dyskryminacja

W Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju trwają prace nad nowelizacją ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi. Akt ten stanowi podstawę prawną rządowego programu "Mieszkanie dla Młodych" (dalej: MdM). Pomijając szereg obiekcji wiążących się z tym programem, a wyrażanych m.in. przez Narodowy Bank Polski, Instytut Ordo Iurisprzygotował analizę prezentującą jego niezgodny z Konstytucją, w tym dyskryminacyjny względem małżeństw i rodzin wielodzietnych, charakter.

Przede wszystkim projekt ustawy przewidując, w ramach programu MdM, przyznanie wyższego poziomu dofinansowania rodzinom posiadającym dwójkę lub trójkę dzieci nie zwiększa odpowiednio wsparcia dla rodzin z czworgiem lub większą liczbą potomstwa co dyskryminuje liczniejsze rodziny. Będą one bowiem dostawać proporcjonalnie mniejsze wsparcie niż te, które posiadają od jednego do trójki dzieci. Takie rozwiązanie narusza zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji, zgodnie z którą, jak podkreśla Trybunał Konstytucyjny, "wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo. A więc według równej miary, bez zróżnicowań dyskryminujących, jak i faworyzujących".

Dodatkowo, rozwiązanie to jest sprzeczne z art. 71 Konstytucji. Rodzinom wielodzietnym i znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej artykuł ten przyznaje prawo podmiotowe do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny, oznacza to, iż pomoc ma mieć charakter "wykraczający poza zwykłą pomoc dla osób utrzymujących dzieci albo pomoc świadczoną innym osobom". Jeśli na większe wsparcie zasługują, co przyznają autorzy projektu nowelizacji, rodziny z trójką dzieci, to tym bardziej na zwiększone wsparcie zasługują rodziny liczące większą ilość potomstwa. 

Osobnym zagadnieniem jest dyskryminacja małżeństw. Zgodnie z art. 2 pkt 1 obowiązującej ustawy, dopłata kierowana jest do nabywcy rozumianego jako a) oboje małżonków, b) osoba samotnie wychowująca dziecko c) osoba niepozostająca w związku małżeńskim. Taka definicja nabywcy w praktyce zachęca do życia w konkubinacie. Pozwala bowiem, przy dwójce dzieci w rodzinie, uzyskać dofinansowanie na każdego z partnerów osobno gdyż zarówno matka jak i ojciec są wówczas od strony formalnej osobami samotnie wychowującymi dziecko. W konsekwencji małżeństwa mogą uzyskać tylko 10% dofinansowania na jedno mieszkanie, a osoby żyjące w konkubinatach dofinansowanie w wysokości 10% do zakupu dwóch mieszkań. Rozwiązanie takie stanowi naruszenie art. 18 Konstytucji i dyskryminację ze względu na stan cywilny tj. dyskryminację małżeństw względem osób żyjących w związkach nieformalnych.

W piątek 12 września głosami 380 posłów Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu kontrowersyjny projekt „Twojego Ruchu”, zmierzający do głębokiej nowelizacji kodeksu pracy. Projekt dążył do zastąpienia szeregu gwarancji praw pracowniczych przepisami o charakterze antydyskryminacyjnym. W Sejmie wciąż toczą się jednak prace nad znacznie bardziej drastycznym projektem reformy prawa antydyskryminacyjnego, który w zeszłym roku uzyskał w pierwszym czytaniu poparcie większości posłów PO.

Poselski projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw (druk 1948) wniesiony przez grupę posłów „Twojego Ruchu” obciążony był szeregiem rażących błędów formalnych i merytorycznych, w tym ewidentnymi naruszeniami zasad techniki prawodawczej. W wymiarze materialnym natomiast prowadził do dezintegracji podstawowych instytucji prawa pracy. W wysoce problematyczny sposób modyfikował m.in. rozumienie „stosunku pracy” oraz instytucji mobbingu. Gdyby został przyjęty, mobbingu mógłby dopuścić się nie tylko pracodawca, ale i pracownik, w tym nawet podwładny. Nowa regulacja mobbingu miała służyć głównie osobom utrzymującym, że są dyskryminowane, w tym, ze względu na „tożsamość płciową” i „orientację seksualną”.

Projekt radykalnie ograniczał też swobodę kontraktowania poprzez rozwiązania w zasadniczy sposób utrudniające zawieranie umów o dzieło i umów zlecenia. Proponowane zmiany stanowiły nieproporcjonalne do zakładanych celów naruszenie zasad konstytucyjnych z art. 20, 22 oraz 31 ust. 1 i 2.

Chociaż posłowie odrzucili aktualny projekt „Twojego Ruchu”, w Sejmie wciąż trwają prace nad inną, dużo bardziej radykalną propozycją reformy polskiego prawa antydyskryminacyjnego (druk 1051) zgłoszoną przez tychże posłów w 2012 roku. W pierwszym czytaniu uzyskała ona poparcie zdecydowanej większości posłów Platformy Obywatelskiej. Jeśli projekt zostanie przyjęty, obowiązywać zaczną nowe formy dyskryminacji („dyskryminacja przez asocjację” i „dyskryminacja przez asumpcję”). Zasady prawa antydyskryminacyjnego będzie można stosować również do reklam i artykułów prasowych, co poważnie ograniczy wolność słowa. Wprowadzona zostanie także odpowiedzialność za dyskryminację ze względu na „tożsamość płciową” i „ekspresję seksualną”. Wszelkie formy tak pojmowanej dyskryminacji będą się wiązały z poważnymi sankcjami majątkowymi, również w sytuacji, gdy nie doszło do wyrządzenia nikomu szkody. Konieczność zapłaty wysokich zadośćuczynień będzie dotyczyć wszystkich osób pomówionych o dyskryminację, którym nie uda się dowieść niedyskryminacyjnego charakteru ich działań.

15 maja opublikowano raport Obserwatorium Nietolerancji i Dyskryminacji Chrześcijan za rok 2013.

Zawiera on 241 indywidualnie udokumentowanych przypadków nietolerancji i  dyskryminacji wobec chrześcijan w Europie, zarówno z punktu widzenia jednostek jak i instytucji. Raport zawiera także zalecenia dla rządów, instytucji międzynarodowych i indywidualnych osób.

Dr Gudrun Kugler, dyrektor Obserwatorium, wyjaśnia: „Coraz bardziej świeckie społeczeństwo w Europie ma coraz mniej przestrzeni dla chrześcijaństwa. Niektóre rządy i działacze dążą do jego wykluczenia. Zgłaszane są do nas niezliczone przypadki dyskryminacji chrześcijan. Odszukując, dokumentując i publikując te przypadki budujemy świadomość, która jest pierwszym krokiem aby zaradzić temu zjawisku".

Główne tezy raportu na temat dyskryminacji chrześcijan w Europie w 2013 r.:

1) Obserwatorium prezentuje 241 incydentów, które miały miejsce w roku 2013. Incydenty są podzielone na podgrupy: Nietolerancja związana z nienawiścią, nietolerancja względem chrześcijan w prawie i polityce oraz nietolerancja względem chrześcijan w sztuce i mediach.

2) Przez ostatni rok Obserwatorium zauważyło ogromną ilość przypadków wandalizmu względem chrześcijańskich placówek i miejsc kultu. Europejskie rządy generalnie nie zbierają i nie segregują danych w odniesieniu do tego typu przypadków.

3) Ograniczone dane, które istnieją, sugerują, że incydenty związane z nienawiścią względem chrześcijan w Europie wzrastają. 133 przypadki wandalizmu przeciwko chrześcijańskim placówkom w 11 krajach są zobrazowane w raporcie.

4) Nietolerancja wobec chrześcijan w ustawodawstwie i w polityce pojawia się głównie w odniesieniu do ograniczenia sprzeciwu sumienia, powstrzymania wolności słowa przez prawodawstwo dotyczące tzw. mowy nienawiści, dyskryminacyjnych polityk równości i ograniczenia praw rodzicielskich w zakresie edukacji seksualnej, jak również w dziedzinie wolności zgromadzeń. Raport z 2012 r. prezentował 41 przepisów w 14 krajach europejskich, które utrudniają swobodne wyrażanie  wiary przez chrześcijan.

5) Sztuka i media oraz media społecznościowe stały się nowym polem dla nietolerancji względem chrześcijan. 15 przypadków z 6 krajów zostało zarejestrowanych przez Obserwatorium w 2013r.