w godności i prawach".

Jak ujawnił Norwegian Broadcasting (NRK), w Norwegii dochodzenia prowadzone w wyniku skarg położnych, które wykonywały późnoterminowe aborcje z naruszeniem prawa, pozwoliły na podstawie statystyk Publicznego Instytutu Zdrowia (Folkehelseinstituttet) ustalić, że w latach 2001 – 2009, pięć ciąż zostało przerwanych po 22. tygodniu życia. W latach 2010 i 2011 w późnym terminie przeprowadzono 12 aborcji. Niektóre z dzieci były w stanie przeżyć od 45 do 90 minut pomimo braku jakiejkolwiek opieki. W styczniu 2014 r. Parlament Norweski przyjął w związku z tym ustawę zakazującą wszelkich aborcji po 22. tygodniu, stanowiącym oficjalny próg przeżywalności wcześniaków.

Ponadto, aborcja po 20. tygodniu stanowi nie tylko naruszenie prawa do życia, ale również wiąże się z kwestią przerwania ciąży ze względu na płeć. Dowiedzione zostało, że w niektórych krajach rodzice, którzy wiedzą, że oczekiwane dziecko jest dziewczynką, są bardziej skłonni do poddania jej aborcji, zazwyczaj przed 18. tygodniem, jeśli lekarze są w stanie określić płeć dziecka. W związku z tym, w Czarnogórze oraz w Wielkiej Brytanii statystyki pokazują deficyt dziewcząt, ponieważ niektórzy rodzice, wykorzystując legalna dostępność aborcji w późnym terminie, pozbywają się dziewczynek.

W ślad za European Centre for Law and Justice podkreślić należy również naukowo potwierdzony fakt, że płody są czułe na dotyk po 8 tygodniach, a po 20 tygodniach są wyposażone w "struktury fizyczne niezbędne do odczuwania bólu".

W swoim oświadczeniu ECLJ zachęca do zdobywania wiedzy na ten temat i nalega, by ONZ zakazała aborcji po 20. tygodniu ciąży, aby położyć kres łamaniu praw człowieka.

Problem dokonywania selektywnych aborcji na dziewczynkach znowu powraca. Jak już informowaliśmy, w ubiegłym roku proceder ten został potępiony w rezolucji Parlamentu Europejskiego, jak również poświęcano mu dużo uwagi wKongresie USA. 15 stycznia głos na ten temat zabrał Nils Muižnieks, Komisarz Rady Europy ds. Praw Człowieka, kategorycznie opowiadając się za zakazem aborcji przeprowadzanej ze względu na płeć dziecka. Uznał te praktyki za przejaw dyskryminacji.

Komisarz przytacza szereg danych na temat nienaturalnych dysproporcji w liczbie urodzeń chłopców i dziewcząt, które obserwować można również wśród krajów członkowskich Rady Europy i które świadczą o selektywnym eliminowaniu dziewczynek w okresie prenatalnym. Podkreślił on jednocześnie, że płody dziewczynek są niedostatecznie chronione przez prawo. ETPCz w ogóle nie zajął jeszcze stanowiska w związku z tym tematem. Konwencja Biomedyczna Rady Europy zakazuje zaś technik wspomagania prokreacji  "w celu wyboru płci przyszłego dziecka”, choć i ona czyni wyjątek w przypadku możliwych do uniknięcia „poważnych chorób dziedzicznych związanych z płcią”. Konferencja Pekińska ONZ w sprawie Kobiet (1995) zredukowała prenatalną selekcję płci do jednej z form przemocy wobec kobiet. Komitet ONZ ds. Eliminacji Dyskryminacji wobec Kobiet (CEDAW) i Komitet Ministrów Rady Europy wezwały rządy państw członkowskich do przyjęcia ustawodawstwa krajowego zakazującego prenatalnego doboru płciowego. Stambulska Konwencja Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, do ratyfikacji której zmierza rząd RP, nie zawiera żadnego wyraźnego odniesienia do selektywnej aborcji, poprzestając na wezwaniu do uznania za przestępstwo jedynie aborcji przymusowych (art. 39). Podobne podejście odnajdujemy w rezolucji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie prenatalnej selekcji płci z 2011 roku, gdzie akcentuje się zagadnienie przemocy psychicznej wywieranej na kobiecie nakłanianej do tego „by nie kontynuowała ciąży”.

„To podejście każe traktować selektywną aborcję bardziej jako formę przemocy względem kobiet w ciąży niż jako przemoc wymierzoną w nienarodzone dziecko” – zauważa Nils Muižnieks.

Organizacje międzynarodowe, takie jak agendy ONZ, UNICEF, WHO czy, ostatnio, Parlament Europejski poprzestają zaledwie na rekomendowaniu bardzo powściągliwych działań. Wzywa się zatem do gromadzenia wiarygodnych danych, stworzeniu wytycznych w sprawie etycznego stosowania technologii stosowanych przez służbę zdrowia, stosowanie odpowiednich środków wsparcia dla kobiet zmuszanych do selektywnej aborcji, opracowanie przez państwa członkowskie odpowiednich ram ustawodawczych i zajęcie się przyczynami nierówności wyborów seksualnych, promowanie przekonania o jednakowej wartości dla rodziny i społeczeństwa dziewcząt i chłopców.

***

Powściągliwość, o której tu wspomniano, wynika stąd, że stanowcze działania przeciwko selektywnej aborcji dziewczynek zawsze muszą wiązać się z koniecznością mierzenia się z problemem: czy prenatalną eliminację dziewczynek uznać można za usprawiedliwioną, jeśli będzie się im poddawać dostatecznie dużą liczbę chłopców? To zaś wymusza odpowiedź na pytanie o dopuszczalność aborcji w ogóle. Komentarz Komisarza Rady Europy ds. Praw Człowieka zwraca uwagę na ten problem i stanowi wezwanie do podjęcia trudnej dla wielu gremiów międzynarodowych kwestii ochrony życia ludzkiego w fazie prenatalnej.