Wyrok TSUE w sprawie migrantów bez istotnych konsekwencji. Sprzeciw Polski doprowadził do zmiany polityki UE

Adobe Stock

Kwestia relokacji migrantów w Unii Europejskiej wywołuje wiele kontrowersji. W jednym z ostatnich wyroków unijny Trybunał Sprawiedliwości uznał skargę Komisji Europejskiej przeciwko Polsce, Węgrom i Czechom, w której zarzucono tym krajom brak regularnego podawania liczby osób jakie mogą być relokowane na ich terytorium. Wyrok ten najprawdopodobniej nie pociągnie za sobą istotnych konsekwencji, gdyż minął czas obowiązywania decyzji Rady Unii Europejskiej w tej sprawie. Sprzeciw Polski, Węgier i Czech sprawił, że kraje te uniknęły przymusowej relokacji migrantów, a Unia zmieniła swoją politykę odnośnie migracji. Prawo państw członkowskich do suwerennego prowadzenia polityki w zakresie porządku i bezpieczeństwa wewnętrznego wynika wprost z Traktatu o Funkcjonowaniu UE.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ ORDO IURIS NA TEMAT WYROKU TSUE - LINK

Artykuł 72 Traktatu, na który powołały się Polska, Czechy i Węgry, wprowadza klauzulę porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego. Celem tego przepisu jest wyraźne ustalenie, że UE nie wkracza w zakres wykonywania przez państwa członkowskie obowiązków w dwóch obszarach - porządku publicznego i bezpieczeństwa wewnętrznego.  Polska i Węgry słusznie wskazywały, że art. 72  ma zastosowanie w stosunku do decyzji - aktów niższego rzędu, wprowadzających sporny mechanizm relokacji.

Trybunał uznał jednak, że przewidziany w decyzjach mechanizm jest wystarczający dla zachowania bezpieczeństwa wewnętrznego państw, dlatego kraje członkowskie powinny korzystać z tych procedur, zamiast powoływać się na klauzulę zawartą w art. 72 TFUE. Oznacza to, że przepis aktu niższego rzędu ogranicza normę prawa pierwotnego UE i wyłączne kompetencje państw członkowskich. Wskazuje on bowiem określony sposób, w jaki państwo członkowskie może zapewnić porządek publiczny i bezpieczeństwo wewnętrzne, w tej konkretnej sytuacji.

Co istotne, działanie Polski, Węgier i Czech miało wymiar polityczny. Stanowiło ono sprzeciw wobec mechanizmu przymusowego przyjmowania migrantów przez wszystkie państwa członkowskie UE. Dzięki temu, kraje te uniknęły przymusowego przyjmowania imigrantów na swoim terytorium. Ponadto, ich sprzeciw doprowadził do wycofania się instytucji UE z dalszego utrzymywania mechanizmu przymusowej relokacji wobec państw członkowskich.

„Trybunał orzekł, że Polska, Węgry i Czechy złamały prawo nie podając regularnie odpowiedniej liczby osób ubiegających się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które można szybko relokować na ich terytorium. Wyrok ten prawdopodobnie nie będzie miał jednak istotnych dalszych konsekwencji ani praktycznego znaczenia dla trzech krajów, gdyż minął czas obowiązywania decyzji Rady Unii Europejskiej w sprawie relokacji. Stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przez TSUE może mieć jednak znaczenie dla ustalenia podstawy ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego, w związku z uchybieniem jego zobowiązaniom, wobec innych państw członkowskich, UE lub jednostek, w czasie obowiązywania przedmiotowych decyzji” – podkreśla Łukasz Bernaciński z Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.